Η Ηπειρος, σύμφωνα με τους δείκτες ανάπτυξης του Eurostat, βρίσκεται κάτω του μισού του μέσου όρου των υπόλοιπων περιφερειών.

Πού στ' αλήθεια πρέπει να αναζητήσει κανείς την αιτία της κατάστασης αυτής; Προφανώς δεν είναι θέλημα Θεού... Μια παραλλαγμένη μορφή της θεωρίας της "Ψωροκώσταινας" πλασαριζόταν για χρόνια. "Φτενός" ο τόπος, λίγους μπορεί να θρέψει. Εφερναν και σαν απόδειξη των αιώνων τον ξενιτεμό των Ηπειρωτών στα πέρατα της Οικουμένης.

Αλλά τα τελευταία χρόνια και αυτός ο μύθος κατέρρευσε. Στα Παγκόσμια Πανηπειρωτικά Συνέδρια (στα Γιάννενα το 1983, στην Αρτα το 1988 και στην Πρέβεζα το 1993), που διοργανώθηκαν από την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας, καταδείχτηκε η καθυστέρηση σε όλους τους τομείς. Ταυτόχρονα όμως αποδείχτηκε ότι η Ηπειρος διαθέτει δυνατότητες στον πρωτογενή τομέα (πλούσιο υπέδαφος, αλιεία, γεωργία, κτηνοτροφία, δάση), στο δευτερογενή (επεξεργασία των προϊόντων του πρωτογενούς, κλωστοϋφαντουργία κλπ.) και στον τριτογενή (τουρισμός). Προς στιγμήν, εντοπίστηκε ως καθοριστικός παράγοντας για την κατάσταση αυτή και την καθυστέρηση η υπαρκτή συγκοινωνιακή απομόνωση, η έλλειψη υποδομών.

Στη βάση αυτή λοιπόν έρχεται σήμερα η κυβέρνηση - όπως και η προηγούμενη - να "οικοδομήσει" πολιτική "μεγάλων έργων", στο πλαίσιο των επιλογών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δηλαδή, η άποψη που τελευταία πλασάρεται είναι ότι με την ολοκλήρωση των "μεγάλων έργων" (κυρίως Εγνατία και λιμάνι Ηγουμενίτσας) η Ηπειρος βγαίνει από την απομόνωση και γίνεται "πύλη της Ελλάδας στην Ευρώπη". Ας δούμε όμως αν είναι έτσι.

1. Χωρίς να αρνείται κανείς ότι είναι βασικός παράγοντας της καθυστέρησης η απομόνωση, δεν μπορεί παρά να δεχτούμε τη διαπίστωση του καθηγητή Γ. Τσεκούρα ότι εκτός από την έλλειψη υποδομών "... και η λανθασμένη αναπτυξιακή πολιτική που ακολουθήθηκε ήταν κυρίως οι παράγοντες που συντέλεσαν αποφασιστικά στην καθυστέρησή της", (από την εισήγηση του Γ. Τ. στο 5ο Παγκόσμιο Πανηπειρωτικό Συνέδριο στην Πρέβεζα). Δεκαετίες τώρα διαπιστώνεται ότι η Ηπειρος βρίσκεται σε καθυστέρηση και ενώ εναλλάσσονται οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ η κατάσταση χειροτερεύει.

2. Η απαιτούμενη άρση της απομόνωσης δεν έγκειται στις υποδομές του οδικού δικτύου. Η Ηπειρος στον τομέα αυτό δεν είναι και πολύ πίσω από άλλες περιοχές της χώρας (αν και σε όχι ζηλευτή βέβαια κατάσταση). Εκεί που εντοπίζεται το πρόβλημα είναι η σιδηροδρομική σύνδεση. Το τρένο είναι που σε σύζευξη με τις θαλάσσιες μεταφορές θα δώσει δυνατότητα για φτηνές και μεγάλου όγκου μεταφορές προϊόντων.

Αν, μ' άλλα λόγια, δεν υπάρχει παραγωγή, προς τι η άρση της απομόνωσης; Στο κάτω κάτω της γραφής αυτά ίσως θα γίνονταν πιο πιστευτά πριν τρία χρόνια. Αλλά από το καλοκαίρι του 1992 η μισή Ευρώπη περνάει από τη Θεσπρωτία, η οποία - δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς - έχει γίνει όντως "πύλη εισόδου ή εξόδου" για την Ευρώπη. Την κατάσταση στον ακριτικό νομό περιγράφει με μελανά χρώματα η Δρ. Ηρα Εκμε - Πουλοπούλου στο ενδιαφέρον βιβλίο της "Το δημογραφικό" (1994). "Τα τελευταία χρόνια, γράφει, παρατηρείται μεγάλη μετανάστευση από τη Θεσπρωτία". Επίσης "ο Νομός Θεσπρωτίας είναι ο πρώτος στη χώρα με μείωση κατά 49% των δημοτικών σχολείων, ενώ μια μικρή ανάκαμψη που είχε παρατηρηθεί στη δεκαετία του '80 υποχωρεί τα τελευταία χρόνια".

