Παπαγεωργίου Βασίλης

Στη «Συνθήκη της Νίκαιας», στο κεφάλαιο που αναφέρεται στα πολιτικά κόμματα, άρθρο 191 ΣΕΚ, καταγράφονται τα εξής: «Τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελούν παράγοντα για την ολοκλήρωση στα πλαίσια της Ενωσης. Συμβάλλουν στη δημιουργία ευρωπαϊκής συνείδησης και στην έκφραση της πολιτικής βούλησης των πολιτών της Ενωσης. Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251, καθορίζει το καθεστώς των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ιδίως τους κανόνες για τη χρηματοδότησή τους».

Επομένως γίνεται σαφές ότι επιδιώκεται, μέσω των ευρωπαϊκών κομμάτων, η ενίσχυση της ΕΕ ως ιμπεριαλιστικού κέντρου, με την πολιτική δράση αυτών των κομμάτων και στο εσωτερικό κάθε κράτους - μέλους, προκειμένου το αστικό πολιτικό σύστημα να επιβάλλει τη θέληση των μονοπωλίων χωρίς λαϊκές κοινωνικοπολιτικές αντιστάσεις, εμποδίζοντας την ανάπτυξη συνολικής αντίθεσης στην εξουσία των μονοπωλίων.

Επιδιώκεται από τις κυρίαρχες τάξεις η ενίσχυση του συγκεντρωτικού χαρακτήρα δομών και θεσμών της ΕΕ, με ταυτόχρονη υποβάθμιση, για παράδειγμα των εθνικών Κοινοβουλίων, των κομμάτων που συγκροτούνται σε εθνικό επίπεδο,προκειμένου να ενισχύεται στο έπακρο το αστικό πολιτικό σύστημα. Αλλωστε, όπως θα δούμε παρακάτω, το γεγονός και μόνο ότι στο καταστατικό τους (τα κόμματα αυτά) πρέπει να αποδέχονται τις Συνθήκες της ΕΕ και να δηλώνουν νομιμοφροσύνη σ' αυτήν, αρκεί για να συνειδητοποιηθούν τα προηγούμενα.

Μετά τη Νίκαια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρότησε πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με το καταστατικό και τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών κομμάτων, την οποία συζήτησε και αποδέχτηκε κατά πλειοψηφία το Ευρωκοινοβούλιο.

«Τα κυριότερα σημεία του κανονισμού είναι:

• Η υποχρέωση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων να έχουν καταστατικό, πρόγραμμα και δραστηριότητες σύμφωνα με τις καπιταλιστικές αρχές της ΕΕ και με έλεγχο από ανεξάρτητη επιτροπή εξεχουσών προσωπικοτήτων για την τήρησή τους, όπως φαίνεται στις τρεις προϋποθέσεις του άρθρου 1 (καθορίζει βασικούς άξονες καταστατικού) του προτεινόμενου κανονισμού, που είναι οι εξής:

α) Οτι το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα είναι εγκαταστημένο στην ΕΕ, β) ότι έχει συστήσει πολιτική ομάδα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή έχει την πρόθεση να συστήσει τέτοια ομάδα ή να συμμετάσχει σε ήδη υφιστάμενη ομάδα, γ) ότι, με βάση το πρόγραμμά του και τις δραστηριότητές του, τηρεί τις θεμελιώδεις αρχές που καταγράφονται στη συνθήκη για την ΕΕ όσον αφορά τη δημοκρατία, το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου.

• Χρηματοδότηση δικαιούνται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα που έχουν εκλεγμένους σε ευρωπαϊκό ή εθνικό ή περιφερειακό Κοινοβούλιο, σε πέντε τουλάχιστον κράτη - μέλη ή έχουν 5% των ψήφων στις τελευταίες εκλογές σε 5 τουλάχιστον κράτη - μέλη, δημοσιοποιώντας τον προϋπολογισμό και τους λογαριασμούς τους και ελεγχόμενα δημοσιονομικά από υπηρεσία εξωτερικών και ανεξάρτητων ελεγκτών.
• Οι πόροι κατανέμονται ως εξής: το 15% σε όλα τα κόμματα και το 85% στα ευρωπαϊκά κόμματα που έχουν εκλεγμένους στο Ευρωκοινοβούλιο ανάλογα με τον αριθμό των ευρωβουλευτών.

Από την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον κανονισμό του Συμβουλίου καθορίζονται οι γενικές αρχές, οι όροι και προϋποθέσεις της δημιουργίας τους. Ετσι αυτά τίθενται από το διακρατικό ιμπεριαλιστικό κέντρο και δεν είναι αποτέλεσμα εθελοντικής συνεννόησης για δράση με βάση κοινούς ιδεολογικοπολιτικούς άξονες. Υποχρεώνουν σε αποδοχή των συνθηκών του αντιδραστικού, αντιλαϊκού οικοδομήματος της ΕΕ(...) σε σεβασμό στη δικτατορία των ευρωπαϊκών μονοπωλίων που ονομάζουν κράτος δικαίου, με ευρωαστυνομία, συνθήκη Σένγκεν, ευρωένταλμα, ευρωστρατό, νόμους κρατικής τρομοκρατίας κ.ά., για να συνεχίζουν να επιβάλλουν όλο και πιο σκληρά αντιλαϊκά προγράμματα λιτότητας, σε εργαζόμενους με όλο και λιγότερα δικαιώματα και ελευθερίες, προκειμένου να διασφαλίζουν τα κέρδη του κεφαλαίου.

