Ο,τι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός... `Η τουλάχιστον είναι χρυσός αλλά για λίγους, ελάχιστους. Η αντίστροφη μέτρηση για τους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας έχει ήδη αρχίσει καθώς απομένουν 12 μέρες πριν την τελετή έναρξης την Παρασκευή 13 Αυγούστου, που θα σημάνει την αρχή των 28ων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Το γεγονός ότι η φετινή διοργάνωση θα διεξαχθεί στη χώρα μας, μας έκανε μάρτυρες για να δούμε ακριβώς τι σημαίνει τελικά, αυτό που κάποιοι χαρακτηρίζουν «γιορτή του αθλητισμού». Εδειξε σε όλους (ακόμα και στους πιο αισιόδοξους) ότι όλο αυτό το σκηνικό που στήθηκε με βάση τον αθλητισμό, δεν έχει καμιά σχέση με αυτόν. Αντίθετα είναι εφάμιλλο της λέξης κέρδος, έσοδα, άλλοθι για επιβολή αντιλαϊκών μέτρων. Το σίγουρο είναι ένα και πλέον δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από καμιά βιτρίνα. Οι σύγχρονες Ολυμπιάδες καθαρά καπιταλιστικές, δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα όσον αφορά τον ίδιο τον αθλητισμό ή ιδέες όπως το «ευ αγωνίζεσθαι». Η εμπορευματοποίηση που συνεχώς αυξάνει και οι πολυεθνικές που έχουν απλώσει τα πλοκάμια τους και στο χώρο του αθλητισμού έχουν καταντήσει πλέον τους αγώνες ένα ραντεβού χορηγών που αρχίζουν το δικό τους χορό του κέρδους και το δικό τους οικονομικό αλισβερίσι με βάση τους αθλητές και τις επιτυχίες τους. Και όταν οι επιτυχίες δεν μπορούν να έρθουν αλλά πρέπει όμως να κάνουν την εμφάνισή τους αφού μόνο έτσι κάποιοι θα αυξήσουν τα έσοδά τους, επιστρατεύεται το ντόπινγκ. Που θέλει τους αθλητές ρομπότ να ρισκάρουν ακόμη και τη ζωή τους όπως οι μονομάχοι κάποτε στη ρωμαϊκή αρένα.

Και πάνω απ' όλα αυτά οι «Αθάνατοι», πρώην βασιλιάδες, βαρόνοι, εφοπλιστές, σουλτάνοι της ΔΟΕ, να διοικούν το παγκόσμιο γίγνεσθαι του αθλητισμού και να το μοιράζουν εδώ και εκεί ανάλογα με το πού επιβάλλουν τα διάφορα συμφέροντα.

Οι μεγαλοστομίες, τα φουσκώματα από εθνική υπερηφάνεια για τον μέγιστο στόχο, τα λέιζερ και τα υπερπολυτελή στέγαστρα δεν είναι ικανά να κρύψουν τη σαπίλα που επικρατεί από την εμπορευματοποίηση του αγαθού που λέγεται αθλητισμός. Η ιστορία των διοργανώσεων που θα παρουσιάσει από σήμερα ο «Ρ» καταδεικνύει του λόγου το αληθές. Μια ιστορία που κυριαρχείται από εκμετάλλευση του αθλητικού πνεύματος και παιχνίδια συμφερόντων και κερδών για τους λίγους.

Ο ενθουσιασμός που υπήρχε από την επιτυχία της πρώτης διοργάνωσης στην Αθήνα φρέναρε απότομα τέσσερα χρόνια μετά, όταν διεξάχθηκαν οι δεύτεροι αγώνες στο Παρίσι. Οι Γάλλοι δε φάνηκαν έτοιμοι για μια τέτοιου είδους πρόκληση, ενώ δε διδάχθηκαν τίποτα από τις όποιες ατέλειες της Αθήνας. Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικράτησε στην «πόλη του φωτός» ήταν ότι δεν υπήρχε ειδικό στάδιο για τα αγωνίσματα του στίβου, ενώ τα σκάμματα για τα άλματα τα τακτοποιούσαν οι ίδιοι οι αθλητές (!!!). Οι διοργανωτές αρκέστηκαν μόνο στο γεγονός ότι οι Αγώνες θα αποτελούσαν μια καλή διαφήμιση για τη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού (διεξαγόταν την ίδια περίοδο) και φαίνεται παράμεναν μόνο σε αυτό. Ακόμα και η προσέλευση των θεατών ήταν απογοητευτική, αφού υπολογίζεται ότι περίπου 3.000 την ημέρα ήταν ο αριθμός που παρακολούθησε τους Αγώνες. Νούμερο πολύ μακριά από τους 40.000, που ήταν ο ημερήσιος αριθμός θεατών της πρώτης διοργάνωσης.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: Με βάση την ανοργανωσιά των Γάλλων τα πράγματα δε θα μπορούσαν να είναι καλύτερα και στον αγωνιστικό τομέα, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι αθλητές των 110μ με εμπόδια αναγκάστηκαν να πηδήξουν... τηλεγραφόξυλα. Στο αγώνισμα των 800μ οι Αμερικανοί αθλητές δεν κατέβηκαν να αγωνιστούν, γιατί διεξαγόταν Κυριακή και ήταν ημέρα ανάπαυσης για τους Χριστιανούς. Παρά τις θρησκευτικές προκαταλήψεις των συμπατριωτών του, ο Αμερικανός Αλβιν Κρένζαλ κατάφερε να βγάλει εις πέρας την αποστολή του, αφού κέρδισε τέσσερα χρυσά στα 60μ, στα 200μ εμπόδια και στο άλμα εις μήκος.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ: Ο Αμερικανός Ρέι Ερουρι ήταν το πρόσωπο που ξεχώρισε στους Ολυμπιακούς του Παρισιού, όχι τόσο για τις νίκες του στο ύψος άνευ φοράς, στο μήκος και το τριπλούν του ίδιου στιλ, αλλά για την προσωπική του περιπέτεια που κατάφερε να ξεπεράσει. Ο αθλητής μέχρι κάποια ηλικία ήταν ανάπηρος εξαιτίας μιας ασθένειας, αλλά μόνος του κατάφερε να νικήσει τον εαυτό του και στο Παρίσι δικαιώθηκε για την προσπάθειά του. Το αξιοσημείωτο είναι ότι τις ίδιες επιτυχίες επανέλαβε και το 1904 και το 1908.

