Ο Αμερικανός Πρόεδρος στο βήμα μίας από τις συναντήσεις της APEC

Στη δίνη σφοδρών γεωπολιτικών ανταγωνισμών βρίσκονται η Ασία και ο Ειρηνικός, όπως αποτυπώθηκε ανάγλυφα και στη χτεσινή έναρξη της Συνόδου Κορυφής της Οργάνωσης για την Οικονομική Συνεργασία σε Ασία - Ειρηνικό (APEC), στην πόλη Ντα Νανγκ του Βιετνάμ, όπου εκπρόσωποι μερικών από τα ισχυρότερα μονοπωλιακά συμφέροντα του πλανήτη επιβεβαίωσαν ότι οι αντιθέσεις είναι βαθιές και μεγαλώνουν διαρκώς, πέρα από απόπειρες συμβιβασμού που επιβάλλει ο μεγάλος βαθμός διεθνοποίησης που χαρακτηρίζει ειδικά στην εποχή μας την καπιταλιστική παραγωγή.

Οι ηγέτες των 21 κρατών - μελών της Οργάνωσης (Αυστραλία, Μπρουνέι, Καναδάς, Χιλή, Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Ινδονησία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Μαλαισία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Παπούα - Νέα Γουινέα, Περού, Φιλιππίνες, Ρωσία, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, ΗΠΑ και Βιετνάμ) συναντιούνται με φόντο μια περιφέρεια στην οποία καθόλου τυχαία τα τελευταία χρόνια πυκνώνουν οι στρατιωτικές ασκήσεις και τα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα που συγκεντρώνουν πρώτα από όλα οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα, ενώ την ίδια στιγμή τα παζάρια δίνουν και παίρνουν, όπως επιβεβαιώνει και η πολυήμερη περιοδεία που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πραγματοποιεί στην περιοχή από το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Αλλωστε, μιλώντας σε επιχειρηματική συνάντηση που έγινε στο πλαίσιο της Συνόδου της APEC, ο Τραμπ ξεκαθάρισε πάλι ότι η αμερικανική πλουτοκρατία θα διεκδικήσει ακόμα πιο ορμητικά συνεργασίες με όρους και ανταλλάγματα ακόμα πιο ευνοϊκά για εκείνη. Από αυτήν την πλευρά επισήμανε ότι η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να κλείσει διμερή συμφωνία με οποιαδήποτε χώρα στην περιοχή του Ινδικού και του Ειρηνικού ωκεανού, αλλά μόνο στη «βάση του αμοιβαίου σεβασμού και του αμοιβαίου οφέλους». Από δω και πέρα - πρόσθεσε - «θα περιμένουμε οι συνεργάτες μας να τηρούν πιστά τους κανόνες (...) Οτι οι αγορές θα είναι ανοιχτές ισότιμα για τις (εκάστοτε) δύο πλευρές και ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις θα κατευθύνουν τις επενδύσεις, όχι οι κυβερνητικοί σχεδιαστές». Μεταξύ άλλων, είπε ότι η χώρα του «δεν θα ανεχθεί πλέον» μη ισότιμες συναλλαγές, δηλώνοντας έτοιμος να αγωνισθεί για «την Αμερική πρώτα» και ότι «δεν θα επιτρέψουμε πλέον να εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ».

Να σημειωθεί ότι πολλά ΜΜΕ σχολίασαν ότι ο Αμερικανός ηγέτης μιλούσε σταθερά για «περιφέρεια Ινδικού - Ειρηνικού» και όχι απλά «Ασίας - Ειρηνικού», ανιχνεύοντας περαιτέρω προσέγγιση ΗΠΑ - Ινδίας.

Από την άλλη πλευρά, ο Πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, επέλεξε να μιλήσει στη δική του παρέμβαση για «μη αναστρέψιμη ιστορική τάση», που αποτελεί πλέον η παγκοσμιοποίηση στην αγορά, αλλά και να επισημάνει ότι οι συναλλαγές πρέπει να αναθεωρηθούν «για να είναι περισσότερο ανοικτές, περισσότερο ισορροπημένες, περισσότερο ισότιμες και επωφελείς για όλους». Ο Σι συμπλήρωσε ότι «οφείλουμε να υποστηρίξουμε το ελεύθερο εμπόριο και να εφαρμόσουμε μία ανοικτή περιφερειακή πολιτική για να επιτρέψουμε στις αναπτυσσόμενες χώρες να επωφεληθούν περισσότερο από το εμπόριο και τις διεθνείς επενδύσεις».

Ανάλογες επισημάνσεις έκαναν και άλλοι ομιλητές, όπως και ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, εκφράζοντας στον έναν ή τον άλλο βαθμό την πίεση που αντιμετωπίζουν και τις προτεραιότητες που θέτουν τα μονοπώλια που εκπροσωπούν. Σε αυτήν τη βάση, της υπεράσπισης μονοπωλιακών σχεδιασμών και συμφερόντων, που απαιτεί το τσάκισμα εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων και αναγκών, είναι που δυναμώνει παγκοσμίως η συζήτηση για την αναλογία μεταξύ «προστατευτισμού» και «ελευθερίας» της αγοράς. Οι παρεμβάσεις Τραμπ και Σι έρχονται πάνω στα δεδομένα που διαμορφώνουν οι ρυθμοί αναιμικής καπιταλιστικής ανάκαμψης, οι ανακατατάξεις στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, οι ελιγμοί και οι νέες κολιγιές που γεννά η όξυνση του μονοπωλιακού ανταγωνισμού κ.τ.λ.

Παράλληλα, οι βαθιές κόντρες αναδείχτηκαν και με αναφορές σε ευαίσθητα «μέτωπα», όπως αυτό της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας (όπου η Κίνα έχει έντονες εδαφικές διαφορές με όλες τις χώρες που βρέχονται από αυτή και αμερικανικά πολεμικά πλοία περιπολούν στο όνομα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας), όσο κι αν, δυο μέρες πριν, στις επίσημες συναντήσεις στο Πεκίνο, Σι - Τραμπ μοίρασαν χαμόγελα και επισημάνσεις για την ανάγκη «διμερούς συνεργασίας». Ετσι, ο Αμερικανός Πρόεδρος έκρινε σκόπιμο να συνδέσει τη μελλοντική ανάπτυξη της περιοχής με την υποστήριξη «της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και υπερπτήσεων», περιλαμβάνοντας την «εδαφική επέκταση» στα μεγαλύτερα προβλήματα της περιφέρειας, όπως η «τρομοκρατία» και τα ναρκωτικά.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ενδεικτικό των πολλών παζαριών και των συγκρουόμενων συμφερόντων είναι το ότι στο περιθώριο της συνόδου της APEC έγιναν συναντήσεις υπουργών των 11 χωρών που θέλουν να τεθεί σε εφαρμογή η TPP (Διειρηνική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων), ακόμα και μετά την απόσυρση των ΗΠΑ.

Στους 11 συγκαταλέγονται οι Ιαπωνία, Μαλαισία, Βιετνάμ, Σιγκαπούρη, Μπρουνέι, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδάς, Μεξικό, Χιλή, Περού, δηλαδή και κάποιοι από τους μέχρι σήμερα στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ.

Πάντως, η διαπραγμάτευση δεν είναι ανέφελη, καθώς χώρες, όπως ο Καναδάς, εκφράζουν ανησυχία για τις «δυσκολίες» μιας τελικής συμφωνίας.