Η πολύκροτη ανακοίνωση γενικών αρχών της "Ομάδας των Οκτώ" δεν είναι παρά ένα χαρτί μερικών εκατοντάδων φράσεων δίχως καινό και δίχως ουσιαστικό περιεχόμενο όσον αφορά τον υποτιθέμενο αρχικό στόχο: τη δημιουργία και σμίλευση ενός πλαισίου προτάσεων με στόχο την επίτευξη ειρήνευσης στη Γιουγκοσλαβία. Οσο δε αφορά στα πολύκροτα επτά βασικά του σημεία, αυτά δε θυμίζουν παρά χρησμό της Πυθίας, που μπορεί να ερμηνευτεί κατά το δοκούν από τον καθένα και να κριθεί επιτυχής ανάλογα με το αποτέλεσμα... Επιπλέον, συνιστούν μία οργανωμένη προσπάθεια "νομιμοποίησης" των επιδρομών και του σχεδίου του ΝΑΤΟ για τη Γιουγκοσλαβία, διά του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παραμερισμό της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης και επισημοποίηση του ρόλου της Μόσχας ή μελών της ηγεσίας ως "μεσολαβητή" - ή συνένοχου... - σε μετέπειτα "διαβουλεύσεις"...

Και αυτά δεν προκύπτουν μετά από κάποια βαθυστόχαστη ανάγνωση του επίσημου κειμένου της διάσκεψης στο Πέτερσμπεργκ της Γερμανίας. Το ίδιο το κείμενο "μιλά" από μόνον του... Ομως, φαίνεται ότι το πρόβλημα δε βρίσκεται στο κείμενο αλλά σε όσους επιθυμούν να το "ερμηνεύουν" και προβάλλουν σ' αυτό επιθυμίες και επιδιώξεις, που σχετίζονται ελάχιστα με τον πόθο για ειρήνη και περισσότερο με το ανεβοκατέβασμα (limit up και limit down) στις επίσημες χρηματαγορές. Ας μη σχολιάσουμε δε το γεγονός πως οι γενικές αρχές του Πέτερσμπεργκ συνοδεύτηκαν από τον ανελέητο, φονικό βομβαρδισμό της περασμένης Παρασκευής στη Νις!

Για του λόγου το αληθές αξίζει να κάνουμε μία πιο συγκεκριμένη αναφορά στα σημεία της περιβόητης ανακοίνωσης των υπουργών Εξωτερικών της "Ομάδας των Οκτώ" (Δηλαδή, οι επτά πλουσιότερες χώρες του κόσμου τουτέστιν ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιαπωνία, Καναδάς, Ιταλία και της οικονομικο-- πολιτικά ασθενούσας Ρωσίας).

Να, λοιπόν, σε τι κατέληξαν την περασμένη Πέμπτη στο Πέτερσμπεργκ της Γερμανίας οι υπουργοί Εξωτερικών των "Οκτώ". "Αποφάσισαν":

1. "Αμεση και επαληθεύσιμη παύση της βίας και της καταστολής στο Κοσσυφοπέδιο".

Πρόκειται για φράση που μπορεί να ερμηνευτεί τουλάχιστον κατά δύο τρόπους αλλά που ωστόσο δεν αφήνει πολλά περιθώρια "ανάγνωσης". Ποιον αφορά η παύση της βίας στο Κοσσυφοπέδιο; Να αφορά τις δυνάμεις του γιουγκοσλαβικού στρατού, που ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΕ τον κατηγορούν για εθνοκαθάρσεις; Να αφορά το ΝΑΤΟ, που από τις 24 Μάρτη έχει ισοπεδώσει και αιματοκυλήσει τις περισσότερες περιοχές της επαρχίας που κατοικούνταν (προ των επιδρομών) από μία πλειοψηφία; Πρόκειται για μία πρόταση, που διακρίνεται από ασάφεια μόνον όταν αναγνωστεί για πρώτη φορά. Τη δεύτερη φορά θα διακρίνει κανείς πως γίνεται λόγος μόνον για το Κοσσυφοπέδιο και όχι για ολόκληρη τη Γιουγκοσλαβία, που εδώ και επτά βδομάδες βομβαρδίζεται ανηλεώς από το ΝΑΤΟ... Οπερ σημαίνει πως "παραλήπτης" του πρώτου σημείου της ανακοίνωσης των "Επτά" είναι μόνον το Βελιγράδι (!) και όχι το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, παρά τον πόθο του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Ιγκόρ Ιβάνοφ.

