ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 3 Γενάρη 1999
Σελ. /40
ΔΙΕΘΝΗ
Προβλήματα ειρήνης

Ενας χρόνος έφυγε, ένας χρόνος ήρθε. Το κίνημα ειρήνης έχει πολλά να καταμαρτυρήσει. Ομως αυτά δε χωρούν στα περιθώρια ενός άρθρου. Αλλωστε, όλο το χρόνο ασχολείται με τα συγκεκριμένα. Αξίζει λοιπόν να επισημάνει και μερικά γενικά με καθολικό χαρακτήρα στην αυγή ενός νέου χρόνου.

Ενα από αυτά, ίσως το σημαντικότερο για τις αποκαλύψεις του, ήταν ο βομβαρδισμός του Ιράκ λίγο πριν το τέλος του 1998. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον φρόντισε να υπενθυμίσει την ανεξέλεγκτη διεθνή μονοκρατορία του κράτους του με έναν ιδιαίτερα επαίσχυντο και πρωτοφανή τρόπο. Επαίσχυντο, διότι μετρά τη δύναμή του στο αίμα του ιρανικού λαού με εκατόμβες θυμάτων των παιδιών του. Πρωτοφανή, διότι δεν καταδέχτηκε να ενημερώσει τους συμμάχους του της υπαρκτής Ευρωπαϊκής Ενωσης της Δυτικής Ευρώπης. Παρέμεινε μόνος συνεπικουρούμενος από τη γερασμένη Αγγλία των ξεπεσμένων ευγενών και της εξίσου ξεπεσμένης σοσιαλδημοκρατίας των εργατικών.

Πρωτοφανής ο ξεπεσμός των Αγγλοαμερικάνων που, όμως, δείχνει μια άκρως επικίνδυνη αποφασιστικότητα για το μέλλον της ανθρωπότητας.

***

Αυτό υποχρέωσε τη Ρωσία του Γιέλτσιν διά του υπουργού Αμυνας να ανακοινώσει τη βελτίωση κι ενίσχυση του συστήματος των βαλλιστικών στρατηγικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. Η νότα της ξεπεσμένης Ρωσίας των νέο - βογιάρων κι ανεξάρτητα από το μέγεθος πρακτικής δυναμικής, είναι σαφής. Αυτό που μένει είναι εάν η αντίθεσή της στην άμεσα επαπειλούμενη μεγαλύτερη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της θα έχει πρακτικές αντιδράσεις.

Συνδεδεμένα με το ζήτημα της αναπτυσσόμενης ιμπεριαλιστικής μιλιταριστικής ισχύος είναι τα σχέδια και δόγματα της νέας δομής του ΝΑΤΟ. Ηδη το ΝΑΤΟ ξεκίνησε με ανοιχτές επεμβάσεις και παρεμβάσεις στο ευρωπαϊκό έδαφος των Βαλκανίων και υιοθέτησε επίσημα την εκτός των συνόρων του πολεμική δραστηριότητα επιβολής της ειρήνης του νεκροταφείου, εκεί ακριβώς που προηγουμένως υποδαύλισαν αντιπαλότητες τα ολιγαρχικά συμφέροντα που υπερασπίζεται. Ως διευκόλυνση προς αυτή την κατεύθυνση είναι η νέα αποκεντρωτική του δομή των "περιφερειακών πολυεθνικών δυνάμεων ταχείας ανάπτυξης". Στοιχείο αυτών είναι κι η επίσημη πλέον προ διετίας περίπου απόφαση ότι το μόνιμο διοικητικό επιτελείο του ΝΑΤΟ δύναται να κάνει πολεμικές επεμβάσεις χωρίς την τυπικά προηγούμενη ενημέρωση κι έγκριση από τις χώρες - μέλη της συμμαχίας. Κάτι περίπου σαν αυτό που συνέβη στον πρόσφατο αγγλοαμερικανικό βομβαρδισμό του Ιράκ. Πάντα υπάρχει η δυνατότητα διατύπωσης και μιας νέας φόρμουλας κατά το δοκούν... Ενα άλλο σημαντικό διεθνές ζήτημα είναι αυτό των πυρηνικών ανταγωνισμών. Οι απειλές μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν για πυρηνικό πόλεμο, έφεραν στην επιφάνεια το ζήτημα της ύπαρξης των πυρηνικών όπλων, με τραγικότητα.

