ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 17 Αυγούστου 2013 - 2η έκδοση
Σελ. /24
ΔΙΕΘΝΗ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Με χρήμα και συμβιβασμούς διεκδικεί μερτικό

Με προγράμματα χειραγώγησης των αυτοχθόνων και «συμπράξεις» με άλλα κράτη, προσπαθεί να κατοχυρώσει τα μονοπώλιά της

Καθώς η ΕΕ ασχολείται επισταμένως με την Αρκτική, οι σχετικές μελέτες των επιτροπάτων της εκπονούνται η μία μετά την άλλη. Στην πιο πρόσφατη, του Απρίλη, με την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) , τονίζεται: «Η γεωπολιτική θέση της περιοχής είναι σημαντική και το ενδιαφέρον για την Αρκτική έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες τόσο στα κράτη της Αρκτικής, όσο και στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο (...) Οι οικονομικές δυνατότητες είναι ιδιαίτερα μεγάλες, και η περιοχή της Αρκτικής μπορεί να εξελιχθεί σε στρατηγική περιοχή της παγκόσμιας οικονομίας λόγω των ενεργειακών πόρων και των πρώτων υλών, καθώς και λόγω των νέων οδών θαλάσσιων μεταφορών (...) Η ΕΕ έχει ολοένα και περισσότερα γεω-περιβαλλοντικά και οικονομικά πολιτικά συμφέροντα στην περιοχή της Αρκτικής».

Η Επιτροπή επιχαίρει για το λιώσιμο των πάγων, σημειώνοντας ότι: «Η κλιματική αλλαγή συντελεί σε μεγάλο βαθμό (...) σε φαινόμενα που (...) επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, διότι δημιουργούν νέες ευκαιρίες για οικονομικές δραστηριότητες στην πλούσια σε φυσικούς πόρους περιοχή. Τα μάτια του κόσμου είναι στραμμένα στην περιοχή της Αρκτικής (...) Η περιοχή της Αρκτικής έχει μεγάλη σημασία για την ΕΕ»...

Σιγοντάρει ακόμα την προσπάθεια για ενίσχυση της θέσης της ΕΕ στο Αρκτικό Συμβούλιο (πρόκειται για την ομάδα των κρατών της Αρκτικής τύποις υπεύθυνο για την περιοχή, όπου επιδιώκουν να ενταχθούν με την ιδιότητα των παρατηρητών η ΕΕ, η Κίνα, η Ινδία κ.ά.). Ουσιαστικά απαιτεί την αναβάθμιση του ρόλου της ΕΕ, θυμίζοντας σε κάθε εμπλεκόμενο τη συνεισφορά της στη χειραγώγηση και ενσωμάτωση των τοπικών πληθυσμών, αλλά και στην ανάπτυξη της έρευνας, που είναι απαραίτητη για τα περαιτέρω.

Παλιές «καραβάνες» στη χειραγώγηση

Η εμπειρία που έχουν συσσωρεύσει οι αστοί των κρατών μελών της ΕΕ ως προς τη χειραγώγηση και ενσωμάτωση, ακόμα και ως προς την εξαγορά δυνάμεων προκειμένου είτε να στηρίξουν σχεδιασμούς τους είτε να σιωπήσουν, αποδεικνύεται πολύτιμη στην προσπάθεια να αμβλύνουν αντιδράσεις αυτοχθόνων πληθυσμών. Η ΕΟΚΕ αναπτύσσει δράση στις τοπικές κοινότητες με στόχο, όπως αναφέρει, «τη σύσφιξη των σχέσεων με την κοινωνία των πολιτών της περιοχής». Τεράστια ποσά δαπανώνται για την αποστολή αυτή.

Αλλωστε η ΕΟΚΕ υποδεικνύει στην ΕΕ ότι θα πρέπει άμεσα να χαράξει «μια ολοκληρωμένη στρατηγική» για την Αρκτική αναπόσπαστο κομμάτι της οποίας θα είναι το χρήμα, κάτι που «αποτελεί προαπαιτούμενο, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αξιόπιστη εφαρμογή της πολιτικής/στρατηγικής της ΕΕ για την Αρκτική». Εφιστά την προσοχή και στα μονοπώλια να αναπτύξουν την «εταιρική κοινωνική ευθύνη (....) να λειτουργούν υπεύθυνα, ειδικά σε χώρους με ιδιαίτερες φυσικές αξίες ή σε χώρους ιερούς για τους αυτόχθονες πληθυσμούς».

