(4ο)

1. Βασιλιάς και πιόνι εναντίον βασιλιά.

Με αυτό το υλικό είναι δυνατές περισσότερες από 80 χιλιάδες! θέσεις (αν αποκλείσουμε τις συμμετρικές - στις πτέρυγες του βασιλιά και της βασίλισσας). Σ' οποιαδήποτε όμως από τις θέσεις αυτές μπορούμε να καθορίσουμε στη στιγμή ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα - νίκη ή ισοπαλία, οδηγούμενοι σ' αυτό εφαρμόζοντας το πολύ δύο συλλογισμούς 1) το τετράγωνο του πιονιού και 2) τα κρίσιμα (στρατηγικά) τετράγωνα.

Στο διπλανό σχήμα Νο 20 η έκβαση του φινάλε καθορίζεται ως επί το πλείστον από τις "αποστάσεις".

Με κίνηση των λευκών το πιόνι χωρίς βοήθεια προάγεται σε βασίλισσα. Με κίνηση των μαύρων ο βασιλιάς το προλαβαίνει. Για την έγκαιρη εκτίμηση του αποτελέσματος του αγώνα χρησιμοποιείται "ο κανόνας του τετραγώνου" δηλ. ο συλλογισμός αν θα μπορούσε ο βασιλιάς με την κίνησή του να μπει στο "τετράγωνο" του πιονιού (στην περίπτωσή μας: θ3 - θ8 - γ8 - γ3). Πιο απλά να οδηγήσει το βασιλιά νοερά σε μια μόνο γραμμή - τη "διαγώνιο" του τετραγώνου. Ως προς τον αριθμό των τετραγωνιδίων η διαγώνιος ισούται με την πλευρά του τετραγώνου.

Δεν πρέπει να παραλείπουμε, ότι το "τετράγωνο" του πιονιού στο θ2 (εξαιτίας του δικαιώματος της πρώτης κίνησης) είναι το ίδιο με αυτό του θ3. Τα πιόνια στο θ2 ή θ3 χρειάζονται 5 κινήσεις για να προαχθούν σε βασίλισσα.Η ύπαρξη στη σκακιέρα και άλλων πιονιών ακόμη, μπορεί φυσικά να εμποδίζουν το βασιλιά να φτάσει στο "τετράγωνο" του ελεύθερου πιονιού.

1. Στο παράδειγμα: Ρζ1, α2, δ4 - Ρζ3, ε6, ζ7 τα λευκά κερδίζουν με 1. δ5! εΧδ 2. α4 και κερδίζουν. Απουσία του πιονιού ζ7 ο λευκός κερδίζει, εκτός από την 1. δ5! επίσης με 1. α4, Ρε4 2. α5, Ρδ5 3. Ρε2 (μόνο να μη χάσει χρόνο με 3. α6;) 3... Ργ6, 4. Ρε3 κλπ.

2. Στο παράδειγμα: Ρη1, α2, β2, γ5, δ5, ζ5 - Ρθ4, β4, γ7, δ7, η2, (Α. Troitski 1913) η7. θ7. Ο λευκός κερδίζει. Μια ανάλυση της θέσης:

Ο λευκός έχει πλεονέκτημα στην πτέρυγα της βασίλισσας και ο μαύρος στην πτέρυγα του βασιλιά - (και με ένα πιόνι επιπλέον). Η κύρια απειλή του μαύρου είναι Ρη3 κίνηση με την οποία κερδίζει (αν 1. α4). Αν 1. ΡΧη, ο μαύρος βασιλιάς μπαίνει στο "τετράγωνο" του πιονιού α (α2, α8, η8, η2) με Ρη5. 2. α4 βΧα 3. βΧα Ρζ6 με ισοπαλία. Επομένως η 1. ζ6! κερδίζει!

1. ζ6!, ηΧζ (η διαγώνιος τώρα θ4-δ8 κλείνει και ο λευκός πρέπει να εξαλείψει την απειλή του μαύρου Ρθ4 - η3).