***

Οι απολογητές της λεγόμενης "μεταψυχροπολεμικής ειρήνης" μουγκάθηκαν. Την εποχή του διπολισμού μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ το κίνημα ειρήνης απαιτούσε κι επετύγχανε τον δραστικό περιορισμό κι έλεγχο των βαλλιστικών στρατηγών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. Την απόσυρση και κατάργηση των πυραύλων μέσου βεληνεκούς "Πέρσινγκ", "Κρουζ" και "SS20-21" από το ευρωπαϊκό έδαφος. Το σταμάτημα της δημιουργίας πυραύλων μικρού βεληνεκούς. Την επιβολή ενός άμεσου ισόρροπου κι ελεγχόμενου παγκόσμιου αφοπλισμού. Τώρα, με φρίκη η ανθρωπότητα βλέπει την ανεξέλεγκτη εξάπλωση της πυρηνικής τεχνολογίας των όπλων με το πρόσχημα, πολλές φορές, της εξασφάλισης ενέργειας, λες κι έχει σημασία εάν η πυρηνική λέπρα προσβάλλει με αυτή ή εκείνη τη μορφή. Βλέπει, επίσης, την ανάπτυξη των βαλλιστικών στρατηγικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και την προμήθεια νέων πυραύλων μέσου και μικρού βεληνεκούς στις περιφερειακές διαμάχες μικρών κι αδύναμων κρατών. Η μόνη διαφορά - τι ειρωνεία - είναι εάν θα έχουν πυρηνική ή συμβατική γόμωση.

Στο φόντο αυτής της πρωτοφανούς κι άνευ αντιπάλου παγκόσμιας πολεμικήςπυρηνικής απειλής, ξεδιπλώνεται ένας εξίσου πρωτοφανής παγκόσμιος διαχωρισμός υπερβολικής φτώχειας και πλούτου. Στην εποχή, ακριβώς, της τεράστιας ιστορικής σημασίας τεχνολογικής και διαστημικής επανάστασης, η ηθική, πνευματική και υλική αθλιότητα γίνεται είδος συμβόλου για τη συντριπτική πλειοψηφία της ανθρωπότητας. Μια τραγική μειοψηφία συσπειρωμένη στην παγκόσμια υπερεθνική λέσχη των ισχυρών που συναποτελούν οι εθνικές ολιγαρχίες, προβάλλει με πρωτοφανή αλαζονεία τη χλιδή και τον αμοραλισμό. Ιδέες και οράματα κάθε νέας γενιάς γίνονται βορά στο Μολώχ της εξουσίας και του προνομίου. Πορνεία, όπλα και ναρκωτικά αποτελούν επίσημη πηγή στον ισοσκελισμό κρατικών προϋπολογισμών. Η σύμπλεξη μιλιταριστικού ιμπεριαλισμού, πυρηνικής απειλής και παγκόσμιας υλικής και προπάντων ηθικής εξαθλίωσης απειλούν την ανθρώπινη ύπαρξη. Σε αυτές τις συνθήκες το κίνημα ειρήνης αποκτά ιδιαίτερη οικουμενική αξία. Η σημασία του θα κριθεί από την ικανότητα των αγωνιστών του να αλλάξουν το ρουν της ιστορίας.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΒΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
"Μέχρι την τελική νίκη"

