Αφήνοντας έντονη την αίσθηση ότι διεξήχθη αποκλειστικά και μόνο για να εκλέξει πρόεδρο και να επικυρώσει και τυπικά την εσωκομματική κυριαρχία του «αριστερού ρεύματος», το τρίτο τακτικό συνέδριο του Συνασπισμού έκλεισε τις πύλες του την Κυριακή, χωρίς εκπλήξεις.

Η συμμαχία «ρεύματος» και «προεδρικών» αποτυπώθηκε και στο αποτέλεσμα των ψηφοφοριών για την έγκριση του κειμένου θέσεων (που επίσης από κοινού είχαν υπερψηφίσει στην τελευταία πριν το συνέδριο ΚΠΕ) και την εκλογή προέδρου. Το κείμενο θέσεων υπερψηφίστηκε από το 85,5% των 917 συνέδρων που ψήφισαν (σε σύνολο 1.135), το 10% ψήφισε κατά, το 3,4% λευκό και το 1,2% αποχή.

Ο Ν. Κωνσταντόπουλος επανεκλέχτηκε πρόεδρος του κόμματος με ποσοστό 84%. Από τις αρχαιρεσίες για την εκλογή νέας ΚΠΕ - όπου συμμετείχαν εφτά λίστες - αναδείχτηκε κυρίαρχο το «αριστερό ρεύμα». Συγκεκριμένα, σε σύνολο 1093 έγκυρων ψηφοδελτίων το «ρεύμα» έλαβε το 41,84% και εξέλεξε 46 μέλη, οι «προεδρικοί» έλαβαν 33,33% και εξέλεξαν 37 μέλη, η «Συσπείρωση για μια Ανανεωτική Ευρωπαϊκή Οικολογική Αριστερά» (ομάδα Παπαγιαννάκη, Δαμανάκη κ.α.) έλαβε 14,37% και εξέλεξε 16 μέλη στην ΚΠΕ, η «Σύνθεση» (Αλφιέρη, Κουβέλης, Τριγάζης κ.α.) 6,45% και 7 μέλη, το «Κόκκινο - Πράσινο Δίκτυο» 1,86% και 2 μέλη, οι «Ανεξάρτητοι» 1,37% και 1 μέλος και η «Επανίδρυση» 0,78% και εξέλεξε 1 μέλος στη νέα ΚΠΕ.

Πληροφορίες λένε ότι το «αριστερό ρεύμα» και οι άλλες τρεις λίστες, πλην των «προεδρικών» και αυτής του Μ. Παπαγιαννάκη, έχουν ήδη συμφωνήσει για κοινή πορεία, με δεδομένο ότι όλοι μαζί έχουν την απόλυτη πλειοψηφία στην ΚΠΕ (57 μέλη), έναντι 53 των εκσυγχρονιστών και των «προεδρικών».

Σε προσωπικούς λόγους απέδωσαν τη μη υποψηφιότητά τους για την ΚΠΕ τα στελέχη Π. Σκοτινιώτης, Τ. Χατζηδημητρίου, Σπ. Δανέλλης. Κατά την πάγια τακτική της δεν έθεσε υποψηφιότητα και η Μαρία Δαμανάκη, η οποία εξάλλου συμμετέχει στην ΚΠΕ με την ιδιότητα της βουλευτή του κόμματος. Ωστόσο, το προαναφερόμενα στελέχη με δυσκολία έκρυβαν την απογοήτευσή τους για την υπέρ του «ρεύματος» πλειοψηφία. Να σημειωθεί εδώ πως και ο Μ. Παπαγιαννάκης δήλωνε την Κυριακή πως δεν επιθυμεί να συμμετάσχει στη νέα Πολιτική Γραμματεία που αναμένεται να εκλεγεί την ερχόμενη Παρασκευή, αν και σε αυτό το επίπεδο υπάρξει «διολισθαίνουσα πλειοψηφία». Αλλες πληροφορίες φέρουν και τον Στ. Πιτσιόρλα να μην επιθυμεί τη συμμετοχή του στην ΠΓ.

