Ηταν 7 Νοέμβρη 1917 (25 Οκτώβρη με το παλιό ημερολόγιο) όταν η εργατική τάξη, με τους μπολσεβίκους στην πρώτη γραμμή, ξήλωνε την αστική εξουσία, ξεκινώντας τη μεγάλη πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης: «Ο πάγος είχε σπάσει, ο δρόμος είχε χαραχτεί».

Στις 10 το πρωί της 7ης Νοέμβρη 1917, η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή δημοσίευσε το διάγγελμα του Λένιν με τίτλο «Προς τους πολίτες της Ρωσίας!», με το οποίο ο ηγέτης του Κόμματος ανήγγειλε τη νικηφόρα πορεία της Σοσιαλιστικής Επανάστασης.

Το ίδιο βράδυ, στο Σμόλνι, ξεκίνησε τις εργασίες του το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών. Κατά την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου ήταν παρόντες 649 αντιπρόσωποι, από τους οποίους 390 μπολσεβίκοι, 160 εσέροι, 72 μενσεβίκοι κ.λπ.

Οι μενσεβίκοι, οι δεξιοί εσέροι και οι υπόλοιπες δυνάμεις του συμβιβασμού, όταν πείστηκαν ότι η πλειοψηφία των συνέδρων ήταν με το μέρος των μπολσεβίκων, εγκατέλειψαν επιδεικτικά τη συνεδρίαση. Οσο διαρκούσε το Συνέδριο, οι επαναστατημένοι εργάτες στα αστικά κέντρα συνέχιζαν την προέλασή τους, καταλαμβάνοντας και τα Χειμερινά Ανάκτορα, καταλύοντας έτσι την Προσωρινή Κυβέρνηση.

Η νίκη των μπολσεβίκων δεν ήρθε τυχαία, ούτε ήταν εξαρχής δεδομένη. Οι μπολσεβίκοι νίκησαν γιατί ανταποκρίθηκαν στον ρόλο τους ως επαναστατικής πρωτοπορίας. Κατόρθωσαν μέσα σε αφάνταστα δύσκολες συνθήκες να μένουν ακλόνητοι στον σκοπό, να αντλούν διδάγματα από την ταξική πάλη και κυρίως να αναπτύσσουν - με επικεφαλής τον Λένιν - την επαναστατική θεωρία, να διαμορφώνουν επαναστατική στρατηγική που να υπηρετεί σε όλες τις φάσεις τον αγώνα της εργατικής τάξης για την κατάκτηση της δικής της εξουσίας.

Εργάτες κοκκινοφρουροί του εργοστασίου Ελεκτροσίλα της Πετρούπολης

Οι Μπολσεβίκοι ήταν το κόμμα που τα μέλη του διαπαιδαγωγήθηκαν μέσα από τις θύελλες και τα επαναστατικά γεγονότα της δεκαετίας του 1900, που έδρασαν σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας, όμως με ηγέτη τον Λένιν υπερασπίστηκαν αποφασιστικά τον μαρξισμό ενάντια σε κάθε είδους αναθεώρηση και οπορτουνιστική παρέκκλιση, φρόντισαν να τον αναπτύξουν επαναστατικά, συνενώνοντας τη θεωρία με την αταλάντευτη ταξική δράση.

Το Κόμμα των Μπολσεβίκων σε όλες τις ιστορικές του καμπές διατήρησε σταθερά τον σκοπό της ύπαρξής του ως Κόμματος της εργατικής τάξης και ανέπτυσσε την πολιτική του για την επίτευξη αυτού του σκοπού: Την προετοιμασία του προλεταριάτου για την αποφασιστική μάχη, για τη Σοσιαλιστική Επανάσταση.

Ο Κόκκινος Οκτώβρης σηματοδοτεί τη στιγμή που έγινε το μεγαλύτερο έως σήμερα επαναστατικό άλμα της ανθρωπότητας προς το μέλλον. Ενα κοσμοϊστορικό γεγονός, που σημάδεψε όσο κανένα άλλο ολόκληρο τον 20ό αιώνα και τη μετέπειτα πορεία της ανθρωπότητας μέχρι τις μέρες μας. Η νίκη της προλεταριακής επανάστασης στη Ρωσία πυροδότησε το πιο σημαντικό κίνημα μαζών για την κοινωνική απελευθέρωση το οποίο γνώρισε η Ιστορία, το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα.