Τις μικρές και γιορτινές ώρες της 1ης Γενάρη του 1959 οι ανταρτικές δυνάμεις, με επικεφαλής τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και τον Καμίλο Σιενφουέγκος μπήκαν στην Αβάνα τρέποντας τον δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα σε φυγή. Λίγο αργότερα ο Φιντέλ Κάστρο από το Σαντιάγκο ντε Κούμπα θα ανήγγελλε σε όλο τον κουβανικό λαό τη νίκη των ανταρτικών επαναστατικών δυνάμεων και συνάμα το τέλος της τυραννίας. Μια νέα εποχή ανέτελλε κείνες τις ώρες για τον κουβανικό λαό, μια εποχή που είχε βαθιές ρίζες στους απελευθερωτικούς αγώνες των Κουβανών κατά των Ισπανών αποικιοκρατών αλλά και των Αμερικανών κατακτητών, για σχεδόν έναν αιώνα. Ταυτόχρονα, κυοφορούσε την υπόσχεση και την ελπίδα για ένα μέλλον, όπου η κοινωνική δικαιοσύνη, τα σοσιαλιστικά ιδεώδη θα είναι παρόντα μέσα από το "μακρύ και δύσκολο ταξίδι" της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας. "Δε θα πρέπει να αφήσουμε τους εαυτούς μας να εξαπατηθούν, πιστεύοντας ότι αυτό που μας περιμένει θα είναι εύκολο. Ισως αυτό που μας περιμένει να είναι πολύ δύσκολο... Οι χειρότεροι εχθροί της κουβανικής επανάστασης στο μέλλον μπορεί να είναι οι ίδιοι οι επαναστάτες... Θα πρέπει να απαιτούμε πολύ περισσότερα από τους επαναστάτες αντάρτες από οποιονδήποτε άλλο", τόνιζε στο τέλος της ομιλία του στο κτίριο του φρουρίου του Κολόμβου, ο Φιντέλ Κάστρο στις 8 του Γενάρη του 1959. Το μακρύ ταξίδι ξεκινούσε και κρατά γερά σαράντα χρόνια τώρα...

Ο απελευθερωτικός αγώνας

... μια καιη σπορά, η ποτισμένη με πολύ αίμα, αιώνες, θυσίες και ελπίδες, ήταν γερή. Την είχαν θέσει πολλά χρόνια πριν οι αγώνες του Χοσέ Μαρτί και των συντρόφων του, που οραματίζονταν μία ελεύθερη και ανεξάρτητη Κούβα κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα κατά των Ισπανών αποικιοκρατών.

Στις 10 Οκτώβρη του 1868 ο Κάρλος Μανουέλ ντε Σεσπέδες στην ανατολική επαρχία Οριέντε σηματοδοτούσε την έναρξη του δεκάχρονου απελευθερωτικού πολέμου των Κουβανών. Ο χαρακτήρας αυτού του πολέμου ήταν "μία αστική, δημοκρατική και κατά της δουλείας εξέγερση" που είχε επηρεαστεί από τον Εμφύλιο Πόλεμο των ΗΠΑ (1861 - '65) ο οποίος όμως έθεσε τα θεμέλια για την ισχυροποίηση της διαδικασίας μορφοποίησης του κουβανικού έθνους ενώ έγινε "σχολείο" για τους μετέπειτα απελευθερωτικούς αγώνες. (1) Παρά την "αποτυχία" της, με την υπογραφή από την ηγεσία του Απελευθερωτικού Στρατού της "συνθήκης ειρήνης" του Σανχόν - στην ομώνυμη μικρή πόλη στις 10 Φλεβάρη του 1878 - κατά την οποία οι ηγέτες ανέλαβαν την υποχρέωση να σταματήσουν τον ένοπλο αγώνα, ενώ οι Ισπανοί υποσχέθηκαν διοικητικές μεταρρυθμίσεις και την απελευθέρωση των δούλων (1886) οι επεξεργασίες στους κόλπους των αγωνιστών Κουβανών δε σταμάτησαν.