Η αποτυχία των Αγώνων του Παρισιού οδήγησε τον Κουμπερτέν να στείλει τους αγώνες από την άλλη μεριά του Ατλαντικού και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ, μήπως και αλλάξουν τα πράγματα. Αν και αρχικά είχε επιλεγεί το Σικάγο, με παρέμβαση του Τιοντόρ Ρούσβελτ, οι Αγώνες διοργανώθηκαν από το Σεντ Λιούις, όπου θα συνέπιπταν με μια διεθνή έκθεση. Γι' αυτόν το λόγο και οι Αγώνες κράτησαν τρεις μήνες (!!!). Η μεγάλη απόσταση οδήγησε στη μικρή συμμετοχή των αθλητών από την Ευρώπη. Ετσι η κυριαρχία των Αμερικανών ήταν απόλυτη. Χαρακτηριστικό είναι ότι στα 20 από τα 21 αγωνίσματα του στίβου, Ολυμπιονίκες ήταν Αμερικανοί. Από τους αγώνες δεν έλειψαν και τα παρατράγουδα, αφού ορισμένα αγωνίσματα αμερικανικής έμπνευσης, όπως το... πήδημα του βαρελιού, προκάλεσαν την αντίδραση του Κουμπερτέν.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: Ο Καναδός αστυνόμος Ντεσμαρτό ήταν ο μόνος που κατάφερε να σπάσει την κυριαρχία των Αμερικανών στα αγωνίσματα του στίβου, κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο στη σφαίρα. Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει και στο μαραθώνιο, όπου ο Αμερικανός νικητής Λορτζ ακυρώθηκε όταν διαπιστώθηκε ότι από το 16ο χλμ είχε κάνει χρήση... φορτηγού.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ: Ο Αμερικανός Χαν ή «μετεωρίτης του Μιλγουόκι», πρώην παίκτης του ράγκμπι, κατάφερε να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στα 60μ, 100μ και 200μ. Στο τελευταίο αγώνισμα πέτυχε και ολυμπιακό ρεκόρ με 21,6'', κάτι που κράτησε μέχρι το 1932.

Το Λονδίνο αποτελεί το κομβικό σημείο για το διαχωρισμό μεταξύ του επαγγελματικού και του ερασιτεχνικού αθλητισμού. Για πρώτη φορά υπήρξαν καθορισμένα από τη ΔΟΕ τα όρια στις δυο έννοιες, τα οποία έγιναν σεβαστά τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του '80. Αρχικά οι Αγώνες θα γίνονταν στη Ρώμη, αλλά η έκρηξη του Βεζούβιου ανέβαλε τη διοργάνωση από τους Ιταλούς. Για πρώτη φορά οι συμμετοχές έγιναν σε εθνικό επίπεδο και όχι σε ατομικό, όπως γινόταν μέχρι τότε.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: Ο Οσκαρ Σβαν από τη Σουηδία, που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στη σκοποβολή, ήταν αυτός που κέρδισε τις εντυπώσεις. Γιατί; Φυσικά λόγω της ηλικίας του, αφού είχε... πατήσει τα 60. Μέχρι σήμερα θεωρείται ο μεγαλύτερος σε ηλικία Ολυμπιονίκης.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ: Για άλλη μια φορά ο μαραθώνιος ήταν το άθλημα που πρόσφερε τις περισσότερες συγκινήσεις. Ο Ιταλός Ντοράντο Πιέτρι θα μείνει στην ιστορία σαν ο νικητής χωρίς μετάλλιο. Ο ταξιτζής από το Κάπρι αν και μπήκε πρώτος στο στάδιο κατέρρευσε και χρειάστηκε να φωνάξουν το γιατρό. Με τη βοήθεια κάποιων θεατών, που έσπευσαν να τον σηκώσουν, τερμάτισε, ενώ στα τελευταία μέτρα τον βοήθησε και ο κριτής. Τελικά η ένσταση που υπέβαλε ο Αμερικανός Τζο Χέι (δεύτερος) έγινε δεκτή και το μετάλλιο το πήρε αυτός.

