ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Οι ταινίες του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Ανακοινώθηκαν οι μεγάλου μήκους ελληνικές ταινίες που θα συμμετάσχουν στο 43ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα διεξαχθεί από 8-17/11.

Οι ταινίες μυθοπλασίας είναι: «Εφ Απαξ» του Νίκου Ζαπατίνα. «Αύριο θα είναι αργά» της Λάγιας Γιούργου. «Αλεξάνδρεια» της Μαρίας Ηλιού. «Η Φούσκα» του Νίκου Περάκη. «Ο βασιλιάς» του Νίκου Γραμματικού. «Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: Ο πατέρας μου» της Πένυς Παναγιωτοπούλου. «Το μυστικό του Νοέμβρη» του Τάκη Παπαγιαννίδη. «Πάμε για ένα ούζο» της Κλεώνης Φλέσσα. «Θα το μετανιώσεις» της Κατερίνας Ευαγγελάκου. «Ο κόσμος ξανά» του Νίκου Κορνήλιου. «Παρά λίγο, παρά πόντο, παρά τρίχα» της Στέλλας Θεοδωράκη. «Η ιστορία της Λίλυ» του Ροβήρου Μανθούλη. «Ονειρα γλυκά» του Παντελή Παγουλάτου. «Στη σκιά του Λέμυ Κώσιον» του Νίκου Ζερβού. «Ο χαμένος τα παίρνει όλα» του Νίκου Νικολαΐδη. «Οσο υπάρχει αλκοόλ» του Δημήτρη Μακρή.

Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους: «Εγκώμιο βραδύτητας» του Γιάννη Λεοντάρη. «Λόγια της σιωπής» της Λουκίας Ρικάκη. «Οι φύλακες του χρόνου» της Μαργαρίτας Μαντά. «Η μνήμη» του Βασίλη Μαζωμένου. «Χορεύοντας με τον Raidel» του Αλέξη Τσάφα. «Η γυναίκα της... και ο συλλέκτης» του Κώστα Σφήκα.

Τις ταινίες επέλεξαν ο διευθυντής του φεστιβάλ και τριμελής επιτροπή: Μπάμπης Ακτσόγλου (κριτικός), Αντζελα Πετροπουλάκη (διευθύντρια παραγωγής), Ευθύμης Χατζής (σκηνοθέτης).

Οι προαναφερόμενες ταινίες είναι υποψήφιες για τα Κρατικά Κινηματογραφικά Βραβεία Ποιότητας του ΥΠΠΟ, στις κατηγορίες ταινιών μυθοπλασίας μεγάλου μήκους και των ντοκιμαντέρ.

Υποψήφιες για τα βραβεία ποιότητας είναι, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, και πενήντα εννιά (!!!) ταινίες μικρού μήκους.

Μελωδικές αναφορές

«Μάνος Λοΐζος, 20 χρόνια μετά...» τιτλοφορείται το διπλό CD του ραδιοσταθμού «Μελωδία», που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Στο διπλό άλμπουμ συμμετέχουν δεκατρείς τραγουδοποιοί και τραγουδιστές της νεότερης γενιάς: Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, Μανώλης Λιδάκης, Μελίνα Κανά, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Κώστας Θωμαΐδης, Διονύσης Τσακνής, Σωκράτης Μάλαμας, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Μιλτιάδης Πασχαλίδης, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Χρήστος Θηβαίος, Νίκος Ζούδιαρης και το συγκρότημα «Ανοιχτή Θάλασσα».

Καθένας τους ερμηνεύει ένα ή περισσότερα τραγούδια του αξέχαστου μελωδού, με το δικό του τρόπο και σε διαφορετικές ενορχηστρώσεις, ενώ η ηχογράφηση έγινε σε δέκα στούντιο, με διαφορετικούς μουσικούς. Από αρκετές ερμηνείες αναδύεται το μελωδικό άρωμα του δημιουργού. Ομως στο υλικό του άλμπουμ υπάρχουν και ορισμένες ατυχείς κατά τη γνώμη μας ενορχηστρώσεις και ερμηνείες που ξενίζουν τον ακροατή. Κυρίως εκείνον που αναζητά τις βαθιές μελωδίες του συνθέτη. Στο άλμπουμ ακούγεται και η φωνή του Μ. Λοΐζου, που μας «ταξιδεύει» μαγευτικά με το «Σ' ακολουθώ» και δυο τραγούδια από τα «Γράμματα στην αγαπημένη», σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ.

