ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 11 Γενάρη 2015
Σελ. /40
Στοιχειώδη μέτρα ενάντια στους κινδύνους από την καθιστική ζωή

Ακόμα και μέσα στο γραφείο ή το σπίτι, το περπάτημα και γενικά το ξεκόλλημα από τον καναπέ και την καρέκλα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας και καρδιαγγειακών νοσημάτων

Στις καρέκλες καθόμαστε για να ξεκουραστούμε, δουλεύουμε πάνω σ' αυτές, τρώμε πάνω σ' αυτές και με τη διάδοση του διαδικτύου κάνουμε ψώνια πάνω σ' αυτές. Ορισμένοι, μάλιστα, φτάνουν ακόμα και να «βγαίνουν» ραντεβού πάνω σ' αυτές, όσο αντιφατικό, παράδοξο και ανησυχητικό είναι και μόνο να λες κάτι τέτοιο. Στις ΗΠΑ οι άνθρωποι, το διάστημα του ημερονυκτίου που δεν κοιμούνται, κάθονται σε κάποιου είδους κάθισμα κατά μέσο όρο 13 ώρες τη μέρα! Και οι καρέκλες είναι στην κυριολεξία θανατηφόρες...

Δεκαοχτώ μελέτες που έγιναν τα τελευταία 16 χρόνια, με συνολικό δείγμα 800.000 ανθρώπων, βεβαιώνουν για του λόγου το αληθές. Για παράδειγμα, το 2010 δημοσιεύτηκε έρευνα που πραγματοποιήθηκε με 8.800 ενηλίκους και διάρκεσε 7 χρόνια. Εκείνοι που κάθονταν για περισσότερο από 4 ώρες τη μέρα παρακολουθώντας τηλεόραση, είχαν 46% περισσότερους θανάτους από οποιαδήποτε αιτία, σε σχέση με εκείνους που κάθονταν μπροστά στην οθόνη για λιγότερο από 2 ώρες τη μέρα. Αλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αν κάθεται κανείς για περισσότερο από 12 ώρες, τότε περίπου διπλασιάζει τον κίνδυνο να εμφανίσει διαβήτη ή καρδιαγγειακά προβλήματα. Σε γενικές γραμμές, όταν συνδυάσει κανείς όλες τις αιτίες θανάτου και συγκρίνει οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων που κάνουν καθιστική ζωή σε σχέση με ανθρώπους που κάνουν πιο δραστήρια ζωή, οι πρώτοι εμφανίζουν 50% μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν.

Το καθισιό επί μακρές περιόδους είναι βλαβερό, επειδή το ανθρώπινο σώμα δεν εξελίχθηκε για να είναι αδρανές. Η έλλειψη κίνησης επιβραδύνει το μεταβολισμό, μειώνοντας την ποσότητα τροφής που μετατρέπεται σε ενέργεια, αυξάνοντας έτσι τη συγκέντρωση λίπους, την παχυσαρκία και τα μύρια κακά - καρδιοπάθειες, διαβήτης, αρθρίτιδα κ.τ.λ. - που συνοδεύουν την υπέρβαρη κατάσταση του οργανισμού. Η καθιστική ζωή είναι βλαβερή και για τους αδύνατους ανθρώπους. Οταν κανείς κάθεται μετά από ένα γεύμα, το σάκχαρο στο αίμα του εμφανίζει υψηλές αιχμές, ενώ αν σηκωθεί και περπατήσει αυτές οι αιχμές περιορίζονται στο μισό.

Αυτά τα προβλήματα υγείας οι περισσότεροι τα συσχετίζουν με το υπερβολικό φαγητό, όχι με την υπερβολικά καθιστική ζωή. Ωστόσο, οι σχετικές συνήθειες μπορεί να είναι εξίσου ολέθριες. Ταυτόχρονα, όμως, ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι ίσως ευκολότερο να αλλάξει συγκριτικά με τις συνήθειες διατροφής. Περπάτημα για μία ώρα με μέτρια γρήγορο ρυθμό, μπορεί να κάψει 200 θερμίδες. Ανθρωποι που κάνουν καθιστική ζωή, ήταν υπέρβαροι κατά 25 κιλά, είχαν εμφανίσει διαβήτη τύπου 2 και ήταν στα πρόθυρα να αρχίσουν ινσουλίνες. Με δύο ώρες περπάτημα τη μέρα μέσα στο χώρο δουλειάς τους όχι μόνο απέφυγαν την ινσουλίνη, αλλά έχασαν και κιλά φτάνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις να μη χρειάζονται κανένα φάρμακο για το διαβήτη.

