Ο ενθουσιασμός που κυριαρχεί το τελευταίο χρονικό διάστημα μεταξύ των οικονομικών ειδικών και στο σύνολο σχεδόν των Μέσων Επικοινωνίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, αναφορικά με μια άνοδο της οικονομικής συγκυρίας, σχεδόν δεν έχει όρια.

Στις 19 του περασμένου Δεκέμβρη, δόθηκε στη δημοσιότητα η μηνιαία και η ετήσια Εκθεση της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας για την οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα. Σχετικά με το περιεχόμενό της και από γενική άποψη, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι οι εκθέσεις αυτού του είδους, παλαιότερα, χαρακτηρίζονταν κατά καιρούς από έναν ιδιαίτερα ξερό ρεαλισμό. Η έκθεση για το 1994 είναι, αντίθετα, διάχυτη από έναν ασυνήθιστο ενθουσιασμό. Ενθουσιασμό που διαδίδει και στο περιβάλλον της. Ετσι, η γνωστή μεγαλοαστική γερμανική εφημερίδα "Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ", με αφορμή την Εκθεση αυτή, τόνιζε, μεταξύ άλλων, στο πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της ότι "η οικονομική άνοδος έχει παραπέρα δυναμώσει", ενώ, στις οικονομικές της σελίδες, υπογράμμιζε ότι "από το δεύτερο εξάμηνο του 1994 η οικονομική άνοδος κερδίζει σε δύναμη και εύρος".Ταυτόχρονα, όμως, εκείνο που αποσιωπάται είναι το γεγονός ότι η βιομηχανική παραγωγή καταναλωτικών αγαθών σε κάθε μήνα του έτους 1994 ήταν κάτω από το επίπεδο του 1993, που θεωρείται "έτος κρίσης", και το λιανικό εμπόριο, το 1994, για πρώτη φορά εδώ και 30 χρόνια και παρά την αύξηση του πληθυσμού, υποχώρησε. Και, όμως, αυτή η αποσιώπηση δεν αντιφάσκει με την προφητεία του Ινστιτούτου IFO του Μονάχου, το οποίο δημοσιεύει τα ίδια στοιχεία με τη "Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ": "Η γερμανική οικονομία βρίσκεται στην αρχή μιας διαρκούς ανόδου. Και οι προοπτικές είναι ακόμα πιο ευνοϊκές μέχρι το 2000. Ετσι, οι γερμανικές επιχειρήσεις αποκτούν και πάλι τις ανταγωνιστικές τους ικανότητες".

Η αιτία της ικανοποίησης

Ισως, ο "ενθουσιασμός" του παραπάνω Ινστιτούτου να πηγάζει από το γεγονός ότι, πριν λίγο καιρό, είχε υπολογίσει πως, στη διάρκεια του 1992, τα κέρδη στη γερμανική βιομηχανία, από 50.000.000.000 μάρκα που ήταν το "λαμπρό έτος" 1991, μειώθηκαν κατά 23.000.000.000 το 1992 και κατά 29.000.000.000 το 1993, ενώ, στη διάρκεια του 1994, αυξήθηκαν και πάλι σε 50.000.000.000 μάρκα.

Πάντως, κατά αξιοπαρατήρητο τρόπο, οι κάτοχοι μετοχών και προσόδων δε συμμερίζονται τον ενθουσιασμό αυτό. Τα Χρηματιστήρια στα τέλη του 1994 βρίσκονται ξεκάθαρα κάτω του επιπέδου του 1993. Και υπεύθυνοι για την κατάσταση αυτή θεωρούνται οι φόβοι που δημιουργούνται από τον πληθωρισμό και τους τόκους. Και πραγματικά, ο ρυθμός του πληθωρισμού στη Γερμανία είναι υψηλότερος απ' ό,τι είναι στα άλλα αναπτυγμένα βιομηχανικά κράτη. Συγκεκριμένα, προς τα τέλη του 1994 ήταν: Στη Γερμανία 3,1%, στις ΗΠΑ 2,6%, στη Μεγάλη Βρετανία 2,4%, στη Γαλλία 1,7%, στην Ιαπωνία 0,6%.