Επιπλέον, η φράση αυτή προκαταλαμβάνει πως "οποιαδήποτε παύση βίας και καταστολής στο Κοσσυφοπέδιο" θα πρέπει να είναι "επαληθεύσιμη". Κάτι που προφανώς μεταφράζεται, τουλάχιστον, σε αμφισβήτηση της φερεγγυότητας του Βελιγραδίου ως (συν) διαπραγματευόμενου όχι μόνον από τα "7" πλούσια μέλη της "Ομάδας των Οκτώ", αλλά από όλα. Τι σημαίνει αυτό; Σε πρώτο επίπεδο, ότι "επισημοποιείται" ο μεσολαβητικός ρόλος της Ρωσίας στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας.

Οσον αφορά δε τις θέσεις του Βελιγραδίου πάνω σ' αυτή την πρόταση, θα πρέπει κανείς να παρατηρήσει (σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του εκπροσώπου του γιουγκοσλαβικού υπουργείου Εξωτερικών και του Γιουγκοσλάβου πρέσβη στην Αθήνα...) πως η σερβική πλευρά έχει επιμόνως και επανειλημμένα ζητήσει τον τερματισμό των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών προ της έναρξης κάποιας διαδικασίας για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στο Κοσσυφοπέδιο.

2. "Αποχώρηση από το Κόσσοβο των στρατιωτικών, αστυνομικών και παραστρατιωτικών δυνάμεων".

Πρόκειται για πρόταση αμφίσημη καθώς δε διευκρινίζει - "επιμελώς"... πιστεύουμε - εάν πρόκειται για μαζική ή μερική απόσυρση των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων από την περιοχή. Να πρόκειται για μία ένδειξη υποχώρησης του ΝΑΤΟ στη γνωστή θέση του περί μαζικής αποχώρησης όλων των δυνάμεων της Γιουγκοσλαβίας από την περιοχή; Χωρίς να αποκλείεται εντελώς κάτι τέτοιο, θα πρέπει να σημειώσουμε πως στις δηλώσεις που έκαναν κατόπιν της διάσκεψης οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ και ευρωπαϊκών χωρών των "8", εκτός της Ρωσίας, κατέστη σαφής η πρόθεσή τους για μαζική αποχώρηση των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων.

Το Βελιγράδι, σ' αυτό, έχει ανακοινώσει πως δεν αντιτίθεται στη μερική αποχώρηση των δυνάμεων του γιουγκοσλαβικού στρατού και της Αστυνομίας μέχρι τον αριθμό των 12.000 ανδρών, όπως εκτιμά, πως ήταν μετά τη συμφωνία της 15ης Οκτώβρη '98 ανάμεσα σε Μιλόσεβιτς και (τον ειδικό απεσταλμένο του Κλίντον) Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ.

3. Αποστολή μίας αποτελεσματικής διεθνούς πολιτικής παρουσίας ασφαλείας, η οποία θα εγκριθεί και υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Εθνη, που είναι ικανά να εγγυηθούν την επίτευξη κοινών στόχων.

Η ουσία αυτής της αμφίσημης φράσης παραπέμπει στις διαφωνίες ανάμεσα σε Μόσχα και τα έτερα μέλη της "Ομάδας των Οκτώ". Η πρώτη επιθυμεί την αποστολή (ελαφρά;) οπλισμένων κυανόκρανων του ΟΗΕ από χώρες που δεν έχουν συμμετάσχει ενεργά στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς. Οι υπόλοιποι επτά θέλουν την αποστολή μίας βαριάς οπλισμένης "διεθνούς" δύναμης με σκληρό ΝΑΤΟικό πυρήνα.

