ΡΕΠΟΡΤΑΖ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ονειρα που δεν έσβησε ο σεισμός

Κι όμως. Τα μάτια τους κάθε βράδυ κλείνουν για να ονειρευτούν, κάθε πρωί ανοίγουν για να αντικρίσουν τον ήλιο - εξομολογητή, για να του ψιθυρίσουν ξανά τους βαθύτατους νέους πόθους τους. Γιατί τα μάτια αυτά είναι ανθρώπινα, δεν μπορούν να αλλάξουν συνήθειες. Ο,τι και να 'χει συμβεί, ό,τι και να 'χει προηγηθεί...

Βέβαια, τα όνειρά τους πολλές φορές πονούν, υποφέρουν και λυγίζουν. Η πραγματικότητα, βλέπεις, αυτή η πολύ σκληρή πραγματικότητα, που δε διστάζει ποτέ να δείχνει τα κοφτερά της δόντια. Κι όμως. Αυτά τα όνειρα - τα τσακισμένα όνειρα - αντέχουν. Και συνεχίζουν τη διαδρομή τους, συνεχίζουν να χωρούν και να λάμπουν μες στα μάτια αυτών των ανθρώπων. Γιατί εάν πάψεις να ονειρεύεσαι - οι ίδιοι στο λένε - παύεις αυτόματα να ζεις. Κι αυτοί τώρα, ειδικά τώρα, που βρέθηκαν τόσο κοντά με το θάνατο, δε θέλουν με κανέναν τρόπο να χάσουν το θείο δώρο της ζωής. Της ζωής που δε βολεύεται χωρίς χρώματα και προοπτική...

Οι δύο ιστορίες που ακολουθούν αφορούν την πορεία των ονείρων δύο ζευγαριών απ' το Μενίδι, δύο οικογενειών που επλήγησαν ανεπανόρθωτα ίσως απ' τον καταστροφικό σεισμό της 7ης Σεπτέμβρη. Το ένα ζευγάρι, μαζί με την τετράχρονη κόρη τους, συνεχίζουν να μένουν μέσα στο σπίτι όπου έχτισαν τα πρώτα όνειρα της κοινής ζωής τους. Στο σπίτι που έχει χαρακτηριστεί - δύο φορές απ' την αρμόδια επιτροπή - «κόκκινο»! Το άλλο ζευγάρι - μεσήλικοι - ζουν σήμερα μαζί με τα οχτώ παιδιά τους σε δύο κοντέινερ στον καταυλισμό «Καποτά». Και παρά την οδύσσεια επιβίωσης που έχει διανύσει όλα αυτά τα χρόνια η συγκεκριμένη οικογένεια, διακρίνεις πάνω στα συντρίμμια αυτή τη σπίθα ελπίδας να βγαίνει φωτεινή, φωτεινότατη μέσα απ' τα μάτια τους που ζεσταίνει ακόμα και την πιο σκοτεινή πλευρά της ψυχής σου...

Μπέρυ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗ

Κάτω δεν το βάζουμε

Σε δύο κοντέϊνερ στον «Καποτά» η οικογένια Σταυρίδη δίνει σήμερα έναν σκληρό αγώνα επιβίωσης. «Είναι χρέος να συνεχίσουμε», λέει χαρακτηριστικά ο Μανώλης Σταυρίδης.

Η Φρόσω από νωρίς, πολύ νωρίς θα έλεγε κανένας, γνώρισε το σκληρό πρόσωπο αυτής της ζωής. Παιδί πολύτεκνης, φτωχής οικογένειας από την Πάτρα, αναγκάστηκε πριν ακόμα κλείσει τα 16 της χρόνια να πιάσει δουλιά στην τότε «Πειραϊκή Πατραϊκή». Δούλεψε για πάνω από δέκα χρόνια στη συγκεκριμένη επιχείρηση, όταν αποφάσισε να έρθει στην Αθήνα «για καλύτερη τύχη, για καλύτερη ζωή».

