Το 1965, μόλις 8 χρόνια μετά την εκτόξευση του σοβιετικού «Σπούτνικ», του πρώτου τεχνητού δορυφόρου της Γης, οι επιστήμονες της NASA, που ζοριζόταν πολύ εκείνη την περίοδο να παρακολουθήσει την ΕΣΣΔ στην εξερεύνηση του Διαστήματος, συνειδητοποίησαν ότι προς το τέλος της δεκαετίας του 1970 και την αρχή της δεκαετίας του 1980 θα συνέβαινε ένα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο: Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας θα σχημάτιζαν ένα τόξο με τη Γη. Ηταν ευκαιρία να εκτοξευτεί μια διαστημοσυσκευή για την εξερεύνησή τους από κοντά, που θα εκμεταλλευόταν την επίσκεψη στον πρώτο, ώστε να δεχτεί βαρυτική ώθηση, η οποία θα την έστελνε στον επόμενο κ.ο.κ. Ετσι, το ταξίδι έως τον Ποσειδώνα θα περιοριζόταν από τα 30 στα 12 χρόνια.

Λόγω των πολύ συχνών αποτυχιών στις διαστημικές αποστολές της εποχής (12 στις 13 αμερικανικές αποστολές προς τη Σελήνη είχαν αποτύχει), η NASA κατασκεύασε δύο ολόιδια σκάφη, τα «Βόγιατζερ» 1 και 2, που εκτοξεύτηκαν με δύο βδομάδες διαφορά το καλοκαίρι του 1977. Τώρα, 45 χρόνια αργότερα, αυτές οι δίδυμες διαστημοσυσκευές βρίσκονται ακόμη σε λειτουργία, στέλνοντας δεδομένα στη Γη, πολύ πέρα από τον εξώτερο πλανήτη του ηλιακού συστήματος. Εχουν ταξιδέψει μακρύτερα και έχουν διαρκέσει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο διαστημικό κατασκεύασμα του ανθρώπου. Είναι οι μόνες που πέρασαν στον διαστρικό χώρο, με την έννοια που τον καταλαβαίνουμε, όσον αφορά τη σφαίρα επιρροής του Ηλιου και τον χώρο που κυριαρχεί περισσότερο ο λοιπός γαλαξιακός πληθυσμός.

Στην πρώτη φάση της αποστολής τους, οι «Βόγιατζερ» πρόσφεραν στους επιστήμονες τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες των φεγγαριών του Δία και του Κρόνου, αποκαλύπτοντας την ύπαρξη ηφαιστείων και ραγισμένων παγοκαλυμμάτων σε αυτά, θρυμματίζοντας την αντίληψη που κυριαρχούσε στους επιστήμονες εκείνη την εποχή, ότι όλοι οι φυσικοί δορυφόροι των πλανητών πρέπει να μοιάζουν με την αδρανή και γεμάτη κρατήρες Σελήνη. Ο «Βόγιατζερ» 2 παραμένει το μόνο σκάφος που έχει περάσει κοντά από τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, τους δύο εξώτερους πλανήτες του ηλιακού συστήματος.

Η εντυπωσιακή Οδύσσεια των δύο διαστημοσυσκευών πλησιάζει τώρα στο τέλος της. Η NASA έχει ανακοινώσει ότι ως το τέλος του έτους θα αρχίσει να διακόπτει σταδιακά τη λειτουργία διαφόρων συστημάτων των «Βόγιατζερ», ώστε να επιμηκύνει τη ζωή τους μέχρι την επόμενη δεκαετία, καθώς έχει μειωθεί σημαντικά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη θερμότητα που εκπέμπεται με τη ραδιενεργό διάσπαση του πλουτωνίου, της πρωταρχικής πηγής Ενέργειας του κάθε σκάφους. Και κάθε έτος που περνά, η διαθέσιμη ηλεκτρική ισχύς μειώνεται κατά ακόμη 4 βατ.