Κατά την περίοδο που ακολούθησε αφ' ενός δημιουργήθηκαν οι όροι που ωθούσαν την ανάπτυξη του καπιταλισμού - οι δούλοι μετατράπηκαν σε υποδουλωμένους εργάτες και χωρικούς, η βάση της οικονομίας άλλαξε συλλήβδην με τη συνένωση των μεγάλων επιχειρήσεων ζάχαρης, που οδήγησε στη συντριβή των μικρών "ινγκένιο" και την εισαγωγή μεγάλων κεφαλαίων στην οικονομία της Κούβας από τις ΗΠΑ με την ταυτόχρονη αύξηση του εμπορίου κατά κύριο λόγω με τις ΗΠΑ - και αφ' ετέρου έγιναν οι προετοιμασίες για την τελική επίθεση των Κουβανών αγωνιστών του απελευθερωτικού κινήματος υπό την ηγεσία του Μαρτί ιδεολόγου και αρχηγού του κινήματος για τη συνένωση όλων των επαναστατικών και απελευθερωτικών δυνάμεων του κινήματος. Ο Μαρτί το 1892 στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια της παραμονής του στις ΗΠΑ δημιούργησε το Κουβανικό Επαναστατικό Κόμμα, στόχοι του οποίου ήταν η ενοποίηση όλων των δυνάμεων του κινήματος, η προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα και η καθοδήγησή του. Στην ίδια την Κούβα ηγέτες του εργατικού κινήματος όπως οι Κάρλος Μπαλίνιο και Ντ. Τεχέρα έθεσαν τη βάση της οργάνωσης του εργατικού κινήματος, της συμμετοχής τους στον πολιτικό αγώνα, αλλά και τη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών. Στις 24 Φλεβάρη του 1895 στην επαρχία Οριέντε ξεκίνησε η νέα απελευθερωτική εξέγερση με κοινωνική βάση πλέον την αγροτική και την εργατική τάξη. Στις 19 Μαϊου του 1895 ο Χοσέ Μαρτί σκοτώθηκε σε μία μάχη κατά των Ισπανών αποικιοκρατών αλλά ο αγώνας συνεχίστηκε για να λήξει άδοξα μετά τον αμερικανικό - ισπανικό πόλεμο όπου η Κούβα περιήλθε στον έλεγχο των ΗΠΑ (συμφωνία του Παρισιού - Δεκέμβρης του 1898) όταν η συμβιβαστική ηγεσία του Κουβανικού Επαναστατικού Κόμματος - φυσικά μετά το θάνατο του Μαρτί - από τη Νέα Υόρκη διέλυσε το Κόμμα, το Μέτωπο αλλά και όλους τους επαναστατικούς συλλόγους. (2)

Τα δύσκολα χρόνια

Η περίοδος που ακολούθησε ήταν πραγματικά μια μαύρη περίοδος για τον κουβανικό λαό αφού υπέστη τα δεινά του καθεστώτος μιας αποικίας των ΗΠΑ με την οικονομική εξάρτηση της χώρας να συνοδεύεται από μια μεγαλύτερης έκτασης πολιτική εξάρτηση ενώ οι αγώνες των εργατών και των αγροτών χαρακτηρίζονταν από το συνδυασμό των οικονομικών και των πολιτικών αιτημάτων, όπως του τερματισμού των επεμβάσεων και της ανεξαρτησίας της χώρας. Η άνοδος αυτή του κινήματος και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες οδήγησε σε άλλη μια αιματηρή στρατιωτική επέμβαση από τις ΗΠΑ (1917-22). Η πλήρους υποδούλωση του νησιού όμως επέφερε την αλλαγή προσανατολισμού του κινήματος. Η νικηφόρα Οκτωβριανή Επανάστασηκαι η διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών συνέβαλε στην ανάπτυξη της συνείδησης του αγώνα της εργατικής και αγροτικής τάξης και τον Αύγουστο του 1925 ιδρύθηκε στην Αβάνα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας και την ίδια χρονιά η Εθνική Συνομοσπονδία Εργατών Κούβας.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929 - 33 έπληξε ιδιαίτερα έντονα και την Κούβα, με αποτέλεσμα τη ραγδαία πτώση και επιδείνωση της ήδη κακής οικονομικής κατάστασης των Κουβανών. Το Μάρτη του 1930κηρύχτηκε γενική απεργίαμε κύριο αίτημα την ανατροπή της κυβέρνησης του Χεράρδο Ματσάδο που ανήλθε στην εξουσία το 1925 με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Οι αγώνες συνεχίστηκαν δημιουργώντας το 1933 "επαναστατική κρίση" που οδήγησε στην ανατροπή του Ματσάδο και την ανάδειξη στην εξουσία του Ρ. Γκράου Σαν Μαρτίν τον Σεπτέμβριο του 1933. Ο νεαρός τότε λοχαγόςΦουλχένσιο Μπατίστο υ Σαντιβάρ θα ανατρέψει την κυβέρνηση Γκράου με την "εξέγερση των λοχαγών". Στην πραγματικότητα ο Μπατίστα, παρότι ο ίδιος δεν είχε τα τυπικά σκήπτρα της εξουσίας, ήταν ο ίδιος που ασκούσε την εξουσία διαμορφώνοντας ένα στρατιωτικό - αστυνομικό καθεστώς. Πολλοί τυπικά διακυβέρνησαν τη χώρα αλλά ο Μπατίστα ήταν πάντα αυτός που κυβερνούσε τη χώρα μέχρι και το 1952 που άφησε τα προσχήματα και με την ανοιχτή και αμέριστη των ΗΠΑ φυσικά, εγκαθίδρυσε δικτατορία. (3)

