"Βαριά παράβαση καθήκοντος".Αυτό το αδίκημα πράττει μια δημοτική αρχή, όταν δε διαθέτει ΟΛΟ το ποσό που εισπράττει από τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας για την ίδια υπηρεσία! Κι αυτό το αδίκημα, όπως ακριβώς το ορίζει ο νόμος 1080/80 διαπράττουν πολλές δημοτικές αρχές, οι οποίες εισπράττουν πολλαπλάσια χρήματα από αυτά που ξοδεύουν για τον ίδιο ακριβώς λόγο: Την υπηρεσία της καθαριότητας.

Συγκεκριμένα, λοιπόν, στο άρθρο 17 του νόμου προσδιορίζεται: "Το τέλος καθαριότητας και αποκομιδής απορριμμάτων θα καλύπτει υποχρεωτικώς τας εν γένει δαπάνας λειτουργικάς της υπηρεσίας καθαριότητας, ήτοι τας αποδοχάς του τακτικού και ημερομίσθιου προσωπικού, την προμήθεια και συντήρηση των μέσων αποκομιδής απορριμμάτων και καταβρέγματος, ως πάσαν ετέραν δαπάνην, σχέσιν έχουσαν με τη διεξαγωγήν, τη λειτουργίαν και την εν γένει βελτίωση της υπηρεσίας ταύτης. Ο μη προσδιορισμός υπό του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου του τέλους εις το προσήκον ύψος, συνιστά βαρειάν παράβασιν καθήκοντος".

Τρανταχτό είναι το παράδειγμα της διαχείρισης των απορριμμάτων (τέλη καθαριότητας), όπου το... πλεόνασμα που εμφανίζουν πολλοί δήμοι από την είσπραξη των τελών καθαριότητας, οδηγείται σε άλλες δραστηριότητες. Αλλωστε, οι πελατειακές σχέσεις και ο μηχανισμός δημοσίων σχέσεων αρκετών "σταρ" - δημάρχων κοστίζει ακριβά.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Αθήνας.Οι Αθηναίοι πληρώνουν τα διπλάσια απ' ό,τι κοστίζει στο δήμο η διαχείριση των απορριμμάτων. Ετσι, για το 1996 ο Δήμος Αθηναίων εισέπραξε από τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού, το ποσό των 18,2 δισ. δρχ. Από αυτά μόνο τα 8,5 δισ. δρχ. ξοδεύτηκαν για τη διαχείριση των απορριμμάτων (έξοδα αποκομιδής, διάθεσης, εισφορά των Δήμων στον Ενιαίο Σύνδεσμο Δήμων και Κοινοτήτων και αντισταθμιστικό τέλος όχλησης). Τα υπόλοιπα 10 δισ. δρχ. ξοδεύτηκαν για άλλες δραστηριότητες του δήμου. Ο ίδιος ο Δημήτρης Αβραμόπουλος δεν έχει εξηγήσει ακόμα το πού πήγαν αυτά τα χρήματα... Αντίθετα, ομολόγησε ότι το 30% περίπου των ανταποδοτικών τελών που επέβαλε διατέθηκαν για άλλους σκοπούς.

Αντίστοιχο είναι το παράδειγμα στο Μαρούσι,όπου η φορολόγηση των κατοίκων και επαγγελματιών γίνεται με κλιμάκωση σε πολλές κατηγορίες. Το επιπλέον χαράτσι που επιβάλλεται στους δημότες ανά τόνο απορριμμάτων αγγίζει τις 48.558 δρχ. για τον καθένα! Ετσι, συνολικά ο Δήμος Αμαρουσίου εισπράττει περίπου 2 δισ. δρχ. το χρόνο για τη διαχείριση των απορριμμάτων και ξοδεύει για τον ίδιο - ανταποδοτικό υποτίθεται - σκοπό το ποσό των 742 εκατομμυρίων δρχ. "Ανταποδοτικό" πλεόνασμα, δηλαδή, ύψους 1,3 δισ. δρχ. του οποίου η τύχη αγνοείται... Και οι κάτοικοι του Μαρουσιού πλήρωσαν για το1996, 1,3 δισ. δρχ. επιπλέον για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που δεν τους "επιστράφηκε" με υπηρεσίες στον τομέα αυτό.

Στο Νέο Ηράκλειο σύμφωνα με τα στοιχεία του απολογισμού του δήμου για το 1998, το 1997 εισπράχθηκαν από τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού περίπου940 εκατομμύρια δρχ. και ξοδεύτηκαν 440 εκατομμύρια... Μισό δισ. δρχ. από την τσέπη των δημοτών πήγε κάπου αλλού και όχι εκεί που έπρεπε.