4. Εγκατάσταση μίας προσωρινής κυβέρνησης στο Κοσσυφοπέδιο, που θα αποφασιστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για να επιβεβαιώσει τις συνθήκες μίας ειρηνικής και φυσιολογικής ζωής όλων των κατοίκων του Κοσσυφοπεδίου.

Πέραν του αδιαμφισβήτητου γεγονότος πως η φράση παραπέμπει σε μία κακή επανέκδοση ανάλογου σημείου προτάσεων στις συνομιλίες του περασμένου Φλεβάρη στο Ραμπουγέ, είναι ξεκάθαρα δύο τινά: Αφ' ενός, ότι η διατύπωση ανοίγει το παράθυρο για τη μελλοντική εγκατάσταση "διεθνούς διοίκησης" και μετατροπή του Κοσσυφοπεδίου σε "διεθνές προτεκτοράτο" (κάτι που είχε γίνει στη Βοσνία, όπου αυτή τη στιγμή διοικείται από τον δικτάτορα "της διεθνούς κοινότητας" Κάρλος Ουέστερντοπ!). Αφ' ετέρου, η αναφορά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν είναι παρά έμμεση και εκ των υστέρων προσπάθεια νομιμοποίησης των ΝΑΤΟικών επιδρομών και ιδιαίτερα "νομιμοποίησης" των όποιων λύσεων επιθυμούν να σερβίρουν ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ στην περιοχή. Είναι μάλλον περιττό να επαναλάβουμε πως τόσο η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση, όσο και οι πολιτικοί ηγέτες (να μην πούμε για τους αντάρτες του UCK) παραμερίζονται εντελώς από τα κέντρα λήψης (ή επισημοποίησης) αποφάσεων που θα αφορούν αυτή την "προσωρινή κυβέρνηση" στο Κοσσυφοπέδιο...

5. "Ασφαλής και ελεύθερη επιστροφή όλων των προσφύγων και απομακρυνθέντων προσώπων και ανεμπόδιστη πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανώσεων αρωγής στο Κοσσυφοπέδιο".

Πρόκειται για τον, ίσως, πρώτο όρο της ανακοίνωσης των γενικών αρχών των "Οκτώ" που αποδέχεται το Βελιγράδι. Προ ημερών, άλλωστε, ο Γιουγκοσλάβος πρέσβης στην Αθήνα, Ντραγκομίρ Βουτσίτσεβιτς, είχε τονίσει πως η κυβέρνησή του επιθυμεί την επιστροφή όλων των προσφύγων και πως καταβάλλει προσπάθειες γι' αυτό.

6. "Μια πολιτική διαδικασία προς την εγκαθίδρυση ενός προσωρινού πολιτικού πλαισίου συμφωνίας υπό τον όρο μίας ουσιαστικής αυτοδύναμης κυβέρνησης στο Κοσσυφοπέδιο, που να λαμβάνει υπόψη τις συμφωνίες του Ραμπουγέ και τις αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ενότητας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας και των άλλων χωρών της περιοχής και την αποστρατικοποίηση του Απελευθερωτικού Στρατού Κοσσυφοπεδίου".

Είναι ο δεύτερος και τελευταίος όρος με τον οποίο το Βελιγράδι δεν έχει, σε πρώτο επίπεδο, πρόβλημα... ιδίως μετά τις συναντήσεις του Ρουγκόβα με τους Μιλόσεβιτς και Μιλουτίνοβιτς μεσουσών των ΝΑΤΟικών επιδρομών. Η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση εμμένει στην εξεύρεση πολιτικής λύσης με τη διαφορά ότι θεωρεί πως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο με απευθείας συνομιλίες με τους πολιτικούς ηγέτες των Κοσσοβάρων Αλβανών, ή ανάμεσα σε Βελιγράδι και Ηνωμένα Εθνη. Αλλο, αν το ρόλο του μεσολαβητή παίζει (αν) επισήμως η Μόσχα.