Για να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν την πολύπλοκη αποστολή τους, τα «Βόγιατζερ» ήταν εξοπλισμένα με την τελευταία λέξη της Πληροφορικής την εποχή εκείνη: Υπολογιστές με 69 κιλομπάιτ μνήμης, δηλαδή ένα εκατοντάκις χιλιοστό της μνήμης που διαθέτει σήμερα ένα τυπικό «έξυπνο» τηλέφωνο! Η μνήμη αυτή ήταν λιγότερη κι από αυτή που διαθέτει ένα κλειδί για απομακρυσμένο κλείδωμα και ξεκλείδωμα αυτοκινήτου! Οσον αφορά την υπολογιστική ισχύ, ένα «έξυπνο» τηλέφωνο μοιάζει ...διαστημόπλοιο μπροστά στους υπολογιστές των «Βόγιατζερ». Οι μικροεπεξεργαστές δεν είχαν ανακαλυφθεί ακόμη και τα σκάφη ουσιαστικά δεν διέθεταν λογισμικό με τη σημερινή έννοια. Το λογισμικό υλοποιούνταν μέσα από τις ίδιες τις καλωδιακές συνδέσεις των ηλεκτρονικών στοιχείων με κατάλληλο τρόπο μεταξύ τους. Τις φωτογραφίες που θα τραβούσαν και τις άλλες πληροφορίες που θα συνέλεγαν, θα έστελναν τα «Βόγιατζερ» στη Γη με μια μεγάλη κεραία - πιάτο διαμέτρου 4 μέτρων, καθώς ο πομπός που έφεραν είχε ισχύ μόλις 23 βατ!

Και τα δύο «Βόγιατζερ» επισκέφθηκαν τον Δία και τον Κρόνο. Φτάνοντας στον δεύτερο, το «Βόγιατζερ» 1 πέρασε μέσα από τους περίφημους δακτυλίους και κοντά από τον δορυφόρο του Κρόνου Τιτάνα και στη συνέχεια βγήκε από το επίπεδο περιφοράς των πλανητών, ενώ το «Βόγιατζερ» 2 προχώρησε προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Ανακάλυψε τους δακτυλίους του Ουρανού, τους ισχυρότερους ανέμους σε όλο το ηλιακό σύστημα στον Ποσειδώνα (ταχύτητας 1.600 χλμ./ώρα) και το ψυχρότερο σώμα του συστήματος, τον δορυφόρο του Ποσειδώνα Τρίτωνα, με θερμοκρασία επιφάνειας -235 βαθμούς Κελσίου. Ηφαίστεια πάγου στον Τρίτωνα ανάβλυζαν υγρό άζωτο και στερεά σωματίδια παγωμένων αερίων, 8 χιλιόμετρα ψηλά μέσα στην ατμόσφαιρά του.

Οι φωτογραφίες από τον Ποσειδώνα θα ήταν οι τελευταίες που θα είχε στείλει στη Γη το «Βόγιατζερ» 2, αν ο αστρονόμος Καρλ Σέιγκαν δεν έπειθε τη NASA να στρέψει την κάμερά του προς το κέντρο του ηλιακού συστήματος, πριν προχωρήσει στη διακοπή λειτουργίας της, αφού δεν είχε πια τίποτα αξιόλογο να φωτογραφίσει. Ετσι προέκυψε η φωτογραφία της «Αχνής Γαλάζιας Κουκίδας», δηλαδή της Γης, όπως φαίνεται λίγο έξω από την τροχιά του Ποσειδώνα, φωτογραφία που παραμένει το πιο μακρινό πορτρέτο του πλανήτη μας.

Τώρα οι «Βόγιατζερ» 1 και 2 βρίσκονται τόσο μακριά από τη Γη, που κάθε σήμα που στέλνουν κάνει 22 και 18 ώρες αντίστοιχα για να φτάσει σε μας, κινούμενο με την ταχύτητα του φωτός. Κινούνται κατά σύμβαση στον διαστρικό χώρο, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν βγει από το ηλιακό σύστημα, καθώς αυτό περιλαμβάνει και το νέφος Οορτ, μια σφαίρα διάσπαρτων σωμάτων όπως οι πυρήνες των κομητών, που εκτείνεται έως το μέσο της απόστασης μέχρι το κοντινότερο στον Ηλιο άστρο. Θα χρειαστούν άλλα 300 χρόνια για να φτάσουν τα δύο σκάφη έως την εσωτερική πλευρά αυτού του νέφους, «νεκρά» προ πολλού, χωρίς δυνατότητα να στείλουν πληροφορίες για το τι υπάρχει εκεί.

Τα «Βόγιατζερ» θα συνεχίσουν τον δρόμο τους, με το πρώτο να συναντά το κοντινότερο άστρο, τον Εγγύτατο Κενταύρου σε 16.700 χρόνια και το δεύτερο 3.600 χρόνια αργότερα. Και μετά θα συνεχίσουν να πλέουν μέσα στον Γαλαξία, ίσως καιρό μετά το τέλος του Ηλιου και της «Αχνής Γαλάζιας Κουκίδας», μεταφέροντας το καθένα σε έναν επίχρυσο δίσκο, ήχους, μουσική και εικόνες από τη Γη, με την ελπίδα να τους βρει κάποιος εξωγήινος πολιτισμός, λειτουργώντας σαν «μπουκάλι με μήνυμα» στους ωκεανούς του Διαστήματος.