Προκειμένου να παρεμποδιστεί μια άνοδος του ρυθμού του πληθωρισμού, η Εκδοτική Τράπεζα των ΗΠΑ τον προηγούμενο χρόνο ύψωσε έξι φορές τα προεξοφλητικά της επιτόκια, η Μεγάλη Βρετανία δυο φορές το τελευταίο τρίμηνο και η Γερμανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα τους τελευταίους μήνες αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την πολιτική της μείωσης των τόκων. Επιπρόσθετα, σε μερικές χώρες σημειώθηκαν ισχυρές υψώσεις τόκων για ημερήσιες και τρίμηνες πιστώσεις, ιδιαίτερα σε Ιταλία, Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, ενώ παντού οι τόκοι υποθηκών είχαν ανέβει.

Πώς πληρώνεται ο λογαριασμός

Αυτή η άνοδος των τόκων, όπως τονίζουν οι οικονομικοί ειδικοί, έχει σαν αρνητικό αποτέλεσμα να εξατμίζει το ρυθμό των επενδύσεων και της κατασκευής κατοικιών. Σχετικά, στα μέσα περίπου του περασμένου Δεκέμβρη, η γνωστή εφημερίδα του Βερολίνου, "Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ", μεταξύ άλλων τόνιζε: Στη διάρκεια των πρώτων εννέα μηνών του 1993, στο Βερολίνο είχαν κατασκευαστεί 10,8% λιγότερες κατοικίες απ' ό,τι τον προηγούμενο χρόνο. Κι αυτό, μάλιστα, έχει συμβεί στα πλαίσια μιας ταυτόχρονης ανόδου του αριθμού των αστέγων σ' ολόκληρη την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας κατά 10%. Ετσι, όπως αναφέρεται, ο αριθμός των αστέγων σ' ολόκληρη τη Γερμανία στα τέλη του 1994 έφθανε περίπου στο 1.000.000. Και το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρήθηκε ποτέ σ' ολόκληρη την ιστορία της χώρας! Πρόκειται, δηλαδή, για ένα πρωτοφανές ρεκόρ κοινωνικής εξαθλίωσης...

Ταυτόχρονα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται για το τι, τελικά, θα συμβεί με τα εκατομμύρια ανέργων στη Γερμανία. Γιατί εδώ πρόκειται για αριθμούς - ρεκόρ όλης της μεταπολεμικής περιόδου. Και τα ρεκόρ αυτά δεν είναι βέβαιο ότι θα παραμείνουν ρεκόρ, αφού, σύμφωνα με την Εκθεση του Ινστιτούτου IFO, μέχρι το 2000 αναμένεται μεν μια οικονομική άνοδος, η ανεργία, όμως, θα εξακολουθήσει να παραμένει σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα. Παράλληλα, κατά την Εκθεση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, μια"συγκυριακή ανάρρωση" δε θα είναι σε θέση να εξαλείψει το φαινόμενο της μαζικής ανεργίας στη χώρα. Ετσι, στο χρονικό διάστημα 1996-'99, "στα πλαίσια ενός άλματος που θα σημειωθεί...", αναμένεται να δημιουργηθούν 1.000.000 νέες θέσεις εργασίας, πριν απ' όλα, στους τομείς των υπηρεσιών. Αλλά, σύμφωνα με την Εκδοτική Τράπεζα, "η αγορά εργασίας θα εξακολουθήσει παραπέρα να υποφέρει από βαθιές λειτουργικές ενοχλήσεις". Δηλαδή, ακόμη και αν μέχρι το 2000 η οικονομική συγκυρία εξακολουθήσει διαρκώς να βελτιώνεται, το πρόβλημα της μαζικής ανεργίας θα παραμένει οξυμένο...