Ερχόμενη στην πρωτεύουσα, βρήκε και άλλαξε πολλές δουλιές, ώσπου συναντήθηκε ο δρόμος της με το δρόμο του νεαρού τότε Μανώλη, που ήρθε κι αυτός με χιλιάδες όνειρα στην Αθήνα από την Κρήτη. Παντρεύτηκαν. Στην αρχή η Φρόσω δούλευε στο Τατόι και ο Μανώλης συνέχιζε να κάνει τα μεροκάματά του στην οικοδομή. Μετά ήρθαν τα παιδιά, το ένα μετά το άλλο. Σύνολο οχτώ. Η Φρόσω σταμάτησε να δουλεύει, είχε πλέον τα παιδιά να μεγαλώσει και ο Μανώλης συνέχιζε να δίνει μάχη για όλη την οικογένεια πάνω στις σκαλωσιές...

Πριν οχτώ χρόνια περίπου, την άνοιξη του 1992, η ζωή της οικογένειας Σταυρίδη έδειξε πως θα καρπωνόταν τις χρόνιες, σκληρές της προσπάθειες. Απ' τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) πήραν ένα σπίτι 110 τετραγωνικών μέτρων, σε πολυκατοικία της οδού Κηπουπόλεως 13, στο Μενίδι. Στην περιοχή όπου έζησαν όλα τα χρόνια της προηγούμενης κοινής τους ζωής... Βέβαια, τα μεροκάματα στην οικοδομή ήδη είχαν αρχίσει να «στραγγίζουν», ωστόσο η μηνιαία δόση των 56.000 δραχμών κουτσά - στραβά έβγαινε. «Μας έφτανε που νιώθαμε πως είχαμε ένα κεραμίδι πάνω απ' το κεφάλι μας», λέει χαρακτηριστικά ο Μ. Σταυρίδης.

Δεν περιμένουν τίποτα και από κανέναν. «Ολα είναι κοροϊδία, αν έχεις νύχια ξύνεσαι, αλλιώς...», είναι οι κουβέντες του ζευγαριού.

Η αισιοδοξία και η ελπίδα της πολυμελούς οικογένειας σε τίποτα δεν έδειχνε να ξεφτίζει, ούτε ακόμα όταν τον περασμένο Ιούλη η Φρόσω έμεινε στο «Σωτηρία» για πάνω από 20 μέρες, όπου οι γιατροί τής βρήκαν ένα σπάνιο μικρόβιο στους πνεύμονές της, «κληρονομιά» απ' τα σκληρά χρόνια της εργασίας της στην «Πειραϊκή - Πατραϊκή». Μπορεί να πέρασε σκληρά το καλοκαίρι, πέρασε όμως, αφήνοντας σε όλα τα μέλη της οικογένειας μια απίστευτη δύναμη για τη συνέχεια. Ωσπου ήρθε ο Σεπτέμβρης και ο μεγάλος σεισμός...

Σήμερα ο Μανώλης, η Φρόσω και τα οχτώ παιδιά τους - το μεγαλύτερο ηλικίας 20 χρόνων και 7 χρόνων το μικρότερο - ζουν στο στρατόπεδο «Καποτά», στα λυόμενα με τα Νο 37 και 38. Το σπίτι τους, το όνειρο μιας ολόκληρης ζωής, βγήκε μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα «κίτρινο». Η μηνιαία δόση των 56.000 δραχμών από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει καταβληθεί στον ΟΕΚ, «πού να τα βρούμε τα λεφτά, πλέον δε φτάνουν ούτε για ψωμί και μακαρόνια». Ουσιαστικά άνεργος ο Μ. Σταυρίδης τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται στο Ταμείο Ανεργίας και θα παίρνει έως και τον ερχόμενο Μάρτη το ποσό των 150.000 δραχμών. Ενα ποσό που μετά βίας φτάνει τις 200.000 - 250.000 τον μήνα απ' τα μεροκάματα που κάνει - όποτε βέβαια βρίσκει - ο 55χρονος άνδρας.

