Μιλούσε ήσυχα, κόντρα στο άγχος, που βγάζανε τα λόγια του. Βέβαια, ο κρύος ιδρώτας και το ελαφρό τρέμουλο στο κάτω χείλος του αποκάλυπταν - για όποιον ήθελα να δει - την αγωνία του. Προσπαθούσε, όμως, να δείχνει ψύχραιμος.

«Πρέπει εμείς - οι υπόλοιποι - με τη στάση μας να τους αποθαρρύνουμε για τα χειρότερα» δικαιολογήθηκε. «Εχουν χάσει το μέτρο. Εχουν τυφλωθεί! Θα μας γράψουνε οι εφημερίδες του κόσμου. Η χώρα μας θα περάσει στο βιβλίο Γκίνες. Θα μας δείχνουν με το δάχτυλο! Θα γίνουμε σάιτ στο Ιντερνέτ»!

«Παρακαλώ, ηρεμήστε»! τον παρότρυνα.

«Κύριέ μου, δεν καταλαβαίνετε, πώς να ηρεμήσω», με αποπήρε. «Δε σας λέω γι' αυτά που έχουν ήδη συμβεί. Πάνε αυτά. Τα κατάπιαμε! Αυτά που έρχονται - και όλα δείχνουν πως θα είναι τα χειρότερα - αυτά με τρομάζουν. Δεν ξέρω - τώρα που πλησιάζει το τέλος - πού μπορεί να σταματήσουν και πού μπορούνε να φτάσουν! Τελείωσαν οι επισκέψεις στα ΚΑΠΗ και στους σταθμούς με τις ειδικές ανάγκες. Χόρεψαν οι κυρίες τους, ό,τι ήταν να χορέψουνε, τελείωσε το ρεπερτόριο! Τέλειωσαν και τα κάθε λογής πάρτι - των κάθε λογής στελεχών - στα κάθε λογής σκυλάδικα, μπαρουτάδικα, Ελληνάδικα, σκατάδικα και να με συγχωρείτε για τη λέξη, πώς να τα περιγράψω, όμως, όλα αυτά;... Τώρα, σας παρακαλώ, πέστε μου, τι είναι το επόμενο; Ποιος μπορεί να απαντήσει»;

«Το βλέπετε, σηκώσατε τα χέρια. Κανένας δεν μπορεί να απαντήσει, γι' αυτό είμαι τρομοκρατημένος! Μετά τα τσα-τσα και τα βαλς, μετά τα ζεϊμπέκικα και τα τσιφτετέλια, τι θα ακολουθήσει κύριε, σας ρωτάω; Στριπ-τιζ, επιδείξεις με μαγιό, άλμα σε ύψος, ακόντιο, σφαλιάρες, γιαουρτώματα; Κανένας δεν μπορεί να μας εγγυηθεί πως τα πράγματα θα μείνουνε μέχρις εδώ; Θα μπορούσα - όλοι θα μπορούσαμε - να συμβιβαστούμε, αν ξέραμε, πως, αυτό θα ήταν το τέλος. Ακόμα και στην επανάληψη των ροζ σκανδάλων θα συναινούσαμε. Ακόμα και σε κασέτες, που θα μοιράζονται στην Ομόνοια, θα λέγαμε, εντάξει! Ομως, σας θυμίζω, και πρέπει να το λάβετε πολύ σοβαρά υπόψη, πως στενεύουν τα όρια. Ο αγώνας γίνεται άγριος. Επιθετικός. Πού θα φτάσουνε κύριε, σας ρωτάω»;

«Λυπάμαι, δεν μπορώ να απαντήσω».

«Μπορώ, όμως, εγώ κύριε, γι' αυτό τρέμω! Θα δούμε, στα δελτία ειδήσεων, τον Λαλιώτη να τρέχει σαν δαίμονας πάνω στις οροσειρές της Μακεδονίας, κάνοντας κόντρες με την Μπακογιάννη, για να μας αποδείξει πως το αυτοκίνητό του τρέχει πάνω στην Εγνατία και όχι σε βουνοκορφές και λαγκάδια. Και η ψυχή μας θα σφίγγεται σε κάθε - απότομη - πλαγιά που θα κατεβαίνουν. Θα δούμε στα δελτία ειδήσεων τον κ. Γιαννόπουλο ζωσμένο στα άρματα - στην κορυφή του Ολύμπου - να ξεκινάει τον ένοπλο αγώνα!

«Αυτά δεν είναι πράγματα απίθανα να γίνουν», τολμάω.