Απέδειξε έμπρακτα ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ανίκητος και ότι η εργατική τάξη, η πρωτοπόρα κοινωνική δύναμη της εποχής μας, μπορεί να οικοδομήσει μια ανώτερη κοινωνία, που καταργεί την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Η Σοσιαλιστική Επανάσταση και οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ έδειξε με χαρακτηριστικό τρόπο τι κατακτήσεις μπορεί να έχει ο εργαζόμενος άνθρωπος αν αλλάξουν ο σκοπός και το κριτήριο της παραγωγής, αν φύγει από τη μέση η παρασιτική ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Ιδιαίτερα σήμερα, οι μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες, συνδυασμένες με τις νέες σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, τον κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό σε πανεθνικό επίπεδο, μπορούν να διασφαλίσουν πλήρως την κάλυψη όλων των σύγχρονων και συνεχώς διευρυνόμενων κοινωνικών αναγκών.

Το 1917 και ο Οκτώβρης του έγιναν σύμβολα και συνώνυμο της γέννησης ενός καινούργιου κόσμου. Η Επανάσταση ήταν το δημιούργημα της οργανωμένης πολιτικής πάλης των λαϊκών μαζών, με ηγετική δύναμη την εργατική τάξη, που, με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα, επιβεβαίωνε ότι η ανθρωπότητα μπήκε σε νέα ιστορική εποχή. Αυτήν που από τις αρχές του 20ού αιώνα φανέρωσε πως ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένος, γι' αυτό και χρειάζεται ανατροπή του, αντικατάσταση από το ανώτερο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Οι αντεπαναστατικές ανατροπές στις αρχές του '90, το βαρύ πλήγμα στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, που τις συνέπειές του ζούμε έως και σήμερα, αποτελούν ένα φρενάρισμα της κοινωνικής εξέλιξης, αλλά προσωρινό. Η κοινωνική εξέλιξη και ο κινητήριος μοχλός της, η πάλη των τάξεων, δεν σταματάνε. «Ο πάγος έσπασε», το μέλλον είναι ο σοσιαλισμός - κομμουνισμός!

Το Ουζμπεκιστάν και ειδικά η Τασκένδη έχει συνδυαστεί στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα με το καταφύγιο που βρήκαν δεκάδες χιλιάδες μαχητές του ΔΣΕ και οι οικογένειές τους. Εκεί οι Ελληνες αγωνιστές πολιτικοί πρόσφυγες και τα παιδιά τους απόλαυσαν περίθαλψη, δουλειά, μόρφωση!

Με την εγκατάστασή τους στις Λαϊκές Δημοκρατίες, πρώτο μέλημα ήταν η κάλυψη του ζητήματος της στέγασης. Στη Σοβιετική Ενωση, όπου ο κύριος όγκος είχε εγκατασταθεί στην Τασκένδη και 1.500 άτομα στην πόλη Τσιρτσίκ (30 χλμ. από την Τασκένδη), μοιράστηκαν σε 14 μεγάλες επιχειρήσεις που μπορούσαν να τους εξασφαλίσουν δουλειά και κατοικία. Οι στρατιωτικές μονάδες του ΔΣΕ, συγκροτημένες και πειθαρχημένες, έμπαιναν σε λεωφορεία ή στο τρένο για το Τσιρτσίκ και με συνοδούς σοβιετικά στρατιωτικά και πολιτικά στελέχη της Κομσομόλ τραβούσαν για τους τόπους κατοικίας που είχαν προετοιμαστεί.

Οπως μας είπε η Ρούλα Ελευθεριάδου, παιδί πολιτικών προσφύγων που έζησε στην Τασκένδη, σήμερα μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, εκεί ήταν όλα έτοιμα: Αίθουσες φρεσκοβαμμένες, με κρεβάτια σουμιέ (στην αρχή υπήρχαν και διώροφα), σεντόνια πολύ καθαρά, ομαδικοί νιπτήρες, κομοδίνα για τα ατομικά είδη, κρεμάστρες κ.λπ. Τον πρώτο καιρό οι πολιτικοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν ομαδικά σε θαλάμους, χωριστά για άντρες και για γυναίκες, πράγμα που, όπως ήταν φυσικό, έφερνε δυσκολίες για τα ζευγάρια.