2.ΡΧη2, Ρη4 3. α4, βΧα 4. βΧα, Ρζ5 5. α4, Ρε5 6. δ6!, γΧδ 7. γ6! δΧγ 8. α5 και κερδίζουν.

Η μάχη για το "τετράγωνο" παριστάνεται επίσης και στα παραδείγματα:

3. Ρθ8, γ6 - Ρα6, θ5 (ισοπαλία) (R. Reti 1921) 4. Ρθ5, γ6 - Ρα6, ζ6, η7, θ6 (ισοπαλία - απίστευτο!) (R. Reti 1928).

Ας εξετάσουμε μερικές περιπτώσεις όπου η προώθηση του πιονιού δεν πραγματοποιείται χωρίς την υποστήριξη του βασιλιά του. Τα παραδείγματα αυτά είναι απλά, αλλά πολλές φορές ανάγονται σε πιο πολύπλοκα φινάλε.

Το περιεχόμενο αυτών των θέσεων (η δυνατότητα ή μη της κατοχής του κρίσιμου τετραγώνου) διασαφηνίστηκε στο Νο 1. Για τη νίκη το πιόνι πρέπει να φτάσει στην έβδομη οριζόντια χωρίς ΣΑΧ. Οι ιδιαιτερότητες αυτές εμφανίζονται όταν το πιόνι βρίσκεται στις κάθετες του πύργου και του ίππου. Στο Νο 25 ο μαύρος βασιλιάς πρέπει οπωσδήποτε να υποχωρήσει στο γ8 (Μετά την 1. Ρβ5, Ρβ8;2. Ρβ6, δε σώζεται ο μαύρος με την 2... Ρα8, εξαιτίας της 3. Ργ7).

Στο Νο 26 την ισοπαλία θα δώσει η 1..... Ρβ7. Αν την κίνηση έχει ο λευκός, τότε στην 1. Ργ6 μπορεί να απαντήσει 1.... Ργ8 και 1.... Ρα8.

Οσοι κατάφεραν να ασχοληθούν θετικά και συνέχεια με τις διδακτικές μινιατούρες μας, πρέπει να έχουν μπει καλά στο νόημα της τέχνης του ματ. Οπως πάντα και στα δύο διαγράμματα παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε (2) δύο κινήσεις.

(Μια νίκη του νεαρού Αγγελου Βουλδή επί του ισχυρού Ουζμπέκου GM Αλεξ. Νενάσεβ (!) και μια του Ιγκόρ Μιλαντίνοβιτς, από το Διεθνές της Κορίνθου.

Βουλδής - Νενάσεβ

1. ε4 ε5 2. Ιζ3 Ιγ6 3. δ4 ε: δ4 4. Ι: δ4 Αγ5 5. Ι: γ6 β: γ6 6. Αδ3 δ6 7. 0 - 0 Ιζ6 8. Ιγ3 Ιη4 9. θ3 Ιε5 10. Ια4 Αβ6 11. Αε2 Βε7 12. γ4 Ιδ7 13. ε5 Ι: ε5 14. Ι: β6 α: β6 15. ζ4 Ιη6 16. Αζ3 Βδ7 17. Πε1+Ρδ8 18. β4 Πε8 19. Αβ2 Π: ε1+ 20. Β: ε1 ζ6 21. Βε4 Πβ8 22. Πε1 Βε7 23. Ββ1 Βδ7 24. Βε4 Αβ7 25. γ5 β: γ5 26. β: γ5 Αγ8 27. Ββ1 Πβ5 28. γ: δ6 γ: δ6 29. α4 Βα7+ 30. Ρθ1 Πβ8 31. Βα1 Αδ7 32. Αγ3 Ργ7 33. Βδ1 Βγ5 34. Βδ2 Πβ3 35. Αα5+ Ρβ7 36. Πγ1 Βα3 37. Αγ3 δ5 38. Αδ1 Πβ6 39. α5 Πβ5 40. Αε2 Πβ3 41. Αγ4 Β: γ1+ 42. Β: γ1 δ: γ4 43. Αδ4 Πβ5 44. Βα3 Ρα6 45. Βδ6 Πβ7 46. Αβ6 Αε8 47. Βδ8 Πε7 48. Αγ5 1 - 0.

