CORBIS/APEIRON

Στη φωτογραφία της εποχής, οι άταφοι - ακόμα τότε - νεκροί του ΔΣΕ, στο χωράφι έξω από τη Φλώρινα

Η διαταγή του Γενικού Αρχηγείου για τις επιχειρήσεις στη Φλώρινα εκδόθηκε στις 5-2-1949. Παράλληλα, όμως, ετοιμαζόταν γι' αυτήν τη μάχη και ο αστικός στρατός που είχε έγκαιρα αντιληφθεί τις προθέσεις του ΔΣΕ. Γνώριζε τη συγκέντρωση μεγάλων δυνάμεων του ΔΣΕ στην περιοχή και τις εντατικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά.

Το γεγονός ότι ο αστικός στρατός ήταν προετοιμασμένος γι' αυτήν τη μάχη, σε συνδυασμό με το συσχετισμό δύναμης, έδινε εξαρχής στη μάχη το χαρακτήρα της άνισης. Ο ΔΣΕ είχε χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση από το ξεκίνημά της.

Για τη μάχη ο αστικός στρατός είχε διατάξει όλες τις δυνάμεις της 2ης Μεραρχίας του, που αποτελούνταν από την 3 Ταξιαρχία με τα 501, 502, 503 Τάγματα Πεζικού, την 21 Ταξιαρχία με τα 504, 505, 506 Τάγματα Πεζικού, την 22 Ταξιαρχία με τα 507, 508, 509 Τάγματα Πεζικού. Στο Πυροβολικό διέθετε 1 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, 2 Πυροβολαρχίες Ορειβατικού Πυροβολικού, 1 Πυροβολαρχία Μέσων Πυροβόλων.

Επίσης έναν ουλαμό θωρακισμένων, καθώς επίσης και τις τοπικές δυνάμεις Χωροφυλακής, ΜΑΥ - ΜΕΑ. Σύνολο 8.000 φαντάρους, 300 χωροφύλακες και 1.000 MAY - MEΑ. Πρόσθετα σ' αυτές τις δυνάμεις στάλθηκαν για ενίσχυσή τους: Το 105 ΤΠ της 77 Ταξιαρχίας, το 615 ΤΠ της 31 Ταξιαρχίας, το 514 ΤΠ της 32 Ταξιαρχίας, το 556 και 517 ΤΠ μείον Διλοχία και Ιλη Αρμάτων και Ιλη Θωρακισμένων από Κοζάνη προς Φλώρινα, Ιλη Θωρακισμένων από Καστοριά προς Φλώρινα, μία Πυροβολαρχία του 102 ΣΠ από Καστοριά προς Φλώρινα, μια Πυροβολαρχία του 107 ΣΠΠ από Εδεσσα προς Φλώρινα.

Απέναντι σ' αυτήν τη τρομαχτική δύναμη πυρός, ο ΔΣΕ είχε να διαθέσει: Από τη 10η Μεραρχία του την 14 Ταξιαρχία με τα 580, 589, 601 Τάγματα συν Διλοχία Σαμποτέρ, Λόχο Κυνηγών Αρμάτων Μάχης (ΚΑΜ), Αντιαρματικό ουλαμό συν 1 ορειβατικό πυροβόλο, Αντιαεροπορικό ουλαμό. Την 103 Ταξιαρχία με Ι, ΙΙ, ΙΙΙ Τάγματα (Διλοχίες) συν Διμοιρία Σαμποτέρ, Αντιαρματικό ουλαμό και Διμοιρία Αντιαεροπορικής Αμυνας (5 μυδράλια).

Απο την 11η Μεραρχία, την 18 Ταξιαρχία με δυο διλοχίες πεζικού συν διλοχία Σαμποτέρ, Λόχο Κυνηγών Αρμάτων Μάχης, Αντιαεροπορικό ουλαμό συν 1 ορειβατικό πυροβόλο, την 107 Ταξιαρχία με τα 538, 539, 588 Τάγματα (Διλοχίες) συν ουλαμό και 1 Πυροβολαρχία ορειβατικού πυροβολικού (4 κανονιά). Από την 9η Μεραρχία την 108 ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ με δυο (τα Ι και ΙΙΙ) τάγματα (Διλοχίες). Το III Τάγμα είχε τρεις λόχους των 45-50 ανδρών.