H Επανάσταση

Τα χρόνια της "διακυβέρνησης" από τον Μπατίστα, που χαρακτηρίζονται από τη βία και την πολιτική κατατρομοκράτηση του πληθυσμού και την καταλήστευση της κουβανικής οικονομίας, συνοδεύτηκαν από την πλήρη ανοχή όλων των αστικών κομμάτων που ποτέ δεν πρόβαλαν καμία αντίσταση με φωτεινή όμως εξαίρεση το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Κούβας - εξέλιξη του ΚΚ Κούβας. Παράλληλα, ανάμεσα στους φοιτητές και τους νέους μια ομάδα νέων εμφανίστηκε υπό την ηγεσία του Φιντέλ Κάστρο Ρους με απόφαση και θέληση να αρχίσει τον ένοπλο αγώνα κατά του Μπατίστα. Στις 26 Ιουλίου του 1953 επιτέθηκε στους στρατώνες της Μονκάδα,στο Σαντιάγκο ντε Κούμπα, με κύριο στόχο την αφύπνιση της λαϊκής συνείδησης και την οργάνωση ενός πλατιού λαϊκού κινήματος κατά της δικτατορίας. Η επίθεση αυτή απέτυχε και ο Φιντέλ Κάστρο και οι σύντροφοί του φυλακίστηκαν. Ομως, η σπίθα είχε ανάψει. Οι εξεγέρσεις που άρχισαν το 1933 συνεχίστηκαν με εντατικό ρυθμό σε όλα τα σημεία του νησιού με τη συμμετοχή πολλών Κουβανών φοιτητών, αγροτών και εργατών κύρια. Το Νοέμβρη του 1954 ο Μπατίστα έδωσε αμνηστία σε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους ανάμεσα σε αυτούς ήταν και οι πρωτεργάτες της επίθεσης της 26ης Ιουλίου. Το 1955 θα είναι μία θυελλώδης χρονιά - σταθμός για την ανατροπή του δικτάτορα. Ο Φιντέλ και ο αδερφός του Ραούλ Κάστρο θα διαφύγουν στο Μεξικό όπου θα σχηματίσουν και θα εκπαιδεύσουν το πρώτο επαναστατικό στρατιωτικό σχήμα με σκοπό τη συνέχιση του αγώνα μέχρι τη νίκη. Εκεί θα συναντήσουν τον Ερνέστο "Τσε" Γκεβάρα ντε λα Σέρνα Λιντς μία συνάντηση που θα αποδειχτεί καθοριστική, αφού ο αργεντικής καταγωγής επαναστάτης θα γίνει πλέον αναπόσπαστο μέλος της ομάδας αυτής που θα οδηγήσει στη νικηφόρα επανάσταση. Παράλληλα, το νησί φλεγόταν από τις απεργίες. Το Φεβρουάριο και το Μάρτιο έγιναν οι καθολικές απεργίες των εργατών στη βιομηχανία της ζάχαρης, των σιδηροδρομικών, αλλά και των εργαζομένων στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας όλων των μεγάλων πόλεων. Στο πλευρό των εργαζομένων και οι φοιτητές και σπουδαστές.