Μιλαντίνοβιτς - Σουλεϊδης

(4ος γύρος)

1. δ4 Ιζ6 2. Αη5 δ5 3. Α: ζ6 η: ζ6 4. Ιγ3 ε5 5. ε3 Αε6 6. Βθ5 Ιδ7 7. 0 - 0 - 0 γ6: 8. Ιηε2 Βα5 9. ζ4 ε: ζ4 10. Ι: ζ4 0 - 0 - 0 11. Ρβ1 Αβ4 12. Ιγε2 ζ5 13. Βθ6 Πδε8 14. Ιγ1 Αζ8 15. Βθ4 Αε7 16. Βθ3 Ιζ6 17. Αδ3 Ιη4 18. Βζ3 Βγ7 19. θ3 Ιζ6 20. Ιγε2 Πθη8 21. γ4 Ρβ8 22. γ: δ5 γ: δ5 23. Ιγ3 Πδ8 24. Ιβ5 Ββ6 25. Ι: ε6 ζ: ε6 26. η4 Ιε4 27. η: ζ5 ε: ζ5 28. Β: ζ5 α6 29. Βε5+ Αδ6 30. Ι: δ6 Ι: δ6 31. Β: δ5 Πηε8 32. Βγ5 1 - 0.

Διάγραμμα Νο 119

Διάγραμμα Νο 120

Στα προηγούμενα: Στο Νο 117, ο μοναχικός βασιλιάς αντιμετωπίζει την κίνηση "κλειδί", 1. Αα4! Ρα6 2. Βδ5 ματ. Αν 1... Ρα8 2. Αγ6 Χ. Υπάρχει και το 1... Ρβ6 με 2. Ββ5Χ.

Στο 118 παίζουμε 1. Ιθ3! ~ 2. Ιζ4Χ Αν 1... ζ6 ή ζ5 2. Βε8 ή Ιε8Χ.

Πολύ καλή παρουσία στο Ατομικό Παγκόσμιο Πρωτάθλημα - που διεξάγεται ακόμα στο Λας Βέγκας - του Ελληνα GM Βασίλη Κοτρωνιά που, αφού προκρίθηκε στο δεύτερο γύρο, αυτή τη φορά αντιμετώπισε τον 30χρονο ισχυρό Ρώσο GM Αλεκσέεβ Ντρέεβ.

Και οι δύο παρτίδες ήταν μαχητικές, ειδικά η δεύτερη όπου ο Κοτρωνιάς παρά το εις βάρος του σκορ και παίζοντας με τα μαύρα έφτασε πολύ κοντά στη νίκη, (οι αναλύσεις δείχνουν ότι κέρδιζε), αλλά τελικά έκανε ισοπαλία. Μαζί με τον Κοτρωνιά αποκλείστηκαν κορυφαίοι Γκραντ Μάστερς όπως οι Τιβιάκοβ, Σπίλμαν κ.ά.

(Νικητής στο 3ο Δ. Τ. Κορίνθου ήταν ο Ουκρανός GM Ιγκορ Νοβίκοβ με 8 βαθμούς (7 νίκες + δύο ισοπαλίες), ενώ στη δεύτερη θέση ακολούθησε ο Γιουγκοσλάβος Ι. Μ. Ντράγκαν Σόλακ με 7,5 β. Τρίτος, σε ισοβαθμία με τον Χριστόδουλο Μπανίκα και τον Γιουγκοσλάβο GM Σλ. Μαριάνοβιτς, ήταν ο Γιάννης Παπαϊωάννου, που είναι και ο νικητής του παράλληλου Ανοιχτού Πρωταθλήματος Ελλάδας 1999 (βαθ. 7).

(Στο Διεθνές της Μυτιλήνης "Ελύτεια '99" νικητές ήταν ο Ν. Καλέσης, 7,5 β. (Ελλάδα 2368 ΕΛΟ), οι Βούλγαροι Γκεοργκίεβ και Πόρτσεβ με 7 β.

