«Η μεγαλύτερη ίσως απώλεια για τα έσοδα των Τραπεζών θα προέλθει από την εξάντληση των εφάπαξ ωφελειών, που προήλθαν από τη σύγκλιση κυρίως των επιτοκίων σε χαμηλότερα επίπεδα, στο πλαίσιο της ένταξης της χώρας στη "Ζώνη του ευρώ". Οι τράπεζες με σημαντικές θέσεις σε ομόλογα σταθερής απόδοσης ή σε κερδοσκοπικές διατραπεζικές θέσεις, στην προοπτική μείωσης των επιτοκίων ή σε δάνεια πελατών με σταθερό επιτόκιο, αποκομίσανε σημαντικά οφέλη τα τελευταία δύο χρόνια που, κατά την πρόχειρη εκτίμησή μου, ξεπερνούν τα 300 - 400 δισ. δρχ». Η παραπάνω δημόσια -προκλητική- ομολογία, ανήκει στον αναπληρωτή διευθυντή της Eurobank, του ομίλου Λάτση, Ν. Καραμούζη και έγινε από το βήμα του συνεδρίου του περιοδικού «Εκόνομιστ», που πραγματοποιήθηκε στις αρχές της προηγούμενης βδομάδας.

Η όλη προβληματική του στελέχους της Eurobank, καθώς και άλλων τραπεζικών στελεχών, εξετάζει το θέμα των εναλλακτικών λύσεων που θα επιτρέψουν τη διατήρηση των τραπεζικών κερδών, στα σημερινά υψηλά επίπεδα, στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται μετά την ένταξη της ελληνικής οικονομίας στη Ζώνη του ευρώ. Στα πλαίσια αυτά ο Ν. Καραμούζης επιβεβαίωσε αυτό που αποτελούσε κοινή, αλλά ατεκμηρίωτη, άποψη πολλών. Οτι οι μεγάλοι ευνοημένοι από τη μείωση των επιτοκίων, στην προοπτική της σύγκλισής τους με τα επιτόκια της Ζώνης του ευρώ, ήταν, μαζί με τους μεγαλοεπιχειρηματίες, και οι τραπεζίτες και όχι οι εργαζόμενοι, όπως υποκριτικά ισχυρίζεται ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας. Το θέμα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν το συνδέσουμε με απόψεις σε επίσημο και ανεπίσημο επίπεδο, που κυκλοφορούν τελευταία, ότι μέχρι το τέλος του 2000 τα επιτόκια καταθέσεων ταμιευτηρίου θα κυμαίνονται στο 2,5%! Η καταλήστευση δηλαδή των λαϊκών αποταμιευτικών εισοδημάτων θα χρησιμοποιηθεί σαν το αποτελεσματικό όπλο στήριξης των τραπεζικών κερδών.

Το στέλεχος της Eurobank αποκαλύπτει τους τρόπους με τους οποίους κατάφεραν οι τράπεζες να αποσπάσουν 300- 400 δισ. δρχ. την τελευταία διετία. Πηγές της τραπεζικής κερδοφορίας υπήρξαν τα ομόλογα σταθερής απόδοσης, τα δάνεια πελατών με σταθερό επιτόκιο, καθώς και οι κερδοσκοπικές πράξεις στη διατραπεζική αγορά. Λόγω της μείωσης των επιτοκίων, οι παλιότερες εκδόσεις ομολόγων με υψηλότερο επιτόκιο προσέφεραν σημαντικά κέρδη στις τράπεζες.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, το μέσο επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου από 8,9% το 1995, έχει μειωθεί στο 6,1% τον Ιούλη του 2000. Αντίστοιχη πρακτική υπάρχει και με τα δάνεια σταθερού επιτοκίου προς πελάτες. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία το μέσο επιτόκιο στεγαστικών δανείων των τραπεζών, από 12,6% στο τέλος του 1999, μειώθηκε στο 9,7% τον Ιούλη του 2000, ενώ τα επιτόκια των κάθε μορφής καταναλωτικών δανείων μειώθηκαν από 20,4% στο τέλος του 1999 σε 17,7% τον Ιούλη του 2000. Ακριβώς αυτές οι διάφορες των επιτοκίων επέτρεψαν στις τράπεζες να αποκομίσουν κέρδη.