ΚΕΙΜΕΝΑ: Μπ.ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αγώνες αυτοί αποτελούν ορόσημο, αφού είχαν εξελιχθεί σε θεσμό. Αλλωστε αυτό το αποδεικνύουν και τα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία έλαβαν μέρος 28 χώρες, με 2.541 αθλητές. Η επιτυχία ήταν μεγάλη, παρά το γεγονός ότι η ΔΟΕ δεν άφησε τους Σουηδούς να κάνουν κάποιες τελετές, θέλοντας να κρατήσει την Ολυμπιακή Ιδέα μακριά από τέτοιου είδους πράγματα...

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: Η κόντρα των Αμερικανών και των Φινλανδών ήταν αυτή που κυριάρχησε κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Οι πρώτοι επικράτησαν στα σπριντ, αλλά οι νίκες των Φινλανδών στις μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις έδειξαν ότι νέες δυνάμεις βγαίνουν στο χώρο του αθλητισμού..

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ: Ενας Ινδιάνος από τις ΗΠΑ, ο Τζιμ Θορπ, ήταν το πρόσωπο που ξεχώρισε. Κυριάρχησε σε όλα τα αγωνίσματα του δεκάθλου, αλλά επειδή κάποτε είχε παίξει ράγκμπι, θεωρήθηκε επαγγελματίας και του αφαιρέθηκαν τα μετάλλια. Πάντως οι δεύτεροι αθλητές των αγωνισμάτων που κλήθηκαν να τα παραλάβουν αρνήθηκαν.

Μετά από απουσία οκτώ χρόνων, εξαιτίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ολυμπιακοί Αγώνες ξαναδιοργανώνονται. Αρχικά τους είχε αναλάβει η Βουδαπέστη, η οποία λόγω οικονομικών προβλημάτων δήλωσε ότι δεν μπορεί να τους διοργανώσει. Ετσι η ΔΟΕ τους ανάθεσε στο Βέλγιο και την Αμβέρσα. Οι μνήμες από τον πόλεμο ήταν ακόμη νωπές, γι' αυτό το Βέλγιο αποφάσισε να μην καλέσει τις ηττημένες χώρες, χωρίς να υπάρχει αποκλεισμός από τη ΔΟΕ. Στα αξιοσημείωτα αυτών των Ολυμπιακών η καθιέρωση της σημαίας με τους πέντε κύκλους, καθώς και του Ολυμπιακού Ορκου, που είχε τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: Οι μεσαίες και οι μεγάλες αποστάσεις είχαν την τιμητική τους στο Βέλγιο. Οι νίκες του Πάβο Νούρμι, του βετεράνου πιλότου του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, του Γάλλου Ζόζεφ Γκιγκενιό και του Φινλανδού Κολεμάινεν έδωσαν νέο ενδιαφέρον στα αγωνίσματα αντοχής.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ: Ο Φινλανδός Πάβο Νούρμι ήταν αυτός που έκλεψε την παράσταση. Χαρακτηρίστηκε ο δρομέας - φάντασμα από τις νίκες του στο βάδην και συγκεκριμένα στα 5 χλμ. και 10 χλμ. όπου πήρε το χρυσό και το αργυρό μετάλλιο στα 8 χλμ. βάδην ανωμάλου δρόμου.

Το Παρίσι έγινε η πρώτη πόλη που θα διοργάνωνε για δεύτερη φορά Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι Γάλλοι είχαν μπροστά τους μια μεγάλη πρόκληση. Επρεπε να σβήσουν τις άσχημες εντυπώσεις του παρελθόντος. Και τα κατάφεραν. Τελειότητα στην οργάνωση, ακριβής προγραμματισμός, άρτιες εγκαταστάσεις. Το καινούριο στάδιο (50 χιλ. θέσεων) «Κουλόμπ» ήταν πραγματικά εντυπωσιακό. Πήραν μέρος 44 χώρες με 3.075 θεατές.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: Οι αγώνες απόκτησαν πολύ μεγαλύτερη αίγλη αρκετά χρόνια μετά. Αιτία, η ταινία «Δρόμοι της φωτιάς» με τη μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου, που μιλούσε για τις προσπάθειες των δυο Αμερικανών αθλητών Χάρολντ Εϊμπράχαμς και Ερικ Λίντελ με τις νίκες τους στα 100μ. και 400μ.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ: Στο Παρίσι ανακαλύφθηκε ο ...Ταρζάν. Ο Αμερικανός κολυμβητής Τζόνι Βαϊσμίλερ που μετέπειτα θα έκανε καριέρα στο ρόλο του ήρωα της ζούγκλας, ήταν αυτός που ξεχώρισε. Κέρδισε τρία χρυσά στα 100μ., στα 400μ. και στα 4Χ100 στην κολύμβηση. Ηταν ο πρώτος αθλητής που έκανε τα 100μ. κάτω από 1΄ με χρόνο 59΄΄.