7. "Ευρεία προσέγγιση προς μία οικονομική ανάπτυξη και σταθεροποίηση της κρίσης στην περιοχή".

Η φράση βρίσκει ανταπόκριση όχι τόσο στις καρδιές των Γιουγκοσλάβων αλλά στις τσέπες των χρηματιστών και ιδιαίτερα στους μεγαλοεργολάβους ΗΠΑ, ΕΕ και Βαλκανίων. Να θυμίσουμε εδώ την άνοδο των μετοχών κατασκευαστικών εταιριών σε ορισμένα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια;

Το "μέλλον" της ανακοίνωσης του Πέτερσμπεργκ είναι - αν όχι θολό - τουλάχιστον αόριστο...

Το ίδιο το κείμενο αναφέρει πως τη σκυτάλη αναλαμβάνουν όχι οι υπουργοί Εξωτερικών των "Οκτώ" (όπως θα άρμοζε σε μια σοβαρή υπόθεση) αλλά... οι πολιτικοί διευθυντές των υπουργείων τους. Ο πρώτος "οιωνός" της διεκπεραίωσης και μετεξέλιξης των γενικών αρχών από τους πολιτικούς διευθυντές των υπουργείων ήρθε μόλις την περασμένη Παρασκευή οπότε αναβλήθηκε - τουλάχιστον για την επόμενη βδομάδα - η προγραμματισμένη για τις 7 Μάη σύσκεψή τους. Εάν, πάντως, οι πολιτικοί διευθυντές καταφέρουν να ξεπεράσουν τα "οργανωτικά" τους προβλήματα και συναντηθούν συντόμως, τότε υποτίθεται πως θα αναλάβουν να... "χαράξουν ένα χάρτη πορείας για μελλοντικά συγκεκριμένα βήματα προς μία πολιτική λύση της κρίσης του Κοσσυφοπεδίου".

Εως ότου - εάν... και "όπως" - γίνουν όλα αυτά, θα γίνει προσπάθεια βολιδοσκόπησης ακόμη και πειθούς της Κίνας, προκειμένου να μην προβάλλει"βέτο" στο προσχέδιο απόφασης που θα προωθηθεί προς έγκριση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλωστε, μιας που ΗΠΑ και ΝΑΤΟ τώρα "θυμήθηκαν" τον ΟΗΕ, Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες θα προσπαθήσουν - τουλάχιστον - να κερδίσουν "ομόφωνα" τη νομιμοποίηση της "Παγκόσμιας Επιβολής Αναρχίας", που επιδιώκουν μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

"Εξωτερικές συγκρούσεις, αλλά και εσωτερικές πηγές αποσταθεροποίησης μπορεί κατά περιόδους να γίνουν απειλητικές και να υπονομεύσουν την ασφάλεια της Μακεδονίας και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της. Διεθνείς διαμορφωτές πολιτικής εκφράζουν φόβους ότι οποιαδήποτε διάχυση της σύγκρουσης μπορεί να οδηγήσει σε μία ανάμειξη τις όμορες χώρες και να οδηγήσει σε έναν περιφερειακό πόλεμο. Η παρατεινόμενη σύγκρουση από το Μάρτη του 1998 στο γειτονικό Κόσσοβο (Σερβία) έχει δημιουργήσει αυξανόμενες διεθνείς ανησυχίες για την ασφάλεια της περιοχής".

