Η ένταξη των νοσοκομείων του ΙΚΑ στο σύστημα των εφημεριών του ΕΣΥ παρουσιάστηκε ως σημαντική συμβολή του Ιδρύματος στο κοινωνικό σύνολο. Οντως τα νοσοκομεία του ΙΚΑ, παρά τις δυσκολίες και τις ανεπάρκειες που έχουν, βοήθησαν ουσιαστικά στο σύστημα εφημεριών και προσέφεραν ουσιαστικές υπηρεσίες σε ασθενείς στην ώρα της ανάγκης.

Ομως, το κράτος δεν ανέλαβε το κόστος αυτής της επιλογής για το ΙΚΑ - όπως δεν αναλαμβάνει και το κόστος των ανασφάλιστων στα δημόσια νοσοκομεία και επιχειρεί να το μετακυλήσει στις πλάτες των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Ετσι τώρα η διοίκηση του ίδιου του Ιδρύματος, προσαρμοζόμενη και προωθώντας τη λογική της ανταποδοτικότητας, προσπαθεί να "ξεφορτωθεί" τους ανασφάλιστους και τους ξαποστέλνει στα δημόσια νοσοκομεία με το πρόσχημα της προτεραιότητας της προσφοράς υπηρεσιών στους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ.

Ετσι τώρα οι γιατροί του ΙΚΑ, σύμφωνα με έγγραφο της Διεύθυνσης Υγειονομικών Υπηρεσιών, είναι υποχρεωμένοι όταν έχουν έναν ασθενή να... γνωματεύσουν - εκτός απ' την αρρώστια - και για την ασφαλιστική κάλυψη ή την οικονομική δυνατότητα του ασθενούς. Δηλαδή οι γιατροί - αν εφαρμόσουν την εγκύκλιο - θα υποχρεωθούν σε μια ασυμβίβαστη, δεοντολογικά με την ιατρική, κρίση και πράξη.

Το έγγραφο έστειλε η Διεύθυνση Υγειονομικών Υπηρεσιών προς τα νοσοκομεία του ΙΚΑ στις 26.4.1999 και αναφέρει τα εξής: "Οπως είναι γνωστό τα Νοσοκομεία του ΙΚΑ συμμετέχουν στο Σύστημα Εφημεριών των Νοσοκομείων του ΕΣΥ και είναι υποχρεωμένα να περιθάλπουν τα επείγοντα περιστατικά που χρειάζονται πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια περίθαλψη. Στα πλαίσια αυτά, παρέχεται η δυνατότητα να δοθούν οι πρώτες βοήθειες και οδηγίες, ώστε να κατευθυνθεί σε κρατικό νοσοκομείο, για την περαιτέρω θεραπεία του οιουδήποτε ασθενή που δεν μπορεί να αποδείξει τον ασφαλιστικό του φορέα. Οι περιπτώσεις εισαγωγής θα αξιολογούνται κυρίως με κριτήρια ιατρικά, αλλά και οικονομικά, δεδομένου ότι η λειτουργία των Νοσοκομείων μας χρηματοδοτείται από τις εισφορές των ασφαλισμένων μας, στους οποίους το ΙΚΑ οφείλει να παρέχει κατά απόλυτη προτεραιότητα τις υπηρεσίες του".

Στη συνέχεια η Διεύθυνση Υγειονομικών Υπηρεσιών ζητά την εθνικότητα του ασθενή, ονομαστικά στοιχεία των ασθενών που πήραν περίθαλψη στα Νοσοκομεία του ΙΚΑ ως εξωτερικοί ασθενείς και εκείνων που νοσηλεύτηκαν μέχρι 31.3.99. Επίσης ζητά τη διάγνωση εισόδου, την κλινική που έγινε η νοσηλεία, τις μέρες νοσηλείας, τις εξετάσεις, τη φαρμακευτική δαπάνη. Επιπλέον ζητά, αν έγινε επέμβαση, να προσδιοριστεί η επέμβαση και το κόστος των υλικών.

Τέλος, ζητά από 1.4.1999 να στέλνονται στη Διεύθυνση Υγειονομικών Υπηρεσιών ανά μήνα καταστάσεις με τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω. Μ' άλλα λόγια ζητά οικονομικό τσεκ - απ των ανασφαλίστων.

Η μετακίνηση των ανασφάλιστων αλλοδαπών προς τα νοσοκομεία του ΕΣΥ δε σημαίνει και λήξη της ταλαιπωρίας τους. Μπορεί να συμβεί αυτό που συνέβη στην καθηγήτρια απ' την Αλβανία που τραυματίστηκε στην Ολυμπία, νοσηλεύτηκε στο Νοσοκομείο του Πύργου και όταν πήρε εξιτήριο τής κράτησαν το διαβατήριο επειδή δεν πλήρωσε τα νοσήλια.