«Είμαστε 21 χρόνια παντρεμένοι, ποτέ μας δε βρεθήκαμε σε τόσο δύσκολη θέση. Αυτός ο σεισμός μάς έχει πάει πίσω, πολύ πίσω. Πολύ περισσότερο δε τα παιδιά, που έχουν χάσει τη σειρά τους, που κάθε μέρα έρχονται απ' το σχολείο και ρωτούν: "Μπαμπά πότε θα ξαναπάμε σπίτι μας;"», τονίζει ο Μανώλης Σταυρίδης. Η Φρόσω απ' την πλευρά της επισημαίνει πως απ' το καλοκαίρι, «ακόμα κι αν δεν έχουμε να φάμε, το σπίτι μας θα το ξαναφτιάξουμε». Με την προσωπική δουλιά του άνδρα της που ξέρει από οικοδομή και με λεφτά απ' την τσέπη τους. «Δε θέλουμε ούτε δάνεια, ούτε τίποτα. Ολα αυτά κοροϊδία είναι και τίποτα άλλο. Αν έχεις νύχια ξύνεσαι, αλλιώς...», θα συμπληρώσει ο 55χρονος άνδρας.

Εξω απ' το καινούργιο τους «σπίτι», τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας Σταυρίδη παίζουν. Μπορεί η ζωή τους να' χει γίνει άνω - κάτω, αλλά η ελπίδα - όπως πάντα- πεθαίνει τελευταία.

Τα προβλήματα για την πολυμελή οικογένεια είναι πολλά και δεν είναι φυσικά μόνο οικονομικής φύσεως. Η μετεγκατάστασή τους στον καταυλισμό έχει επιβαρύνει την υγεία της Φρόσως - «Είναι αδύνατον να κάνω κανονικά τη θεραπεία μου εδώ μέσα, είμαι βέβαιη πως αν πάω τώρα σε πνευμονολόγο θα με κρατήσει μέσα. Τι θα γίνουν τα παιδιά;» - ενώ έχει δυσκολέψει υπερβολικά τη ζωή των μικρότερων παιδιών - «Είναι αναγκασμένα να πηγαίνουν στο σχολείο τους με δύο συγκοινωνίες. Ποιος το σκέφτηκε και μας έφερε στο τέρμα Θεού;». Ωστόσο - σαν αυτή η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπου να αντιστέκεται στις κακουχίες και τις κακοτυχίες - το ζευγάρι συνεχίζει μέσα απ' τα κοντέινερ με τα Νο 37 και 38 να χτίζει ακόμα όνειρα: «Θα τα αλλάξουμε τα πράγματα, κάτω δεν το βάζουμε με τίποτα κι ας έχουμε ακουμπήσει τον πάτο! Να, λέμε τώρα με τη Φρόσω - αν μπορέσουμε να πάρουμε μια άδεια απ' το δήμο - να ανοίξουμε εδώ στο στρατόπεδο, μία καντίνα. Υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο, το κοντινότερο μέρος για να ψωνίσεις δύο πράγματα απέχει κάμποσο απ' τον καταυλισμό. Αλλά κι αυτό να μη γίνει, εμείς θα συνεχίσουμε. Είναι χρέος»...

Θα το ξαναφτιάξουμε

Ο Γιώργος Σπανός και η Γεωργία Παναγή είναι ένα νέο ζευγάρι, που ξεκίνησαν «με χιλιάδες όνειρα» την κοινή ζωή τους πριν από πέντε χρόνια και που ήδη κρατούν στα χέρια τους το πιο σπουδαίο, το πιο μεγάλο τους «επίτευγμα»: Την κόρη τους, την τετράχρονη Κατερίνα

Το «κόκκινο» σπίτι της οικογένειας Σπανού. Τόσα χρόνια αγώνας και τώρα ξανά απ' την αρχή...