Στην εφεδρεία ήταν η Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου, ενώ ειδική συμβολή προβλεπόταν από το Αρχηγείο Καϊμακτσαλάν με 1 Τάγμα Πεζικού συν 2 Ιλες Ιππικού, τρεισήμισι ορειβατικές πυροβολαρχίες, ένα τάγμα τραυματιοφορέων και έναν όρχο αυτοκινήτων.

Η μάχη ήταν εξαρχής άνιση, όμως οι μαχητές και οι μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας πολέμησαν με άφθαστο κομμουνιστικό ηρωισμό και αυτοθυσία, έχοντας συναίσθηση του κομματικού τους καθήκοντος και της αποστολής τους. Αντιμετώπισαν αφάνταστα δύσκολες συνθήκες και παρά τον άνισο συσχετισμό δυνάμεων ανέδειξαν περίτρανα την ηθικοπολιτική ανωτερότητα και τη γενναιότητα του ΔΣΕ.

Ο ΔΣΕ στη μάχη της Φλώρινας είχε πολύ μεγάλες απώλειες, πάνω από 800 νεκρούς και 930 τραυματίες. Μετά το τέλος των επιχειρήσεων, ο ΑΣ μάζεψε τους νεκρούς μαχητές του ΔΣΕ μαζί με πολλούς τραυματίες και με μπουλντόζες όλους μαζί, ζωντανούς και νεκρούς, τους παράχωσε σε ένα λάκκο, στο χωράφι που είναι στη νοτιοανατολική πλευρά της πόλης, στην Περιοχή Αγιος Γεώργιος.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ στις 16-10-2010 ανακοίνωσε ότι μετά από πολύχρονες προσπάθειες κατόρθωσε και αγόρασε το χωράφι όπου βρίσκεται ο ομαδικός τάφος των ηρώων, Τιμημένων Νεκρών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Ο χώρος αυτός θα διαμορφωθεί με την ανέγερση μνημείου αντάξιου της μεγάλης αυτής θυσίας.

Με θέμα «Οργανωμένη, ταξική, μαζική ανυπακοή - απειθαρχία. Εργατική λαϊκή εξουσία, ο σοσιαλισμός απάντηση στην καπιταλιστική κρίση», η Αχτίδα Δυτικών Συνοικιών της ΚΟΑ του ΚΚΕ και ο αντίστοιχος τομέας της ΚΝΕ διοργανώνουν πολιτική εξόρμηση - συζήτηση - αγωνιστική δράση με τους εργαζόμενους και τη νεολαία των Δυτικών Συνοικιών. Το πρόγραμμα έχει ως εξής:

• Στις 9.30 π.μ., στο 3ο Λύκειο (οδός Αλαμάνας και Πατρών) και στο 8ο Γυμνάσιο (οδός Ναυπλίου και Αχαΐας) Ιλίου.

• Στις 11 π.μ. σε συγκέντρωση στο ΚΑΠΗ Αγ. Αναργύρων (πλατεία Ανάκασας) θα μιλήσει ο Κώστας Ζιώγας, μέλος της ΚΕ.
• Στις 12 το μεσημέρι, σε συγκέντρωση σε καφενείο στην περιοχή «Νησάκι» στην Πετρούπολη, θα μιλήσει η Σταυρούλα Τσίτσου, μέλος της ΑΕ της Αχτίδας Δυτικών Συνοικιών της ΚΟΑ.
• Στις 11 π.μ. σε συγκέντρωση σε καφενείο στην Παλατιανή (οδός Θεοδώρας) στο Ιλιον, θα μιλήσει ο Γρηγόρης Ρήγας, μέλος της ΑΕ της Δυτικής Αχτίδας της ΚΟΑ.

Περιοδείες προγραμματίζουν και οι Αχτίδες ΑΕΙ - ΤΕΙ - Ερευνας και Εκπαιδευτικών της ΚΟΑ του ΚΚΕ, σε χώρους Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και Σχολεία, σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα:

• Στις 11 π.μ. στη ΣΤΕΦ Αθήνας, με επικεφαλής τον Αρη Ευαγγελίδη, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ.
• Στα 1ο και 5ο Γυμνάσια Αγίας Παρασκευής, 4ο και 6ο Δημοτικά Κηφισιάς και 5ο Δημοτικό Αγίας Βαρβάρας.

• Στις 10 π.μ. στην Ιατρική - Οδοντιατρική Σχολή.