Κατά τα άλλα και σε ό,τι αφορά στις καταστατικές αλλαγές, εισήχθη η ποινή της διαγραφής, εγκρίθηκε η εκλογή του προέδρου απευθείας από το συνέδριο και όχι από την ΚΠΕ και αποφασίστηκε η κατάργηση των θητειών για βουλευτές, ευρωβουλευτές κ.ά., καθώς και η ανανέωση κάθε φορά των μελών της ΚΠΕ κατά 25%.

Τα αποτελέσματα του συνεδρίου επανέφεραν στο προσκήνιο ερωτηματικά, όπως το τι θα πράξουν οι «εκσυγχρονιστές». Το ενδεχόμενο αποχώρησής τους, αν και έχει απομακρυνθεί, παραμένει ανοιχτό. Ερωτηματικά για το ποιες συμμαχίες θα διαμορφωθούν, αλλά και νέες ανησυχίες και προβληματισμούς, απόρροια της διαπίστωσης ότι οι πολιτικές αποφάσεις του συνεδρίου δεν είναι παρά ένα συνονθύλευμα - πολλές φορές και αντικρουόμενων - θέσεων. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που έκαναν λόγο για «παραλυτικές ισορροπίες» και πορεία στο εξής «σε τεντωμένο σχοινί».

Δεν πέρασε ούτε 24ωρο για να επιβεβαιωθεί ότι η επόμενη μέρα κάθε άλλο παρά ηρεμία επιφυλάσσει για τον Συνασπισμό. Σύμφωνα με πληροφορίες άρχισαν από χτες οι διαβουλεύσεις για τη διαμόρφωση των συσχετισμών σε επίπεδο Πολιτικής Γραμματείας. Οι «προεδρικοί» φέρονται διατεθειμένοι να συμμαχήσουν με τους «εκσυγχρονιστές» και να επιδιώξουν συμφωνία για τη σύνθεση της νέας ΠΓ, όχι στη βάση της αναλογίας, ενώ λέγεται ότι εξετάζουν όλους τους πιθανούς τρόπους, για να αποσπάσουν αν όχι την πλειοψηφία τουλάχιστον ισοδυναμία με το «ρεύμα» στην ΠΓ. Την πρόταση αυτή - λένε οι ίδιες πληροφορίες - απορρίπτει ασυζητητί το «ρεύμα».

Τις πληροφορίες αυτές επιβεβαίωσε εμμέσως πλην σαφώς ο Μ. Παπαγιαννάκης, ο οποίος μιλώντας χτες στον «Φλας» άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής του στην ΠΓ, παρότι μέχρι και την τελευταία ώρα του συνεδρίου δήλωνε κατηγορηματικά ότι δεν επιθυμεί να συμμετάσχει. Ανέφερε συγκεκριμένα: «Το σκέφτομαι. Υπάρχουν διάφορα ζητήματα μπροστά διότι δεν ξέρω αν θα υπάρξει ηγεσία ή όχι, δηλαδή πλειοψηφία ή όχι, σαφής πλειοψηφία ή όχι. Θα δούμε πώς θα φτιαχτεί το πράγμα. Εχω ακούσει ότι θέλουν κάποιοι να κάνουν λίστες, να κάνουν συμφωνίες. Οποιος θέλει συμφωνία δεν έχει παρά να πάρει τηλέφωνο και να κουβεντιάσει με μένα».

Η πολιτική απόφαση του συνεδρίου, συμπύκνωση του κειμένου θέσεων που ενέκριναν με απόλυτη πλειοψηφία και η ΚΠΕ και οι Κομματικές Οργανώσεις του ΣΥΝ προσυνεδριακά, χαρακτηρίζεται από αμφισημίες και αντιφάσεις, όχι ικανές όμως να αλλοιώσουν τη γενική της κατεύθυνση. Η απόφαση και στο γράμμα και στο πνεύμα της κινείται σε εκσυγχρονιστική τροχιά, τέτοια που θα περίμενε κανείς, για τα «μάτια του κόσμου» να προκαλέσει την αντίδραση του «ρεύματος», κάτι που βέβαια δεν έγινε. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι διαφορές υποχώρησαν μπροστά στην ανάγκη της ενότητας, κάποιοι άλλοι ότι οι όποιες διαφορές επί των θέσεων δεν ήταν ικανές να παραμερίσουν την υπέρμετρη επιθυμία για εσωκομματική κυριαρχία. Το σίγουρο είναι ότι αυτή η απόφαση δεν έχει τίποτε το «αριστερό».