(Σκακιστικούς αγώνες διοργάνωσε και ο Μορφωτικός Σύνδεσμος Βαρβασίου Χίου "Ο ΦΑΡΟΣ" με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή. Στις παράλληλες εκδηλώσεις έδωσε αγώνα "σιμουλτανέ" ο Ι. Μ. Ηλίας Κουρκουνάκης.

• Μερικούς ακόμα νικητές από το επιτυχημένο Διεθνές Τουρνουά "Ελύτεια '99": Η Βουλγάρα Σ. Αλεξίεβα, ο Ελληνας μετρ Θ. Καραγιάννης και ο Βούλγαρος GM Ε. Ερμένκοβ, μοιράστηκαν 4 - 6 με 6,5 β. Στις θέσεις 7 - 10, ισοβάθμησε ο ελληνικής καταγωγής Ρώσος Μπόρις Αποστολίδης με τους Ελληνες Καραπάνο, Κακκανά και Αθανασιάδη, με 6 β. και ακολούθησαν οι Χριστόπουλος, Βλάχος, Αναιρούσης Π., Χριστόπουλος Ρωμύλος και Χρυσανθακόπουλος, όλοι με 5,5 βαθμούς.
• Ακόμα ένα γκρουπ αξιολογημένων από την FIDE Ελλήνων Σκακιστών/ στριών. (Διεθνές ΕΛΟ). 62. Γρατσέας 2254, Καζιλάρης 2254, Αγγελής 2252, Παλαμίδας 2251, Ψάρρας 2245, Μπαλάσκας Ν. 2242, Μίχος Θ. 2241, Χατζηδάκης 2240, Σερετάκης 2238, Πρέντος 2235, Αραμπατζής 2235, Συρίγος 2235, Μουρούτης Κ. 2228, Δημητριάδης Γ. 2228, Κούστας 2228, Γκόγκολης 2226, Κοφίδης Σπ. 2225, Αμέντολα 2225 80. Σταύρου 2225.

Στις αρχές του αιώνα που τελειώνει (1913) δημιούργησε ο παραπάνω συνθέτης το πρόβλημα με το οποίο θα ασχοληθείτε σήμερα.

Βάλτε το στη σκακιέρα, γιατί από το διάγραμμα θα δυσκολευτείτε. Παίζουν: τα λευκά και κάνουν ματ σε (3) τρεις κινήσεις

Λ: Ρθ7, Βη8, Πζ1, Ιγ4, Στρ. β5, δ3 (6).

Μ: Ρδ5, Ιε6, Ιθ4, Αε1, Στρ. γ5, δ4, ε5, ε7, η6 (9)

Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

Λευκά: Ρδ8, Βδ6, Πε3, Ιγ4, Ιη5, Αε7, Στρ. β3, γ2, γ7, δ5, ζ4, ζ2 (12) Μαύρα: Ρδ4, Πδ1, Πζ5, Ιγ3, Ιζ1, Αα7, Αη8, Στρ. α2, β7, ζ6, η4 (11)

Τα άσπρα κομμάτια έχουν την κίνηση και κάνουν ματ σε (2) δύο κινήσεις.

Μια πολύ καλή κίνηση, που δύσκολα αποφασίζεις να παίξεις γιατί υπάρχει αμέσως αντίπαλο ΣΑΧ, αποτελεί το "κλειδί" του προβλήματος. Αλλα στοιχεία είναι η αποκάλυψη, η διακοπή γραμμής κ. ά.

Στη σκακιέρα τώρα έχουμε: 1. Ββ4! με απειλή 2. Ιβ6Χ 1... ΠΧδ5+ 2. Ιδ6+Χ. Αν 1... Αδ5 ή Ιδ5 2. Βγ3 ή Πε4+ματ. Αν 1... ΙΧΠ ή ΡΧδ5, τότε 2. ΙΧΙ ή Βδ6 ματ!

Παίζουν τα μαύρα, ισοπαλία

Ο διεθνής μετρ Ηλίας Κουρκουνάκης, σε προηγούμενες σκακιστικές εκδηλώσεις στη Χίο. (Ορθιος σε αγώνα "σιμουλτανέ")