Ακόμα υπάρχει η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του "Ιπποκράτειου" Θεσσαλονίκης,που για τα επείγοντα περιστατικά ανασφάλιστων ή αλλοδαπών προβλέπει την καταβολή των νοσηλίων "αν δύνανται, άλλως η διεύθυνση του νοσοκομείου εισηγείται στη διοίκηση του νοσοκομείου για την κάλυψη των νοσηλίων του ασθενή με όλα τα αναγκαία παραστατικά".

Για τα μη επείγοντα περιστατικά των ανασφαλίστων και των οικονομικών προσφύγων το "Ιπποκράτειο" προβλέπει την εισαγωγή για νοσηλεία μόνο όταν υπάρχει έγκριση της διεύθυνσης του νοσοκομείου. Και για να δοθεί έγκριση πρέπει να προσκομίζεται γνωμάτευση ειδικού ιατρού Εξωτερικών Ιατρείων για πάθηση και αναγκαιότητα νοσηλείας και προγραμματισμός εισαγωγής. Επίσης προβλέπει γραμμάτιο είσπραξης προκαταβολής νοσηλίων αξίας ίσης με το 50% της πιθανολογούμενης δαπάνης ή κάθε επίσημο έγγραφο που βεβαιώνει την απαλλαγή από έξοδα νοσηλείας (χαρτί απορίας, διακρατική συμφωνία, πράσινη κάρτα, ενημέρωση επίσημου κρατικού φορέα).

Οι ασφαλιστικές εταιρίες διεκδικούν σημαντικό τμήμα της Κοινωνικής Ασφάλισης για να μπορέσουν να αναπτύξουν ολοκληρωμένα ιδιωτικά συστήματα υγείας. Τα τελευταία οχτώ χρόνια τα ασφάλιστρα ζωής σχεδόν εξαπλασιάστηκαν παρουσιάζοντας μια μέση ετήσια αύξηση 25,19%. Ωστόσο όμως, η αγορά της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα παραμένει μικρή. Ετσι οι ασφαλιστικές εταιρίες ετοιμάζουν τη δημιουργία δικτύων παροχής υπηρεσιών υγείας που θα απαρτίζονται από γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, νοσοκομεία και άλλες υπηρεσίες υγείας.

Οι παραπάνω πλευρές παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν σε συνάντηση του Φόρουμ για την Υγεία που έγινε στις 28 - 30 Μάη 1999 στην Καλαμάτα. Οι ιδιαίτερες πλευρές της ιδιωτικής ασφάλισης στην υγεία παρουσιάστηκαν κυρίως από δυο εργασίες: "Συμπληρωματική Ασφάλιση Υγείας στην Ελλάδα" - των Γ. Καραλή,Μπ. Οικονόμου και Γ. Κυριόπουλου - και "Ιατροασφαλιστικά ιδιωτικά σχήματα στην Ελλάδα",του Λ. Λιαρόπουλου.

Μιλώντας στο ίδιο συνέδριο ο υφυπουργός Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκης - μεταξύ των άλλων - είπε ότι η αποκρατικοποίηση των ΔΕΚΟ αποτελεί ένα απ' τα καλύτερα μέσα άσκησης κοινωνικής πολιτικής και ότι με αυτόν τον τρόπο μπορούν να αντιμετωπιστούν και προβλήματα των ασφαλιστικών τους ταμείων. Αυτή η νότα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως προάγγελος του ανοίγματος απ' την κυβέρνηση του μεγάλου πακέτου για το ασφαλιστικό...

Η δραστηριότητα της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας στην Ελλάδα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80 εξαντλούνταν στην κάλυψη των δαπανών για νοσοκομειακή περίθαλψη και τοκετό και της απώλειας εισοδήματος από την αποχή από την εργασία λόγω ασθένειας.

Το 1982 εμφανίστηκαν οι κάρτες νοσηλείας, ως αποτέλεσμα του ανταγωνισμού μεταξύ των ασφαλιστικών εταιριών. Η υπερβολική χρήση των καρτών νοσηλείας οδήγησε στη σταδιακή τους απόσυρση.