Τέλος, στους Αγίους Αναργύρους το 1997 το πλεόνασμα του δήμου από την είσπραξη των ανταποδοτικών τελών έφτασε τα 600 εκατομμύρια δρχ.

Με αυτά τα παραδείγματα - να σημειώσουμε ότι στους περισσότερους δήμους παρουσιάζονται τέτοια "ανταποδοτικά ελλείμματα" - αποδεικνύεται ότι ακόμα και το νομικό άλλοθι για την επιβολή τέτοιων τελών, δεν ισχύει. Η φορολογία αυτή είναι απλά ενταγμένη στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης που υλοποιεί η κυβέρνηση και που θέλει την Τοπική Αυτοδιοίκηση απλά και μόνο ένα μηχανισμό επιβολής φόρων. Και αυτή η πρόθεση της κυβέρνησης καταγράφεται και στην εισηγητική έκθεση του περσινού προϋπολογισμού.

Εκεί, λοιπόν, αναφέρεται ότι οι Δήμοι καλύπτουν το 80% (1996) των λειτουργικών τους εξόδων από τα λειτουργικά τους έσοδα, δηλαδή από φόρους και τέλη. Οι κοινότητες τα καλύπτουν κατά 93% και οι Δημοτικές Επιχειρήσεις κατά 100%.Και είναι ξεκάθαρο ότι η επιδίωξη της κυβέρνησης είναι δήμοι και κοινότητες να καλύπτουν το 100% των λειτουργικών τους εξόδων από τη φορολογία των δημοτών, μέχρι να μηδενιστούν οι πόροι από τον κρατικό προϋπολογισμό. Να γίνουν οι δήμοι και οι κοινότητες επιχειρήσεις.

Συνένοχοι στην κλοπή των δημοτών είναι και οι περισσότεροι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι δήμαρχοι που στηρίζονται από το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και τον ΣΥΝ, όχι μόνο δεν αντιτάσσονται, αλλά αντίθετα συναινούν στη φορομπηχτική πολιτική της κυβέρνησης.

Κι αυτό γιατί όχι μόνο δεν απαίτησαν τους παράνομα παρακρατηθέντες πόρους υπέρ της Αυτοδιοίκησης (1,050 τρισ. δρχ.), αλλά προσπάθησαν να καλλιεργήσουν και την αντίληψη της μη διεκδίκησής τους.

Αποκορύφωμα ήταν η αλησμόνητη εκείνη ψήφιση από αυτούς, στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ το 1996, υπέρ της μείωσης κατά 10 δισ. δρχ. από τα χρήματα που επρόκειτο να εισπράξουν οι ΟΤΑ! Κι αυτό σαν δείγμα της συμβολής τους στην εκπλήρωση των στόχων σύγκλισης. Κάτι σαν δωρεά, δηλαδή, στο όνομα της μεγάλης ιδέας. Μόνο που τη δωρεά τους - ή μάλλον τη δήλωση υποταγής τους - την πλήρωσαν και πάλι οι δημότες!

Πολλοί, λοιπόν, από τους αιρετούς αυτών των κομμάτων προχώρησαν στην επιβολή νέων φόρων και τελών, πέρα από τη μεγάλη αύξηση αυτών που υπήρχαν.Ετσι:

• Αποδέχονται τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στους δήμους, χωρίς να εξασφαλίζεται η υποδομή σε κτίρια, υλικά και προσωπικό και χωρίς να εξασφαλίζονται τα χρήματα για την υλοποίησή τους, όπως για παράδειγμα η μεταφορά στους δήμους των Κρατικών Παιδικών Σταθμών.
• Δέχονται και υποστηρίζουν τη θέση για μείωση σταδιακή έως το μηδενισμό των εσόδων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και τη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από νέους φόρους και τέλη σε βάρος των δημοτών.
• Προχωρούν σε ιδιωτικοποιήσεις υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων. Υποβαθμίζουν έτσι το ρόλο των Δημοτικών Συμβουλίων και επιβαρύνουν τους κατοίκους με νέα βάρη, αφού η λειτουργία και υλοποίηση αυτών των υπηρεσιών γίνεται με βάση το κέρδος.

Ας δούμε τα κυριότερα τέλη που κάθε μήνα πληρώνουν οι δημότες μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.