Οι αναπτυξιακές προσπάθειες εμποδίζονται και οι κάτοικοι της Θεσπρωτίας παίρνουν ξανά των ομματιών τους, όταν στα Κλωστήρια Φιλιατών (το μοναδικό εργοστάσιο στο νομό) μειώνονται οι βάρδιες και περικόπτονται οι αποδοχές. Οταν τα αρδευτικά προχωράνε με ρυθμούς χελώνας και οι τιμές στα αγροτικά προϊόντα δε φτάνουν ούτε για το κόστος.

Σήμερα ο κτηνοτρόφος πουλάει στη ΔΩΔΩΝΗ το γάλα του περίπου 270 δραχμές. Το ίδιο γάλα το αγοράζει η βιομηχανία ΗΠΕΙΡΟΣ (του Κόκκαλη) 30 δραχμές ακριβότερα. Λογικό είναι σε λίγο διάστημα η ΔΩΔΩΝΗ να έχει πρόβλημα παραγωγής. Θα είναι εκείνη η στιγμή που η τιμή θα πέσει. Θα είναι η στιγμή που το μονοπώλιο, απαλλαγμένο από τους συνεταιρισμούς, θα επικρατήσει. Αρα δε φτάνει μόνο η άρση της συγκοινωνιακής απομόνωσης. Εκείνο που σήμερα απαιτείται είναι αλλαγή της πολιτικής. Αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης, διαφορετικού από εκείνου των κοιναγορίτικων επιλογών. Η Ηπειρος δεν είναι σε άλλον... πλανήτη. Η ανάπτυξή της είναι στενά δεμένη με την ανάπτυξη όλης της χώρας, στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού προγράμματος εθνικής ανάπτυξης και περιφερειακής αποκέντρωσης.

Σωτήρης ΚΟΛΙΟΥΣΗΣ

Πρόεδρος της Εξελεγκτικής Επιτροπής της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας

Συμπληρωματικές και διευκρινιστικές ρυθμίσεις σε επί μέρους ασφαλιστικά θέματα περιέχονται σε νομοσχέδιο που έχει ετοιμάσει η κυβέρνηση.

Το νομοσχέδιο έχει υπογραφεί απ' τους υπουργούς Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Εργασίας και βρίσκεται στον υπουργείο Οικονομικών για υπογραφή. Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", η κατάθεσή του στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής αναμένεται να γίνει την ερχόμενη βδομάδα.

Τα άρθρα του νομοσχεδίου είναι συμπληρωτικά σε ζητήματα που προκύπτουν κυρίως απ' την εφαρμογή των τριών αντιασφαλιστικών νόμων της ΝΔ. Του 1902/90, του 1976/91 και κυρίως του 2084/92. Απ' αυτή λοιπόν την άποψη, το σχέδιο νόμου είναι δηλωτικό των προθέσεων της κυβέρνησης απέναντι στο ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας.

Αποκαλυπτικά, άλλωστε, για τους προσανατολισμούς της κυβέρνησης στο ασφαλιστικό, ήταν και όσα είπε χτες ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Φ. Ιωαννίδης στην πρώτη μέρα των εργασιών του Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Ασφαλιστικά Ταμεία (ΠΟΠΟΚ). Απαντώντας στο αίτημα για την αλλαγή του αντιασφαλιστικού πλαισίου της ΝΔ, ώστε να εξασφαλιστεί βιώσιμη προοπτική του ασφαλιστικού συστήματος, ο υφυπουργός είπε: "Γνωρίζω τις απόψεις σας για την προηγούμενη νομοθεσία των τεσσάρων ετών" και σταμάτησε εκεί. "Ενα απ' τα κακά, συνέχισε, στο ασφαλιστικό, είναι οι βίαιες και αποσπασματικές παρεμβάσεις. Εμείς αποφύγαμε να το κάνουμε αυτό. Αφού κάνουμε διάλογο, θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της πρόσφατης και νεότερης ασφαλιστικής νομοθεσίας". Ο ίδιος, άλλωστε, ο υφυπουργός έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι η κυβέρνηση δεν ήρθε για να γκρεμίσει.

