Την αντίδραση των εικαστικών καλλιτεχνών προκαλούν οι μεθοδεύσεις του υπουργείου Πολιτισμού που αφορούν στο θεσμό των τιμητικών συντάξεων. Από επίσημο έγγραφο του υπουργείου Οικονομικών (ως συναρμόδιο υπουργείο), το ΕΕΤΕ πληροφορήθηκε την επεξεργασία εκ μέρους του ΥΠΠΟ «... νέου σχεδίου νόμου χορήγησης τιμητικών συντάξεων (!)». Μέχρι δε την οριστική νομοθετική ρύθμιση του θέματος «ανεστάλη η διαδικασία εξέτασης όλων των αιτήσεων για απονομή νέων τιμητικών συντάξεων».

Οπως σημειώνει το ΕΕΤΕ σε ανοιχτή επιστολή του προς τον υπουργό Πολιτισμού, Θεόδωρο Πάγκαλο, «από τον Ιούλιο του 2000 σας ενημερώνουμε συνεχώς ζητώντας την παρέμβασή σας, για τις ενέργειές μας ενάντια στις εφέσεις που άσκησε ο Γεν. Επίτροπος της Επικρατείας κατά των αποφάσεων των υπουργείων Πολιτισμού και Οικονομικών». Ενέργειες που πλήττουν τις τιμητικές συντάξεις που χορηγήθηκαν σε καλλιτέχνες τα έτη '97 και '98, οι οποίοι κρίθηκαν άξιοι από τις δύο επιτροπές που ορίζει ο ν.2435/96.

«Σας έχουμε ζητήσει ακρόαση για το θέμα αυτό στις 20 Ιουλίου, στις 28 Σεπτεμβρίου και στις 25 Οκτωβρίου, χωρίς μέχρι τώρα να έχουμε λάβει απάντηση εκ μέρους σας».

Στην επιστολή τους οι εικαστικοί χαρακτηρίζουν «παράνομη την αναστολή της διαδικασίας», σημειώνοντας ότι «εάν είναι σχέδιο νόμου για να εναρμονιστεί ο νόμος των τιμητικών συντάξεων με το πνεύμα των εφέσεων του Επιτρόπου που αμφισβητεί τη νομιμότητα της απονομής τους και ζητά την εξαφάνισή τους, τότε θα είναι ένας νόμος που καταδικάζει μια μεγάλη μερίδα δημιουργών σε εξαφάνιση από το χώρο που η πολιτεία αναγνωρίζει την κοινωνική προσφορά τους και που για ορισμένους, δυστυχώς, θα σημαίνει εκτός της ηθικής και φυσική εξαφάνιση».

«Οσο και να νομίζει κανείς ότι με τα εκτυφλωτικά φώτα μιας πολυτελούς Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, μπορεί να σκιάσει την απουσία πραγματικής κοινωνικής μέριμνας για την καλλιτεχνική δημιουργία, πλανάται. Η πολιτεία είναι υπεύθυνη για την καλή λειτουργία των θεσμών που διαφυλάττουν την ανεξαρτησία της τέχνης, άρθρο 16 του Συντάγματος. Μέχρι τώρα καμία κυβέρνηση δεν έχει υλοποιήσει με ουσιαστική επάρκεια τις επιταγές αυτού του άρθρου. Παρά τους μακροχρόνιους αγώνες μας εξακολουθεί η πολιτεία να μένει εντελώς αδιάφορη απέναντι στο δράμα των παντελώς ανασφάλιστων δημιουργών».

Για τους παραπάνω λόγους το ΔΣ του Επιμελητηρίου αποφάσισε να επισκεφτεί τον υπουργό Πολιτισμού την Τετάρτη, 22 του Νοέμβρη στις 10 το πρωί.

Στον τέταρτο τόμο, που αποτελείται από 496 πλούσια εικονογραφημένες έγχρωμες σελίδες, περιλαμβάνονται 1.150 περίπου καλλιτέχνες (γλύπτες, χαράκτες, κεραμίστες, σκιτσογράφοι, καλλιτέχνες του Θεάτρου Σκιών, της βίντεο αρτ, δημιουργοί κατασκευών κ.α.). Παρουσιάζονται αναλυτικά καλλιτέχνες που έζησαν και καταξιώθηκαν τους περασμένους αιώνες (Θ. Πουλάκης, Θ. Στερλίτσας - Μπαθάς, Ε. Τζάνε - Μπουνιαλής). Εικαστικοί του 19ου αιώνα (Θ. Ράλλης, Σ. Σαββίδης, Λ. Σώχος, Δ. Φιλιππότης). Πρωτοπόροι του 20ού αιώνα (Γ. Σπυρόπουλος, Γ. Τσαρούχης, Ν. Χατζηκυριάκος - Γκίκας). Ικανοί δάσκαλοι με πολυδιάστατο έργο (Π. Σαραφιανός, Π. Τέτσης, Ν. Τόμπρος). Καλλιτέχνες που με το έργο τους διακρίθηκαν στο εξωτερικό (Παύλος, Μ. Πράσινος, Λ. Σαμαράς, Τάκης, Φιλόλαος, Χρύσα). Γνήσιοι λαϊκοί (Ε. και Σ. Σπαθάρης, Γ. και Χ. Χαρίδημος, Σ. Χρηστίδης) και λαϊκότροποι (Ε. Χατζημιχάλη, Μ. Πωπ) καλλιτέχνες. Αξιόλογοι γλύπτες και χαράκτες (Γ. Σκλάβος, Γ. Χαλεπάς, Α. Τάσσος. Ακόμη, σύγχρονοι καλλιτέχνες που κινούνται στα νεότερα εικαστικά ρεύματα (Κ. Τσόκλης, Θ. Τσίγκος, Α. Φασιανός), καθώς και οι νέοι, εν εξελίξει, καλλιτέχνες (Ε. Σακαγιάν, Π. Τανιμανίδης, Ν. Τρανός, Ν. Ψυχούλης).