«Αυτά είναι μόνο η αρχή», με αποπαίρνει. «Για τη συνέχεια σας ρωτάω»;

«Δεν μπορώ να φανταστώ τη συνέχεια», λέω.

«Η συνέχεια θα είναι μια τραγωδία», μου αποκαλύπτει. «Αφού θα κάνουν όλα τα παραπάνω - και άλλα ακατονόμαστα, ακόμα - θα καταλήξουνε πρωθυπουργός και αρχηγός της αντιπολίτευσης στο Ρίο. Πρώτος θα δοκιμάσει ο κ. Σημίτης. Θα ανέβει προσεκτικά στο τεντωμένο σκοινί και θα προσπαθήσει να περάσει απέναντι στο Αντίρριο. Θα προσπαθήσει να αποδείξει πως η ζεύξη επιτεύχθηκε. Στα χέρια του θα κρατάει το κοντάρι της ισορροπίας. Από κάτω το πλήθος θα αλαλάζει. Και έτσι όπως είναι αγύμναστος, ακριβώς στη μέση του πελάγους, θα απολέσει την ισορροπία του και θα χαθεί - οριστικά - στα νερά».

«Τότε, κύριε, θα έρθει η σειρά του άλλου Κώστα να αποδείξει πως αυτό είναι ικανότερος - σαν νεότερος. Οχι μόνο θα προσπαθήσει να περάσει απέναντι, αλλά, γελώντας - με εκείνο το σαρκαστικό γέλιο του - θα φωνάξει στο πλήθος, που τον παροτρύνει: και βέβαια η ΝΔ θα περάσει απέναντι χωρίς κοντάρι»!

Εδώ, για πρώτη φορά, μου φάνηκε πως είδα το φίλο μου να χαμογελάει. Με ένα χαμόγελο που έλεγε πολλά.

«Φυσικά θα πέσει και ο άλλος Κώστας»! είπε.

«Τελικά», καταλήγει σκεφτικός και θυμόσοφα, «υπάρχει θεία Δίκη».

Κάθε περικοπή της «κοινωνικής πολιτικής» είναι σε βάρος των γυναικών. Γιατί αυτές είναι που καλούνται να υποκαταστήσουν και σ' αυτό τον τομέα τις υποχρεώσεις της πολιτείας. Νέοι νόμοι και ρυθμίσεις στέλνουν πίσω τις γυναίκες στην οικονομική εξάρτηση, στην υποταγή, στην ανασφάλεια για τα γηρατειά, στις οπισθοδρομικές αντιλήψεις και προλήψεις για το ρόλο της γυναίκας και την αποκλειστική απασχόλησή της με το νοικοκυριό, τη φύλαξη των παιδιών και την περίθαλψη των γερόντων.

Η θεσμοθέτηση με το νόμο 2646/98 της μετατροπής της δημόσιας κοινωνικής πρόνοιας που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα σε πολιτική προγραμμάτων κοινωνικής φροντίδας και κατ' επέκταση η μείωση των δημόσιων δαπανών για την πρόνοια, οδηγεί τις γυναίκες στον κοινωνικό μεσαίωνα.

• Περιορίζεται η καθολικότητα της πρόνοιας. Δε θα απευθύνεται η δημόσια - δωρεάν πρόνοια σε όλους όσοι την έχουν ανάγκη και που μέρα με τη μέρα πολλαπλασιάζονται με την αντιλαϊκή πολιτική και τα προγράμματα σύγκλισης. Θα απευθύνεται μόνο σε μικρές ομάδες πληθυσμού, τους τελείως εξαθλιωμένους. Οι υπόλοιποι, που έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες πρόνοιας, θα πληρώνουν.

Στο πλαίσιο αυτό μετονομάζεται το σύστημα πρόνοιας σε σύστημα Κοινωνικής Φροντίδας, ότι δηλαδή φροντίζει εκ των υστέρων τους κοινωνικά ανήμπορους, τους περιθωριοποιημένους, όμως δεν προνοεί, δεν παίρνει μέτρα πρόληψης για να μη φτάσουν στην εξαθλίωση.

• Υποβαθμίζεται η παροχή των υπηρεσιών πρόνοιας με τη θεσμοθέτηση του εθελοντισμού. Ετσι επιχειρείται η ιδιωτικοποίηση και η υποκατάσταση υπηρεσιών κρατικής πρόνοιας με τη λειτουργία ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων) εθελοντικού χαρακτήρα, όπου θα διατίθενται τα μεγαλύτερα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού και της ΕΕ για την πρόνοια.

«Οι γυναίκες καλούνται να υποκαταστήσουν τις υπηρεσίες πρόνοιας» επισημαίνει η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας.