Πιο ειδικά σε ό,τι αφορά στην προσπάθεια εξαγοράς υποδεικνύει σαν αποτελεσματικό μέσο τη συνέχιση του διαλόγου με τους αυτόχθονες πληθυσμούς, σημειώνοντας ωστόσο ότι «οι κάτοικοι της περιοχής ανήκουν κυρίως σε μη-αυτόχθονες ομάδες (περίπου 90%), και, για το λόγο αυτό, ο διάλογος πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο του πληθυσμού». Δεν είναι αθώα η παρατήρηση, καθώς οι αυτόχθονες πληθυσμοί κρίνεται ότι προβάλλουν σθεναρή αντίσταση στα σχέδια πολυεθνικών κολοσσών, ισχυρότερη από τους μη αυτόχθονες κατοίκους της Αρκτικής. Υποδεικνύει ακόμα τρόπους ώστε να βάλουν στο παιχνίδι τους κατοίκους, καθιστώντας τους συμμέτοχους στο έγκλημα σε βάρος του τόπου τους, μέσω της εμπλοκής τους σε μια ατέρμονη διαδικασία διαλόγων όπου υποτίθεται ότι οι συμβουλές και οι ενστάσεις τους θα εισακούονται.

Η ΕΟΚΕ δηλώνει πρόθυμη να βοηθήσει «σε αυτό το έργο και να προβάλλει μέσω διαλόγου τις απόψεις και τις προτάσεις της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προτίθεται επίσης να ενισχύσει τους δεσμούς της με την κοινωνία των πολιτών στην Αρκτική, τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Ζητά επίσης από την ΕΕ να σιγοντάρει με μια «αποτελεσματική στρατηγική επικοινωνίας».

Πακτωλός για έρευνα - επενδύσεις

Η ΕΟΚΕ σε απλά ελληνικά θυμίζει στην ΕΕ ότι δίχως χρήμα δουλειές δεν γίνονται. Συστήνει:

Χρήμα για έρευνα:«Η έρευνα σχετικά με την περιοχή της Αρκτικής να συμπεριληφθεί στα εκτενή ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ και να χορηγηθεί χωριστή χρηματοδότηση στο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020».

Χρήμα για υποδομές: «Πρέπει να προωθηθούν οι επενδύσεις (...) σε τεχνολογίες προσαρμοσμένες στις περιβαλλοντικές συνθήκες της Αρκτικής, καθώς και στην ανάπτυξη και τη χρήση της αντίστοιχης εμπειρογνωσίας (ψυχρό κλίμα). Τούτο αφορά, μεταξύ άλλων, τις υπεράκτιες γεωτρήσεις, τα ορυχεία και τις θαλάσσιες βιομηχανίες, το σχεδιασμό πλοίων και μηχανών, τους λιμένες και τη μεταφορά τεχνολογίας. Οι υποδομές - ειδικά για σιδηροδρομικές και θαλάσσιες διαδρομές - προσαρμοσμένες στις συνθήκες του βορρά, καθώς και η κατασκευή των δικτύων μεταφοράς ενέργειας θα πρέπει να επίσης να βασίζονται σε κατάλληλη για τις σκληρές περιβαλλοντικές συνθήκες της Αρκτικής τεχνολογία και τεχνογνωσία. Η δημιουργία αποτελεσματικής υποδομής και υλικοτεχνικής υποστήριξης (τόσο στον άξονα Βορρά - Νότου όσο και στον άξονα Ανατολής - Δύσης) είναι θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξη της περιοχής της Αρκτικής».

Χρήμα για διακρατικά έργα:«Είναι επίσης ανάγκη να χρηματοδοτηθούν τα προγράμματα συνεργασίας στην περιοχή που έχει συμφωνήσει η ΕΕ με τους εταίρους της. Το σχέδιο εταιρικής σχέσης στον τομέα των μεταφορών στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και επαρκείς πόρους, διότι μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη διαύλων μεταφοράς των φυσικών πόρων από την πλούσια περιοχή του Μπάρεντς και προς τις αγορές της Ευρώπης. Για παράδειγμα, είναι απαραίτητη η ταχεία κατασκευή χερσαίων συνδέσεων μεταξύ της ΕΕ και των βασικών λιμανιών της Αρκτικής, όπως το Μουρμάνσκ και το Νάρβικ. Τα έργα αυτά θα πρέπει να θεωρηθούν ως εξαιρετικά επείγοντα».

Επιχειρεί, τέλος, έναν απολογισμό της μέχρι τώρα παρέμβασης της ΕΕ στην Αρκτική: «Η ΕΕ επένδυσε την περίοδο 2007-2013 περίπου 1,4 δισ. ευρώ για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ έχει επενδύσει περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ στην έρευνα για την περιοχή της Αρκτικής, συμμετέχει δε σε πολλά κοινά έργα, κυρίως μέσω του 7ου Προγράμματος - Πλαισίου για την Ερευνα. Στην περιοχή της Αρκτικής έχουν υλοποιηθεί πολλά προγράμματα στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής της ΕΕ, των προγραμμάτων της Interreg και εδαφικής ευρωπαϊκής συνεργασίας (ΕΕΣ), των κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις και του Ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας και εταιρικής σχέσης (ΕΜΓΕΣ). Το πρόγραμμα "Συνδέοντας την Ευρώπη" και τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφοράς (ΔΕΔ-Μ) δεν επεκτείνονται στην Αρκτική».