Πέρα από τους αριθμούς

Σχετικά, Γερμανοί μαρξιστές οικονομολόγοι, αναλύοντας τις τραγικές κοινωνικές συνέπειες της ανεργίας, υπογραμμίζουν, μεταξύ άλλων, με έμφαση: Πάντα θα πρέπει κανείς να παίρνει υπόψη του τη θεμελιακή διαφορά στη ζωή των ανέργων της μεταπολεμικής περιόδου και της τρομερής κρίσης της περιόδου 1930-'33: Τότε, όπως και σήμερα, οι άνεργοι ήταν απομονωμένοι, τόσο από το προτσές της παραγωγής, όσο και από τη φιλική επικοινωνία με τους συναδέλφους τους. Τότε, όμως, στα χρόνια εκείνα της μεγάλης κρίσης, οι μάζες των ανέργων έπαιρναν σχεδόν στο σύνολό τους μέρος στην πολιτική ζωή της Γερμανίας, συμμετέχοντας ενεργητικά και αγωνιστικά σε μεγάλες διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις. Το φαινόμενο, όμως, αυτό σήμερα δεν παρατηρείται. Τώρα, οι άνεργοι παραμένουν απομονωμένοι και από την πολιτική ζωή της χώρας. Και το χειρότερο είναι ότι, ούτε τα κόμματα της Αριστεράς, ούτε τα συνδικάτα δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι' αυτούς, αναφορικά με μια προσπάθειά τους να τραβηχτούν οργανωτικά σε μαχητικές κινητοποιήσεις ενάντια στο οξυνόμενο φαινόμενο της μαζικής ανεργίας. Ετσι, λοιπόν, οι άνεργοι της χώρας αυτής "μετατράπηκαν σε παρίες" παραμερισμένοι από την κοινωνία, ακόμα και στην περίπτωση που τα επιδόματα ανεργίας είναι κάπως υψηλότερα σε σύγκριση με αυτά που χορηγούνταν πριν 6Ο χρόνια. Για πόσο, όμως, χρονικό διάστημα θα καταβάλλονται τα επιδόματα αυτά ανεργίας; Γιατί και το επίδομα της Κοινωνικής Πρόνοιας που θα ακολουθήσει, μετά το τέλος της καταβολής τους, σε καμιά περίπτωση δε θα είναι σε θέση να παρεμποδίσει και το πάμφτωχο μεσημεριανό τραπέζι, που στην πράξη θα σημαίνει και την πείνα...

Και πριν απ' όλα, σε καμιά περίπτωση δε θα πρέπει κανείς να ξεχνά τον ανερχόμενο αριθμό των ναρκομανών, που προέρχονται από τις στρατιές των ανέργων, τραγικό κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο μόλις ήταν υπαρκτό στα πλαίσια των ανέργων της προπολεμικής Γερμανίας. Τα ναρκωτικά, σαν "βοηθητικό μέσο να ξεφεύγει κανείς από τη σκληρή πραγματικότητα της κοινωνικής εξαθλίωσης...", πρέπει να συνυπολογιστούν. Ταυτόχρονα, δε θα πρέπει να ξεχνά κανείς και τη ραγδαία αύξηση της εγκληματικότητας, η οποία προπολεμικά θεωρούνταν "ζήτημα συνείδησης", ενώ σήμερα προέρχεται "από φόβο μπροστά στο φάσμα της πείνας...". Ακόμα, δε θα πρέπει κανείς να ξεχνά και τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών. Στο Βερολίνο, έχει ήδη παρατηρηθεί ότι οι νεαροί αυτόχειρες είναι ήδη πιο πολλοί από τα θύματα των τροχαίων δυστυχημάτων.

"Τα πρώτα βήματα προς τη βαρβαρότητα"; Ηδη συζητιέται στα σοβαρά...