Το απόσπασμα ανήκει στην επίσημη έκθεση με τίτλο "Πρόληψη της διάχυσης της σύγκρουσης", που πραγματοποιήθηκε από ομάδα ερευνητών κατ' εντολήν της Βουλής των Αντιπροσώπων και παραδόθηκε στις 15 Ιούνη 1998! Πόσο βοήθησαν τα συμπεράσματα αυτής της έκθεσης τα μέλη του Κογκρέσου να κατανοήσουν την παράδοξη σκακιέρα και το εύφλεκτο της περιοχής και να προλάβουν ίσως τα χειρότερα; Μάλλον καθόλου... Μετά την πάροδο 11 μηνών από τη δημοσιοποίηση της έκθεσης και 7 εβδομάδων πραγματικά φονικών βομβαρδισμών κατά της Γιουγκοσλαβίας το μέλλον της ΠΓΔΜ μόνο ζοφερό ξεπροβάλλει στο βάθος του ορίζοντα και του μαύρου τοπίου που αφήνουν πίσω τους τα σφυροκοπήματα του ΝΑΤΟ. Το κυριότερο πρόβλημα της ΠΓΔΜ είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που έχουν εισρεύσει στο μικροσκοπικό και νεόκοπο κράτος, που πριν την έναρξη του πολέμου αποτελούσε μαζί με τη γειτονική της Αλβανία, τους πιο φτωχούς από τους φτωχούς της Ευρώπης.

Την Παρασκευή η ΠΓΔΜ μετά από αφόρητες πιέσεις ξανάνοιξε τα σύνορά της, ώστε να επιτραπεί εκ νέου η είσοδος στη χώρα προσφύγων. Το αδιέξοδο που έχει βρεθεί από την έναρξη του "ακήρυχτου πολέμου" στις 24 Μάρτη είναι πραγματικό και οι ενδείξεις της διάχυσης της σύγκρουσης τείνουν να γίνουν αποδείξεις. Αυτή τη φορά η προσπάθειά της να κρατήσει να σύνορά της κλειστά άντεξε μόνο 2 μέρες. Καθημερινά η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος. Από τη μια τα ποτάμια των προσφύγων και οι απαιτήσεις των "Δυτικών συμμάχων" και από την άλλη η οικονομική κατάρρευση που καραδοκεί, οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας από τους κατοίκους που βρίσκονται υπό ειδικό καθεστώς κατοχής από τα "ειρηνευτικά" ΝΑΤΟικά στρατεύματα, η μετατροπή των δυτικών περιοχών σε "άντρα του UCK" και συνεπώς σε εμπόλεμες ζώνες, η αλλαγή στην εθνολογική ισορροπία της ΠΓΔΜ που ήταν εξαρχής εξαιρετικά εύθραυστη.

Επισήμως η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι οι πρόσφυγες που βρίσκονται στην ΠΓΔΜ φτάνουν τους 200.000, δηλαδή το 1/10 του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι μουρμουρούν ότι έχουν περάσει προ πολλού τους 200.000, καθώς οι καταγγελίες μιλούν για κατοίκους της ΠΓΔΜ, αλβανικής καταγωγής, που βοηθούν Κοσσοβάρους πρόσφυγες περάσουν τα σύνορα, χωρίς να καταγραφούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και φιλοξενούνται "προσωρινά" σε σπίτια. Αυτή είναι η κινητή βόμβα που μιλούσαν από την αρχή οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, αφού το 1/3 του πληθυσμού αλβανικής καταγωγής που ήδη έχει δείξει δείγματα για μία πιθανή επανάληψη του Κοσσόβου στο Τέτοβο (πολύ βίαια περιστατικά αποσχιστικών κινήσεων έλαβαν χώρα το 1997 στο Γκόστιβαρ και το Τέτοβο), ενισχύεται επικίνδυνα, ενώ πολιτικοί παρατηρητές δείχνουν να φοβούνται για μία πιο ακραία μετατόπιση των Αλβανών, προς μία θέση άμεσης σύγκρουσης με την κεντρική κυβέρνηση. Εξάλλου ο UCK εκτός από το Κοσσυφοπέδιο είχε κάνει την εμφάνιση το 1992 και στην ΠΓΔΜ...

