ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ιστορία ενός μουσείου

Παλιά φωτογραφία της Βίλας Ιλίσσια, στην οποία στεγάζεται σήμερα το μουσείο

Μία σημαντική, από αισθητική, καλλιτεχνική, επιστημονική και εκπαιδευτική πλευρά, έκθεση εγκαινιάζεται αύριο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, με τίτλο «1884-1930: Από τη Χριστιανική Συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο».

Στόχος της έκθεσης είναι η γνωριμία του ευρύτερου κοινού για το πώς δημιουργήθηκε το Βυζαντινό Μουσείο και κατ' επέκταση το πώς φτιάχνεται ένα μουσείο, ο τρόπος που διαχειρίζεται τα εκθέματά του και οι ιδεολογικές διακυμάνσεις που αποτυπώνονται σε αυτή τη διαχείριση ανάλογα με τις εποχές και τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανακατατάξεις.

Η ιδέα για την έκθεση προέκυψε κατά τις προκαταρκτικές εργασίες για την επανέκθεση του Βυζαντινού Μουσείου (η οποία γίνεται με ορίζοντα το, πανταχού παρόν, 2004) και υλοποιήθηκε με βάση το πλούσιο αρχειακό και εκθεσιακό υλικό του, από το αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό του. Μεγάλο μέρος του οποίου είναι συμβασιούχοι και ωρομίσθιοι... για να μην ξεχνιόμαστε.

Η έκθεση περιλαμβάνει περισσότερα από 700 αντικείμενα (αριθμός που την καθιστά τη μεγαλύτερη περιοδική έκθεση στην Αθήνα των τελευταίων χρόνων), τα περισσότερα από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά. Περιλαμβάνονται εικόνες, γλυπτά, έργα μικροτεχνίας, τοιχογραφίες, χειρόγραφα, υφάσματα και κεραμική, ενώ μοναδικό είναι και το ανέκδοτο και αυθεντικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό που συνοδεύει τα εκθέματα.

Ο επισκέπτης θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει τη «γέννηση» του μουσείου από το 1884 με την ίδρυση της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, η συλλογή της οποίας ήταν η βάση για τη συγκρότηση του μουσείου από το 1914 έως το 1923. Για το κοινό ανοίγει το 1924, στα υπόγεια της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ το 1930 μεταφέρεται στη σημερινή του θέση, στη Βίλα Ιλίσσια, η οποία χτίστηκε από τον Κλεάνθη το 1848 για τη δούκισσα της Πλακεντίας.

Η επιλογή των εκθεμάτων, λόγω ακριβώς του στόχου της έκθεσης, δεν έγινε με βάση μόνο την αρχαιολογική τους αξία, αλλά, πολύ περισσότερο, με κριτήριο το αν εξυπηρετούν την πληρέστερη απόδοση της ιστορικής πορείας του μουσείου. Ετσι, ο επισκέπτης θα γνωρίσει τους τρόπους που συλλέγονταν τα αντικείμενα, τρόποι που αποτυπώνουν μερικές από τις πιο κρίσιμες ιστορικές στιγμές της Ελλάδας και των Βαλκανίων γενικότερα, καθώς και τις μουσειολογικές αντιλήψεις κάθε εποχής.

Η διάρκεια της έκθεσης είναι έως τις 31 του Οκτώβρη 2002 και οι ώρες λειτουργίας είναι Τρίτη, Πέμπτη - Κυριακή: 8.30 π.μ.-3 μ.μ., Τετάρτη: 12.00 μ.-7 μ.μ. (Δευτέρα κλειστά). Το κόστος του εισιτηρίου είναι μάλλον συμβολικό για μια τέτοια έκθεση και στοιχίζει 1,47 ευρώ.

«Ταξίδι» στην αρχαία Μαργιανή

Ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης

Το εκπληκτικό αρχαιολογικό «ταξίδι» στο προϊστορικό Τουρκμενιστάν του διαπρεπούς, ελληνικής καταγωγής, καθηγητή, Βίκτορα Σαρηγιαννίδη είναι το θέμα του βιβλίου του «Margus. Ancient Oriental Kingdom in the Old Delta of the Murghab river», που παρουσιάστηκε χτες στο ΥΠΠΟ, παρουσία του.