Οικοδόμος στο επάγγελμα ο Γιώργος, ιδιωτική υπάλληλος η γυναίκα του, «βρήκαν» απ' τους - επίσης βιοπαλαιστές - γονείς του άνδρα, ένα οικόπεδο στα Μεγάλα Σχοίνα στο Μενίδι. Σ' αυτό το οικόπεδο, οι γονείς του Γ. Σπανού - που διατηρούσαν για πολλά χρόνια καθαριστήριο στην περιοχή - είχαν χτίσει ένα σπιτάκι, τόσο παλιό και τόσο μικρό, που δεν μπορούσε με τίποτα να καλύψει τις νέες ανάγκες του ζευγαριού. Παρά το ότι το οικόπεδο βρισκόταν σε περιοχή αυθαιρέτων, το ζευγάρι πήρε τη μεγάλη απόφαση να γκρεμίσει το παλιό οίκημα και να χτίσει το δικό του σπίτι, το μέρος όπου θα στέγαζε τα όνειρα και τις ελπίδες του. Με πολύ κόπο, με «αίμα και ιδρώτα, με πολύ προσωπική εργασία δική μου, αλλά και φίλων μου», όπως τονίζει ο ίδιος ο Γιώργος, δημιουργήθηκε ένα πολύ όμορφο προκάτ σπίτι 48 τετραγωνικών μέτρων. Λίγους μήνες πριν το μεγάλο σεισμό του Σεπτέμβρη, το ζευγάρι αποφάσισε να κάνει μια μικρή επέκταση του σπιτιού, «όχι σπουδαία πράγματα, μια επιπλέον κρεβατοκάμαρα για τη μικρή που μεγαλώνει θέλαμε». Και εκεί που είχε πέσει η πλάκα, εκεί που έφταναν τα οικοδομικά υλικά για να συνεχιστεί το έργο, ήρθε ο σεισμός και όλο το σπίτι χαρακτηρίστηκε - απ' την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια επιτροπή - «κόκκινο»...

«Επειδή είμαι άνθρωπος της δουλιάς, πιστεύω ότι το σπίτι μου είναι επισκευάσιμο», λέει σήμερα ο 33χρονος άνδρας, που έχει αναγκαστεί να πάρει δύο σημαντικά ρίσκα τους τελευταίους αυτούς μήνες, για να μπορεί η ζωή να συνεχιστεί με όσο το δυνατόν λιγότερες ψυχολογικές απώλειες. Κατ' αρχήν, η οικογένεια αρνήθηκε να μεταφερθεί στον οικισμό με τα 108 λυόμενα που έχει στηθεί στην περιοχή των Μεγάλων Σχοίνων και προτίμησε να μείνει μέσα στο «κόκκινο» σπίτι του. «Σ' αυτά τα λυόμενα, είναι αδύνατον να πας να μείνεις με ένα μικρό παιδί. Προτιμώ να πάρω αυτό το ρίσκο, παρά να δημιουργήσω ανεπανόρθωτα ψυχολογικά τραύματα στη μικρή. Αλλωστε, το σπίτι μας έμεινε όρθιο, και εφόσον συνέβη αυτό... Βέβαια, υπάρχει άμεσος κίνδυνος, αλλά τι να κάνουμε;», λέει ο Γ. Σπανός.

