ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 14 Μάρτη 2010
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Υγεία - Πρόνοια και «Καλλικράτης»

Τα σχέδια της κυβέρνησης είναι επικίνδυνα για την υγεία του λαού

Γρηγοριάδης Κώστας

Η κυβέρνηση προχωρά με γρήγορους ρυθμούς τα σχέδιά της για τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις και στον Τομέα της Υγείας - Πρόνοιας. Στα τέλη Φλεβάρη, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου κάλεσε τους διοικητές και υποδιοικητές των 7 υγειονομικών περιφερειών να γίνουν πρωταγωνιστές του προγράμματος σταθερότητας στο χώρο της Υγείας. Το πρόγραμμα συνδέεται άμεσα και με την επικείμενη διοικητική μεταρρύθμιση. Στο ίδιο πλαίσιο, ήταν και η συνάντηση της περασμένης Δευτέρας ανάμεσα στην υπουργό Υγείας Μ. Ξενογιαννακοπούλου και τον δήμαρχο Αθήνας Ν. Κακλαμάνη, από την οποία προέκυψε η επικαιροποίηση της προγραμματικής σύμβασης για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας που είχε υπογραφεί ανάμεσα στο υπουργείο και το δήμο το 2007.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι τα συλλογικά όργανα της Τοπικής Διοίκησης και η κυβέρνηση έχουν στρέψει το τελευταίο διάστημα τη συζήτηση γύρω από το εάν θα υπάρξει χρηματοδότηση, ταυτόχρονα με το πέρασμα αρμοδιοτήτων στους δήμους και τις περιφέρειες. Μάλιστα, η ΚΕΔΚΕ εμφανίζεται ανένδοτη σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και δηλώνει ότι δεν πρόκειται να δεχτεί αρμοδιότητες χωρίς πόρους. Ανεξάρτητα από το εάν το συγκεκριμένο θέμα μπορεί να είναι υπαρκτό ή όχι, στη λογική, βέβαια, της αστικής διαχείρισης, επιχειρούν να αποπροσανατολίσουν το λαό από την ουσία: Το ότι το περιεχόμενο των αναδιαρθρώσεων και στον Τομέα της Υγείας και Πρόνοιας χτυπά αλύπητα τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι και για τον «Καποδίστρια» εμφανίζονταν αντίστοιχες αντιπαραθέσεις για τα οικονομικά (ίσως και πιο έντονες από τις σημερινές), ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε να συσταθούν Διαδημοτικά Δίκτυα ή να υλοποιηθούν προγράμματα Πρόνοιας από δήμους, με αρνητικές επιπτώσεις για το λαϊκό εισόδημα, την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας και το πέρασμα τέτοιων τομέων στους επιχειρηματίες.

Τι υποστηρίζει η κυβέρνηση και ποια είναι η αλήθεια

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το πρόγραμμα σταθερότητας σε συνδυασμό με τον «Καλλικράτη», στο πλαίσιο του οποίου την ευθύνη της Υγείας και της Πρόνοιας θα αναλάβει η Τοπική Διοίκηση, θα έχει δήθεν θετικά οφέλη για τους δημότες. Ισχυρίζονται ότι η Τοπική Διοίκηση είναι «πιο κοντά στον πολίτη» και ότι με αυτόν τον τρόπο θα αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι ανάγκες υγείας και κοινωνικής μέριμνας.

Η αλήθεια είναι ότι η λεγόμενη «αποκέντρωση» των αρμοδιοτήτων για την Υγεία και Πρόνοια σε Τοπική Διοίκηση και Περιφέρεια, δεν εξυπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες. Αντίθετα, εντάσσεται στις αναγκαίες για το κεφάλαιο αναδιαρθρώσεις στον Τομέα της Υγείας - Πρόνοιας, της Κοινωνικής Ασφάλισης και των εργασιακών σχέσεων που απαιτεί η επίτευξη των στόχων της στρατηγικής της Λισαβόνας, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Η ανάπτυξη και λειτουργία των υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας θα εξαρτάται κύρια από την επιχειρηματική ικανότητα των δήμων και περιφερειών, το μέγεθος και την κοινωνικοοικονομική σύνθεσή τους. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να κατηγοριοποιούνται τα νοσοκομεία και οι υπηρεσίες σε καλές, μέτριες και υποτυπώδεις ως προς την επάρκεια και το επίπεδο των υποδομών, του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, τις ερευνητικές τους δυνατότητες κ.ά. Θα διαφοροποιούνται, όπως ακριβώς και άλλες επιχειρήσεις (π.χ. 3 ή 4 αστέρων ξενοδοχεία), και οι εργαζόμενοι ανάλογα με την οικονομική και ασφαλιστική τους κατάσταση θα υποχρεώνονται να κατευθύνονται στα αντίστοιχης κατηγορίας νοσοκομεία ή υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Το σχέδιο του υπουργείου

