Με την τριήμερη επίσκεψή του στο Ισραήλ, ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί ολοκλήρωσε μια σειρά επαφών σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Επαφές που η γαλλική προεδρία επιθυμεί διακαώς να καταγράψουν τα θετικά τους αποτελέσματα στην ιδρυτική σύνοδο της Ευρωμεσογειακής Ενωσης που θα φιλοξενήσει στις 13-14 Ιουλίου στο Παρίσι. Εστω και αν το πλαίσιο σύστασης της Ενωσης, μετά και από τις γερμανικές αντιδράσεις, δε θα είναι αυτό ακριβώς που το Παρίσι οραματιζόταν, αφού υποχρεώθηκε σε υποχώρηση από τη διεκδίκηση της αποκλειστικότητας της ηγεμονικής συμμετοχής σε αυτήν αποδεχόμενο τη συμμετοχή όλων των χωρών - μελών της ΕΕ.

Ο Σαρκοζί, από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της προεδρίας του, δεν έκρυψε την αποφασιστικότητά του ως προς την ανάκτηση, στο μέτρο του δυνατού με βάση και το διεθνή συσχετισμό δύναμης, της θέσης που η γαλλική διπλωματία κατείχε στο ιμπεριαλιστικό παιχνίδι παγκοσμίως. Λογικό επόμενο είναι ότι η προσπάθεια αυτή θ' άρχιζε καταρχάς από τις γαλλικές πρώην αποικίες στην Αφρική, αλλά και στη Μέση Ανατολή, περιοχές από όπου ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είχε εκτοπίσει τη γαλλική επιρροή, ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες. Και αν στην Αφρική αυτό δεν ήταν τόσο εμφανές, στις περιπτώσεις του Λιβάνου, της Συρίας, της Παλαιστίνης και του Ισραήλ (του οποίου η ίδρυση, βέβαια, συνδέεται με το τέλος της γαλλικής αποικιοκρατίας στην περιοχή) η σταδιακή περιθωριοποίηση της Γαλλίας ήταν εμφανής σε διπλωματικό, τουλάχιστον, επίπεδο και έγινε ακόμη εντονότερη υπό την προεδρία Σιράκ, όταν η ενδο-ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση κορυφώθηκε πριν από τη μονομερή εισβολή στο Ιράκ των ΗΠΑ και των «προθύμων συμμάχων».

Από την πρώτη στιγμή της θητείας του, ήταν ξεκάθαρο ότι ο Σαρκοζί θα ακολουθούσε άλλη «γραμμή πλεύσης». Ο νέος Πρόεδρος, και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, επιχείρησε «γεφύρωση» της απόστασης με την Ουάσιγκτον και χρησιμοποίησε έντονα φιλοαμερικανικό ύφος σε σημείο που ξένισε ακόμη και τους Γάλλους υποστηρικτές του, αφού αυτού του είδους οι «προσεγγίσεις» δε συνάδουν με την γκολική παράδοση της ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής. Σήμερα, σχεδόν ένα χρόνο μετά, φαίνεται ότι ο Σαρκοζί επέλεξε ν' αλλάξει το «περιτύλιγμα» της εξωτερικής του πολιτικής, δείχνοντας μεγαλύτερη ετοιμότητα στους ελιγμούς από τους προκατόχους του, αλλά όχι απαραίτητα και τον πυρήνα της.

Αναμφιβόλως, η επίσκεψη Σαρκοζί στο Ισραήλ είχε μεγάλες διαφορές με αυτήν του Ζακ Σιράκ, το 1996, που συνοδεύτηκε από σωρεία διπλωματικών επεισοδίων. Ο Σαρκοζί δε χάνει ευκαιρία να εκφράζει τη «συμπάθεια» και την «υποστήριξή» του στο Ισραήλ και στο αδιαπραγμάτευτο δικαίωμά του στην ασφάλεια, έχοντας «πείσει» ακόμη και τα πλέον ακραία ισραηλινά στοιχεία για τις «καλές του προθέσεις».

Συμμερίζεται, επίσης, ανοιχτά την ανάγκη «καταστολής κάθε τρομοκρατικής δράσης» στα παλαιστινιακά εδάφη και λήψης «σκληρότατων μέτρων» προκειμένου να μην υπάρξει ποτέ ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα. Δεν είναι τυχαίο ότι στην ομιλία του στο ισραηλινό κοινοβούλιο (Κνεσέτ), ο Σαρκοζί αναφέρθηκε εκτενώς και γλαφυρότατα και στα δύο αυτά θέματα.