«Οταν παύεις να ονειρεύεσαι, παύεις να ζεις», λέει ο Γιώργος και το χαμόγελο όλης της οικογένειας μάλλον το αποδεικνύει

Το δεύτερο ρίσκο αφορά το ίδιο το σπίτι. Η πίστη και η επαγγελματική εκτίμηση του Γ. Σπανού είναι πως το σπίτι είναι επισκευάσιμο. Αυτό σε συνδυασμό με τα προβλήματα που θα δημιουργήσει μια τυχόν κατεδάφισή του - επειδή είναι αυθαίρετο δε θα μπορέσει να ξαναπάρει ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο πάρθηκε πριν από το 1981 (όταν στο οικόπεδο βρισκόταν ακόμα το παλιό νομιμοποιημένο σπίτι) - έχουν «πείσει» τον ιδιοκτήτη πως η οικία πρέπει να επισκευαστεί. Ωστόσο, για τον αποχαρακτηρισμό από «κόκκινο» σε «κίτρινο» - άρα και για το ξεκίνημα των νέων εργασιών - πρέπει να έρθει ξανά το ΤΑΣ (η τριτοβάθμια επιτροπή του), το οποίο προβάλλει ένα πολύ συγκεκριμένο βέτο για να φτάσει μέχρι τα Μεγάλα Σχοίνα: «Φέρε χαρτί από δικό σου μηχανικό και τότε θα 'ρθουμε να δούμε ξανά το σπίτι». «Λες και μου περισσεύουν λεφτά να φέρω δικό μου μηχανικό. Δηλαδή, με τον έναν ή άλλον τρόπο, μας ζητούν συνεχώς να βάζουμε το χέρι στην... άδεια τσέπη μας», θα πει ο 33χρονος Γιώργος.

Ωστόσο, παρά τα όποια και τα τόσα προβλήματα, δεν το βάζει κάτω. Μεροκάματο στην οικοδομή άλλοτε υπάρχει κι άλλοτε όχι, λεφτά στην άκρη δεν υπάρχουν, το σπίτι όσο παραμένει «κόκκινο» δεν μπορεί να επισκευαστεί, δάνειο είναι αδύνατον να πάρει η συγκεκριμένη οικογένεια - «δε μας φτάναν όλα, στις τράπεζες θα πάμε να χρεωθούμε;» - κι, όμως, οι κουβέντες «πέφτουν» με ελπίδα στο τραπέζι: «Αφού έτσι το θέλουν, θα βρω δικό μου μηχανικό, και με τους φίλους μου και με πολύ προσωπική μου εργασία θα το ξαναφτιάξω το σπίτι μου καλύτερο κι απ' ό,τι ήταν στην αρχή. Βέβαια, με το ρυθμό που πηγαίνουν τα πράγματα, θα περάσουν δύο χρόνια μέχρι να συμβεί αυτό».

Η Κατερίνα μπροστά στο «κόκκινο» σημάδι. Ανεξίτηλα ακόμα και τα σημάδια, που άφησε ο πρόσφατος σεισμός στη ψυχή της...

Ζητώντας του να κάνει έναν απολογισμό, να εκτιμήσει πόσο επιβαρύνθηκε η οικογένειά του απ' τον πρόσφατο μεγάλο σεισμό, η απάντηση έρχεται αποστομωτική: «Αυτός ο σεισμός με έφερε πίσω 6 - 7 χρόνια. Νιώθω ή μάλλον νιώθουμε σαν να ξεκινάμε απ' την αρχή. Και ξέρουμε πως αυτό το τεράστιο κόστος, που χρειάζεται για την επισκευή του σπιτιού, θα βγει απ' την τσέπη μας»... Κι όμως, οι ελπίδες και τα όνειρά τους μοιάζουν σαν να μην έχουν ταρακουνηθεί στο ελάχιστο. «Γιατί να απογοητευτώ; Εάν δεν είσαι αισιόδοξος, παύεις πλέον να ζεις», είναι οι δυνατές, πολύ δυνατές του κουβέντες, που τις λέει κρατώντας στην αγκαλιά του τη γλυκιά Κατερίνα. Την 4χρονη μικρή που τόσους μήνες μετά, όταν ακούει φορτηγό να περνά έξω απ' το σπίτι της φωνάζει: «Μαμά, μαμά, σεισμός»!