16 Απρίλη 2016: Ινδονήσιοι εργάτες κουβαλούν θείο, βγαίνοντας από κρατήρα ηφαιστείου, στα 9.000 πόδια πάνω από τη θάλασσα, για ένα μεροκάματο 10 δολαρίων. Ετσι πλουτίζουν τα μονοπώλια που κοντράρονται για μια καλή θέση στην περιοχή

Εκθεση που συντάχθηκε τον Ιούλη του 2015 για λογαριασμό του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, με τίτλο «Ασία - Ειρηνικός: Στρατηγική για τη Θαλάσσια Ασφάλεια», σημείωνε χαρακτηριστικά:

• Τα 8 από τα 10 πιο πολυσύχναστα λιμάνια μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων του πλανήτη βρίσκονται στην περιοχή Ασίας - Ειρηνικού.
• Σχεδόν το 30% του διεθνούς θαλάσσιου εμπορίου πραγματοποιείται κάθε χρόνο μέσω της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας (Ν.Κ.Θ.). Σε αυτό περιλαμβάνονται και εμπορεύματα συνολικής αξίας 1,2 τρισ. δολαρίων, που είναι δεσμευμένα για λογαριασμό των ΗΠΑ.
• Σχεδόν τα 2/3 των παγκόσμιων ποσοτήτων πετρελαίου που διακινούνται από θαλάσσιους δρόμους περνούν από τον Ινδικό Ωκεανό στον Ειρηνικό.
• Μόνο από τα Στενά της Μάλακα (μεταξύ Μαλαισίας και Ινδονησίας) περνούν καθημερινά πάνω από 15 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου (σύμφωνα με στοιχεία του 2014).

Είναι δηλαδή λογικό κάθε ιμπεριαλιστική δύναμη να ενδιαφέρεται να διασφαλίσει μια άξια «παρουσία» στην περιοχή, στρατιωτική, διπλωματική, οικονομική, ώστε να υπερασπιστεί τους σχεδιασμούς και τα συμφέροντα των μονοπωλίων που εκπροσωπεί. Γι' αυτό και η ίδια έκθεση τόνιζε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διαρκή συμφέροντα στην περιοχή, που αφορούν την οικονομία αλλά και την ασφάλειά τους. Και καθώς η περιοχή - που εκτείνεται από τον Ινδικό και μέσω της Ανατολικής και της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας καταλήγει στον Ειρηνικό - είναι κυρίως θαλάσσια, αποδίδουμε μεγάλη σημασία στη διατήρηση της θαλάσσιας ειρήνης και ασφάλειας».

Βεβαίως, όταν οι ιμπεριαλιστές μιλούν για θαλάσσια ειρήνη και ασφάλεια εννοούν την ανάγκη να παρεμποδιστούν η κυριαρχία αντίπαλης δύναμης, η δυναμική εμφάνιση άλλων που μπορεί να διαταράξει ισορροπίες και να φέρει ανακατατάξεις επικίνδυνες για τα δικά τους κεκτημένα. Από αυτήν τη σκοπιά, η Ουάσιγκτον εκφράζει τη σφοδρή ενόχλησή της για τη ραγδαία ανανέωση της στρατιωτικής μηχανής της Κίνας, την ενίσχυση της παρουσίας της σε περιοχές όπως η Ν.Κ.Θ., την κινεζική αμφισβήτηση διεκδικήσεων άλλων χωρών της περιοχής. Από την ίδια σκοπιά, ανώτατοι στρατιωτικοί των ΗΠΑ διαμηνύουν διαρκώς ότι οι δυνάμεις τους θα πλέουν και θα πετούν «όπου αυτό απαιτούν τα συμφέροντά τους», προχωρώντας μέχρι και σε στρατιωτικές περιπολίες στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.