Βέβαια, η κυβέρνηση δεν είναι έτοιμη να επιφέρει ουσιαστικές και προς θετική κατεύθυνση νομοθετικές ρυθμίσεις, δεδομένου ότι υπάρχουν και δεσμεύσεις απ' την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Φ. Ιωαννίδης υπεραμύνθηκε, στα λόγια, της Κοινωνικής Ασφάλισης, που περνάει διεθνώς κρίση. Μέχρι και τις ρήσεις του πάπα, που μίλησε για την ειδωλολατρία της αγοράς, επικαλέστηκε ο υφυπουργός για να αντικρούσει την "καραμέλα", όπως τη χαρακτήρισε, ότι όλα πρέπει να εκχωρηθούν στην ιδιωτική πρωτοβουλία και οικονομία. Την άποψη αυτή, όπως σημείωσε και ο υφυπουργός, την υποστηρίζουν πολλοί, ιδιαίτερα μετά και την αποτυχία των πειραμάτων στην πρώην Ανατολική Ευρώπη και αγγίζουν και την κοινωνική ασφάλιση.

Ομως, ο Φ. Ιωαννίδης στάθηκε στο "μέσον" των οικονομικίστικων, όπως τις χαρακτήρισε, απόψεων και των απόψεων που παραγνωρίζουν την οικονομική διάσταση. Ανάμεσα σ' αυτές τις συμπληγάδες πρέπει να κινηθούμε, είπε ο υφυπουργός, εννοώντας προφανώς ότι δε θα υπάρξουν τέτοιες ρυθμίσεις που να επιτρέπουν ουσιαστικές βελτιώσεις, αποδεικνυόμενες και με αριθμητικούς δείκτες.

Τα προβλήματα δεν πέφτουν απ' τον ουρανό, τόνισε στο χαιρετισμό του στο Συνέδριο της ΠΟΠΟΚ ο βουλευτής του ΚΚΕ, Δ. Κουμπούρης.

Τα πράγματα, συνέχισε ο Δ. Κουμπούρης, παρά το ότι δίνονται υποσχέσεις, θα γίνουν χειρότερα. Μετά την πτώση, συνέχισε, των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, το κεφάλαιο έβαλε στο στόχαστρο τα κοινωνικά δικαιώματα, στο όνομα της μείωσης του κόστους. Οι επιδιώξεις αυτές, συνέχισε, περιγράφονται στη "Λευκή Βίβλο". Αυτό εκφράζουν οι αυξήσεις 0%+σν0% ή 3%+σν3%, οι επιδιώξεις για την κατάργηση του οχτάωρου και την άρση της μονιμότητας. καθώς και η προσπάθεια για τη μετατροπή των συντάξεων σε βοηθήματα.

Η Κοινωνική Ασφάλιση, τόνισε ο Δ. Κουμπούρης, κινδυνεύει στην Ευρώπη, όπου και είχε ανδρωθεί για ιστορικούς, κοινωνικούς και ταξικούς λόγους. Επιχειρείται η στροφή του κόσμου προς την ιδιωτική ασφάλιση. Η υπεράσπιση της Κοινωνικής Ασφάλισης και των δικαιωμάτων των εργαζομένων δε χωράει στη λογική της μοιρολατρίας. Αν υπήρχε η υποταγή, τότε θα ήμασταν στην εποχή της φεουδαρχίας. Η ιστορία του εργατικού κινήματος είναι οι αδυσώπητοι αγώνες, κατέληξε ο Δ. Κουμπούρης.

Στο Συνέδριο της ΠΟΠΟΚ, απηύθυνε χαιρετισμό και ο εκπρόσωπος της "Πολιτικής Ανοιξης" Δ. Πρωτογέρου, ενώ παραβρέθηκε και ο γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Κ. Παπαλέξης.

Ενα απ' τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ασφαλιστικά ταμεία της ΠΟΠΟΚ - στη δύναμή της ανήκουν όλα τα Ταμεία, πλην του ΙΚΑ - είναι οι ελλείψεις προσωπικού και οι κακές συνθήκες εργασίας, που ταλαιπωρούν και τους ασφαλισμένους.