Θέμα του βιβλίου είναι η πολύχρονη ανασκαφή που διεξάγει ο καθηγητής στη θέση Γκονούρ του σημερινού Τουρκμενιστάν, η οποία ταυτίζεται με την αρχαία Μαργιανή. Είναι ένας πρώιμος πολιτισμός που εμφανίστηκε την 3η χιλιετία π.Χ. και ιδρύθηκε από ινδο-ιρανικές φυλές που εγκαταστάθηκαν στις εκβολές του ποταμού Μουργκάμπ, ο οποίος εκτεινόταν τότε στην έρημο του Karakum. Η Μαργιανή προστίθεται στα γνωστά κέντρα πολιτισμού της Εποχής του Χαλκού, όπως οι Μεσοποταμία, Αίγυπτος, Κίνα και Ινδία. Η ανασκαφή αποκάλυψε τον προϊστορικό οικισμό Γκονούρ -πρωτεύουσα της Μαργιανής - και νεκροταφείο με πλούσια ευρήματα, κινητά και ακίνητα.

Τον περασμένο Νοέμβρη βρέθηκε σφραγιδοκύλινδρος με σφηνοειδή γραφή του 2250-2200 π.Χ., καθώς ναοί χετιτικού τύπου που αποδεικνύουν τις σχέσεις της Μαργιανής με τη Μεσοποταμία, την Ανατολία και τον κρητομυκηναϊκό πολιτισμό. Ο καθηγητής εκτιμά ότι υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις πως η Μαργιανή είναι η κοιτίδα της πρώτης θρησκείας του κόσμου, του Ζωροαστρισμού.

Για το βιβλίο μίλησαν ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, ο υπουργός Παιδείας του Τουρκμενιστάν, Αναγκουρμπάν Ασίροφ, ο καθηγητής του Ινστιτούτου Ασιατικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, Ασκο Πάρπολα, ο καθηγητής του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Παντείου Πανεπιστημίου, Γιάγκος Ανδρεάδης και ο καθηγητής της Αραβικής και Ιρανικής Ιστορίας και του Πολιτισμού, Γιώργος Κουρπαλίδης.

Ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης παρουσίασε σλάιντς με τα ευρήματα των ανασκαφών του και εξέθεσε συνοπτικά τις απόψεις του για τη συγγένεια που κατά τη γνώμη του προκύπτει μεταξύ των πολιτισμών που άκμασαν στην Ελλάδα και στην κεντρική Ασία την 3η χιλιετία π. Χ.

Θυμίζουμε ότι ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης είναι ο ανασκαφέας της Βακτριανής στο Αφγανιστάν, ο αρχαιολογικός θησαυρός της οποίας αγνοείται.

Προσεγγίζοντας το μύθο

«Ο μύθος ανάμεσα στη συντήρηση και την ανατροπή» είναι το θέμα του συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή και το Σάββατο στο Ιδρυμα Γουλανδρή - Χορν (Μ. Αυρηλίου 5, Πλάκα). Την Παρασκευή (5μμ) θα μιλήσουν οι: Μ. Γ. Μερακλής («Γενική προσέγγιση στο θέμα»), Θ. Παραδέλλης («Μύθος και ανατρεπτικότητα»), Ελ. Αλεξάκης («Δομική ανάλυση του Μύθου: Μια κριτική αποτίμηση»). Το Σάββατο (10.30πμ) θα μιλήσουν οι: Ι. Πετρόπουλος («Η ανατροπή και η επαναφορά κοινωνικών προτύπων στους αρχαιοελληνικούς μύθους»), Εμ. Βαρβούνης («Κληρικοί κωμωδούμενοι στο λαϊκό μύθο»), Αγ. Ταμβάκη («Προσεγγίσεις του αρχαιοελληνικού μύθου στην τέχνη της Αναγέννησης και του Μπαρόκ»). Στις 5μμ θα μιλήσουν οι: Στ. Δαμιανάκος («Ταυτότητα και ετερότητα στο ρεμπέτικο μύθο»), Ευαγ. Λυδίκος («Ιστορίες φαντασμάτων ως αφηγηματικό ρεπερτόριο των εφήβων»), Α. Λυδάκη («Δαιμόνια και δαιμονισμένοι»), Μ. Καπλάνογλου («Επεξεργασίες των Αισώπειων μύθων στην προφορική παράδοση και τη λογοτεχνία του 18ου και 19ου αιώνα»). Το συνέδριο επιμελήθηκαν οι: Μ. Γ. Μερακλής, Ευαγ. Αυδίκου.

