Υπάρχει πρόβλημα με τη "σταθερότητα" του πολιτικού συστήματος; Οι εξελίξεις στη ΝΔ που οδηγούν, όπως όλα δείχνουν, σε καταστάσεις αποσύνθεσης και ανασύνθεσης, έχουν ευρύτερες - αρνητικές - επιπτώσεις στο πολιτικό σκηνικό; Υπάρχει "κενό" στην πολιτική σκηνή, που χρειάζεται να καλυφθεί και πώς;
Τα ερωτήματα αυτά, που δεν είναι καινούρια, προβάλλουν και πάλι στο προσκήνιο με αφορμή τις διεργασίες στο εσωτερικό της συντηρητικής παράταξης. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι εξελίξεις στο χώρο της ΝΔ επηρεάζουν το σύστημα διακυβέρνησης του τόπου, της εναλλαγής δύο αστικών κομμάτων στην κυβερνητική εξουσίακαι ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στην ικανότητά του να παγιδεύει τις λαϊκές μάζες και να εξασφαλίζει την απρόσκοπτη επιβολή των νεοφιλελεύθερων επιλογών. Αποτελεί σίγουρα πονοκέφαλο και σημαντικό πρόβλημα για τους αρχιτέκτονες του πολιτικού σκηνικού το γεγονός ότι ένας βασικός πυλώνας του συστήματος χωλαίνει και τρίζει επικίνδυνα. Ο λόγος είναι απλός. Η ΝΔ αποτελεί την εναλλακτική λύση για την εξουσία και στο βαθμό που αδυνατεί να ανταποκριθεί με αξιώσεις σε αυτό το ρόλο αδυνατίζει επικίνδυνα τις εφεδρείες του συστήματος, με συνέπειες που μπορεί να αποδειχθούν ανεξέλεγκτες. Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αποτελεί το μοναδικό κόμμα που θα σηκώνει για πολύ καιρό το βάρος της αποστολής που του έχουν αναθέσει τα μεγάλα αφεντικά. Οσο και αν ο Κ. Σημίτης καυχιέται ότι είναι το κόμμα - κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, όσο και αν ο Κ. Σκανδαλίδης ταυτίζει τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος με την παραμονή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία μέχρι το 2004.
Με αυτή την έννοια, ακόμα και αν δεν υπάρχει κενό, όπως διαπιστώνει ο Κ. Μητσοτάκης και άλλοι διαγραφέντες από τη ΝΔ, υπάρχει σίγουρα πρόβλημα. Η άρχουσα τάξη και τα αφεντικά της "νέας τάξης πραγμάτων" δε φαίνονται να είναι ικανοποιημένοι από τους ρυθμούς "προσαρμογής" της χώρας στις επιταγές τους. Την ίδια στιγμή, τα κόμματα που εναλλάσσονται στην κυβερνητική εξουσία δεν καταφέρνουν να εξασφαλίσουν τη λαϊκή συναίνεση ή ανοχή στις νεοφιλελεύθερες τομές που θέλουν να επιβάλουν. Αντίθετα, η λαϊκή δυσαρέσκεια και οι αγώνες διογκώνονται και δεν είναι μακριά η στιγμή που θα "απειλήσουν" τα αντιλαϊκά σχέδια.
Την κατάσταση που διαμορφώνεται τη συνόψισε ο Κ. Μητσοτάκης, λόγω του γενικότερου ρόλου που ο ίδιος ομολόγησε ότι έχει αναλάβει, μιλώντας στη Θεσσαλονίκη την περασμένη Κυριακή, με τις εξής φράσεις: "Στον καινούριο κόσμο, περιθώριο για τεχνάσματα και μικροπολιτική δεν υπάρχουν. Η Ελλάδα χρειάζεται πραγματικά μια μεγάλη αναγεννητική προσπάθεια και τη χρειάζεται τώρα. Εύχομαι το έναυσμα για τη νέα πορεία να προέλθει από τα σημερινά πολιτικά μας κόμματα. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο ως τώρα δε φαίνεται. Ο πολιτικός κόσμος δείχνει σήμερα ανίκανος να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής".
Οι "προκλήσεις της νέας εποχής" είναι εντελώς προσδιορισμένες από την "παγκοσμιοποιημένη" τάξη πραγμάτων και σε ό,τι αφορά τα κόμματα - διαχειριστές της εξουσίας. Σε ό,τι αφορά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, "χρειάζεται να γίνουν συμβιβασμοί", κυρίως στα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Πράγμα που σημαίνει διχοτόμηση του Αιγαίου και αμερικανοποίησή του, επισημοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου κλπ. Οι Αμερικανοί δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους γιατί η κυβέρνηση Σημίτη, την οποία στηρίζουν προκλητικά, δεν προχωρά "πιο αποτελεσματικά" σε αυτήν την κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστικές οι πρωτοβουλίες που ανέλαβε ο Ν. Μπερνς, ο οποίος στις επαφές του με πολιτικούς παράγοντες συμβουλεύει - διάβαζε αξιώνει - "να πέσουν οι αντιδράσεις" στο εσωτερικό των κομμάτων, ώστε να προχωρήσει η "διευθέτηση" των Ελληνοτουρκικών.