Επίσης, προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι απέφυγε να επισκεφτεί τα θρησκευτικά μνημεία της ανατολικής Ιερουσαλήμ, κάτι που είχε κάνει ο Σιράκ το 1996, προκαλώντας τις αντιδράσεις ακραίων στοιχείων και δεχόμενος βροχή από ύβρεις και αντικείμενα καλυπτόμενος από τους σωματοφύλακές του, αλλά και τον τάφο του Γιάσερ Αραφάτ, στέλνοντας την υπουργό Εσωτερικών του, Μισέλ Αγιό-Μαρί. Οσο για την τοποθέτησή του περί αναγκαιότητας ίδρυσης ανεξάρτητου βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους προκειμένου να υπάρξει ειρήνη, δεν αποτέλεσε κάποιου είδους «δυσάρεστη» έκπληξη για την ισραηλινή ηγεσία. Η προοπτική αυτή, θεωρητικώς, είναι ο στόχος και της πλειοψηφίας του ισραηλινού πολιτικού φάσματος και είναι μια παραδοχή που είχε γίνει ακόμη και από τον Αριέλ Σαρόν, του ανθρώπου που έχει συνδεθεί με τις αιματηρότερες σφαγές Παλαιστινίων.

Το καινούριο στοιχείο, και ίσως το πλέον ενδιαφέρον, είναι ότι ο Σαρκοζί δε δίστασε ενώπιον της Κνεσέτ να θίξει αρκετά ξεκάθαρα δύο πολύ «ευαίσθητα» σημεία: Τον εποικισμό και το καθεστώς της ανατολικής Ιερουσαλήμ.Διαφοροποιούμενος σαφώς από την αμερικανική θέση, ιδιαίτερα όπως εκφράστηκε προσφάτως και από τον προεδρικό υποψήφιο των Δημοκρατικών και πιθανότερο διάδοχο του Μπους, Μπάρακ Ομπάμα, που χαρακτήρισε την Ιερουσαλήμ «αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ», ο Γάλλος Πρόεδρος, επικαλούμενος επί της ουσίας τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ που το Ισραήλ περιφρονεί προκλητικά και επισταμένα, υποστήριξε ότι η Ιερουσαλήμ «μπορεί να γίνει πρωτεύουσα και των δύο κρατών», με την πρόσβαση στους ιερούς τόπους «ελεύθερη για όλους».

Προχωρώντας, δε, παραπέρα, δεν τάχθηκε απλώς υπέρ του «παγώματος» κάθε εποικιστικής δραστηριότητας στη Δυτική Οχθη, όπως έχει πράξει σε επίπεδο δηλώσεων και η Κοντολίζα Ράις, αλλά πρότεινε τη θέσπιση κινήτρων (οικονομικών και στεγαστικών) που θα οδηγήσουν τους εποίκους να εγκατασταθούν σταδιακά εντός των ισραηλινών εδαφικών ορίων του 1967. Μια τοποθέτηση που τον φέρνει αντίθετο με τη δήλωση Μπους, πριν από μερικά χρόνια, ότι στη Δυτική Οχθη υπάρχουν «δεδομένα στο έδαφος πλέον που πρέπει να ληφθούν υπ' όψιν».

Παράλληλα, αν και κατακεραύνωσε τη «Χαμάς», χαρακτήρισε «αντιπαραγωγική συλλογική τιμωρία» τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Τέλος, προτίμησε να συναντήσει τον Πρόεδρο Αμπάς όχι στη Ραμάλα, αλλά στη Βηθλεέμ, όπου ...«παρεμπιπτόντως» έχει, ήδη, αρχίσει η κατασκευή μιας μεγάλης γαλλο-παλαιστινιακής βιομηχανικής ζώνης όπου το Παρίσι έχει, καταρχάς, επενδύσει 21 εκατομμύρια δολάρια, δρώντας εκτός των σχετικών αναπτυξιακών προγραμμάτων της ΕΕ για τα παλαιστινιακά εδάφη.