Το τέλος αυτό θεσπίστηκε αρχικά με τα άρθρα 21 και 22 του Βασιλικού Διατάγματος 24-9/20.10.58 και στη συνέχεια ρυθμίστηκε με το νόμο 25/75, όπως τροποποιήθηκε με τον 429/76. Με την παράγραφο 12 του άρθρου 25 του νόμου 1828/89 τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού ενοποιήθηκαν σε ενιαίο ανταποδοτικό τέλος. Το τέλος αυτό επιβάλλεται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των δαπανών παροχής υπηρεσιών καθαριότητας και φωτισμού, καθώς και κάθε άλλης δαπάνης από παρεχόμενες στους πολίτες δημοτικές ή κοινοτικές υπηρεσίες ανταποδοτικού χαρακτήρα.

Η βεβαίωση του τέλους αυτού ενεργείται με την εγγραφή του υπόχρεου στον οικείο κατάλογο της ΔΕΗ, με βάση τη δήλωση, με την ακριβή εμβαδομέτρηση του χώρου αυτού, την οποία υποχρεούται να υποβάλει στο δήμο ή την κοινότητα η ΔΕΗ.

Ο φόρος αυτός θεσπίστηκε με το άρθρο 10 του νόμου 1080/80 και επιβάλλεται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου για κάθε στεγασμένο ή μη χώρο οικιακής εμπορικής ή βιομηχανικής χρήσης ανά μετρητή παροχής ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ. Ο φόρος βαρύνει εκείνον, στο όνομα του οποίου εκδίδεται ο λογαριασμός του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο συντελεστής του φόρου σε κάθε μονάδα ορίζεται ετησίως από 6 μέχρι 25 δραχμές κατά τετραγωνικό μέτρο φωτιζόμενης επιφάνειας στεγασμένου χώρου, ενώ για τους μη στεγασμένους χώρους ο συντελεστής του φόρου είναι μειωμένος στο μισό. Και αυτός ο φόρος εισπράττεται μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ.

Με το άρθρο 24 του 2130/93 επιβλήθηκε τέλος το οποίο υπολογίζεται επί της αξίας της ακίνητης περιουσίας που βρίσκεται εντός της διοικητικής περιφέρειας κάθε ΟΤΑ με τις εξής διακρίσεις:

α) Στα ακίνητα που βρίσκονται εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή εντός οικισμών υφιστάμενων προ του έτους 1923 ή εντός ορίων οικισμών με περισσότερους από 2.000 κατοίκους

β) Στα κτίσματα που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων των παραπάνω οικισμών. Στη δεύτερη περίπτωση για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη από το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο η αξία της διπλάσιας έκτασης που καταλαμβάνουν τα κτίσματα αυτά εφόσον υφίστανται.

Ο συντελεστής του τέλους καθορίζεται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου από 0,025 μέχρι 0,035%.Το τέλος βαρύνει, κάθε χρόνο, τον ιδιοκτήτη ή εκείνον που κατοικεί στο ακίνητο. Από το ΤΑΠ απαλλάσσονται τα ακίνητα του Ελληνικού Δημοσίου, των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των ναών, των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων δημόσιου χαρακτήρα, καθώς και οι πρεσβείες και τα προξενεία.

Πριν το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας υπήρχε ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ). Με την κατάργησή του οι μεγαλοϊδιοκτήτες απαλλάχτηκαν ουσιαστικά από το να πληρώνουν φόρο. Κι αυτό γιατί τώρα ένας ιδιοκτήτης με πολλά ακίνητα που με τον ΦΑΠ φορολογούνταν επί του συνόλου των τετραγωνικών των ακινήτων, με τον ΤΑΠ φορολογείται ξεχωριστά για κάθε ένα ακίνητο. Μια εταιρία λοιπόν με περιουσία 500 εκατ. δρχ. πλήρωνε με τον ΦΑΠ 6,75 εκατ. το χρόνο.Με την καθιέρωση του ΤΑΠ η ίδια εταιρία πληρώνει μόνο 175.000 το χρόνο! Ο μικροϊδιοκτήτης ενώ απαλλασσόταν για ιδιοκτησία μέχρι 50 εκατομμύρια, σήμερα δεν απαλλάσσεται για τίποτα... Και μ' αυτό τον τρόπο επιχειρείται να καλυφθεί η "χασούρα" από τους μεγαλοϊδιοκτήτες που πληρώνουν πλέον τα ίδια με τους μικροϊδιοκτήτες.