Εν τω μεταξύ αποφασίστηκε η συνένωση όλων των συνιστωσών των εξεγερμένων δυνάμεωνκαι ο σχηματισμός του κινήματος της "26ης Ιουλίου". Στις 30 Νοεμβρίου του 1956 σημειώνεται μία νέα ένοπλη εξέγερση στο Σαντιάγκο από εργάτες και φοιτητές, ενώ το Δεκέμβρη, που η χώρα παραλύει από τη γενική απεργία μια μικρή θαλαμηγός, η "Γκράνμα" αποβιβάζει στις ακτές της επαρχίες Οριέντε το επαναστατικό στρατιωτικό τμήμα με επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο. Οι πρώτες μάχες κατέληξαν υπέρ του στρατού του Μπατίστα, αλλά έστω και αποδεκατισμένες οι επαναστατικές δυνάμεις κατορθώνουν να παγιώσουν τη θέση τους στα βουνά της Σιέρρα Μαέστρα και να δημιουργήσουν το ένοπλο τμήμα κατά της δικτατορίας, ένα τμήμα που συνεχώς αυξανόταν με τη συμμετοχή εργατών και αγροτών με συνέπεια να εξελιχθεί σε Επαναστατικό Στρατό. Οι ανταρτικές επαναστατικές δυνάμεις δρούσαν σε συνδυασμό με ένοπλες εξεγέρσεις, απεργίες, διαδηλώσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Στις 13 Μαρτίου του 1957 η φοιτητική οργάνωση "Επαναστατικό Διευθυντήριο" έκανε επίθεση κατά του προεδρικού Μεγάρου με στόχο την εξόντωση του Μπατίστα, στόχος που δεν επιτεύχθηκε αλλά λειτούργησε αφυπνιστικά ώστε να υπάρξει το ξεσήκωμα των πολιτών της πρωτεύουσας Αβάνας. (4)

Το 1958 όλη η χώρα είχε καταληφθεί από επαναστατικό πυρετό και ενώ οι απεργίες και οι διαδηλώσεις συγκλόνιζαν τον τόπο, οι ανταρτικές ομάδες προχωρούσαν σταδιακά στην κατάληψη μεγάλου τμήματος του νησιού. Το Δεκέμβρη του 1958 ο Επαναστατικός στρατός αριθμούσε περισσότερους από 6. 000 ένοπλους αντάρτες ενώ τμήματά του με επικεφαλής τους Τσε Γκεβάρα, Ραούλ Κάστρο Καμίλο Σιενφουέγκος και Χουάν Αλμέιδα προχωρούσαν προς την πρωτεύουσα. Τα ξημερώματα της 16ης Δεκεμβρίου ο Τσε Γκεβάρα θα οδηγήσει την αντάρτικη ομάδα του και δύο μέρες αργότερα θα σημειώσει τηνκαθοριστικής σημασίας νίκη στη μάχη της Σάντα Κλάρα - που αποτελούσε την καρδιά της χώρας και το βιομηχανικό κέντρο - γεγονός που θα αποκόψει τον κυβερνητικό στρατό και θα εμποδίσει τις ενισχύσεις και την ανατροφοδότησή του. Από εκείνη τη στιγμή το παλιρροϊκό κύμα της επανάστασης θα ξεχυθεί και θα είναι έτοιμο να σκεπάσει και την Αβάνα. Στις 29 πριν το ξημέρωμα, η τακτική της παρείσφρησης του κοματάντε επιτρέπει στους αντάρτες να πάρουν πλεονεκτικές θέσεις μέσα στην πόλη επωφελούμενες από το μισοσκόταδο. Τα πυροτεχνήματα της 31 Δεκεμβρίου που θα φωτίσουν τη νύχτα της πρωτοχρονιάς του 1959 θα φωτίσουν και θα ξυπνήσουν στα μάτια χιλιάδων Κουβανών που είχαν ξεχυθεί στους δρόμους για να γιορτάσουν τη νίκη, την ελπίδα για ένα μέλλον διαφορετικό.

