Για μια ακόμη φορά το αστικό κράτος απαξιώνει την πολιτιστική μας κληρονομιά ακόμη και στο στοιχειώδες: Την ύπαρξη συνολικού καταλόγου των αρχαιοτήτων, που επ' ουδενί μπορούν να μετακινηθούν για περιοδικές εκθέσεις στο εξωτερικό, λόγω της σημασίας ή της σπανιότητάς τους. Αποτέλεσμα: Αφ' ενός η εξαγωγή αρχαιοτήτων μας είναι δυσανάλογα μεγαλύτερη των εισαγόμενων αντικειμένων και αφ' ετέρου δίνουμε στους ξένους ό,τι ...τους «γυαλίζει».

Αφορμή τώρα στάθηκαν οι αρχαιολογικές εκθέσεις που διοργανώνει η Γενική Γραμματεία Ολυμπιακής Αξιοποίησης (σ.σ. γιατί όχι απευθείας η Αρχαιολογική Υπηρεσία;) στην Κίνα, στο πλαίσιο του Ετους της Ελλάδας, για τους Ολυμπιακούς του Πεκίνου, και ο δανεισμός αρχαίου αντικειμένου στη Γερμανία.

Ξεκινώντας από το δεύτερο, προκαλεί εντύπωση το ότι η ανάγλυφη πλάκα από τη Μαντίνεια (αρ. 215) έργο του Πραξιτέλη, που θα εκτεθεί στο Μουσείο Λίμπεγκχάους της Φραγκφούρτης (9/4-27/7) εντάσσεται ...στα «αμετακίνητα» έργα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου!

Υπάρχουν όμως και χειρότερα. Οπως ειπώθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, η μεγάλη εξαγωγή αρχαιοτήτων μας για εκθέσεις στο εξωτερικό αποτελεί πολιτική επιλογή χρόνων... τάχα, λόγω του μεγάλου κόστους διοργάνωσης εκθέσεων στο εσωτερικό! Δικαιολογία που προκάλεσε την εύλογη αντίδραση του καθηγητή Αθ. Παλιούρα, ο οποίος είπε, μεταξύ άλλων, πως αυτό είναι «μεμψίμοιρο» και «συντηρητικό», για το λαό και τον πολιτισμό μας. «Οι Ελληνες στερούνται στοιχειωδών πραγμάτων. Γιατί να μη γίνονται εκθέσεις», σημείωσε ο καθηγητής, προσθέτοντας και το απαράδεκτο γεγονός ότι δεν υπάρχουν ελληνικά κείμενα στους καταλόγους των εκθέσεων στο εξωτερικό, στις οποίες δανείζουμε αντικείμενα.

Εξάλλου, στην Κίνα θα ταξιδέψουν 167 αρχαιότητες από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (πρόκειται για τη γνωστή έκθεση «ΑΓΩΝ») μεταξύ των οποίων 16, επίσης, ...«αμετακίνητα» και μερικά αντίγραφα. Η μαζική εξαγωγή στο Πεκίνο συμπληρώνεται με έκθεση για τον κυκλαδικό πολιτισμό, με αντικείμενα από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και «συμμετοχή» του Εθνικού Αρχαιολογικού. Γεγονός που προκάλεσε παρατηρήσεις μελών του ΚΑΣ ότι προβάλλεται ένα ιδιωτικό μουσείο, «όταν το Εθνικό Αρχαιολογικό διαθέτει τα σημαντικότερα κυκλαδικά αντικείμενα από ανασκαφές», αφού των άλλων η προέλευση και αυθεντικότητα είναι συζητήσιμη...

Για την ιστορία να αναφέρουμε τη «δέσμευση» της αρμόδιας διεύθυνσης του ΥΠΠΟ ότι μέχρι το τέλος Μάρτη θα έρθουν στο ΚΑΣ οι προτάσεις των Εφορειών για τα «αμετακίνητα» αρχαία...

Ο,τι βολεύει το κεφάλαιο είναι το κριτήριο «ανάδειξης» της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό διαπιστώθηκε για πολλοστή φορά με τη συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για τη γιγάντια επέκταση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (βλ. Εφραίμογλου) σε επιπλέον 55 στρέμματα στο Ρέντη, για τη δημιουργία «Πάρκου Ελληνικού Κόσμου» γύρω από τις εγκαταστάσεις του στην οδό Πειραιώς.

Από την αρχαιολογική έρευνα προέκυψαν «μέτωπα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» (sic), όπου περιλαμβάνονται μια ελληνιστική αγροικία και ένα βυζαντινό πατητήρι του 11ου αι. Ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις, η αγροικία... βρέθηκε σε «λάθος μέρος», αφού εκεί το ΙΜΕ προγραμματίζει να χτίσει, οπότε αποφασίστηκε να μετακινηθεί και να αναδειχτεί μαζί με το πατητήρι (ευτυχώς δεν εμποδίζει... την επέκταση).

Μείζον πολιτικό θέμα, όμως, είναι η αποθράσυνση του κεφαλαίου από την πολιτική όλων των κυβερνήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Δ. Εφραίμογλου χρησιμοποίησε ένα συνδυασμό εκβιαστικών διλημμάτων και σπαραξικάρδιων λογυδρίων, που με πρόσχημα το «πολιτιστικό ενδιαφέρον» του ιδρύματος, ουσιαστικά σήμαιναν: «δεν κάνουμε βήμα πίσω» από τη μελέτη μας. Ο εργαζόμενος στο ίδρυμα αρχαιολόγος, μάλιστα, έφτασε να πει ότι η αρχαία αγροικία «δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στο χώρο»!!! «Χώρος» νοείται η κατασκευή, μεταξύ άλλων, τεχνητών λιμνών για «βαρκάδες», και νέα κτίρια που θα απλώνονται «ακτινωτά». Ο δε Εφραίμογλου είπε ότι αν δε μετακινηθεί η αγροικία δε γίνεται το έργο (σ.σ. κανείς σύμβουλος δε βρέθηκε να του πει πως αυτό δεν (πρέπει να) ενδιαφέρει το ΚΑΣ) και ότι στο κτίριο που θα χτιστεί θα εκτεθούν και τα 13.000 νομίσματα της συλλογής του ΙΜΕ, αλλιώς δε θα εκτεθούν! Εφτασαν, μάλιστα, να πουν πως το κτιριακό του συγκρότημα θα αποτελέσει ένα... «σύγχρονο μνημείο»!

Παρ' όλο που τέθηκαν κι άλλα εύλογα ερωτήματα, όπως «είναι δυνατόν ένα πολιτιστικό ίδρυμα να μη διατηρεί αρχαία;» και «γιατί να μην προσαρμοστεί η κτιριακή μελέτη στα ευρήματα, και όχι το αντίθετο;», τελικά κατά πλειοψηφία το ΚΑΣ ενέκρινε, χάριν της ανέγερσης, τη μεταφορά του αρχαίου!!!