Ανέκδοτες, πρόχειρες, προσωπικές ηχογραφήσεις του Νικόλα Ασιμου, όπως ο ίδιος τις διένειμε σε κασέτες, περιλαμβάνονται στο διπλό CD «Βιομηχανία του πεζοδρομίου» (ΜΙΝΟS-EMI). Μια έκδοση - ντοκουμέντο με τραγούδια που ανέπνεαν μέσα από παράνομες κασέτες, τις οποίες ηχογραφούσε και διακινούσε ο δημιουργός τους και τα οποία τώρα ακολουθούν το δρόμο της επίσημης δισκογραφίας.
Επιλογές από τη δισκογραφική δουλιά του Παύλου Σιδηρόπουλου στην ΕΜΙ περιλαμβάνονται στο CD «Τα τραγούδια του Παύλου». Μια συλλογή με κομμάτια του Π. Σιδηρόπουλου από το «Φλου» μέχρι το «Καλή τύχη μάγκες», καθώς και δύο σπάνιες ηχογραφήσεις του από το CD σινγλ «Day After Day».

Αυλαίες με περσινές επιτυχίες

«Δείπνο με φίλους» στο θέατρο «Λαμπέτη»

Με την περσινή επιτυχία της, τη σαιξπηρική κωμωδία «Αγάπης Αγώνας Αγονος», σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθηνού, ξεκίνησε η χειμερινή περίοδος στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Η μετάφραση είναι του Στρατή Πασχάλη, τα σκηνικά-κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου, η μουσική του Θοδωρή Αμπαζή, οι χορογραφίες της Μαριέλας Νέστορα και οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου. Παίζουν: Στάθης Γράψας, Γιάννης Μαυριτσάκης, Δημήτρης Ημελλος, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Μαρία Ναυπλιώτου, Κατερίνα Ευαγγελάτου κ.ά.
Στο «Λαμπέτη», επαναλαμβάνεται από αύριο, το «Δείπνο με φίλους» του Ντόναλντ Μάργκιουλις, σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Βαλτινού, μετάφραση Μαριλένας Παναγιωτοπούλου, σκηνικά Γιώργου Ασημακόπουλου. Παίζουν: Γρηγόρης Βαλτινός, Κοραλία Καράντη, Αλεξάνδρα Παλαιολόγου, Κλέων Γρηγοριάδης. Ο Ντόναλντ Μάργκιουλις τιμήθηκε για το έργο αυτό με το Βραβείο Πούλιτζερ. Οπως σημειώνει ο Γρηγόρης Βαλτινός, ο Μάργκιουλις «γράφει με ευφυή τρόπο για τις ανθρώπινες σχέσεις, για την εμπιστοσύνη, την προδοσία, τη φθορά που φέρνει ο χρόνος στο γάμο, στον έρωτα, στη φιλία. Πρόκειται για μια απλή - εκ πρώτης όψεως - ιστορία για το πώς ο χωρισμός δυο ανθρώπων επηρεάζει τους φίλους τους και βάζει στο μικροσκόπιο την ίδια τη φιλία. Ωστόσο, το έργο έχει να πει πολύ σοβαρότερα πράγματα κάτω από τις αστείες ατάκες του».

Αριστουργηματικό «μάθημα»

Λίγοι φίλοι της 7ης Τέχνης είχαν την τύχη να δουν τη Δευτέρα, στον «Απόλλωνα», στα πλαίσια του 15ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ένα «χαμένο» αριστούργημα του παγκόσμιου κινηματογράφου, το οποίο αποκατεστημένο παρουσιάστηκε πέρσι στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Πρόκειται για τη βουβή ταινία του μέγιστου Γερμανού σκηνοθέτη Φρίντριχ Βίλχελμ Μούρναου «Ο τελευταίος των ανθρώπων». Ταινία - αδυσώπητα καυστικό και παράλληλα συνταρακτικό σχόλιο για τη Γερμανία του μεσοπολέμου. Ενα «μάθημα», διά μέσου της τέχνης, για την ανάγκη ταξικής συνειδητοποίησης της εργατικής τάξης και «χαστούκι» στις μικροαστικές ψευδαισθήσεις.