Να υπενθυμίσουμε ότι το κείμενο θέσεων - η πολιτική απόφαση δεν έχει δοθεί ακόμα στη δημοσιότητα - υπεραμύνεται της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της πολιτικής της ενοποίησης, της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας μας, ενώ απορρίπτει μετά βδελυγμίας κάθε άλλη προοπτική που έρχεται σε σύγκρουση με τις στρατηγικές επιλογές του μεγάλου κεφαλαίου. Επικροτεί την ΟΝΕ, αποδέχεται τη στρατιωτικοποίηση της ΕΕ και την κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική της, παρουσιάζοντας μια τέτοια εξέλιξη ως «αντίβαρο» στο ΝΑΤΟ και την ηγεμονία των ΗΠΑ, σαν να μην μετέχουν σ' αυτό χώρες - μέλη της ΕΕ, που από κοινού βομβάρδιζαν πέρυσι τη Γιουγκοσλαβία!

Η αποδοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η εκτίμηση ότι η ΟΝΕ αποτελεί «θετική εξέλιξη», η πρόταση για πολιτική ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η αποδοχή της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης, (Βαλκάνια - Ελσίνκι), καθώς και η αντίληψή του για το «πολυπολικό διεθνές σύστημα», δίνουν το στίγμα της στρατηγικής του. Μια στρατηγική που γενικά μπορεί να διατυπωθεί ως στρατηγική διαχείρισης της καπιταλιστικής «παγκοσμιοποίησης», την οποία αποδέχεται σαν νομοτελειακή εξέλιξη.

Αξίζει σ' αυτό το σημείο να αναφέρουμε ορισμένα αποσπάσματα από το κλείσιμο του Ν. Κωνσταντόπουλου την Κυριακή. Μια ομιλία που χειροκροτήθηκε εξίσου από όλους τους συνέδρους, όλα τα στελέχη, όλων των τάσεων. Ο πρόεδρος του ΣΥΝ απάντησε στην «επίθεση φιλίας» του Κ. Σκανδαλίδη, λέγοντας «ποιος εμποδίζει αυτές τις ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις να μετασχηματιστούν σε πολιτική πράξη;», συμπληρώνοντας για τις αλλαγές στο πολιτική σύστημα (συνεργασία ΣΥΝ - ΠΑΣΟΚ) ότι «εμείς και τις θέλουμε και θα αγωνιζόμαστε με προτεραιότητα για αυτές τις αλλαγές».

Δεν ξέχασε βέβαια να επιτεθεί και στο ΚΚΕ, όπως και πολλοί άλλοι κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, καταγγέλλοντας ότι αρνήθηκε να παραστεί στην έναρξη του συνεδρίου, μια άρνηση την οποία χαρακτήρισε «πολιτικό φανατισμό»! Ακόμα, υψώνοντας τον τόνο της φωνής του βάφτισε την πολιτική κριτική «ύβρεις και συκοφαντίες» λέγοντας πως «θα πρέπει η ηγεσία του ΚΚΕ να αντιληφθεί ότι ο ΣΥΝ δεν είναι διατεθειμένος να αποδέχεται προσβολές και επίσης καθημερινές ύβρεις και συκοφαντίες από τον Ριζοσπάστη. Δεν είναι διάλογος αυτός»!