Το τέλος αυτό ρυθμίστηκε με το άρθρο 3 του νόμου 1080/80, το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 13 του βασιλικού διατάγματος του '58. Ως κοινόχρηστοι χώροι νοούνται πεζοδρόμια, οδοί, πλατείες κλπ. καθώς και το δάπεδο χώρων μεταξύ της θέσης των προσόψεων των ισογείων των οικοδομών και των εγκεκριμένων οικοδομικών γραμμών που αποτελούν προεκτάσεις πεζοδρομίων και έχουν αφεθεί σε κοινή χρήση. Τα τμήματα των κοινόχρηστων χώρων, καθώς και τα ποσοστά χρήσης τους καθορίζονται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου, μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου και γνωμοδότηση της αστυνομικής αρχής.

Η άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου χορηγείται από το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας και ισχύει για ένα χρόνο. Η άδεια ανακαλείται για λόγους ασφαλείας και κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων. Σε δήμους με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων η απόφαση του συμβουλίου δημοσιεύεται σε μία ή δύο εφημερίδες της πόλης ή του νομού.

Για τους υπόλοιπους δήμους και τις κοινότητες η απόφαση δημοσιεύεται με τοιχοκόλληση στην είσοδο του δημοτικού ή κοινοτικού καταστήματος. Επίσης, το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο μπορεί να ορίζει ότι τα είδη που θα καταναλώνονται από τους πελάτες των καταστημάτων που κάνουν χρήση των χώρων αυτών, θα προσφέρονται σε τιμές καταστήματος κατώτερης κατηγορίας από εκείνη που ανήκουν. Η χρήση κοινόχρηστων χώρων, που δε βρίσκονται μπροστά σε καταστήματα ή στην προβολή τους, επιτρέπεται να διατίθεται μόνο με δημοπρασία.

Να πούμε τέλος ότι σε περίπτωση που ο δημότης δεν καταβάλλει τα ανταποδοτικά τέλη, τότε η ΔΕΗ προβαίνει στη διακοπή του ρεύματος και δεν το επαναχορηγεί μέχρι να εξοφληθεί το πρόστιμο.

Καμία αύξηση των ανταποδοτικών τελών δεν πρόκειται να επιβάλει η νέα δημοτική αρχή στην Καρδίτσα. Ο νέος δήμαρχος, Χρήστος Τέγος,επισημαίνει στο "Ρ": "Η λογική της ανταποδοτικότητας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αδιέξοδη για τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Με δεδομένη την ανύπαρκτη αύξηση των μισθών στους εργαζομένους και τους συνταξιούχους, αλλά και τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με το εισόδημά τους οι αγρότες, εμείς ως νέα δημοτική αρχή στο Δήμο Καρδίτσας προσανατολιζόμαστε, ουσιαστικά, να διατηρήσουμε τα τέλη στα σημερινά επίπεδα. Υπογραμμίζω την αύξηση του 50% που δέχτηκαν από την προηγούμενη δημοτική αρχή στη διάρκεια της θητείας της τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού".

"Ειδικότερα, συνεχίζει ο Χρ. Τέγος, για τις πέντε κοινότητες που εντάσσονται στο δήμο, στα πλαίσια του "Καποδίστρια", τα δημοτικά τέλη θα είναι ανάλογα με τα σημερινά που ισχύουν σ' αυτές. Σημειώνω ότι είναι σημαντικά χαμηλότερες οι τιμές τους από αυτές του σημερινού Δήμου Καρδίτσας. Δε θα δεχτούμε καμία παρέμβαση της περιφερειακής διοίκησης, για την υπερφορολόγηση των κατοίκων των κοινοτήτων, που είναι κυρίως αγρότες, στη λογική της ανταποδοτικότητας και της εξομοίωσης των τελών με αυτά της πόλης".

Το ίδιο ακριβώς πνεύμα επικρατεί και στη νέα δημοτική αρχή της Καισαριανής. Και αυτό ακριβώς εξηγεί στο "Ρ" ο νέος δήμαρχος της πόλης, Γιώργος Κατημερτζής.

"Στο δήμο μας την τελευταία τετραετία η δημοτική αρχή αύξησε τα ανταποδοτικά τέλη γύρω στο 65%. Αξιοποιώντας βέβαια τη δυνατότητα που τους δίνει ο "θεσμός" να μεταφέρουν κονδύλια και σε άλλες δραστηριότητες. Εμείς λοιπόν στο πρόγραμμά μας έχουμε εξαγγείλει την προσπάθεια που θα καταβάλουμε αυτή την τετραετία, να μην αυξήσουμε άλλο τα ανταποδοτικά τέλη. Με ένα νοικοκύρεμα των οικονομικών του δήμου αφ' ενός, αφ' ετέρου την καλύτερη αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού του δήμου και χωρίς μεταφορές κονδυλίων να διατηρήσουμε καθαρή την πόλη μας. Ετσι αντιστεκόμαστε σε ένα μέρος και στη λογική του "μακριού χεριού"".