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ

(Του ανταποκριτή μας στη Ν. ΥΟΡΚΗ,ΧΡ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ).-

Διογκώνεται συνεχώς η στρατιά των Αμερικανών αστέγων. Το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, έπειτα από έρευνά του, υπολογίζει ότι πάνω από 13,5 εκατομμύρια άτομα ή το 7,4% του πληθυσμού της χώρας ήταν άστεγοι σε κάποια περίοδο της ζωής τους. Προστίθεται, όμως, ότι ο υπολογισμός αυτός είναι συντηρητικός γιατί ήταν αδύνατο να εντοπιστούν όλοι αυτοί οι άτυχοι άνθρωποι, που "ζουν" σε δημόσια καταλύματα, σε σταθμούς τρένων ή λεωφορείων, στους δρόμους, σε εγκαταλειμμένα κτίρια και άλλα προσωρινά κρησφύγετα.

Σε αντίθεση, η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει το 1993 ότι οι άστεγοι δεν ξεπερνούσαν τις 600.000 σε μία οποιαδήποτε μέρα. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την έρευνα του ίδιου πανεπιστημίου, άλλα 12,5 εκατομμύρια δεν κατέληξαν στους δρόμους γιατί συστεγάστηκαν στα σπίτια φίλων ή συγγενών τους.

Τονίζεται, επίσης, ότι το κύριο αίτιο του κοινωνικού αυτού προβλήματος είναι η φτώχεια, μέσα στην οποία ζουν σήμερα, σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, 37.000.000 Αμερικανοί.

Πιο οξυμένο αυτό το πρόβλημα είναι στα μεγάλα αστικά κέντρα. Εκπρόσωποι οργανώσεων για τους αστέγους υπολογίζουν ότι μόνο στη Νέα Υόρκη μπορεί να υπάρχουν 1.000.000 άστεγοι, στο Λος Αντζελες 200.000 και στη Φιλαδέλφεια 15.000 έως 20.000.

Ανάμεσα σ' αυτά τα θύματα, περιλαμβάνονται και 250.000 απόμαχοι πολέμων σε όλη τη χώρα, πολλοί από τους οποίους υποφέρουν από ψυχικές ασθένειες. Από αυτούς, 12.000 βρίσκονται στη Νέα Υόρκη.

Τα πρώτα χρόνια στο ύπαιθρο

Τραγικότερη, ωστόσο, είναι η κατάσταση των αστέγων παιδιών. Τον περασμένο μήνα, έγινε ταυτόχρονα σε οκτώ πόλεις των ΗΠΑ (Ν. Υόρκη, Λ. Αντζελες, Νέα Ορλεάνη της Λουιζιάνας, Χιούστον του Τέξας κλπ) διαδήλωση - αγρυπνία με αναμμένα κεριά, για τη σωτηρία τους, υπό την αιγίδα θρησκευτικών οργανώσεων, οι οποίες, με αγγελία τους στον Τύπο, έλεγαν, μεταξύ άλλων: "Πάνω από ένα εκατομμύριο Αμερικανόπουλα είναι άστεγα κάθε χρόνο. Είναι πεινασμένα και τρομοκρατημένα. Πρέπει να μην ξεπεράσουμε αυτά τα νεαρά παιδιά. Δεν είναι μία χαμένη γενιά".

Και όχι μόνον αυτό. Στη Νέα Υόρκη, όπου τα άστεγα παιδιά φτάνουν τις 10.000, έγινε πρόσφατα επισταμένη ιατρική εξέταση στα δημόσια καταλύματα όπου ζουν με τις οικογένειές τους, από την οποία διαπιστώθηκε ότι υποφέρουν από έλλειψη σιδήρου και άλλα συμπτώματα υποσιτισμού, που θα επηρεάσουν επικίνδυνα την υπόλοιπη ζωή τους. Πολλά από αυτά είναι ηλικίας μόλις 1-3 ετών.

Η έρευνα αυτή έγινε με πρωτοβουλία οργάνωσης που ενδιαφέρεται για τους αστέγους. Εκπρόσωποί της, αλλά και οι γιατροί που έκαμαν την εξέταση, δήλωσαν ότι τα πορίσματα αυτά δείχνουν καθαρά πως η υγεία αυτών των παιδιών, που ήδη υποσκάπτεται σοβαρά λόγω της οικονομικής και κοινωνικής αστάθειας των οικογενειών τους, διατρέχει κίνδυνο από το εντελώς περιορισμένο διαιτολόγιό τους.

