Αλλωστε και στον τομέα της πρόληψης κατά των ναρκωτικών εφαρμόζονται, τα τελευταία χρόνια, από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ μέτρα που οδηγούν στη συρρίκνωσή της και τον οικονομικό στραγγαλισμό της. Οπως και στον τομέα της απεξάρτησης.

Ο «Ρ» την περασμένη Κυριακή, πριν σημειωθούν οι τραγικές εξελίξεις, αποκάλυψε για ακόμα μια φορά το θέμα της υποβάθμισης των Κέντρων Πρόληψης και την αναγκαιότητα να αναβαθμιστούν, να πολλαπλασιαστούν, να στελεχωθούν με επιστημονικό προσωπικό και να λειτουργούν σε αντιστοιχία με την οξυμένη κατάσταση, με τις ανάγκες που υπάρχουν.

Ο προβληματισμός για το φαινόμενο των ναρκωτικών που σαρώνει και «θερίζει» τη νεολαία πρέπει να είναι ουσιαστικός, να φτάνει στα βαθύτερα αίτια, στη ρίζα του φαινομένου. Δεν αρκεί η οργή και ο θρήνος. Η αγανάκτηση πρέπει να μετατραπεί σε συνειδητή, ταξική πάλη για μια κοινωνία απαλλαγμένη από τα αδιέξοδα και τις αιτίες, τις αξίες και τον τρόπο ζωής που καλλιεργούν το έδαφος για τη χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Στους τέσσερις τοίχους μιας οικογένειας επιδιώκεται να κλειστεί, για ακόμα μια φορά, ένα τόσο σοβαρό θέμα. «Παιδί χωρισμένων γονιών», χαρακτήρισαν τα ΜΜΕ τη 14χρονη μαθήτρια, αφήνοντας να δημιουργούνται συνειρμοί ότι το μπλέξιμο με τα ναρκωτικά ταυτίζεται με το χωρισμό των γονιών. Τα ΜΜΕ, βέβαια, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να αναπαράγουν την ιδεολογία και τις αξίες της κυρίαρχης τάξης, δηλαδή της αστικής. Και η κυρίαρχη ιδεολογία θέλει την ατομική ευθύνη και «επιλογή» πάνω απ' όλα και παράλληλα αντιμετωπίζει την οικογένεια σαν κάτι ξεκομμένο από την υπόλοιπη κοινωνία. Και συσκοτίζει όλους τους άλλους παράγοντες κοινωνικοποίησης ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων.

«Δεν υπάρχει ένα "προφίλ" για την οικογένεια του χρήστη», υπογραμμίζει ο Ηλίας Μιχαλαρέας, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου για τα Ναρκωτικά (ΕΣΥΝ). «Το φαινόμενο των ναρκωτικών αγγίζει όλες τις οικογένειες. Η οικογένεια δεν είναι η αιτία που οδηγεί στη χρήση ναρκωτικών ουσιών, μπορεί να είναι ένας ακόμα παράγοντας».

Οπως εξηγεί, η χρήση ναρκωτικών ουσιών είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, όμως οι αιτίες του είναι καθαρά κοινωνικοοικονομικές. «Αλλωστε, και στην ίδια την οικογένεια αντανακλάται η κοινωνικοοικονομική κρίση, η οικογένεια είναι μέρος ενός κοινωνικού συνόλου. Η οικογένεια θεωρείται ένας παράγοντας που παίζει ρόλο, αφορά όμως στον τρόπο που θα παρέμβουμε, είτε για να προλάβουμε είτε για να θεραπεύσουμε τη χρήση», ξεκαθάρισε μιλώντας στον «Ρ».

Οι νέοι άνθρωποι και οι οικογένειές τους σήμερα ζουν σε ένα καθεστώς κοινωνικού «πολέμου» και η διέξοδος που προτείνεται με όλους τους τρόπους και όλα τα μέσα, είναι η αποξένωση. «Οι αξίες που προβάλλονται από την κυρίαρχη ιδεολογία, οι αξίες που υπαγορεύει η νοοτροπία της κυρίαρχης τάξης είναι οι εξής: Το κέρδος, ο ατομικισμός, οι ανταγωνιστικές σχέσεις, η προσωπική ανέλιξη κλπ.», λέει χαρακτηριστικά ο Ηλ. Μιχαλαρέας. Παράλληλα, προσθέτει, ευθύνεται η γενικότερη κατάσταση: Ο ρόλος του σχολείου, η «επιλεκτικότητα» του εκπαιδευτικού συστήματος, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, τα ΜΜΕ, η κυρίαρχη νοοτροπία, η προβολή ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής, η υποκουλτούρα, όλα αυτά επιβαρύνουν και οδηγούν στην κυριαρχία μιας «ναρκω-κουλτούρας».