Παράλληλα, ο Γ. Κατημερτζής τονίζει: "Τα ανταποδοτικά, δυστυχώς, έχουν μετατραπεί σε έναν δυνατό έμμεσο φόρο, που έχει γονατίσει τους δημότες και κύρια σε δήμους όπου κυριαρχεί το εργατικό ή υπαλληλικό στοιχείο, μια και οι αυξήσεις των αποδοχών τους έχουν τα τελευταία χρόνια, στο όνομα της λιτότητας, παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα, μέχρι μηδενικής αύξησης. Αρα, λοιπόν, πιστεύω ότι τα ανταποδοτικά είναι ένα σοβαρό χαράτσι, στο οποίο δε θα μπορέσουν να ανταποκριθούν οι δημότες.

Σ' αυτή τη λογική της ανταποδοτικότητας η κυβέρνηση οδηγεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση να παρέχει όλες τις υπηρεσίες, που στην ουσία μεταφέρει από την κεντρική εξουσία στην Αυτοδιοίκηση. Είναι αυτό που λέμε πως καλεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση να γίνει το μακρύ χέρι της κυβέρνησης. Παρακρατώντας για λογαριασμό της η κεντρική εξουσία τους άμεσους και έμμεσους φόρους που εισπράττει".

Τέλος, ο νέος δήμαρχος αναφέρεται και στο θέμα των απερχόμενων δημοτικών αρχών που θα αποφασίσουν για τον προσδιορισμό των τελών, αφού οι νέες δημοτικές αρχές θα αναλάβουν τη διοίκηση από 1.1.1999. "Μετά τις εκλογές θα έπρεπε να υπάρχει μια ευαισθησία από τις απερχόμενες διοικήσεις των δήμων να αναστείλουν αυτή την απόφαση μέχρι να αναλάβουν οι νέες διοικήσεις, μια και αυτές θα έχουν την ευθύνη για την οικονομική πολιτική των δήμων την ερχόμενη τετραετία".

Μία από τις περιπτώσεις όπου έγιναν υπέρογκες αυξήσεις στα ανταποδοτικά τέλη είναι το Νέο Ηράκλειο."Τα τελευταία οκτώ χρόνια η παρούσα δημοτική αρχή έχει αυξήσει τα ανταποδοτικά τέλη κατά 270%,με αποτέλεσμα να είναι από τα υψηλότερα του Λεκανοπεδίου. Το Ηράκλειο συναγωνίζεται σε δημοτικά τέλη τη Γλυφάδα και το Νέο Ψυχικό", επισημαίνει ο δημοτικός σύμβουλος και επικεφαλής της "Δημοκρατικής Ενότητας",Περικλής Γκιουλέας.

"Η θέση μας, συνεχίζει, είναι ότι για την επόμενη χρονιά δεν πρέπει να γίνει καμία αύξηση, δεδομένου ότι μόνο το 1997 η δημοτική αρχή εισέπραξε για ανταποδοτικά τέλη πάνω από 900 εκατομμύρια και διέθεσε για καθαριότητα και φωτισμό μόνο 440 εκατομμύρια.Πιστεύουμε ότι τα ανταποδοτικά τέλη θα πρέπει να αυξάνονται στο ρυθμό του πληθωρισμού, ενώ οι υπέρογκες αυξήσεις που γίνονται αποσκοπούν στην κάλυψη και πελατειακών σχέσεων της δημοτικής αρχής".

Ο "Καποδίστριας" κατάργησε την κοινότητά τους. Την έκανε δήμο. Και τώρα οι κάτοικοι των χωριών που συνενώθηκαν με το δήμο θα πρέπει να πληρώσουν τα διπλά ή τα τριπλά σε ανταποδοτικά τέλη, αφού ο "Καποδίστριας" προβλέπει και αυτό. Η τέλεια εκσυγχρονιστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης...

"Χρυσάφι" έχουν ανακαλύψει πολλοί δήμαρχοι μέσα στα σκουπίδια. Δεκάδες δισεκατομμύρια, που εισπράττουν από τους δημότες μέσω των ανταποδοτικών τελών, τα χρησιμοποιούν παράνομα για την κάλυψη άλλων ...αναγκών των δήμων. Ενας από αυτούς, η ανάπτυξη των δημόσιων σχέσεων και οι πελατειακές σχέσεις