Φροντίδα και αδιαφορία...

Θα πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, που έκαμε την αρχικά αναφερόμενη έρευνα, ζήτησε με δημοσκόπησή του και τις απόψεις του κοινού για το θέμα των άστεγων. Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες βεβαίωσαν ότι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν πρόσθετους φόρους για μία αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Τόνισαν, όμως, ότι η κυβέρνηση οφείλει να βοηθήσει περισσότερο.

Αλλά αυτή, ουσιαστικά, κωφεύει. Στην προεκλογική εκστρατεία του, ο Μπιλ Κλίντον είχε υποσχεθεί ότι θα έστρεφε την προσοχή της κυβέρνησης από το διεθνή στον εσωτερικό τομέα. Δεν το έπραξε. Ετσι, δύο χρόνια αφότου ανέλαβε την προεδρία, όχι μόνο δε μειώθηκε στο ελάχιστο αυτό το πρόβλημα, αλλά παίρνει ολοένα ευρύτερες διαστάσεις. Και ενώ, όπως έγραψαν σε σχετικό άρθρο τους οι "Νιου Γιορκ Τάιμς", "έληξε ο ψυχρός πόλεμος, άφησε στο πέρασμά του έναν νέο εσωτερικό ψυχρό πόλεμο, όπου γυναίκες πεθαίνουν από ψύξη στα παγκάκια των σταθμών λεωφορείων και σφυρίζουν οι σφαίρες κατά των επιβατών από τα προάστια". Και υπογράμμιζε το άρθρο: "Η έλλειψη στέγης και η βιαιότητα αποτελούν σημάδια ότι τα πάντα δε βαίνουν καλώς στη γη της ελεύθερης επιχείρησης".

Την ίδια στιγμή, ο Πρόεδρος, προφανώς για να κατευνάσει τους Ρεπουμπλικανούς, μετά τη συντριπτική ήττα του κόμματός του στις εκλογές του Νοέμβρη, επιδιώκει αύξηση των στρατιωτικών δαπανών κατά άλλα 25 δισ. δολάρια μέσα στα επόμενα έξι χρόνια.

Απαντώντας σ' αυτό το σχέδιο, η Αννα Μπράουν, στέλεχος οργάνωσης για τους άστεγους, έγραψε σε επιστολή της που δημοσιεύτηκε στην ίδια εφημερίδα:

"Το αιτιολογικό γι' αυτήν την αύξηση είναι ότι ο στρατός πρέπει να είναι έτοιμος για να υπερασπιστεί τα "εθνικά συμφέροντα" της Αμερικής. Η επαναλαμβανόμενη αυτή φράση, που χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογηθεί η στρατιωτική δαπάνη ενός και πλέον τρισεκατομμυρίου δολαρίων μέσα στην τελευταία δεκαετία, αντηχεί ψεύτικα".

"Ποιο είναι το εθνικό μας συμφέρον;" ρωτούσε η επιστολογράφος. "Σίγουρα, αν η φράση αυτή έχει κάποιο νόημα, η ποιότητα της εκπαίδευσης για τα παιδιά μας, η τροφή για τους πεινασμένους, σπίτια για τους αστέγους, δουλιά για τους ανέργους και προσιτή ιατρική περίθαλψη για τον άρρωστο, πρέπει να είναι τα απαραίτητα συστατικά του εθνικού συμφέροντος και της συλλογικής μας ασφάλειας".

...και επικίνδυνη φροντίδα

Δεν είναι, όμως, μόνον η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση που αδιαφορεί γι' αυτό το τόσο καίριο θέμα. Το ίδιο ισχύει και για τις τοπικές αρχές. Αυτές, μάλιστα, έχουν κηρύξει και άγριο διωγμό κατά των άτυχων αυτών ανθρώπων.