Υπενθυμίζεται ότι ο «Ρ» (20.2.2010) είχε αποκαλύψει ένα σχέδιο του υπουργείου Υγείας για τον «Καλλικράτη». Σύμφωνα με αυτό, στους δήμους θα μεταφερθούν τα 200 Κέντρα Υγείας (ΚΥ) και περίπου 400 μονάδες του ΙΚΑ, στην περίπτωση που θα προχωρήσει η ενοποίηση των κλάδων Υγείας και η μεταφορά τους στο υπουργείο Υγείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, την περασμένη Δευτέρα, ο δήμαρχος Αθήνας ανακοίνωσε ότι μέσα στο 2010 θα λειτουργήσει στην Αθήνα το πρώτο Κέντρο Υγείας Αστικού Τύπου.

Αυτή η προοπτική περιλαμβάνει «σύσταση και λειτουργία ενιαίων τοπικών μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, ώστε να καλύπτεται το σύνολο του πληθυσμού από τις μονάδες αυτές». Οι ενιαίες τοπικές μονάδες θα αποτελούν μια «συνέργεια και δικτύωση όλων των δομών παροχής της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». Δηλαδή, δημόσιοι, δημοτικοί, ιδιωτικοί φορείς, η ΤΑ και ΜΚΟ θα συνδεθούν, ενισχύοντας έτσι τη δικτύωση με την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών Υγείας, που θα σημάνει χαράτσια για τους ασφαλισμένους και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ετσι, μένει ως υποχρέωση της κυβέρνησης ένα «βασικό πακέτο παροχών» για την Υγεία κατ' αναλογία προς τη βασική σύνταξη, που προαλείφει η κυβέρνηση στο επίπεδο της συνταξιοδοτικής κάλυψης.

Σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο, στις Περιφέρειες θα μεταφερθούν πάνω από 70 νοσοκομεία. Στην κεντρική διοίκηση θα παραμείνουν κοντά στα 50 νοσοκομεία, όσα έχουν περισσότερα από 400 κρεβάτια, τα εφτά πανεπιστημιακά και τα 11 του ειδικού καθεστώτος που περιγράφονται στο νόμο 2889/2001 (κυρίως αυτά που είναι συνέχεια κληροδοτημάτων, όπως ο «Ερυθρός Σταυρός», το «Αγλαΐα Κυριακού», κλπ.). Οι 7 ΥΠΕ, σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο, θα υπαχθούν στις 13 Περιφέρειες. Αυτή η υπαγωγή θα είναι προσωρινή μέχρι να επιβληθεί η τοπική φορολογία.

Επικίνδυνοι σχεδιασμοί

Τα μέτρα αυτά οδηγούν στην ακόμη μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση της Υγείας - Πρόνοιας, στον κατακερματισμό των υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας και στην ακόμη μεγαλύτερη όξυνση της ανισόμετρης ανάπτυξης των υπηρεσιών μέσα και ανάμεσα στις περιοχές της χώρας.

Η «αποκέντρωση» των αρμοδιοτήτων Υγείας - Πρόνοιας αποτελεί μέσο για την παραπέρα δραστική μείωση των κρατικών και εργοδοτικών δαπανών για την Υγεία - Πρόνοια με μεταφορά της οικονομικής επιβάρυνσης στους ίδιους τους εργαζόμενους μέσω ιδιωτικών πληρωμών, δημοτικής φορολογίας και από τα ασφαλιστικά ταμεία. Είναι μέρος του σχεδιασμού για την υλοποίηση του συστήματος των τριών πυλώνων του ασφαλιστικού συστήματος. Επίσης στοχεύει στη μεταφορά της ευθύνης ανάπτυξης και λειτουργίας των Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Πρόνοιας από το κράτος σε διάφορους φορείς, που συνιστούν τα λεγόμενα «δίκτυα ΠΦΥ και αλληλεγγύης». Σε αυτά περιλαμβάνονται δημοτικά ιατρεία, ΜΚΟ, τα ιατρεία των ασφαλιστικών ταμείων, η εταιρική κοινωνική ευθύνη και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που βρίσκουν χώρο για επέκταση και ενδυνάμωση της δράσης τους.