Σε πείραμα που έγινε το 1999, καθένας από μια ομάδα εθελοντών κανονικού βάρους κατανάλωνε επί 8 βδομάδες 1.000 θερμίδες τη μέρα πάνω από τις ανάγκες του. Μερικοί - όλοι γνωρίζουμε τουλάχιστον ένα τέτοιο «τυχερό» άτομο - δεν πάχυναν καθόλου. Εχοντας πάρει 56.000 επιπλέον θερμίδες δεν πήραν σχεδόν ούτε ένα γραμμάριο λίπους. Οπως αποδείχτηκε, αυτοί οι άνθρωποι ασυνείδητα είχαν αυξήσει τη θερμογένεση από απλή κίνηση χωρίς άσκηση. Χωρίς να το κάνουν σκοπίμως κινούνταν περισσότερο στη διάρκεια της μέρας. Αντίθετα, άλλοι συμμετέχοντες στο πείραμα, που συνέχισαν να κάνουν καθιστική ζωή, αποθήκευσαν στο σώμα τους με μορφή λίπους κάθε επιπλέον θερμίδα.

Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι η απλή κίνηση έχει θεαματικά αποτελέσματα στην υγεία. Αν και προτιμότερη, δεν είναι οπωσδήποτε απαραίτητη η άσκηση σε γυμναστήριο ή το τζόγκινγκ τρεις φορές τη βδομάδα. Αλλωστε, τέτοιες πρακτικές συχνά εγκαταλείπονται όταν γίνουν άβολες, ενώ για ορισμένους δεν είναι εφικτές για επαγγελματικούς ή άλλους λόγους. Ομως, για τους περισσότερους είναι δυνατό να σηκώνονται συχνότερα από την καρέκλα τους, να περπατάνε περισσότερο, ακόμα κι αν αυτό είναι στη δουλειά γραφείου, ή στο σπίτι.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: «Scientific American», «Discover»

ΣΙΒΗΡΙΑ
Μεθάνιο στον πυθμένα μυστηριώδους κρατήρα

Τον περασμένο Ιούλη, ένας πιλότος ελικοπτέρου που πετούσε πάνω από την αρκτική χερσόνησο Γιαμάλ της Ρωσίας, παρατήρησε κάτι εξαιρετικά παράξενο: ένα σχεδόν ολοστρόγγυλο κρατήρα διαμέτρου 30 μέτρων πάνω στο αιώνια παγωμένο έδαφος. Πολύ γρήγορα διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες για την προέλευση του κρατήρα: πτώση μετωρίτη, πλήγμα με πύραυλο, ακόμα και αποτυχημένη προσεδάφιση εξωγήινων!

Για να λύσει το μυστήριο, η γεωλόγος Μαρίνα Λίμπμαν του Ινστιτούτου Γήινης Κρυόσφαιρας της Μόσχας, μαζί με τους συναδέλφους της κατέβασαν έναν ανιχνευτή αερίων μέσα στο λάκκο. Κοντά στον πυθμένα του κρατήρα ανίχνευσαν υψηλές συγκεντρώσεις μεθανίου, που υποπτεύονται ότι για κάποιο λόγο συσσωρεύτηκε, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πίεση και να επακολουθήσει έκρηξη.

Από πού προέρχεται το αέριο δεν είναι σαφές. Μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι ίσως διέρρευσε από παρακείμενα αποθέματα φυσικού αερίου, ενώ άλλοι, μεταξύ τους και η Λίμπμαν, λένε ότι διέρρευσε από το ίδιο το αιώνια παγωμένο έδαφος. Και τα δύο σενάρια είναι ασυνήθιστα, καθώς το παγωμένο έδαφος συνήθως παγιδεύει το μεθάνιο.