Με τη σταθεροποίηση όμως των επιτοκίων στα επίπεδα της ευρωζώνης, τα περιθώρια αυτά εξαντλούνται. Πώς σκέπτονται να αντιμετωπίσουν οι... σοφοί τραπεζίτες τη νέα κατάσταση;

Σύμφωνα με τον Γ. Στουρνάρα, πρόεδρο της Εμπορικής Τράπεζας, ο οποίος μίλησε από το βήμα του ίδιου συνεδρίου, «τα επιτόκια των στοιχείων του Παθητικού και ιδιαίτερα τα επιτόκια των καταθέσεων ταμιευτηρίου, έχουν μεγαλύτερα περιθώρια προσαρμογής προς τα κάτω απ' ό,τι τα επιτόκια των στοιχείων του Ενεργητικού και ιδιαίτερα τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων και τα επιτόκια δανεισμού των μεγάλων επιχειρήσεων».

Πριν αλέκτωρ φωνήσαι τρις, οι τραπεζίτες προχώρησαν σε μειώσεις των επιτοκίων καταθέσεων ταμιευτηρίου πριν τη φορολογία τους, σε 4,25% η Εθνική Τράπεζα και σε 4,5% η Εμπορική. Και μέχρι το τέλος του χρόνου θα τα μειώσουν κι άλλο!

Στα κατώτερα επίπεδα του χρόνου βυθίστηκε χτες ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, που μετά από μια ακόμα πτωτική συνεδρίαση, έκλεισε στις 3.338 μονάδες. Στα ίδια, στα χειρότερα δηλαδή για ολόκληρη τη χρονιά, επίπεδα κινήθηκε και η μεγάλη πλειοψηφία των κλαδικών δεικτών, μια εξέλιξη από την οποία διασώθηκαν μόνο οι δείκτες των τραπεζών και των εταιριών χρηματοδοτικής μίσθωσης. Κατά τη χτεσινή συνεδρίαση το ποσοστό των απωλειών του Γενικού Δείκτη ήταν της τάξης του 2,2%. Αρνητικό ρεκόρ από τους επιμέρους δείκτες σημειώθηκε στις κατασκευαστικές εταιρίες (ποσοστό πτώσης 4,4%), ενώ σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα διαμορφώθηκε και ο όγκος των συναλλαγών που ήταν μόλις 50,2 δισεκατομμύρια δραχμές.

Κατά τη χτεσινή συνεδρίαση διακινήθηκαν 354 μετοχές, από τις οποίες οι 310 σημείωσαν κάμψη, μόλις 25 εμφάνισαν κέρδη, ενώ οι υπόλοιπες έμειναν αμετάβλητες.

Το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ του Γενικού Δείκτη (3.402,5 μονάδες) είχε σημειωθεί στις 31 Αυγούστου. Στο μέσον της συνεδρίαση εκείνης είχε σημειωθεί «στροφή της αγοράς», που εκδηλώθηκε με έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον, το οποίο είχε συνεχιστεί για μερικές μέρες. Το αποτέλεσμα ήταν μέσα στις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη ο Γενικός Δείκτης ν' ανακτήσει περί τις 1.000 μονάδες, τις οποίες βεβαίως σταδιακά από εκεί και πέρα άρχισε να χάνει μέχρι τη χτεσινή συνεδρίαση, οπότε καταρρίφθηκε το αρνητικό ρεκόρ έτους.

Σημειώνεται ότι μετά τη χτεσινή συνεδρίαση ο Γενικός Δείκτης σημειώνει από την αρχή του χρόνου απώλειες της τάξης του 42,2%. Την ίδια στιγμή το αντίστοιχο ποσοστό για τις μετοχές της Παράλληλης Αγοράς είναι 80%, ενώ οι μικρότερες ζημιές εμφανίζονται στις τραπεζικές μετοχές με απώλειες 34,4%.