Η μετεξέλιξη της επανάστασης σε σοσιαλιστική

Το 1959 θα είναι η χρονιά της κατάληψης της εξουσίας από την Επαναστατική Κυβέρνηση. Στην πρώτη περίοδο υπήρξε μία ιδιότυπη εξουσία με δύο κέντρα, τη λαϊκή εξουσία πουτην ασκούσε ο λαϊκός στρατός και την τυπική εξουσία που την ασκούσε η προσωρινή κυβέρνηση. Το Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου η Επαναστατική Κυβέρνηση θα αναλάβει οριστικά και τα σκήπτρα της πολιτικής εξουσίας με την απόλυτη στήριξη των επαναστατικών οργανώσεων - του "κινήματος της 26ης Ιουλίου" και του "Επαναστατικού Διευθυντηρίου", του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος της Κούβας, και κυρίως της συντριπτικής πλειονότητας του κουβανικού λαού. Αμέσως, θα γίνουν οι πρώτες ριζικές τομές στα όργανα άσκησης της εξουσίας. Ο κρατικός μηχανισμός καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τα επαναστατικά όργανα εξουσίας και διοίκησης. Στις 17 Μαϊου του 1959 εξαγγέλλεται η αγροτική μεταρρύθμιση, όπου καταργούνται τα λατιφούντια (οι τεράστιες εκτάσεις γης των γαιοκτημόνων) και δημιουργείται ο κρατικός αγροτικός τομέας. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του '60 εθνικοποιούνται οι περιουσίες των αμερικανικών εταιρών αλλά και των μεγαλοαστών, δίνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τα μέσα παραγωγής στον κουβανικό λαό. Στις 2 του Σεπτέμβρη ψηφίζεται η πρώτη Διακήρυξη της Αβάνας όπου διατυπώνονται και οι πολιτικές αρχές της νέας Κούβας. Η απάντηση της Ουάσιγκτον είναι η απαγόρευση των εξαγωγών προς την Κούβα και στις αρχές του 1961 διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις γεγονός που θα σηματοδοτήσει και την επίσημη έναρξη του μονομερούς πολέμου των ΗΠΑ κατά της Κούβας, που είναι συνυφασμένος με την πορεία της σοσιαλιστικής Κούβας. (5) Παράλληλα μία από τις πρώτες φροντίδες της επαναστατικής κυβέρνησης ήταν η αντιμετώπιση του εκπαιδευτικού προβλήματος, ο πόλεμος κατά του αναλφαβητισμού και η οικοδόμηση σχολικών κτιρίων.

Στα μέσα του 1961 είχαν ήδη τεθεί οι βάσεις και οι προϋποθέσεις για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας της Κούβας και στις 16 Απριλίου του 1961 θα ανακηρύξει την Κούβα σοσιαλιστική. Μία μέρα αργότερα 1.297 Κουβανοί που είχαν καταφύγει στις ΗΠΑ με την εκπαίδευση και οδηγίες της CIA εισβάλλουν στον Κόλπο των Χοίρων. Δύο μέρες αργότερα οι κουβανικές δυνάμεις θα βγουν νικηφόρες από αυτήν την επέμβαση, κατατροπώνοντας τις αμερικανικές δυνάμεις και σηματοδοτώντας την πρώτη ήττα των Αμερικανών σε έδαφος της Λατινικής Αμερικής. Την Πρωτομαγιά ο Κάστρο στην ομιλία του στην πλατεία της Επανάστασης θα τονίσει: "Λοιπόν ναι! Τι καθεστώς μας είναι σοσιαλιστικό!... Θέλουμε ένα Σύνταγμα που να μην είναι αστικό που να ανταποκρίνεται δηλαδή στα συμφέροντα εκμετάλλευσης μίας τάξης σε βάρος του λαού. Θέλουμε ένα Σύνταγμα που να ανταποκρίνεται σε ένα καινούριο κοινωνικό σύστημα, όπου να μην υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτό το καινούριο σύστημα λέγεται σοσιαλισμός". (6)