Η ΟΓΕ, μελετώντας όλες τις αρνητικές αλλαγές που υπέστη το ήδη υποβαθμισμένο σύστημα πρόνοιας που είχαμε, τις απορρίπτει, τις θεωρεί πισωγύρισμα, διότι για τις γυναίκες σημαίνουν τα εξής:

- Επιφόρτιση των γυναικών με υποχρεώσεις που είναι του κράτους (φύλαξη παιδιών, ηλικιωμένων, ΑΜΕΑ).

- Παροχή ανεπαρκών και υποβαθμισμένης ποιότητας υπηρεσιών, που δε θα ασκούνται από ειδικούς επιστήμονες, αλλά κυρίως από σεμιναριακά καταρτισμένους νέους και από γυναίκες, για τις γυναίκες και τις οικογένειές τους. Δηλαδή, μια μητέρα θα κρατάει στο σπίτι της μέχρι πέντε παιδιά άλλων εργαζομένων γυναικών ή θα φροντίζει για λίγες ώρες «εθελοντικά» κάποια άτομα με ειδικές ανάγκες ή ηλικιωμένους. Ενώ σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζονται παιδαγωγοί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γιατροί, νοσηλεύτριες, φυσικοθεραπευτές κλπ. Ετσι ο εθελοντισμός από κοινωνική αξία που είναι, από ανιδιοτελή προσφορά, μετατρέπεται σε κακοπληρωμένο επάγγελμα, εθελοντική μαύρη εργασία, εθελοντικό δουλεμπόριο, δίνοντας λύσεις στην αυξανόμενη ανεργία των νέων και των γυναικών. Ομως, είναι γνωστό ότι οι μεγάλοι «φιλάνθρωποι» δε χάνουν όταν προσφέρουν ορισμένα ψίχουλα από τα πλούτη τους. Γλίτωσαν φόρους, ξεπλένουν βρώμικο χρήμα, αποκτούν κύρος και αίγλη, με σκοπό την εξασφάλιση της κοινωνικής ανοχής απέναντί τους.

- Ακριβοπληρωμένες υπηρεσίες πρόνοιας αμφιβόλου ποιότητας από τον ιδιωτικό τομέα, για όσους και όσες έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν.

- Αύξηση της οικονομικής συμμετοχής των χρηστών για υπηρεσίες πρόνοιας (παιδικοί σταθμοί, εθνικά γυμναστήρια, κατασκηνώσεις, κέντρα για παιδιά και ηλικιωμένους ΑΜΕΑ κλπ.) από τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Διότι με τη μεταφορά αυτή της άσκησης αρμοδιότητας στην ΤΑ (δήμοι, νομαρχίες) χωρίς τη μεταφορά των ανάλογων κονδυλίων και του ανάλογου προσωπικού, οι δημότες - χρήστες προνοιακών υπηρεσιών θα ξαναπληρώνουν στην ΤΑ αντίστοιχο κονδύλι γι' αυτές τις υπηρεσίες.

- Μείωση έως και περικοπή επιδομάτων σε μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες, σε πρόσφυγες ή παλιννοστούντες, σε ανάπηρους και χρονίως πάσχοντες.

- Χτύπημα των ασφαλιστικών ταμείων των εργαζομένων αφ' ενός μεν γιατί η κυβέρνηση τα θεωρεί μια από τις πηγές των εσόδων της για την άσκηση στοιχειώδους προνοιακής πολιτικής και αφ' ετέρου με την υπερβολική αύξηση των νοσηλίων και των φαρμάκων.

- Συρρίκνωση και υποβάθμιση ακόμα και αυτών των ελάχιστων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας, όπως προληπτικής ιατρικής, εμβολιασμών νηπίων, κέντρων οικογενειακού προγραμματισμού.

Η ΟΓΕ διεκδικεί ένα δημόσιο σύστημα πρόνοιας με δωρεάν αναβαθμισμένες υπηρεσίες για όλο το λαό και όχι μόνο για τους εξαθλιωμένους.

Η παροχή υπηρεσιών πρόνοιας είναι υποχρέωση του κράτους, βάσει του άρθρου 21 του Συντάγματος και πρέπει να είναι ισότιμη για όλους τους πολίτες. Στόχος της δεν πρέπει να είναι η ανακούφιση κάποιων ατόμων ή ομάδων ιδιαίτερα δυστυχούντων, αλλά αντίθετα να στοχεύει στην πρόληψη δημιουργίας αρνητικών καταστάσεων. Εξάλλου η πρόληψη στοιχίζει λιγότερο από τη θεραπεία ενός προβλήματος.

