Ο Γερμανός σκηνοθέτης και δημοσιογράφος Φλόριαν Οπιτζαπλώνει το σοβαρό χέρι του και τραβάει την κουρτίνα της άγνοιας. Με τέσσερα ενδεικτικά παραδείγματα, έναν οδηγό τρένων στη Βρετανία, μια μητέρα στις Φιλιππίνες, έναν έγχρωμο ακτιβιστή στη Νότιο Αφρική και με τους κατοίκους μιας πόλης της Βολιβίας, ξεφλουδίζει αργά - αργά όλο το σαθρό περιτύλιγμα των ιδιωτικοποιήσεων και της παγκοσμιοποίησης, και φτάνει στο μεδούλι. Εκεί που υπάρχει η μπόχα. Ολη η σαπίλα που εκπέμπει νέο Μεσαίωνα!

Ολα αυτά τα εκατομμύρια των Ελλήνων, αλλά και τα δισεκατομμύρια του πλανήτη μας, που βγαίνουν στους δρόμους προσπαθώντας να εμποδίσουν «Το Μεγάλο Ξεπούλημα» της δημόσιας περιουσίας σε ιδιώτες, αλλά και τα άλλα εκατομμύρια των Ελλήνων και τα δισεκατομμύρια του πλανήτη μας που δεν τους «απασχόλησε» το πρόβλημα ή έχουν λαθεμένη άποψη για το ζήτημα, έχουν πολλά να κερδίσουν και πολλά να μάθουν από την ταινία. Ο καθαρός πολιτικός λόγος που φτάνει στα αυτιά τους του οποίου διάφορες προκαταλήψεις και, κυρίως, από άγνοια αρνούνται να τον ακούσουν, εδώ τους προσφέρεται σαν μασημένη τροφή. Ακόμα και ο πιο κακόπιστος θα καταλάβει το πρόβλημα και θα βγει από την αίθουσα πληροφορημένος (αυτή η πληροφορία, βέβαια, για να κατανοηθεί πολιτικά και να γίνει δράση είναι ...αλλουνού παπά ευαγγέλιο).

Ο 38χρονος σκηνοθέτης Φλόριαν Οπιτζ, φαίνεται, είναι συνεχιστής της μεγάλης (ανατολικο)γερμανικής σχολής του πολιτικού ντοκιμαντέρ. Και αυτός, όπως οι παλιοί συνάδελφοί του, με υπομονή, επιμονή και με επιχειρήματα, καταφέρνει να ξεδιπλώσει καθαρά μπροστά στα μάτια του θεατή ολόκληρο το πρόβλημα, όσο πολύπλευρο και αν είναι αυτό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν αναγνωρίζουμε μόνον το θύμα, αλλά και τον θύτη. Στην κορυφή της πυραμίδας έχουμε την Παγκόσμια Τράπεζα, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στη συνέχεια τις ξεπουλημένες κυβερνήσεις με όλα τα όργανά τους (ακόμα και ξεπουλημένες εργατικές ηγεσίες) και, τέλος, τους νόμους που επιτρέπουν τη ληστεία της δημόσιας περιουσίας (ΟΤΕ, ΔΕΗ, Ολυμπιακή Αεροπορία, λιμάνια, κλπ.).

Η ταινία προσφέρει δεκάδες αποδείξεις πως ο εφιάλτης της ιδιωτικοποίησης και της παγκοσμιοποίησης δεν είναι τοπικός, αλλά γενικευμένος. Δεν προσβάλλει μόνον τις τριτοκοσμικές χώρες και τις δορυφορικές χώρες, όπως η Ελλάδα, αλλά και τις μητροπόλεις του καπιταλισμού. (Αλλο, βέβαια, πως οι τριτοκοσμικές και δορυφορικές χώρες θα γονατίσουν ολοκληρωτικά). Επίσης, κάτι που συμβαίνει καθαρά και στον τόπο μας, η παγκοσμιοποίηση και η ιδιωτικοποίηση διαλέγει τα καλύτερα και τα πιο κερδοφόρα φιλέτα. Ηλεκτρισμό, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, υγεία, εκπαίδευση...

Θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, και αυτή είναι η αισιόδοξη πλευρά της ταινίας, ότι «Το Μεγάλο Ξεπούλημα», δεν περιορίζεται μόνον στην αποκάλυψη και στην καταγγελία. Καταδείχνει πως το τέρας, όποια και όσα μέτρα και αν χρησιμοποιεί, τελικά δεν είναι ανίκητο! Οι κάτοικοι της πόλης της Βολιβίας, παρ' όλους τους στρατούς και τις αστυνομίες που τους πολέμησαν, κατάφεραν να ξαναπάρουν στα χέρια τους την ύδρευση! Αλλά και οι κάτοικοι του μαρτυρικού Σοβέτο της Νότιας Αφρικής, παρεμβαίνοντας δυναμικά στο κόψιμο του ρεύματος από την πολυεθνική που το εκμεταλλεύεται, κρατάνε με το ζόρι αναμμένα τα φώτα στην πόλη τους!

Εμπρός, λοιπόν! Ο κινηματογράφος έκανε το χρέος του. Σειρά τώρα να τιμήσει τον τίμιο κινηματογράφο και, κυρίως, να τιμήσει τα μηνύματά του ο πολίτης - θεατής. Κάτω τα χέρια από τη δημόσια περιουσία, τη δημόσια Υγεία, τη δημόσια Εκπαίδευση! Αυτό είναι υπόθεση του λαού, των λαών!

Οι «Χαρταετοί...», λοιπόν, σε καμία περίπτωση δεν είναι μια ταινία χαζή! Δεν υπάρχει κανένας χαζός στις μέρες μας. Ιδιαίτερα χαζός Αφγανός, όπως ο συγγραφέας (Καλέντ Χοσεϊνί) του ομότιτλου βιβλίου, το οποίο κυκλοφορεί και στην Ελλάδα (πώς θα γινόταν αλλιώς;), πάνω στο οποίο στηρίζεται η ταινία. Γιατί οι Αφγανοί ξέρουν από πρώτο χέρι, ποιος είναι ο εχθρός και ποιος ο φίλος! Και ξέρουν, επίσης, πως τα ζητήματα, όπως το ζήτημα της πατρίδας τους, δε λύνεται με τη «νοσταλγία» και το συναίσθημα! Είναι πολιτικό ζήτημα και απαιτεί πολιτικές λύσεις!

Η ταινία αρχίζει με συναισθηματική περιγραφή των «παλιών καλών ημερών». Οταν οι διάφοροι «καλοί», «δημοκρατικοί» και «διανοούμενοι» προύχοντες φέρνονταν «τρυφερά» στους αμόρφωτους και γεμάτους προκαταλήψεις υπηρέτες τους. Κρυφά, βέβαια, βίαζαν τις υπηρέτριές τους, έκαναν μαζί τους παιδιά, τα οποία τα έκρυβαν από την κοινωνία. (Τα είχαν, ωστόσο, κοντά τους σαν παραπαίδια, σαν παιδιά των υπηρετών τους).

Αυτήν την «ειδυλλιακή» κοινωνία ήρθαν οι άγριοι κομμουνιστές και τη διέλυσαν! Και μαζί με αυτούς ήρθαν και οι ακόμα πιο άγριοι Ρώσοι! Οι οποίοι, αυτό δεν τόλμησε να το πει ποτέ η CIA κατευθείαν, βίαζαν και σκότωναν στους δρόμους και στις πλατείες για πλάκα (όπως κάνουν σήμερα οι Αμερικάνοι στο Ιράκ).

Στα πλαίσια αυτής της διάλυσης ο ένας αδερφός, ο νόμιμος, φεύγει για την «καλή» Αμερική. Ο άλλος, ο νόθος, μένει πίσω (τα δυο αδέρφια στο τέλος της ταινίας μαθαίνουν πως είναι αδέλφια). Ο Αμερικανοαφγανός προοδεύει! Γίνεται συγγραφέας (ο συγγραφέας του βιβλίου που λέγαμε). Ο άλλος, ο νόθος, μένει και «αντιμετωπίζει» τους Ρώσους και μετά τους Ταλιμπάν, οι οποίοι, σύμφωνα με την ταινία, έπεσαν από τον ουρανό (και δεν είναι δημιούργημα των Αμερικάνων).