Μαζί και χώρια

Κι επειδή είναι πολλά τα λεφτά, αυτά που έχουν ήδη επενδυθεί και κυρίως αυτά που προσδοκώνται από την εκμετάλλευση της Αρκτικής, η ΕΟΚΕ συνιστά στην ΕΕ να προωθήσει «ένα διεθνή νομικό μηχανισμό επίλυσης των διαφορών, ο οποίος θα είναι δεσμευτικός για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη». Και προτρέπει σε ταχεία υλοποίηση απόφασης του Ευρωκοινοβουλίου για διοργάνωση το συντομότερο μιας συνόδου κορυφής για την Αρκτική «προκειμένου όλοι οι βασικοί φορείς που ενδιαφέρονται (...) να συζητήσουν για το μέλλον της περιοχής και να αναζητήσουν συναίνεση σχετικά με τις αρχές συνεργασίας στην περιοχή».

Να επιχειρήσουν δηλαδή ένα συμβιβασμό για τη μοιρασιά, όπως και για «το άνοιγμα νέων θαλάσσιων διαύλων (...) συμπεριλαμβανομένων των διαδρόμων που διέρχονται από τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες διαφόρων χωρών», τονίζοντας με έμφαση πως «αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη τόσο των εμπορευματικών όσο και των επιβατικών μεταφορών στην περιοχή»...

Το γιατί, το διευκρινίζει παρακάτω όταν σημειώνει πως παρά τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, στη βάση της οποίας τα παράκτια κράτη του Αρκτικού Ωκεανού επιδίωξαν να καταλήξουν σε συμφωνία όσον αφορά τα χωρικά ύδατα και τα όρια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (συμπεριλαμβανομένης της υφαλοκρηπίδας πέραν των 200 ναυτικών μιλίων), «ορισμένες διαφορές γεωγραφικού προσδιορισμού παραμένουν άλυτες και υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης των διαφορών».

Και προτρέπει σε ενδελεχή συζήτηση προκειμένου να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα, κυρίως σε ό,τι αφορά στους θαλάσσιους διαδρόμους, καθώς το βορειοδυτικό πέρασμα διασχίζει την αποκλειστική οικονομική ζώνη του Καναδά και το βορειοανατολικό πέρασμα διασχίζει την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Ρωσίας. «Οι δυνατότητες, οι προϋποθέσεις και η ασφάλεια χρήσης τους πρέπει να εξεταστούν και να συζητηθούν ευρέως στα διάφορα φόρουμ συνεργασίας με στόχο την επίτευξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών όσον αφορά τις αρχές χρήσης και διαχείρισης αυτών των διαδρόμων» σημειώνεται.

Η ΕΟΚΕ δέχεται ότι καθένα από τα 8 κράτη της Αρκτικής έχει τη δική του στρατηγική, όλες όμως έχουν «βασικό σημείο εκκίνησης το δυναμικό της Αρκτικής σε ενέργεια και πρώτες ύλες, καθώς και την ανάπτυξη και την εκμετάλλευση των νέων διαδρόμων». Ομολογεί πως οι σχέσεις ανταγωνισμού συνυπάρχουν με σχέσεις συνεργασίας για την αποτελεσματικότερη προώθηση των σχεδιασμών τους, όταν για παράδειγμα αναφέρεται στη «Βόρεια Διάσταση». Πρόκειται για κοινή πολιτική της ΕΕ, της Ισλανδίας, της Νορβηγίας και της Ρωσίας και καλύπτει μια ευρεία γεωγραφική περιοχή που περιλαμβάνει τις ευρωπαϊκές περιφέρειες και υποπεριφέρειες της Αρκτικής, από τη Βορειοδυτική Ρωσία έως την Ισλανδία στα ανατολικά και τη Γροιλανδία στα δυτικά.

Λέει συγκεκριμένα: «(...) είναι σημαντική η εταιρική σχέση στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης για τις μεταφορές και την εφοδιαστική (Northern Dimension Partnership on Transportation and Logistics - NDPTL), στο πλαίσιο της οποίας προετοιμάζεται μια πρόταση για ένα περιφερειακό δίκτυο μεταφορών (...) Το Επιχειρηματικό Συμβούλιο της Βόρειας Διάστασης επιδιώκει κυρίως τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος στην περιοχή, καθώς και την προώθηση της ανταγωνιστικότητάς της».

Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς συμμετέχουν ως παρατηρητές στις συνεδριάσεις της «Βόρειας Διάστασης».

Διαβάστε την Κυριακή στο β' μέρος

Η στρατηγική των ΗΠΑ και της Ρωσίας στην Αρκτική

ΚΕΙΜΕΝΑ: Βάσω ΝΙΕΡΡΗ



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