Ο Μούρναου, «μαθητής» του εξπρεσιονισμού και του Μαξ Ράινχαρτ, έχοντας σωθεί από τη φρίκη του Α` Παγκοσμίου Πολέμου, βιώνοντας τις πνιγμένες στο αίμα - και των ηγετών Λούξεμπουργκ και Λίμπνεχτ - αλλεπάλληλες εξεγέρσεις της γερμανικής εργατικής τάξης, το 1924, με ελάχιστα μέσα, αλλά έμπλεος οργής και θλίψης, γύρισε αυτήν την ταινία, καταγγέλλοντας, αφ' ενός, το απάνθρωπο καπιταλιστικό σύστημα και, αφ' ετέρου, την τραγελαφική «ύπνωση» της εργατικής τάξης. «Ηρωάς» του είναι ένας γεροθυρωρός - χαμάλης αποσκευών σε μεγαλοαστικό ξενοδοχείο. Φορά, όμως, στολή. Και καμαρώνει σαν παγόνι γι' αυτήν, θαρρώντας ότι αυτή τον «εξυψώνει» κοινωνικά έναντι των άλλων προλεταρίων και στο ξενοδοχείο και στη φτωχογειτονιά του. Μια μέρα, επειδή κατάκοπος τόλμησε να καθίσει και να πιει ένα ποτήρι νερό, του βγάζουν τη στολή και τον καταντούν τον «τελευταίο των ανθρώπων». Υπηρέτη των μεγαλοαστών στις τουαλέτες του ξενοδοχείου. Δύστυχος, χωρίς τη στολή του, την «κλέβει» για να τη φορά στη γειτονιά του. Οταν του την ξαναπάρουν, μόνος συμπαραστάτης του γίνεται ένας άστολος υπηρέτης και μόνη «φυγή» του από την «ταπείνωση» γίνεται το «όνειρο». Ονειρεύεται ότι κληρονομεί έναν πάμπλουτο, ότι προσφέρει στο ξενοδοχείο ένα λουκούλλειο δείπνο στο φίλο του υπηρέτη, ότι δίνει πλούσιο μπουρμπουάρ σε άλλο γεροϋπηρέτη στις τουαλέτες, ότι γίνεται ένας κεφαλαιοκράτης που συμμερίζεται και βοηθά τους προλετάριους. Μα, αυτό είναι φρούδο «όνειρο», το οποίο πρόσθεσε ως δεύτερο φινάλε στην ταινία ο Μούρναου, εξαναγκασμένος από τη λογοκρισία, η οποία θεώρησε επικίνδυνα ...«καταθλιπτική» όλη την ταινία, ιδίως το αρχικό φινάλε της, που έδειχνε τον γεροπρολετάριο παραπεταμένο, συντριμμένο, σχεδόν ημιθανή στις τουαλέτες.

Είναι τόσο σπουδαία, τόσο εύγλωττη θεματολογικά και ιδεολογικο-αισθητικά αυτή η ταινία, ώστε ηχούσε ως περιττή, αν όχι ως αφέλεια και σύγχυση, το κείμενο και η μουσική που συνόδευσαν την προβολή της.

Α. Ε.

Τραγούδια του Αγώνα

Η Πανελλήνια Ενωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης κυκλοφόρησε το βιβλίο της αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Μαρίας Δημητριάδου «Πολεμάμε και Τραγουδάμε». Πρόκειται για μια πρωτότυπη έρευνα, με την οποία συλλέχτηκαν και καταγράφηκαν οι στίχοι και οι παρτιτούρες 95 τραγουδιών της ΕΑΜικής Αντίστασης. Ο τόμος περιέχει και βιογραφικά στοιχεία των στιχουργών, συνθετών, διασκευαστών των αθάνατων τραγουδιών του απελευθερωτικού αγώνα, καθώς και των δασκάλων - μαέστρων των αντάρτικων χορωδιών. Το πολύτιμο αυτό βιβλίο διατίθεται στην ΠΕΑΕΑ (Μαυροματέων 12, Αθήνα ΤΚ 10682, τηλ. 010.8831.368).

«Παιχνίδια πολιτισμού» τιτλοφορείται η έκθεση που παρουσιάζεται (έως τις 9/12), στον πεζόδρομο της οδού Τοσίτσα, στην είσοδο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Η έκθεση εντάσσεται στα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΥΠΠΟ και απευθύνεται στα παιδιά και τη νεολαία, με στόχο τη γνωριμία τους με την πολιτιστική κληρονομιά, την εικαστική δημιουργία, τον κινηματογράφο και τις τέχνες. Βιβλία, κινηματογράφος, αρχαία και βυζαντινά μνημεία και ο λαϊκός πολιτισμός αναπλάθονται μέσα από την παιδική ματιά και πρωταγωνιστούν σε ένα πολιτιστικό «σκηνικό». Η έκθεση, μετά την Αθήνα, θα μεταφερθεί για δύο μήνες στη Θεσσαλονίκη.

«Ο έρωτας στην Κρήτη είναι μελαγχολικός» τιτλοφορείται το βιβλίο του Λουδοβίκου των Ανωγείων. Το βιβλίο συγκεντρώνει όλους τους στίχους του τραγουδοποιού, καθώς και παραδοσιακούς στίχους, μοιρολόγια, μαντινάδες και αποσπάσματα από τον Ερωτόκριτο, που μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν από τον ίδιο. Εγκαινιάζει, δε, τη σειρά «Ιανός ο Μελωδός», που πρόκειται να φιλοξενήσει τους στίχους Ελλήνων τραγουδοποιών και στιχουργών. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε δύο εκδόσεις, μια απλή και μία συλλεκτική.