Το 1997 η παραγωγή ασφαλίστρων του κλάδου ζωής ήταν 283,3 δισ. δραχμές ή το 50,05% του συνόλου των ασφαλίστρων της ιδιωτικής ασφάλισης. Μέχρι το 1996, οι ασφαλίσεις ζωής και υγείας συμμετείχαν σε ποσοστό μικρότερο από 50% στη συνολική παραγωγή ασφαλίστρων. Ομως οι ασφάλειες ζωής - υγείας για πρώτη φορά το 1997 ξεπέρασαν το 50%. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι άσχετη - αναφέρθηκε και στη συνάντηση - με τη θεσμοθέτηση των Δικτύων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας στο δημόσιο τομέα με τον αντι-ΕΣΥ νόμο 2519/97.

Τα τελευταία οχτώ χρόνια τα ασφάλιστρα ζωής, σε τρέχουσες τιμές, σχεδόν εξαπλασιάστηκαν (483,24%) με μέση ετήσια αύξηση 25,19% και σε σταθερές τιμές υπερδιπλασιάστηκαν (121,94%) με μέση ετήσια αύξηση 10,62%.

Εξετάζοντας την κατανομή των ασφαλειών ζωής - υγείας στους επιμέρους κλάδους τους, φαίνεται ότι ο κλάδος ζωής - υγείας κατέχει το 76,29%. Η μέχρι σήμερα έλλειψη αυτοτελών ασφαλιστικών προϊόντων υγείας καθιστά δυσχερή την ακριβή μέτρηση του ύψους των ασφαλίσεων υγείας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις που στηρίζονται σε μελέτη του 1990, το 1997 οι ασφάλειες υγείας κυμαίνονταν μεταξύ 65 - 71 δισ. δρχ. (23 - 25% του συνόλου του κλάδου ζωής).

Την ίδια αυξητική πορεία είχαν τα κατά κεφαλήν ασφάλιστα που φαίνονται στον πίνακα.

Σήμερα στην Ελλάδα έχουν ανακοινωθεί δύο ιδιωτικά προγράμματα φροντίδας: Το δίκτυο Medisystem της Interamerican και το La Vie Health του ομίλου Ιατρικού Κέντρου. Στο άμεσο μέλλον προβλέπεται η είσοδος και άλλων ασφαλιστικών εταιριών καθώς γίνονται πολυποίκιλες διαπραγματεύσεις. Ενδεικτικά αναφέρθηκε η δημιουργία του δικτύου της Total Care με τη συνεργασία της Αγροτικής Ασφαλιστικής και της Metrolife Εμπορικής, ενώ και η Εθνική Ασφαλιστική διαπραγματεύεται τη σύναψη συμφωνίας με νοσηλευτικές μονάδες.

Η κερδοφορία των εταιριών που προσφέρουν ιδιωτικά ιατροασφαλιστικά σχήματα προέρχεται από ασφαλιστικές εργασίες και όχι απ' την παροχή υπηρεσιών, είπε ο Λ. Λιαρόπουλος.

Οπως επισήμαναν με παρεμβάσεις τους εκπρόσωποι ασφαλιστικών εταιριών, τα συμβόλαια υγείας οι εταιρίες τα προσφέρουν ως μέρος ενός πακέτου που προσφέρουν οι όμιλοι των εταιριών. Δηλαδή να σε κάνουν πελάτη και σε άλλους τομείς.

"Οι εταιρίες δεν κρίνουν απαραίτητη ή επιθυμητή τη μετατροπή των σημερινών ομαδικών συμβολαίων σε συμβόλαια κάλυψης μέσω δικτύων. Συνεπώς ο μεγάλος αυτός αριθμός ασφαλισμένων θα πρέπει να προέλθει κυρίως από ατομικά συμβόλαια", είπε ο Λ. Λιαρόπουλος, για να τονίσει: "Μόνο αν δοθεί το δικαίωμα προτίμησης στην Ασφάλιση έχει πιθανότητες να "σταθεί" έναενοποιημένο ιδιωτικό σύστημα με σοβαρό ενδεχόμενο την κατάρρευση της Κοινωνικής Ασφάλισης".

Ο Λ. Λιαρόπουλος έθεσε ως υπόθεση προς διερεύνηση, π.χ., απ' το ΙΚΑ και το ΤΕΒΕ την "πώληση" μέρους της ασφαλιστικής ύλης σε ιδιωτικά σχήματα και κατέληξε με το ερώτημα αν ένα ιδιωτικό σχήμα μπορεί να ασφαλίσει και να περιθάλπει έναν ασφαλισμένο, π.χ., του ΤΕΒΕ με μικρότερο ασφάλιστρο από αυτό που πληρώνει σήμερα το ΤΕΒΕ.

Τέλος, επισήμανε ότι αν γίνουν τέτοιες ρυθμίσεις τότε νοσοκομεία όπως ο "Ευαγγελισμός" πρέπει να "πωληθούν" ή να μπουν κάτω από τέτοια σχήματα.

Κείμενα:

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