Κάποια μέρα ο Αμερικανοαφγανός (η Αμερική με άλλα λόγια) έρχεται να σώσει και τον νόθο αδερφό. Ο συγγραφέας, σαν δεύτερος ράμπο, ξεγελάει τους σημερινούς Ταλιμπάν (τον Μπιν Λάντεν, με άλλα λόγια) και παίρνει τον αδερφό του!..

Οσο άθλιο είναι το στόρι τόσο καλή είναι η κατασκευή! (Και γι' αυτό η ταινία είναι επικίνδυνη). Ο γεννημένος στη Γερμανία και μεγαλωμένος - και σπουδασμένος - στην Αμερική σκηνοθέτης Μαρκ Φόρστερ, με τη βοήθεια του καλού διευθυντή φωτογραφίας και του ακόμα καλύτερου μουσικού του καταφέρνει να φτιάξει θαυμάσιες εικαστικά εικόνες, εικόνες συναισθηματικά φορτισμένες. Και με όπλο αυτές προσπαθεί να περάσει την αντιδραστική άποψή του.

Βρισκόμαστε σε πόλεμο, ποιος έχει αντίρρηση; Στον πόλεμο η προπαγάνδα είναι ισχυρό όπλο, ποιος δεν το γνωρίζει; Προσοχή, λοιπόν, σε ό,τι βλέπετε και σε ό,τι ακούτε. Ο κινηματογράφος είναι πάντοτε στρατευμένος. Το ζήτημα είναι με ποια πλευρά συστρατεύεται!

Παίζουν: Χαλίντ Αμπντάλα, Χομαϊγιούμ Ερσαντί, Σαούν Τουμπί, Ατόσα Λεονί.

Τα παραπάνω λόγια είναι το σκεπτικό, η φιλοσοφία της πολύ νεαρής σκηνοθέτιδας για την ταινία της! Το τίποτα, όμως, σημαίνει θάνατος! Ωστόσο, τα δυο παιδιά, το αγόρι και το κορίτσι της ταινίας, είναι ζωντανά (και σφαγμένα). Μέσα στη δήθεν ησυχία τους, και στην ησυχία της σκηνοθέτιδας, μέσα στο «τίποτα» βγάζουν κραυγές! Μόνο που δεν ξέρουν (δεν ξέρει και η σκηνοθέτιδα;) πως τα παιδιά δε γεννήθηκαν ένα «τίποτα». Σιγά σιγά, επιστημονικά, μετασχηματίστηκαν σε ένα «τίποτα». Σε δυο άμυαλες και ανώριμες πληγές που αιμορραγούν! Που λιώνουν πάνω στα άβολα κρεβάτια τους, στους άβολους και στέρφους έρωτές τους.

Καθώς αντιλαμβάνεστε, η ταινία πάσχει από πολιτική σκέψη, από πολιτικό προσανατολισμό. Δε γνωρίζω αν αυτό συμβαίνει τυχαία ή σκόπιμα. Εκείνο που ξέρω είναι πως αυτή η έλλειψη μειώνει την ίδια την ταινία, η οποία, παρ' όλες τις τεχνικές ελλείψεις της, που γίνονται δήθεν μανιέρα, είναι πολύ δυνατή! Η κόρη του Παντελή Βούλγαρη και της Ιωάννας Καρυστιάνη ξέρει και μπορεί να «φτιάχνει» δυνατές και εκφραστικές εικόνες!

Φτάνουν, όμως, αυτές; Σίγουρα όχι! Η νεαρή σκηνοθέτιδα καλείται να γεμίσει το «κενό» της, το «τίποτα» που μας προσφέρει με το «Valse», με πολιτικό περιεχόμενο. Η Tέχνη πρέπει να ερευνά και να εξηγεί, γιατί η καρέκλα έχει τέσσερα ποδάρια. Δεν έχει νόημα να στέκεται απλώς στην καταγραφή. Η απλή καταγραφή βγάζει μιζέρια και φόβο. Αλλωστε, ακόμα και το πιο «άδειο» δευτερόλεπτο είναι πάντα μια πηγή γνώσης. Το άτομο, ακόμα και στη σχετική ακινησία του, κινείται! Τίποτα δεν είναι στάσιμο (από τον Ηράκλειτο ακόμα)! Επομένως, να τελειώνουμε με τα δήθεν πονεμένα (αλλά μικροαστικά) τίποτα! Η Τέχνη πρέπει να παίρνει θέση. Να λέει ποιος κάνει ένα «τίποτα» τους νέους!