Η σοσιαλιστική κοινωνία είναι ακόμα εδώ

Η οικοδόμηση της σοσιαλιστικής Κούβας θα συνεχιστεί τις επόμενες δεκαετίες με τη συμπαράσταση και τη στήριξη της ΕΣΣΔ και των υπόλοιπων σοσιαλιστικών χωρών. Τον Οκτώβριο του 1965, οι επαναστατικές δυνάμεις που είχαν μετατραπεί στο "Ενιαίο Κόμμα της Κουβανικής Σοσιαλιστικής Επαναστατικής" θα δημιουργήσουν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας που θα είναι ο κύριος πολιτικός εκφραστής της επαναστατικής κυβέρνησης και το κύριο καθοδηγητικό όργανο της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Τα άλματα που πραγματοποίησε η κουβανική οικονομία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70 έδωσαν απόλυτα τους καρπούς τους στη δεκαετία του '80 όπου πλέον άρχισε η πραγματική άνοδος του βιοτικού επιπέδου του κουβανικού λαού μετά την κάλυψη όλων των πρώτων και βασικών αναγκών όλων. Μια πορεία που θα διακοπεί βίαια όμως μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και κυρίως της ΕΣΣΔ που αποτελούσε και τον κυριότερο οικονομικό και εμπορικό σύμμαχο της Κούβας, αφού από το 1972 ήταν μέλος της ΚΟΜΕΚΟΝ. Το Δεκέμβριο του 1991 η ΚΑΚ θα σταματήσει την πλειονότητα των εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών με την Κούβα σε συνδυασμό με το εμπάργκο των ΗΠΑ που σκλήρυνε το 1992 με αποτέλεσμα μέχρι το 1994 να υπάρχει μια δραστική μείωση που ανήλθε στο 35% της συνολικής κουβανικής οικονομίας. Το 1994 θα αρχίσουν και τα πρώτα μέτρα για την ανόρθωση της οικονομίας με τον απάνθρωπο αποκλεισμό να σφίγγει τον κλοιό. Στις 12 Μαρτίου του 1996 από τη Βουλή των Αντιπροσώπων θα εγκριθεί ο νόμος Χελμς - Μπάρτον που θα χαρακτηριστεί από πολλές χώρες και λαούς ως δολοφονικός, αφού επιτρέπει την καταδίκη και την επιβολή προστίμων σε χώρες και εταιρίες που τολμούν να επισυνάπτουν εμπορικές σχέσεις με κουβανικές επιχειρήσεις, με το σκεπτικό ότι αυτές είναι επιχειρήσεις που προήλθαν από εθνικοποιημένη οικονομία!

Παρά το ασφυκτικό και δολοφονικό εμπάργκο ο κουβανικός λαός και η σοσιαλιστική κοινωνία δείχνουν ότι είναι αποφασισμένοι μέχρι τέλους να δώσουν αυτή τη μάχη για το δικαίωμά τους σε ένα σοσιαλιστικό μέλλον, μέχρι την τελική νίκη. Μόλις γιόρτασαν τα 40 χρόνια της Επανάστασης και πάντα παραμένουν "ρεαλιστές, αφού ζητούν το αδύνατο" όπως τόνιζε πάντα και ο Τσε....

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Σημειώσεις:

(1). "The Non - Aligned countries". Prensa Latina - Havana 1982

(2). "Ο κουβανικός Απελευθερωτικός Πόλεμος των τριάντα χρόνων1868 - 98" - Χ. Α Ταμπάρες δε Ρεάλ, Αβάνα, 1952

(3). "Modern Latin America" - Thomas E. Skidmore & P. H Smith. New York. Oxford University Press, third edition 1992.

(4). "Η Επανάσταση της Κούβας" - Φιντέλ Κάστρο, Εκδόσεις Γνώσεις. Αθήνα, 1963

(5). "40 years of confrontation with the U. S" by Liliam Riera. Granma International, 12/98

(6). "Η Επανάσταση της Κούβας" - Φιντέλ Κάστρο, Εκδόσεις Γνώσεις. Αθήνα, 1963

Ο Φ. Κάστρο, ανάμεσα σε Κουβανούς αγρότες

Φιντέλ Κάστρο και Τσε Γκεβάρα τις πρώτες μέρες της επανάστασης

Η νικηφόρα Οκτωβριανή Επανάσταση και η διάδοση των

Η νικηφόρα Οχτωβριανή Επανάσταση και η διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών συνέβαλε στην ανάπτυξη της συνείδησης του αγώνα της εργατικής τάξης και των αγροτών και τον Αύγουστο του 1925 ιδρύθηκε στην Αβάνα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας και την ίδια χρονιά η Εθνική Συνομοσπονδία Εργατών Κούβας

Τα χρόνια της "διακυβέρνησης" από τον Μπατίστα, που χαρακτηρίζονται από τη βία και την πολιτική κατατρομοκράτηση του πληθυσμού και την καταλήστευση της κουβανικής οικονομίας, συνοδεύτηκαν από την πλήρη ανοχή όλων των κομμάτων που ποτέ δεν πρόβαλαν καμία αντίσταση, με φωτεινή όμως εξαίρεση το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Κούβας - εξέλιξη του ΚΚ Κούβας



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