...Ενώ τώρα και με τις ευλογίες της Δύσης, απλά οργιάζει! Μολονότι η αλλαγή της δημογραφικής σύνθεσης αποτελεί το μείζον, και η οικονομική κατάρρευση που εγκυμονεί προκαλεί εξίσου τεράστιους πονοκεφάλους. Προς το παρόν μόνο η Αλβανία λαμβάνει το προνόμιο της οικονομικής βοήθειας, "ανθρωπιστικού" περιεχομένου. Η ΠΓΔΜ δέχεται επισκέψεις ακόμα και του Βρετανού πρωθυπουργού, Τόνι Μπλερ, που υποσχέθηκε διπλασιασμό της οικονομικής βοήθειας, αλλά... επί πιστώσει.. και όταν αντιδρά γιατί βοήθεια ακούει αλλά βοήθεια δε βλέπει, τη "στολίζουν" με διάφορα γενναιόδωρα επίθετα. Η "άσπλαχνη", η "αναίσχυντη", η "απάνθρωπη" συμπεριφορά της ΠΓΔΜ απέναντι στους πρόσφυγες. Ο δυτικός Τύπος δε φείδεται και δηλώνει δημόσια την απέχθειά του.

Ομως οι Δυτικοί έχουν μετατραπεί σε εισβολείς και η πραγματική ζωή μόνο μπορεί να είναι το κριτήριο της αλήθειας. Αυτή που ζουν οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ. Οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις έχουν καταλάβει ολόκληρα χωριά μην επιτρέποντας σε ορισμένες περιπτώσεις σε κατοίκους να κυκλοφορούν για να μην εμποδίζουν την ομαλή διέλευσή τους. Η πρωτεύουσα Σκόπια έχει μετατραπεί σε κέντρο διερχομένων από σταρ του Χόλιγουντ ως ευαισθητοποιημένους γιατρούς που έρχονται να ανακουφίσουν με πρωτότυπες μεθόδους τους πρόσφυγες, όλοι προκειμένου να ανεβάσουν τις μετοχές τους σε αυτή την "επιχείρηση ευσπλαχνίας". Οι Βρετανοί στρατιώτες που βρίσκονται εκεί συμπεριφέρονται με την αλαζονική και κτηνώδη άγνοια που τους χαρακτηρίζει. Το μοναδικό της αεροδρόμιο είναι ανοιχτό μόνο στην κυκλοφορία στρατιωτικών αεροσκαφών και ο εναέριος χώρος της παραβιάζεται καθημερινά από το ΝΑΤΟ.

Ομως η Δύση δεν καταλαβαίνει από τέτοια και συνεχίζει με περισσή αλαζονεία να προσβάλλει τους πολίτες αυτής της χώρας. Εξάλλου έχουν τη δύναμη και μπορούν να συμπεριφέρονται όπως θέλουν...

Χρ. Μ.

Ιδιαιτέρως "περίεργες" εκρήξεις στην Αλβανία. "Κατά λάθος" πλήγματα βλημάτων αέρος - εδάφους και "αδειάσματα" βομβών από μαχητικά αεροσκάφη στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ενας πύραυλος "Χαρμ" σε ένα σπίτι 15 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, Σόφια. Ανεξαρτήτως αιτίων, οι τρεις πιο ευάλωτες από τις χώρες οι οποίες γειτνιάζουν με τη Γιουγκοσλαβία ζουν (και αυτές) υπό την απειλή των βομβών του ΝΑΤΟ, έστω κι αν ως σήμερα δε θρήνησαν θύματα. Σύμπτωση;

Είναι αναμφισβήτητο πως σε έναν πόλεμο υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα στατιστικού σφάλματος, αστοχίας, κακής εκτίμησης. Ωστόσο η συχνότητα των "σφαλμάτων", που καταγράφονται το ένα μετά το άλλο από την αρχή του πολέμου, είναι εντυπωσιακά μικρή: έχουν καταγραφεί σχεδόν 10 βομβαρδισμοί στο έδαφος γειτονικών της Γιουγκοσλαβίας χωρών. Οι πιο εντυπωσιακοί:

- Η αναφορά δύο εκρήξεων από βόμβες μαχητικών στα Τίρανα στις αρχές του Απρίλη, που το ΝΑΤΟ δεν επιβεβαίωσε.