Μέσα στον καπιταλισμό προβάλλεται ο ατομικισμός σαν στάση ζωής, και όχι τυχαία. Πάνω σε αυτό το έδαφος αναπτύσσεται η αποξένωση, η αλλοτρίωση, ακραία έκφραση του οποίου αποτελεί η χρήση ναρκωτικών. Οπως εξηγεί ο Ηλ. Μιχαλαρέας, μέσα από τη χρήση ναρκωτικών οι νέοι καλύπτουν πολλά κενά που δημιουργεί η αποξένωση, όπως η ψυχαγωγία, η επικοινωνία, η κοινωνικοποίηση.

«Σήμερα αυτό πριμοδοτείται, αυτό που προτείνεται στους νέους ανθρώπους, είναι είτε η εξαγορά είτε η υποκατάσταση των ανθρώπινων σχέσεων. Προβάλλεται σαν τρόπος ζωής, σε όλα τα επίπεδα», επισημαίνει.

Παρά τη θετική συνεισφορά τους, τα Κέντρα Πρόληψης φυτοζωούν...

Αντίθετα, όπως μας είπε, για το διάστημα 2004 - 2006 έγινε μείωση των δαπανών του ΟΚΑΝΑ για την πρόληψη κατά 19% και του ΚΕΘΕΑ περίπου 30%. Επιπλέον, το Κέντρο Εκπαίδευσης του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής του ΟΚΑΝΑ για τα στελέχη των Κέντρων Πρόληψης, σταμάτησε να λειτουργεί τον περασμένο χρόνο, με αποτέλεσμα η παραπέρα εκπαίδευση των εργαζομένων να γίνεται μέσω ιδιωτικών σεμιναρίων, για όσους φυσικά η οικονομική τους δυνατότητα το επιτρέπει...

Η πρόληψη κατά των ναρκωτικών απευθύνεται στον πληθυσμό που δεν κάνει χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. «Προσπαθούμε να ενισχύσουμε κάποιες κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες του πληθυσμού προκειμένου να αναπτύξει εκείνα τα αντισώματα που θα του επιτρέψουν να αντισταθεί στην πίεση για χρήση ουσιών», τονίζει ο Π. Τριανταφύλλου.

Τα Κέντρα Πρόληψης στις τοπικές κοινωνίες είναι ο πυρήνας της πρόληψης. Ο ειδικός προσπαθεί να εκπαιδεύσει κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, που κοινωνικοποιούν το νέο άνθρωπο: Τους γονείς, εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες υγείας, γενικότερα εργαζόμενους, τα σώματα ασφαλείας, το στρατό. «Αφού πάρουν αυτοί τα εφόδια, τότε θα μπορούν να εκπαιδεύσουν αντίστοιχα και τα παιδιά», εξηγεί ο Π. Τριανταφύλλου. «Διευρύνουμε την πρόληψη, την κάνουμε κτήμα όλης της κοινωνίας. Πρέπει να φτάσουμε εμείς στην κοινωνία, δεν περιμένουμε να μας προσεγγίσει ο κόσμος».

Οι ειδικοί αναδεικνύουν μια σειρά μέτρα που πρέπει να παρθούν προκειμένου να μιλά κανείς για ουσιαστική πρόληψη των αιτιών που οδηγούν στη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Η πρόληψη κατά των ναρκωτικών δεν ταυτίζεται σε καμία περίπτωση μόνο με την ενημέρωση.

Χρειάζονται ριζικές αλλαγές σε όλες τις δομές της κοινωνίας: Αλλαγή στο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής, δημιουργική διαμόρφωση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών και των νέων, πιο σταθερή και ασφαλής ζωή για τους γονείς τους και άλλα πολλά. Η πάλη κατά των ναρκωτικών είναι πάλη για ριζικές αλλαγές στην κοινωνία.