Μία νέα έρευνα, που έγινε σε 49 πόλεις από το "Εθνικό Νομικό Κέντρο για τους Αστεγους και τους Φτωχούς", αποκάλυψε ότι η πλειοψηφία αυτών των πόλεων έχουν εγκρίνει ή επιβάλει ήδη μέτρα, που απαγορεύουν την επαιτεία, ενώ άλλες απαγορεύουν ή περιορίζουν την κίνηση των αστέγων στους δρόμους, στα πάρκα και άλλους δημόσιους χώρους και έχουν μειώσει την παροχή υπηρεσιών σ' αυτούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, έγιναν και επιδρομές αστυνομικών εναντίον τους. Μία από τις πόλεις αυτές είναι και το Σαν Φρανσίσκο (οι άστεγοι εκεί υπολογίζονται σε 8.000 - 12.000), όπου η Αστυνομία επέδωσε πέρσι 14.000 εντάλματα σε άστεγους. Ο δήμαρχος, Φρανκ Τζόρνταν, δήλωσε ότι όλα αυτά τα μέτρα σκοπό έχουν να μπει ένα τέλος "στην εικόνα ότι το Σαν Φρασνίσκο αποτελεί μαγνήτη για τους αστέγους". Στην ίδια πόλη, ιδιωτικές οργανώσεις, όπως η "Τροφή, όχι Βόμβες", έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για βοήθεια στους αστέγους.

Τα στοιχεία της έρευνας αυτής ανακοινώθηκαν στην Ουάσιγκτον από την ομογενή Μαρία Φοσκαρίνη, διευθύντρια του πιο πάνω νομικού κέντρου, η οποία δήλωσε ότι όλα αυτά "δείχνουν σαφώς μία εθνική τάση αρνητικών ενεργειών κατά των αστέγων, που κάνει πιο δύσκολη την απαλλαγή τους από το πρόβλημα".Αλλά το άκρον άωτον της εχθρικής συμπεριφοράς κατά των αστέγων αποτέλεσε μία εκπομπή του ραδιοσταθμού "KFI - AM" του Λος Αντζελες από τον εκφωνητή του Εμίλιο Λιμόν, που είπε θρασύτατα: "Αν οι άστεγοι δεν μπορούν να επιβιώσουν από μόνοι τους, γιατί να μην τους κάνουμε να κοιμηθούν;". Δηλαδή, να εξοντωθούν. Σε άλλη περίπτωση, ο ίδιος δήλωσε ότι αντί να εκτελεστούν, καλύτερα να κλειστούν οι άστεγοι σε στρατόπεδα στην έρημο...

Ολη αυτή η αναίσχυντη έφοδος εναντίον βασανισμένων ανθρώπων έχει προκαλέσει αγανάκτηση σε πλατιά στρώματα. Σαν απάντηση, πολυάριθμες οργανώσεις και κοινωνικοί παράγοντες, με κοινή ολοσέλιδη αγγελία στον Τύπο, υψώνουν φωνή διαμαρτυρίας και καλούν την κυβέρνηση να πάρει αποφασιστικά μέτρα, ώστε να εξασφαλιστεί μόνιμη κατοικία και δουλιά στα εκατομμύρια των αγνοημένων αυτών ανθρώπων.

Η διάδοση του φαινομένου των αστέγων φαίνεται να είναι αρκετά μεγαλύτερη από όσο γενικά θεωρείται, πράγμα που εξηγεί και την εξάπλωση της φιλανθρωπίας σαν τελευταίο καταφύγιο

Η γερμανική οικονομία ανακάμπτει. Τουλάχιστον έτσι δείχνουν οι ψυχροί δείκτες και υποστηρίζει η γερμανική κυβέρνηση. Τώρα πώς γίνεται ταυτόχρονα πολλοί γέροι και ανήμποροι κάτοικοι αυτής της χώρας να ζουν από την επαιτεία, αυτό μόνον ο Κολ και οι φίλοι του θα μπορούσαν ίσως να μας το "εξηγήσουν"!