Δεν έχει εξακριβωθεί αν αυτή η ασυνήθιστη απελευθέρωση αερίου σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Αν και η θερμοκρασία εδάφους έχει αυξηθεί σχεδόν 1,5 βαθμό Κελσίου από τη δεκαετία του 1970, παραμένει υπό το 0 και γι' αυτό το λιώσιμο του αιώνια παγωμένου εδάφους δε μπορεί να έχει σχέση με το φαινόμενο, υποστηρίζει η Λίμπμαν.

Τουλάχιστον ένας ακόμη παρόμοιος κρατήρας εντοπίστηκε στην περιοχή και υπάρχει ανησυχία ότι το επόμενο χάσμα που θα εμφανιστεί, ίσως «καταπιεί» κάποιες από τις εγκαταστάσεις εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, που υπάρχουν εκεί κοντά.

Ενα πουλί σε μέγεθος μικρού αεροπλάνου!

Καλλιτεχνική απεικόνιση του τεράστιου θαλασσοπουλιού καθώς γλιστρά πάνω από αρχαίες θάλασσες
Καλλιτεχνική απεικόνιση του τεράστιου θαλασσοπουλιού καθώς γλιστρά πάνω από αρχαίες θάλασσες
Τι έτρωγε το πουλί Πελαγόρνις σαντέρσι; Με άνοιγμα φτερών 7,5 μέτρων και ράμφος με προεξοχές σαν μικρά δόντια, έτρωγε πρακτικά ό,τι ήθελε. Το τεράστιο θαλασσοπούλι, που έγινε γνωστό από την ανακάλυψη ενός απολιθώματος ηλικίας 25 εκατομμυρίων ετών στη Νότια Καρολίνα των ΗΠΑ, έχει το μεγαλύτερο άνοιγμα φτερών από οποιοδήποτε πουλί που γνωρίζουμε ότι έχει πετάξει ποτέ στον ουρανό της Γης. Ξεπερνά και τον νοτιοαμερικάνικο κόνδορα Αρτζεντάβις Μαγνιφισένς, που έχει εκλείψει και είχε άνοιγμα φτερών λίγο μικρότερο από 7 μέτρα, ενώ κάνει να φαίνεται σαν νάνος το μεγαλύτερο εν ζωή πουλί, το περιπλανώμενο άλμπατρος (άνοιγμα φτερών μικρότερο από 4 μέτρα).

Επειδή το απολίθωμα ήταν σε εξαιρετική κατάσταση, ο παλαιοντολόγος Ντ. Κσέπκα είχε στη διάθεσή του αρκετά δεδομένα, ώστε να αναπλάσει το στιλ πετάγματος του πελαγόρνις, χρησιμοποιώντας μοντέλα σε υπολογιστή. Οπως συμπέρανε, το τεράστιο πουλί ήταν εξαιρετικό στην ανεμοπορεία (πετούσε σαν ανεμοπλάνο) και πιθανότατα χρησιμοποιούσε τις κορυφές των κυμάτων για να πατάει και να παίρνει επιπλέον ώθηση απαραίτητη για την απογείωσή του. Η προσομοίωση έδειξε ότι το γιγαντιαίο πουλί μπορούσε να πετάει μόνο για μικρά διαστήματα με τις δικές του δυνάμεις (κουνώντας τα φτερά του), καθώς αυτός ο τρόπος πτήσης απαιτεί πολύ περισσότερη ενέργεια από την ανεμοπορεία. Αν και το πέταγμά του έμοιαζε με του σημερινού άλμπατρος, ο πελαγόρνις βρίσκεται γενετικά πιο κοντά στα σημερινά κοτόπουλα. Ωστόσο, ο Κσέπκα θεωρεί με αρκετή βεβαιότητα ότι το κρέας του δεν θα είχε τη γεύση κοτόπουλου.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