Παρά το ότι οι τοποθετήσεις Σαρκοζί για τα «ευαίσθητα» αυτά σημεία ήταν, επί της ουσίας, πολύ πιο προκλητικά «ενάντιες» στις ισραηλινές θέσεις από ό,τι των προκατόχων του, σύμφωνα με διαρροές η ισραηλινή ηγεσία φέρεται, κατά τη διάρκεια της τριήμερης αυτής επίσκεψης, να ζήτησε από τον Γάλλο Πρόεδρο να διαδραματίσει «διαμεσολαβητικό» ρόλο στις όψιμες ισραηλινές απόπειρες για έναρξη άμεσων διαπραγματεύσεων με το Λίβανο και με τη Συρία. Οπως εκτιμούσαν αναλυτές, η ισραηλινή αυτή «στροφή» προς μια άλλη ιμπεριαλιστική δύναμη εκτός της Ουάσιγκτον για να «μεσολαβήσει» σε κομβικά ζητήματα οφείλεται σε συγκεκριμένους παράγοντες, που δεν περιορίζονται μόνο στο ότι ο Σαρκοζί «έπεισε» για τα φιλο-ισραηλινά του αισθήματα.

Οφείλεται στο ότι η Γαλλία, ασχέτως δηλώσεων, δεν έπαψε ποτέ να έχει καλές σχέσεις με τις δύο πρώην αποικίες. Παραμένει ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στο Λίβανο και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Συρίας. Η ισραηλινή ηγεσία φέρεται να ζήτησε από τον Σαρκοζί να «πιέσει» Βηρυτό και Δαμασκό για «άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες», χρησιμοποιώντας τα «οικονομικά του όπλα»για να «πείσει» τη δεύτερη σταδιακά να αποσύρει την υποστήριξή της από εχθρικές στο Ισραήλ οργανώσεις, όπως η «Χαμάς» και η «Χεζμπολάχ», και την πρώτη να προχωρήσει σε αφοπλισμό της «Χεζμπολάχ» και ανάληψη του πλήρους ελέγχου του Νοτίου Λιβάνου από το λιβανικό στρατό.

Η απάντηση Σαρκοζί στο ισραηλινό αίτημα δε διέρρευσε. Αναλυτές, όμως, εκτιμούσαν ότι είναι μάλλον απίθανο ο Γάλλος Πρόεδρος να απέρριψε την ευκαιρία που του δίνεται να επαναφέρει δυναμικά το γαλλικό ιμπεριαλισμό σε δυναμικό παράγοντα διαμόρφωσης των εξελίξεων στην πολύτιμη αυτή γεωστρατηγικά περιοχή. Οι ίδιες αναλύσεις, επίσης, υποστήριζαν ότι η χρονική περίοδος δε θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλη για την προώθηση των γαλλικών συμφερόντων.

Η εικόνα της Ουάσιγκτον στην ευρύτερη περιοχή έχει πληγεί σοβαρά από την αιματηρή κατοχή στο Ιράκ και την προκλητική και αμέριστη υποστήριξη του Ισραήλ τόσο απέναντι στους Παλαιστινίους όσο και κατά την εισβολή στο Λίβανο το 2006, με αποτέλεσμα τα περιθώρια άσκησης επιρροής και πίεσης εκ μέρους της, ιδιαίτερα μετά και από τις τελευταίες, αρνητικές για τις πολιτικές δυνάμεις που υποστήριξε, εξελίξεις στο Λίβανο και την προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας, να είναι ελάχιστα. Επιπλέον, ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοέμβρη, η αμερικανική εξωτερική πολιτική μοιάζει να «παγώνει» καθώς η Ουάσιγκτον μοιάζει να ασχολείται περισσότερο με τα εσωτερικά της.

Την προσωρινή αυτή «απουσία», το γαλλικό κεφάλαιο, έχοντας βρει έναν από τους ιδανικότερους εκφραστές του στο πρόσωπο του Σαρκοζί, φαίνεται αποφασισμένο να μην την αφήσει να πάει χαμένη. Στο θέμα της Ευρωμεσογειακής Ενωσης, το Παρίσι υπαναχώρησε από την απόλυτη ηγεμόνευσή της, αρκούμενο στις προσπάθειες διασφάλισης του ρόλου του «ενδιάμεσου» μεταξύ των χωρών της ΕΕ και της Μεσογείου, αξιοποιώντας και τους δεσμούς που έχουν απομείνει από το αποικιοκρατικό παρελθόν του. Αλλά αυτό δε φαίνεται σε καμία περίπτωση να σημαίνει ότι ο Σαρκοζί δε θα επιμείνει στο αρχικό του σχέδιο για σταδιακή αποκατάσταση της θέσης της Γαλλίας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα στο μέτρο του δυνατού, έστω και αν αυτό συνεπάγεται αλλεπάλληλους διπλωματικούς ελιγμούς.