Αυτή η προσωρινή λύση της μαζικής εγκατάστασης υπαγορευόταν τόσο από το μέγεθος του προσφυγικού πληθυσμού, όσο και από το γεγονός ότι οι πρόσφυγες δεν γνώριζαν τίποτα για τις χώρες όπου εγκαταστάθηκαν και έτσι τον πρώτο καιρό δεν θα μπορούσαν να κινηθούν μόνοι τους. Επιπλέον, η μαζική εγκατάσταση έκανε ευκολότερη την οργανωμένη ζωή των μαχητών του ΔΣΕ - πολιτικών προσφύγων που οργανωνόταν σε μικρές πολιτειούλες. Δημιουργήθηκαν 14 πολιτείες.

Οι πολιτείες περιλάμβαναν και άλλες εγκαταστάσεις. Υπήρχαν το κτίριο της τραπεζαρίας, της διοίκησης, η αίθουσα εκδηλώσεων που μετατρεπόταν και σε κινηματογράφο, σχολεία, παιδικοί σταθμοί. Οι πολιτείες ήταν κτισμένες γύρω γύρω, ενώ στη μοναδική είσοδο υπήρχε Σοβιετικός θυρωρός. Πέρα από τα καθαρώς λειτουργικά κτίρια, δημιουργήθηκαν μαγαζιά, αλλά και χώροι υγιεινής και φροντίδας.

Οι πρώτες 40 μέρες ήταν περίοδος συνεχούς ιατρικής παρακολούθησης, θεραπείας, διαπίστωσης ικανότητας για εργασία και του είδους της εργασίας, καθορισμού βαθμών αναπηρίας. Δόθηκε σε όλους χρηματικό ποσό ύψους 500 ρουβλιών για κάλυψη μικροεξόδων, καθώς και είδη ένδυσης, όπως παλτά, κοστούμια και άλλα ρούχα μέχρι να αρχίσει η παραγωγική δουλειά.

Στη δεκαετία του 1950 δημιουργήθηκαν νέες οικογένειες και όσο περνούσε ο χρόνος χτίζονταν νέες κατοικίες και καλυτέρευε και η ζωή των προσφύγων. Στην Τασκένδη, χτίστηκαν πάνω από 100 πολυκατοικίες στις πολιτείες 2η, 3η, 4η, 5η, 6η, 7η, 9η και 10η. Στην ανέγερση νέων κτιρίων και στην επισκευή παλιών, εκτός από τη συνδρομή της κυβέρνησης (οικοδομικά υλικά) υπήρξε και η συνδρομή των μαχητών του ΔΣΕ (εργατικά χέρια). Συγκεκριμένα, δημιουργήθηκαν εθελοντικά συνεργεία στα οικοδομικά έργα, αλλά και σε ειδικότητες, όπως τσαγκαράδικο, ραφτάδικο κ.λπ.

Αργότερα, παραχωρήθηκαν διαμερίσματα σε πολυκατοικίες εργοστασίων και άλλων επιχειρήσεων στους νέους μεγάλους συνοικισμούς, με αποτέλεσμα στις αρχές της δεκαετίας του 1960 να έχει λυθεί οριστικά για τους πολιτικούς πρόσφυγες της Τασκένδης και του Τσιρτσίκ το πρόβλημα της στέγασης. Ετσι, κάθε οικογένεια είχε εξασφαλισμένο διαμέρισμα με δυο, τρία και τέσσερα δωμάτια, ανάλογα με τα μέλη της, κουζίνα, μπάνιο, τουαλέτα, μπαλκόνι. Τα διαμερίσματα είχαν χορηγηθεί από το κράτος εφ' όρου ζωής, όπως ακριβώς συνέβαινε με τους Σοβιετικούς πολίτες.

Η κατεδάφιση των πολιτειών μπορεί να κρίθηκε αναγκαία για να κατασκευαστούν νέα κτίρια. Μαζί της όμως δεν μπορεί και δεν πρέπει να χαθεί η ιστορία τους, η ιστορία αυτών που τις έχτισαν, γιατί είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ίδιας της ζωής τους, όπως και των παιδιών τους. Η αναγκαιότητα διατήρησης και ανάδειξης αυτής της ιστορικής μνήμης στους χώρους αυτών των πολιτειών με ιστορικά μνημεία έχει πολύ μεγάλη σημασία για τους πολιτικούς πρόσφυγες, όσους είναι ακόμη εν ζωή, κυρίως τους απογόνους τους, πολλοί εκ τω οποίων γεννήθηκαν, έζησαν την παιδική τους ηλικία, μεγάλωσαν και σπούδασαν στην Τασκένδη. Είναι κομμάτι και της δικής τους εκεί ζωής.