- Ο βομβαρδισμός ενός σπιτιού 15 χιλιόμετρα έξω από τη Σόφια, με έναν πύραυλο τύπου "Κρουζ", που ο εκπρόσωπος της Συμμαχίας, Τζέιμι Σι, απέδωσε σε "εκτροπή από την πορεία του προς το στόχο", στα τέλη του Απρίλη. Στη Βουλγαρία, ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, την Παρασκευή (7/5) έχουν πέσει "κατά λάθος" πέντε πύραυλοι.

- Ο "κατά λάθος" βομβαρδισμός της περιοχής Σβέτι Νίκολα από αεροσκάφος του ΝΑΤΟ την περασμένη βδομάδα (αρχές Μάη). Μαχητικό "Α-10" που ορισμένες πηγές έφεραν να έχει πληγεί από τη σερβική αεράμυνα, αλλά το ΝΑΤΟ υποστήριξε πως είχε τεχνικό πρόβλημα, "άδειασε" τις βόμβες του σε δασική περιοχή, επικίνδυνα κοντά σε ένα φράγμα υδροηλεκτρικού σταθμού που συγκρατεί εκατοντάδες τόνους νερού, που αν έσπαζε θα προκαλούσε οπωσδήποτε θύματα.

Τα περιστατικά καταδεικνύουν επικίνδυνες διαστάσεις στην αεροπορική εκστρατεία του ΝΑΤΟ. Αν για την Αλβανία ο κίνδυνος εστιάζεται περισσότερο στις ανθρώπινες απώλειες παρά στην "εμπλοκή" της, ήδη στο απροχώρητο, για τις άλλες δύο είναι ακόμα μεγαλύτερος.

Για τη μεν πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, είναι ο χιλιοειπωμένος αλλά απολύτως βάσιμος κίνδυνος μοιραίας για τη συνοχή της αποσταθεροποίησης. Αναλυτές στα Σκόπια επισημαίνουν ότι το περιστατικό στο Σβέτι Νίκολα σχεδόν "αποδεικνύει. ότι ο εναέριος χώρος της ΠΓΔΜ χρησιμοποιείται από τα μαχητικά του ΝΑΤΟ εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, παρά τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού Γκεοργκίεφσκι και των εκπροσώπων της Συμμαχίας ότι κάτι τέτοιο δε συμβαίνει. Τούτου ισχύοντος, η χώρα εμπλέκεται ακόμη περισσότερο στον πόλεμο, που λόγω πολιτικής κατάστασης, εθνοτικής σύστασης και εισροής προσφύγων, την έχει καταστήσει ασταθή.

Για τη δε Βουλγαρία, ο χειρότερος φόβος είναι το "αδιανόητο" του να πληγούν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες του εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Κοζλοντούι, αλλά δεν είναι ο μόνος. Περαιτέρω αποσταθεροποίηση στα Σκόπια θα ενέπλεκε και τη Σόφια στο παιχνίδι και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά όλοι, ακόμη κι οι κυβερνώντες του Ιβάν Κοστόφ, που παραχώρησαν το βουλγαρικό εναέριο χώρο στο ΝΑΤΟ εν λευκώ...

Οσο για τα αίτια των γεγονότων αυτών, δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από "λάθος". Ωστόσο, η ιστορική εμπειρία (οι βομβαρδισμοί Λάος και Καμπότζης κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ, π.χ.) διδάσκει πως πολλές φορές τέτοιου είδους "λάθη" δεν είναι τυχαία. Δοθείσης της σημερινής πολιτικής συγκυρίας και δοθέντων επίσης των όχι και τόσο παρανοϊκών φόβων "βαλκανικού ντόμινο", μοιάζει εξόχως "βολικό" το ότι αυτά τα "λάθη" κατά παράδοξο τρόπο "έπεισαν" τους κυβερνώντες των τριών χωρών για ακόμη πιο γερή πρόσδεση στο άρμα της Συμμαχίας. Πλην όμως, αυτή είναι μια υπόθεση που δεν μπορεί να συζητηθεί παρά μόνο αφού περάσουν αρκετά χρόνια και γίνουν γνωστά ορισμένα στοιχεία που σήμερα, ελέω πολέμου, είναι μη διαθέσιμα.

Μπ. Γ.