Ο ελληνικός λαός, μέσω των αμέσων και έμμεσων φόρων, πληρώνει το κράτος για υπηρεσίες κοινωνικής πολιτικής, γι' αυτό απαιτούμε και δεν επαιτούμε. Αλλά μέλημα της κυβέρνησης είναι να διαμορφώσει τη βιτρίνα της κοινωνικής ευαισθησίας, δίνοντας βοηθήματα και συσσίτια στο πιο εξαθλιωμένο τμήμα του πληθυσμού.

Τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τη δραστική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης θα δοθούν - ήδη έχει ξεκινήσει η σχετική διαδικασία μέσω του ΟΑΕΔ - στους εργοδότες για να προλαμβάνουν για ένα μικρό χρονικό διάστημα κάποιους ανέργους και να συγκαλύπτονται οι δείκτες της ανεργίας. Απώτερος στόχος τους είναι οι μισοαπασχολούμενοι και οι άνεργοι μακράς διάρκειας, που το 70% αυτών είναι γυναίκες, να μη θεωρούνται άνεργοι και να μην υπάρχει καμιά υποχρέωση απέναντί τους.

Μια σύγχρονη κοινωνική πολιτική είναι εκείνη που στο κέντρο της προσοχής της έχει τους εργαζόμενους, με επαρκή κρατική χρηματοδότηση και με διευρυμένα ουσιαστικά εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα. Αυτή όμως η πολιτική δεν μπορεί αντικειμενικά να συμβαδίσει με τους όρους σύγκλισης που θέτει η ΟΝΕ, διότι από τη φύση της έχει μεγάλο οικονομικό κόστος...

Η συνομιλήτρια μας είναι ένα από τα χιλιάδες θύματα της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, δουλεύει με ωρομίσθιο και δεν ξέρει πότε και αν θα μπορέσει να φτάσει στη σύνταξη. Εχει γίνει «μπαλάκι» για να συνδυάσει τις εργασιακές με τις οικογενειακές της υποχρεώσεις, αλλά και να υποκαταστήσει αυτό που θα 'πρεπε να είναι ο ρόλος του κράτους, μεγαλώνοντας τα εγγόνια της.

Μιλάμε μαζί της και η πρώτη σκέψη είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια κλασική περίπτωση «απασχολήσιμης». Εκλεισε το παράρτημα του εργοστασίου ταπετσαρίας όπου εργαζόταν και για ένα διάστημα, ύστερα από πολλά χρόνια δουλιάς, βρέθηκε άνεργη. Σήμερα εργάζεται με ωρομίσθιο σε σούπερ μάρκετ. Η Μάγδα Θεοδωράτου είναι γιαγιά πέντε εγγονιών και στέλεχος της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας.

«Δεν είναι τα παιδιά που σε κάνουν να νιώθεις άσχημα όταν αναλαμβάνεις την ευθύνη τους, αλλά η γενικότερη κατάσταση, λέει. Τα παιδιά δίνουν χαρά, όμως πόσο μπορεί να αντέξει μια γυναίκα με συσσωρευμένη κούραση ψυχική και σωματική, που έχει δουλέψει μια ολόκληρη ζωή; Τα νέα ζευγάρια όταν δεν καλύπτονται από κρατικό παιδικό σταθμό πρέπει να πληρώνουν ιδιωτικό για να μπορέσουν να εργαστούν. Εχουν μεγάλες δυσκολίες. Η μητέρα της μιας νύφης μου εργαζόταν επίσης και κάναμε... ανθρωποκυνηγητό για να προλάβω να πάρω τα παιδιά όταν σχόλαγα από τη δουλιά τη δική μου... Δεν υπάρχει μέριμνα από το κράτος». Και πού είμαστε ακόμα... Μόνο στην αρχή! Πριν λίγες μέρες ο πρωθυπουργός μίλησε για κοινωνικό κράτος, έδωσε υποσχέσεις και δεν παρέλειψε να θυμηθεί ότι οι Ελληνες πολίτες έχουν... περισσότερες κοινωνικές παροχές απ' ό,τι οι πολίτες άλλων χωρών. Δε γνωρίζει άραγε ότι στη χώρα μας οι δαπάνες για κοινωνική προστασία βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο απ' όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης;

Στην πραγματικότητα η κατεδάφιση της κοινωνικής πολιτικής έχει ήδη αρχίσει μπροστά στη λαίλαπα της κατάργησης δικαιωμάτων που θα αρχίσει αμέσως μετά τις εκλογές...