Παίζουν: Θάνος Σαμαράς, Λουκία Μιχαλοπούλου, Μαρίσα Τριανταφυλλίδου, Ανδρέας Κοντόπουλος, Αλέξανδρος Βούλγαρης.

Ενας άντρας από το πουθενά γνωρίζει μια γυναίκα από το πουθενά (πού φυτρώνει αυτό το «πουθενά», τελικά;), και αλληλοσπαράζονται στην προσπάθειά τους να ενωθούν! Ολα αυτά, βέβαια, δε γίνονται όπως συμβαίνει στη ζωή, αλλά όπως συμβαίνει σε ταραγμένες συνειδήσεις. Ο πρωταγωνιστής είναι «κουνημένος»!

Και εδώ, όμως, λείπει ποιος, πώς και γιατί «κούνησε» τον πρωταγωνιστή! Ποιος, πώς και γιατί τον ανάγκασε να περάσει στην «υπέρβαση», να φτάσει στα όρια της σχιζοφρένειας. Αυτό βέβαια, δεν είναι μια λεπτομέρεια. Είναι η ουσία! Αλλη δραματουργική αξία έχει κάποιος που «ταράχτηκε» από το πολύ ξύλο και άλλος από το πολύ χάδι. Και κάθε περίπτωση έχει τις δικές της συνισταμένες! Οι οποίες συνισταμένες παράγουν το ζουμί!

Αυτή η ασάφεια, την οποία παρουσιάζει η ιστορία, ανάγκασε τον σκηνοθέτη να καταφύγει σε σκηνοθετικά χοροπηδήματα! Εκατοντάδες πλάνα! Εξοργιστική εξάντληση των θέσεων της μηχανής. Κάδρα ίσα, κάδρα στραβά, κάδρα κουνημένα και κάδρα σταθερά. Η μηχανή κάτω, η μηχανή επάνω. Φακός κάτω στο πάτωμα, φακός να δείχνει και το ταβάνι. (Ο μοντέρ έδωσε μάχη να βάλει σε τάξη τόσο και τέτοιο υλικό). Ακόμα και οι ηθοποιοί έμειναν αβοήθητοι. Ιδιαίτερα ο πρωταγωνιστής, ο οποίος μίλαγε μέσα από τα χείλη του για να μας πείσει πως είναι σχιζοφρενής!

Παίζουν: Γιώργος Κανανάκης, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Δάφνη Λαμπρογιάννη, Γιασεμή Κηλαηδόνη, κ.ά.

Ενας Ελληνας μετανάστης στη Γερμανία «επιστρέφει» στην πατρίδα. (Θαυμάσιος ο Αρτο Απαρτιάν που τον υποδύεται). Εκεί, όμως, που ήταν αυτός εκείνα τα χρόνια, σήμερα είναι ο Αλβανός! Ο οποίος φτάνει (λαθραίος) στα πόδια του. Ο Ελληνας του προσφέρει δουλειά και στέγη (όπως η Γερμανία σε εκείνον).

Τι θαυμάσια ιστορία! Η οποία, όμως, θυσιάστηκε στην τεχνική και στις «ανησυχίες» του θρίλερ. Τα πρόσωπα αντί να είναι φορείς ιδεολογιών και καταστάσεων έγιναν όργανα σεξουαλικών παθών και απιστιών. Και, επίσης, θυσιάστηκε και στην γκρίζα διαφήμιση (των σπόνσορων της ταινίας). Κρίμα!

Παίζουν: Αρτο Απαρτιάν, Μαρία Σκουλά, Αρτούρ Λούζι, Αλέξανδρος Μούκανος, κ.ά.