Αλλωστε, η έκθεση για το Πεντάγωνο εξηγεί χωρίς περιστροφές:

«Η ελευθερία των θαλασσών (...) περιλαμβάνει κάτι περισσότερο από την απλή ελευθερία εμπορικών πλοίων να διασχίσουν διεθνή ύδατα. Αν και δεν είναι όρος που έχει οριστεί βάσει του διεθνούς δικαίου, το υπουργείο χρησιμοποιεί τον όρο "ελευθερία των θαλασσών" για να περιγράψει όλα τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις έννομες χρήσεις του θαλάσσιου και του εναέριου χώρου που αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης και της χρήσης τους από στρατιωτικά πλοία και αεροσκάφη. Η ελευθερία των θαλασσών είναι έτσι ουσιώδης για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε περίπτωση κρίσης. Συγκρούσεις και καταστροφές μπορούν να απειλήσουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των συμμάχων και εταίρων μας στην περιοχή. Το υπουργείο Αμυνας δεσμεύεται για τη διασφάλιση ανοιχτής και ελεύθερης πρόσβασης στη θάλασσα για να προστατέψει τη σταθερή οικονομική τάξη, που έχουν υπηρετήσει όλα τα έθνη της περιοχής τόσο καλά για πολύ καιρό, και να διατηρήσει την ικανότητα των αμερικανικών (στρατιωτικών) δυνάμεων να απαντήσουν εφόσον χρειαστεί».

Δηλαδή, η Ουάσιγκτον εξηγεί καθαρά και ξάστερα ότι σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οξύνονται σφοδρά οι ανταγωνισμοί και τα δεδομένα αλλάζουν διαρκώς και για τα αμερικανικά μονοπώλια, κατά κλάδο αλλά και κατά περιφέρεια, ιεραρχεί ψηλά την «ικανότητά» της να μπορεί να «απαντήσει» και στρατιωτικά, σε περίπτωση μιας «κρίσης». Να μπορεί να έχει «πρόσβαση» στην περιοχή, πληρώντας τις προϋποθέσεις που θα της προσφέρουν ασφαλώς συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των άλλων, και γι' αυτό φροντίζει να ενισχύει στρατιωτικές συνεργασίες της στην περιοχή (π.χ. με Ιαπωνία, Φιλιππίνες), αλλά και να στερεώνει δεσμούς μέσα και από οικονομικές συμμαχίες (βλ. την πρώτη Σύνοδο ΗΠΑ - Ενωσης Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας που οργανώθηκε πριν από αρκετούς μήνες).

«Λίγες περιοχές στον κόσμο προσφέρουν στις αμερικανικές εταιρείες τόσες ευκαιρίες όσο η Νοτιοανατολική Ασία», επιμένει το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ στην ιστοσελίδα του και συνεχίζει: «Η περιοχή έχει αναδυθεί ως βασικός στόχος στις εμπορικές και επενδυτικές στρατηγικές για πολλές αμερικανικές εταιρείες. Το 2005, η περιοχή κατατάχτηκε στην 4η θέση των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι δεύτερες μόνο μετά την Ιαπωνία σε ευθείες επενδύσεις στην ASEAN (σ.σ. Ενωση Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας). Η περιοχή μπορεί να περηφανεύεται για μια σειρά φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαίου και αερίου, ξυλείας, χρυσού, καουτσούκ και καλλιεργήσιμης γης...»

Τις ...αρετές που διαθέτει όμως η περιοχή περιγράφουν με τον πιο λεπτομερή τρόπο τα ίδια τα μονοπώλια που καταρτίζουν τα βήματά τους. Να πώς εξηγεί τα προτερήματα ειδικά της Νοτιοανατολικής Ασίας ο αμερικανικός κολοσσός «Caterpillar» (Κατερπίλαρ): «Εξαιτίας των βιομηχανικών τομέων που εξυπηρετούμε, βλέπουμε τεράστια δυναμική στη Νοτιοανατολική Ασία για μια πληθώρα λόγων. Πρώτα, ο πληθυσμός αναπτύσσεται ραγδαία... δεύτερον, οι δημογραφικές τάσεις είναι ευνοϊκές. Σήμερα, το 60% του πληθυσμού είναι κάτω των 30 και υπάρχει πλατιά ανάπτυξη ποιοτικών θέσεων εργασίας που θα συμβάλλουν στη βελτίωση των συνολικών ρυθμών παραγωγικότητας, καθιστώντας την περιοχή πολύ πιο ανταγωνιστική στην παγκόσμια οικονομία. Τρίτον, η αγορά έχει τρομακτικές προοπτικές και ευκαιρίες. Είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας πληθώρας αγαθών και η μεγαλύτερη εξαγωγική εξορυκτική αγορά στον κόσμο. Η παραγωγικότητα μεγαλώνει και το ίδιο και οι ξένες επενδύσεις».