Η Τοπική Διοίκηση αναλαμβάνει το ρόλο διαχειριστή της ακραίας φτώχειας, των προβλημάτων των πιο εξαθλιωμένων τμημάτων του πληθυσμού που τα ονομάζουν «ευπαθείς ομάδες», των επιπτώσεων από την καπιταλιστική οικονομική κρίση και γενικότερα την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Συμβάλλει στην προσπάθεια να υποβιβαστούν οι λαϊκές ανάγκες για υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας στο επίπεδο του φτωχοκομείου. Τα «κοινωνικά» φαρμακεία και παντοπωλεία είναι ένα δείγμα αυτής της «φιλανθρωπίας». Αυτό είναι το περιεχόμενο του «κράτους πρόνοιας» που θα υπηρετήσει και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Υπάρχει αρνητική εμπειρία για εργαζόμενους, λαϊκά στρώματα

Υπάρχει, ήδη, εμπειρία από τις επιπτώσεις της μεταφοράς κρατικών αρμοδιοτήτων που αφορούν την Υγεία - Πρόνοια στην Τοπική Διοίκηση. Οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΣΥΝ έχουν αναπτύξει στους δήμους, προνοιακά προγράμματα και υπηρεσίες (βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, ΚΑΠΗ, Βοήθεια στο Σπίτι κ.λπ.), όπου κυριαρχούν:

  • Η επιβάρυνση των λαϊκών οικογενειών με τροφεία στους παιδικούς σταθμούς, ακατάλληλα κτίρια, ελλιπές, απλήρωτο και με ελαστικές σχέσεις εργασίας επιστημονικό και λοιπό προσωπικό.
  • Ημερομηνία λήξης στα προγράμματα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους και αυτούς που αξιοποιούν τις υπηρεσίες αυτών των προγραμμάτων.
  • Περιορισμένος αριθμός ανθρώπων που ωφελούνται από αυτά.
  • Αποσπασματικότητα και υποβάθμιση των υπηρεσιών, κατακερματισμός και διαφοροποίηση ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες κάθε δήμου - περιφέρειας ή ομάδα δήμων, ανάλογα με τις χορηγίες που καταφέρνουν να αποσπάσουν από εταιρείες.
  • Υποβιβασμός των παρεμβάσεων στην Υγεία - Πρόνοια σε διαδικασίες «παροχής συμβουλών» και ενημέρωσης, καλλιεργώντας ταυτόχρονα τη λογική της ατομικής ευθύνης.

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, έχει προ πολλού υλοποιηθεί η «αποκέντρωση» και η «αυτοτέλεια» των νοσοκομείων και υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας. Οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής είναι η κατηγοριοποίηση της ποιότητας των νοσοκομείων και υπηρεσιών, ανάλογα με την επιχειρησιακή τους ικανότητα, το κλείσιμο, αλλά και οι συγχωνεύεις όπου κρίθηκαν μη αποδοτικά, η παραπέρα εμπορευματοποίηση.

Τι χρειάζεται

Η κάλυψη των αναγκών υγείας ενός πληθυσμού απαιτεί την ενιαία λειτουργία των τριών επιπέδων της Υγείας (Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια). Την ανάπτυξη, δηλαδή, των υπηρεσιών και υποδομών ως ένα ενιαίο λειτουργικό σύστημα, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια της φροντίδας υγείας (πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, αποκατάσταση) που γίνεται και στα τρία επίπεδα και η ενιαία ποιότητα και όχι η κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τις επιχειρησιακές - οικονομικές δυνατότητες των δήμων και περιφερειών και το εισόδημα των ασθενών.

Ιδιαίτερα, δε, τα ζητήματα της δημόσιας υγείας, π.χ. ατμοσφαιρική ρύπανση, μόλυνση νερού κ.λπ., δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από κάθε δήμο χωριστά ή ακόμη και από ομάδα δήμων. Η προστασία της δημόσιας υγείας, κυρία στο επίπεδο της πρόληψης, είναι αναποτελεσματική, όταν δεν αφορά συλλογικά μέτρα που εφαρμόζονται ενιαία για όλους. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν ο χαρακτήρας του συστήματος Υγείας - Πρόνοιας είναι ενιαίος, αποκλειστικά δημόσιος και η ανάπτυξή του έχει σαν κριτήριο τη δωρεάν ικανοποίηση όλων των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.


Δ. Α.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