Την υπευθυνότητα των μελών του ΣΥΝ εξήραν πολλά στελέχη του κόμματος κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, με πρώτο τον Ν. Κωνσταντόπουλο. Δεν ξέρουμε για τα υπόλοιπα μέλη, αλλά οι σύνεδροι μόνο με υπευθυνότητα δεν αντιμετώπισαν το συνέδριο. Απαντες παρόντες ήταν μόνο στην έναρξη και το κλείσιμο των εργασιών. Τις υπόλοιπες ώρες και μέρες δεν ξέρουμε αν νοερά συμμετείχαν, πάντως σωματικά σίγουρα όχι. Είναι ζήτημα αν στην αίθουσα βρίσκονταν οι μισοί από τους 1.135. Κι από τους μισούς, οι μισοί περιδιάβαιναν τους διαδρόμους...

***

... Τους διαδρόμους που αν οι τοίχοι τους είχαν αυτιά θα άκουγαν πολλά και ενδιαφέροντα, κυρίως μετά το χαιρετισμό του Κ. Σκανδαλίδη. Φωτιές άναψε στα πηγαδάκια των διαδρόμων με εκείνο το «αν μας ανοίξετε τις πόρτες, εμείς θα τις διαβούμε». Και έμοιαζαν όλοι σαν να έψαχναν τις πόρτες για να βεβαιωθούν ότι δεν είναι κλειστές.

***

Τέσσερις μέρες μάταια θα περίμενε κανείς να ακούσει κάτι, οτιδήποτε, για τα μεγάλα προβλήματα που ταλανίζουν την Ελλάδα και το λαό της. Καμία αγωνία, κανένας προβληματισμός. Αυτό θα πει «Αριστερά και της προόδου και της ανανέωσης».

***

Το Μάρτη του 1999 στην ίδια αίθουσα είχε πραγματοποιηθεί το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, φέτος έγινε εκεί το συνέδριο του ΣΥΝ, διόλου απίθανο - αν τελικά «ανοίξουν οι πόρτες» - να δούμε και κανά συνέδριο της «κεντροαριστεράς» στον ίδιο χώρο.

***

Απορία: Πώς γίνεται ένα κείμενο θέσεων που εξυμνεί τον «εκσυγχρονισμό» σε όλους τους τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής, να υπερψηφίζεται από τους «αριστερούς» και να καταψηφίζεται από τους «εκσυγχρονιστές»; Και ταυτόχρονα ένα άλλο παρόμοιο κείμενο (κλείσιμο Ν. Κωνσταντόπουλου) να καταχειροκροτείται από όλους; Μεγάλο μπέρδεμα, ασυγχώρητη σύγχυση για ένα κόμμα που τρέφει «κυβερνητικές φιλοδοξίες».

***

Σε ένα σημείο πάντως συμφωνούν όλοι εκεί στο Συνασπισμό και μάλιστα με αξιοθαύμαστη σύμπνοια και ομοφωνία: Στο πώς βλέπουν το ΚΚΕ. Οι ίδιοι χαρακτηρισμοί, τα ίδια «επιχειρήματα», σαν να ακούς κασέτα. Παρεμπιπτόντως το ΚΚΕ είχε την τιμητική του στο συνέδριο, δεν πρέπει να υπήρξε σύνεδρος που να μην ανέφερε έστω και μία φορά στη διάρκεια του τετραημέρου το όνομά του, όχι βέβαια για να του πλέξει το εγκώμιο. Βλέπετε, ο βήχας και τα... απωθημένα δεν κρύβονται.

***

Για πρώτη φορά το καταστατικό του ΣΥΝ προβλέπει ποινή διαγραφής, μεταξύ άλλων και για την περίπτωση ενεργοποίησης μέλους υπέρ άλλου κόμματος (δε διευκρινίστηκε αν στα «άλλα κόμματα» εντάσσεται και το ΠΑΣΟΚ). Για την ποινή αυτή καθεαυτή εμείς να πούμε μόνο ότι μέχρι το συνέδριο η ηγεσία του ΣΥΝ τη θεωρούσε στοιχείο αναχρονισμού, που δε συμβάδιζε με τα περί «ανανέωσης» και «προόδου». Απλώς το καταθέτουμε.