Ποιος τα λέει αυτά; Ενας πολυεθνικός κολοσσός με έδρα στο Ιλινόις των ΗΠΑ που προσδιορίζεται ως «η διεθνώς ηγετική δύναμη σε παραγωγές εξοπλισμού κατασκευών και εξορύξεων, κινητήρες ντίζελ και φυσικού αερίου, βιομηχανικών αεριοστροβίλων και ηλεκτροκίνητων μηχανών», δηλαδή συνδέεται ουσιαστικά με τους περισσότερους τομείς της βιομηχανικής παραγωγής (αφού η δράση της αφορά παραγωγή μέσων παραγωγής). Εξυπηρετεί πελάτες σε πάνω από 180 χώρες του κόσμου με πάνω από 300 διαφορετικά προϊόντα.

«Σήμερα - συνεχίζει η εταιρεία - είμαστε αφοσιωμένοι στη Νοτιοανατολική Ασία περισσότερο από ποτέ. Διαθέτουμε μια εργατική δύναμη πάνω από 11.000 υπαλλήλων... Η περιοχή είναι τόσο γεμάτη από ευκαιρίες, που βασική μας επιδίωξη είναι να διατηρήσουμε την τεράστια ανάπτυξη». Το 30% των πελατών της εταιρείας διεθνώς βρίσκονται στην περιοχή. Το 2011, σχεδόν το 30% των συνολικών της πωλήσεων αντιστοιχούσαν σε παραγωγές που βγήκαν από την περιοχή αυτή.

Σε Ασία - Ειρηνικό, η «Caterpillar» διαθέτει, σύμφωνα τουλάχιστον με τα πιο επικαιροποιημένα στοιχεία που δίνει στην ιστοσελίδα της, εγκαταστάσεις παραγωγής στην Ινδονησία, εγκαταστάσεις ανακατασκευής στη Σιγκαπούρη. Κέντρα διανομής σε Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Ταϊλάνδη και Φιλιππίνες.

Στη Σιγκαπούρη (που την περιγράφει ως «διεθνές κέντρο ναυπήγησης») έχει στρέψει τις δραστηριότητές της στη βιομηχανία θαλάσσιας και υπεράκτιας εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Στη Μαλαισία, ασχολείται με λατομία και ξυλεία, αλλά δεν παραβλέπει «τις αναπτυσσόμενες ευκαιρίες στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου».

Στην Ταϊλάνδη, προετοίμαζε εγκαταστάσεις για παραγωγή υπόγειων εξορύξεων, με σκοπό μάλιστα από εκεί να κάνει εξαγωγές σε Αφρική, Μέση Ανατολή και άλλες χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού.

Τέτοιες επισημάνσεις εξηγούν και τη μεγάλη «αγωνία» να διασφαλιστεί η «ελευθερία» είτε των θαλασσών είτε γενικά των μεταφορών (βλ. Εκθεση για το Πεντάγωνο). Γιατί, φυσικά, ζητούμενο για τους ιμπεριαλιστές είναι να ανοίγουν πόρτες και δρόμοι για λογαριασμό των μονοπωλίων που υπηρετούν, να μπορούν εκείνα και όχι οι ανταγωνιστές τους, να ξεζουμίζουν τους εργάτες και να λεηλατούν τον κλεμμένο πλούτο των λαών, θησαυρίζοντας και στρώνοντας το έδαφος για νέες, ακόμα πιο καταστροφικές αντιλαϊκές επιθέσεις.