Η μοναδική υπόσχεση που πήραν απ' τον υφυπουργό ήταν η αύξηση των εξόδων κίνησης από 20 σε 26 χιλιάδες δραχμές.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει, μεταξύ των άλλων, και τα εξής:

• Την ένταξη του κλάδου σύνταξης του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Λιπασμάτων στο ΙΚΑ - ΤΕΑΜ.
• Ρυθμίζεται η ασφαλιστική κάλυψη των καθηγητών, που παρείχαν εξαρτημένη εργασία.
• Προβλέπει ότι η επικουρική ασφάλιση, καθώς και η ασφάλιση ασθένειας και πρόνοιας πρέπει να γίνονται στον κύριο συνταξιοδοτικό φορέα.
• Υπάγει στην ασφάλιση όσους παρακολουθούν ευρωπαϊκά προγράμματα και ορίζει τις εισφορές τους.
• Κατατάσσει σε κλάσεις τους εκτελωνιστές, που το Ταμείο τους εντάχτηκε στο ΤΕΒΕ.
• Ορίζει την εισφορά σε 1% για την επιδότηση των στρατευομένων μισθωτών.
• Επεκτείνει την ασφάλιση ορισμένων κατηγοριών στον ΟΑΕΔ.
• Ορίζει ότι η προσαύξηση κατά 75% των προσαυξήσεων των καθυστερούμενων εισφορών των εργοδοτών δεν μπορεί να είναι μικρότερη απ' τον τεκμαρτό μισθό της 12ης ασφαλιστικής κλάσης.
• Εισάγεται διάταξη για την είσπραξη της ειδικής εισφοράς που προβλέπει η ΕΓΣΣΕ του 1993.
• Ορίζονται πρόσθετες ρυθμίσεις για το χρόνο ασφάλισης (συνυπολογίζονται η στρατιωτική υπηρεσία, η γονική άδεια και η εκπαιδευτική άδεια άνευ αποδοχών).
• Ο χρόνος εκτόπισης και φυλάκισης μπορεί να ενταχθεί στα βαρέα και ανθυγιεινά, εφόσον το επιθυμεί ο ασφαλισμένος και εφόσον με το χρόνο αυτό θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα, σύμφωνα με τον Κανονισμό Βαρέων και Ανθυγιεινών.

"Οι λανθασμένες επιλογές της κεντρικής διοίκησης είναι η αιτία της συνεχούς υποβάθμισης της Ηπείρου και της φυγής των κατοίκων της προς την Αθήνα". Αυτό τόνισε ο πρόεδρος της "Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας" Κ. Αλεξίου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που έγινε με αφορμή την ημερίδα που θα διεξαχθεί την επόμενη Τετάρτη στο ξενοδοχείο ΠΑΡΚ με θέμα: "Η Ηπειρος χθες, σήμερα, αύριο".

Στη συνέντευξη Τύπου συμμετείχε και ο περιφερειάρχης Ηπείρου Στ. Τσιτσιμελής, ο οποίος σε ερώτηση του "Ρ" για την πορεία των μεγάλων έργων στην Ηπειρο, υποστήριξε ότι τα έργα προχωρούν με γοργούς ρυθμούς, κάνοντας αναφορά στην κατασκευή της Εγνατίας, την παράκαμψη Αρτας - Φιλιππιάδας και τη ζεύξη Ακτιου - Πρέβεζας. Αναφερόμενος στον ανταγωνισμό για τους συνεταιρισμούς, ο Κ. Αλεξίου είπε: "Είναι θέμα κεντρικής πολιτικής. Εμείς δε ζητάμε την εύνοια κανενός, αλλά την ίση μεταχείριση. Αυτή είναι η πολιτική μας και εκεί επικεντρώνονται όλες οι προσπάθειές μας".

Τέλος, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Δ. Γλάρος τόνισε ότι η "μόνη ελπίδα για να μείνει ο κόσμος στην Ηπειρο είναι η δημιουργία της κατάλληλης υποδομής στον τομέα της παιδείας", ενώ δεν παρέλειψε ακόμα να αναφερθεί και στην αναγκαιότητα της προώθησης των μεγάλων έργων στην Ηπειρο.

Μια νέα μηνιαία επιθεώρηση για τα δημόσια και ιδιωτικά έργα που επιγράφεται "Ελληνικές Κατασκευές" κυκλοφορεί εδώ και είκοσι μέρες. Είναι μια έκδοση που φιλοδοξεί, σύμφωνα με τους συντελεστές της, να αναλύει τα όσα συμβαίνουν στην παραγωγή των τεχνικών έργων και όχι μόνο.

Το περιοδικό "Ελληνικές Κατασκευές", εδικότερα, απευθύνεται στους δεκάδες χιλιάδες διπλωματούχους μηχανικούς, εργολάβους δημοσίων και ιδιωτικών έργων, τεχνίτες, τεχνολόγους μηχανικούς και υπομηχανικούς και τους υπόλοιπους εργαζόμενους στον κατασκευαστικό τομέα.