Οπως και με τους προηγούμενους τόμους, χρειάστηκε πολύπλευρη και διεξοδική έρευνα, προκειμένου να συγκεντρωθεί και να παρουσιαστεί, στις περισσότερες περιπτώσεις για πρώτη φορά, ανέκδοτο και πρωτότυπο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό. Αξιοποιήθηκε όχι μόνο το υπάρχον, πλούσιο, αρχείο της «Μέλισσας», αλλά επιπλέον χρηματοδοτήθηκε ένα ευρύ πρόγραμμα πρωτογενούς έρευνας, μελέτης αρχείων, καταγραφής συλλογών, αποδελτίωσης περιοδικών, εφημερίδων, καταλόγων κλπ. Για τη σύνταξη των λημμάτων συνεργάστηκαν 80 ιστορικοί της τέχνης, ακαδημαϊκοί, καθηγητές πανεπιστημίου, επιμελητές μουσείων κ.ά.

Τα βιογραφικά των καλλιτεχνών του τόμου εμπλουτίζονται από έγχρωμη εικονογράφηση (800 περίπου εικόνες). Στον τόμο παρατίθεται, επίσης, αναλυτική και τεκμηριωμένη βιβλιογραφία, ενώ στο τέλος περιλαμβάνεται παράρτημα με λήμματα για Ελληνες ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης που έχουν παρουσιάσει και καλλιτεχνικό έργο (Ο. Ελύτης, Ζ. Παπαντωνίου, Δ. Πικιώνης κ.α.). Πρόκειται για ένα έργο πολύτιμο, απαραίτητο για πανεπιστήμια, πνευματικά ιδρύματα, πινακοθήκες, σχολεία, εξαιρετικό βοήθημα για τους μελετητές, τους ιστορικούς της τέχνης, τους σπουδαστές, τους συλλέκτες, αλλά και για κάθε φιλότεχνο.

Το συντονισμό του έργου είχε η Δώρα Κομίνη - Διαλέτη. Την επιστημονική επιμέλεια ο Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος. Την καλλιτεχνική επιμέλεια είχαν οι: Λένα Ορφανού, Αθηνά Ραγιά. Επιμέλεια κειμένων και διορθρώσεις, Λαμπρινή Βαγενά - Παπαϊωάννου.

«Σπίτια» ξυλογραφία

Είναι γνωστή η συμβολή του Αγ. Θεοδωρόπουλου στην αυτονόμηση της χαρακτικής ως τέχνης από τη δεκαετία του '20 ήδη, όσο και ότι θεωρείται από τους «σκαπανείς» της ελληνικής χαρακτικής για την τεχνική αρτιότητα και το καλλιτεχνικό βάρος του έργου του. Ωστόσο, η έκθεση περιλαμβάνει και αντιπροσωπευτικά ζωγραφικά έργα καθώς και σχέδια προκειμένου να καταδειχτεί όλο το εύρος των πλαστικών προβληματισμών του δημιουργού και στα παράλληλα ενδιαφέροντά του.

Καλλιτέχνης που διακρινόταν για το ήθος και τη δημιουργικότητά του, ο Αγ. Θεοδωρόπουλος πρωτοστάτησε στην ίδρυση καλλιτεχνικών ομάδων. Εικονογράφησε με έργα του εικαστικά περιοδικά της εποχής του. Αντιπροσώπευσε την πατρίδα μας στην 21η Μπιενάλε της Βενετίας το 1938 μαζί με τους Τόμπρο και Παρθένη, αλλά και σε άλλες σημαντικές εκθέσεις στο εξωτερικό.

Την έκθεση συνοδεύει λεύκωμα 272 σελίδων με εικονογράφηση και κείμενα, αλλά και με πλήρη κατάλογο των έργων χαρακτικής - ξυλογραφίες, χαλκογραφίες - του Θεοδωρόπουλου. Την ενδιαφέρουσα αυτή έκθεση επιμελήθηκαν η έφορος της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων, Νέλλη Κυριαζή και ο ερευνητής της Ελληνικής Χαρακτικής Ανδρέας Δεληβορριάς. Η έκθεση θα διαρκέσει έως 21/1.