Αλλά και ο έλεγχος των λογαριασμών των κομμάτων και η δημοσιοποίηση των δωρεών (εισφορών) εκπορεύεται από την ίδια αντιδραστική λογική που προωθείται και στο ελληνικό Κοινοβούλιο από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, στο όνομα, δήθεν, της διαφάνειας. Στην πραγματικότητα για να αυξηθεί η αστυνόμευση της πολιτικής δράσης».

(Διαμάντω Μανωλάκου, ΚΟΜΕΠ, τ.1/2002)

Η έγκριση για τη λειτουργία αυτών των κομμάτων γίνεται από τα όργανα της ΕΕ, προκειμένου να ελεγχθεί αν έχουν συγκροτηθεί με βάση τις προκαθορισμένες αρχές της. Το Μάη του 2001 συζητήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο και εγκρίθηκε η έκθεση της κ. SCHLEICHER, ευρωβουλευτού από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (από την Ελλάδα συμμετέχει η ΝΔ), για τη χρηματοδότηση και το καταστατικό των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων. Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρονται τα εξής: «Ο έλεγχος αυτών των προϋποθέσεων (σ.σ.του ευρωπαϊκού κόμματος) πραγματοποιείται με την υποβολή καταστατικού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από το καταστατικό αυτό πρέπει να προκύπτει επίσης σαφώς η δημοκρατική εσωτερική δομή του κόμματος: πρέπει τα ηγετικά στελέχη να εκλέγονται δημοκρατικά, το κόμμα να τηρεί τις θεμελιώδεις αρχές που καταγράφονται στη Συνθήκη και στο χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όσον αφορά τη δημοκρατία, το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου». Σε άλλο σημείο: «Τα κόμματα οφείλουν να δηλώνουν στο Ελεγκτικό Συνέδριο τους λογαριασμούς και τις πηγές χρηματοδότησής τους, συμπεριλαμβανομένων όλων των παροχών τρίτων. Επιπλέον, η πρόταση κανονισμού προβλέπει ενιαίες διαδικασίες εκθέσεων, λογιστικής και ελέγχου των λογαριασμών, καθώς και εξωτερικό και ανεξάρτητο έλεγχο των λογαριασμών των κομμάτων». Εισηγητικά στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Ηδη από το Φλεβάρη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποβάλει σχέδιο κανονισμού που προβλέπει (...) ότιτα κόμματα θα πρέπει να καταθέσουν το καταστατικό τους, με την υπόδειξη ότι θα πρέπει να αποδεικνύει τον ευρωπαϊκό τους χαρακτήρα και να σέβεται τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Επίσης με τροπολογία για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων προβλέπονται αυστηρότατοι έλεγχοι. «Κόμματα τα οποία θα έχουν λάβει χρηματοδότηση, υπό όρους όμως που αντίκεινται στις διάφορες προϋποθέσεις του σχετικού Κανονισμού (...) θα είναι δυνατόν να τύχουν αναστολής της κοινοτικής χρηματοδότησης, ενώ θα πρέπει επίσης να επιστρέψουν τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά. Εκτός αυτού προβλέπεται και η δυνατότητα επιβολής χρηματικών ποινών».

Από τα παραπάνω αποκαλύπτεται και η ταξική ουσία της δημοκρατίας, την οποία ευαγγελίζονται οι κυρίαρχες τάξεις των κρατών - μελών της ΕΕ. Ωμή παρέμβαση στο εσωτερικό και τη λειτουργία των κομμάτων. Και για τα κόμματα του κεφαλαίου ή αυτά που δεν αμφισβητούν το καπιταλιστικό σύστημα και την ιμπεριαλιστική διεθνοποίηση δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Η αποδοχή των κατευθύνσεων της ΕΕ για τη συγκρότηση και τη λειτουργία τους, συνάδει με την αποδοχή της καπιταλιστικής ενοποίησης. Στόχος είναι η παρεμπόδιση της λειτουργίας και δράσης των κομμάτων της εργατικής τάξης, και όσων αμφισβητούν το ιμπεριαλιστικό κέντρο. Επιδίωξη είναι ο πολιτικός αφοπλισμός των λαϊκών μαζών, από το να συγκροτούν τα δικά τους πολιτικά κόμματα, για την οργάνωση της δικής τους ταξικής πάλης ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων και των διακρατικών ιμπεριαλιστικών ενώσεων, όπως η ΕΕ.