Τιμή στο κυπριακό θέατρο

Με δύο παραστάσεις του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, με το έργο του Κύπριου λαϊκού ποιητή Παύλου Λιασίδη, «Ο Αλαβροστοισιειώτης» (χτες και σήμερα, 9 μμ, με ελεύθερη είσοδο), στο θέατρο «Εμπρός» (Ρήγα Παλαμήδη 2, Ψυρρή) γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, σε συνεργασία με το Κυπριακό Κέντρο και το Σπίτι της Κύπρου.

Παράλληλα εκτίθενται φωτογραφίες, προγράμματα και αφίσες παραστάσεων κυπριακών έργων. Αύριο (7 μμ), στο «Εμπρός» για το κυπριακό θέατρο θα μιλήσουν οι Κύπριοι μελετητές, Χρηστάκης Γεωργίου, Κλείτος Ιωαννίδης, Γιάννης Κατσούρης. Την εκδήλωση θα μεταδώσει απευθείας το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ.

Το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου (γιορτάζεται στις 27 του Μάρτη), το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα του κόσμου, έγραψε ο Ινδός θεατρικός συγγραφέας Γκιρίς Καρνάντ.

Ο Σύλλογος Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Σερρών θα τιμήσει στις 30/3 (7.30 μ.μ.) στο αμφιθέατρο του ΤΕΙ Σερρών τον κορυφαίο ομότιμο καθηγητή του ΑΠΘ Εμμανουήλ Κριαρά. Την εκδήλωση θα προλογίσει η καθηγήτρια Φιλολογίας στο ΑΠΘ Κομνηνή Πηδώνια, ενώ ο αειθαλής Εμμ. Κριαράς θα μιλήσει με θέμα «Υπάρχει σήμερα γλωσσικό ζήτημα;».

Βραδιά ποίησης οργανώνει σήμερα το Παράρτημα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στη Ν. Υόρκη. Οι βραβευμένοι ποιητές Τάσος Δενέγρης, Αντώνης Φωστιέρης και Ντίνος Σιώτης θα διαβάσουν ποιήματά τους στα ελληνικά και σε αγγλική μετάφραση. Στις 28/3 οι τρεις ποιητές θα παρουσιάσουν έργα τους στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ. Την 1η Απρίλη το Παράρτημα, σε συνεργασία με το γενικό προξενείο της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα παρουσιάσει έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Λευκωσία - 6.000 χρόνια Ιστορίας».

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής - Μουσείο Αλέκου Κοντόπουλου, για να τιμήσει το μεγάλο ζωγράφο Αλέκο Κοντόπουλο, καθιερώνει την 28η του Μάρτη (γενέθλια ημέρα του καλλιτέχνη), ως ημέρα Αλέκου Κοντόπουλου. Η εναρκτήρια εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί αύριο (8μμ) στο Ερευνητικό Κέντρο «Δημόκριτος». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ομιλία της ιστορικού τέχνης Μαίρης Μιχαηλίδου, προβολή βίντεο και διαφανειών. Ανάγνωση αποσπασμάτων από το συγγραφικό έργο του τιμώμενου θα διαβάσει η ηθοποιός Α. Ιασωνίδου. Θα ακολουθήσει συναυλία του κουαρτέτου εγχόρδων +KINISIS.

Ακρόαση για επαγγελματίες χορευτές, άνδρες και γυναίκες, θα πραγματοποιήσει η Σοφία Σπυράτου στις 30 του Μάρτη (3μμ) στο θέατρο «Χοροροές» (Ιάκχου 14, Γκάζι). Πληροφορίες στο τηλέφωνο: 0103479426.

«Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας», με την Τζένη Ρουσσέα στον ομώνυμο ρόλο, παρουσιάζεται στις 29 του Μάρτη (9.30μμ) στο θέατρο «Ακάδημος» (Ακαδημίας και Ιπποκράτους 17). Η παράσταση αποτελεί μέρος των εκδηλώσεων της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για το έτος Ξενόπουλου και ανέβηκε από το «Θέατρο τση Ζάκυθος», σε συνεργασία με τους Δήμους Αργοστολίου, Ζακυνθίων και Λευκαδίων.