Στον τομέα της οικονομίας, οι προκλήσεις αφορούν την υλοποίηση των "διαρθρωτικών αλλαγών", που σημαίνουν απλά κατεδάφιση του λεγόμενου "κράτους πρόνοιας", του ασφαλιστικού συστήματος, τυφλές ιδιωτικοποιήσεις, ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, κλπ.
Είναι ολοφάνερο ότι χρειάζεται η επιστράτευση όλων των διαθέσιμων πολιτικών δυνάμεων και του πολιτικού προσωπικού που υπηρετεί τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης για να ανταποκριθούν στις σημερινές και μελλοντικές "προκλήσεις". Στην κατεύθυνση αυτή, είναι πολύ πιθανό οι εξελίξεις στη ΝΔ να αξιοποιηθούν για μια ανασύνταξη του αστικού πολιτικού κόσμου, ώστε να γίνει πιο αξιόμαχος και αποτελεσματικός. Οι δυσκολίες, όμως, του εγχειρήματος είναι ολοφάνερες. Χαρακτηριστική αδυναμία των δύο κομμάτων της άρχουσας τάξης είναι η εξόφθαλμη σύγκλιση και ταύτιση των ιδεολογικών και πολιτικών τους θέσεων, γεγονός που εμποδίζει την ενσωμάτωση και παγίδευση των λαϊκών στρωμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί ένα νέο κόμμα - οδηγός για το πολιτικό σύστημα, που θα αναλάβει να προβάλει τη "γυμνή αλήθεια", ώστε να διευκολύνει και τα υπόλοιπα κόμματα να ακολουθήσουν. Σε ένα τέτοιο κόμμα είναι διατεθειμένοι, όπως έχει φανεί και από τις δημόσιες δηλώσεις τους, να συμμετάσχουν και οι διαγραμμένοι της ΝΔ, ο Ανδριανόπουλος, ο Κ. Μητσοτάκης και όσοι τον ακολουθήσουν. Δεν αποκλείονται και άλλες παρόμοιες εξελίξεις, αλλά το κύριο δεν είναι μόνο η μορφή, είναι και η ουσία.
Φυσικά, η ιστορία δε γράφεται από τους "εγκεφάλους" της άρχουσας τάξης, αλλά από την πάλη των τάξεων, η οποία, δυστυχώς γι' αυτούς, δεν καταργήθηκε. Αντίθετα, τους επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις, ικανές να χαλάσουν τα αντιλαϊκά σχέδιά τους.
Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ
Η πορεία της Αλβανίας στην ιστορία φωτίζει το σήμερα στα Βαλκάνια
Στην περίπτωση της Αλβανίας, έχουμε εξόφθαλμο και απροκάλυπτο το ρόλο που έπαιξαν οι εσωτερικές συγκρούσεις και οι επεμβάσεις των μεγάλων δυνάμεων που προκαλούσε η ιθύνουσα τάξη και οι οποίες έφθαναν από τον απόλυτο έλεγχο της εθνικής ζωής μέχρι την εδαφική κατοχή. Είναι συγχρόνως ένα ζωντανό δίδαγμα, που αποδεικνύει πόσο ακριβά πληρώνονται οι αντιμαχόμενες εδαφικές διεκδικήσεις και η προσφυγή στις μεγάλες δυνάμεις για την επίλυσή τους, που τελικά οδηγεί στη συνεχή εκκρεμότητα των διαφορών σε βάρος των λαών, στο "διαίρει και βασίλευε" των ηγετικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και στην παγίδευση των ασθενεστέρων κρατών στα συμφέροντα, τα σχέδια και την επικυριαρχία των πρώτων. Το παράδειγμα της Αλβανίας και χτες και σήμερα διδάσκει.
* * *
Συνεργασία με τους Τούρκους σήμαινε βοήθεια στην Τουρκία να παρατείνει την κατοχή της. Συνεργασία με τις χώρες της βαλκανικής συμμαχίας ερχόταν σε αντίθεση με τις διεκδικήσεις τους για εδάφη που οι Αλβανοί θεωρούσαν δικά τους. Δεν υπήρχε αλβανικό κράτος για να χειριστεί το μεγάλο αυτό πρόβλημα. Αποτέλεσμα: Γινόταν αγώνας δρόμου μεταξύ Τούρκων, Αλβανών και βαλκανικών γειτόνων, ποιος θα καταλάβει πρώτος και θα κρατήσει τα διεκδικούμενα εδάφη.Ποια ήταν τα αίτια που προκάλεσαν την καθυστέρηση αυτή της Αλβανίας να εμφανιστεί ως κράτος;
Η κύρια αιτία ήταν η αναχρονιστική παρουσία του φεουδαρχικού συστήματος, που δημιουργούσε ένα βαθύ και αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ της προνομιούχας τάξης και ενός πάμπτωχου λαού, που τον αποτελούσαν αποκλειστικά, σχεδόν, γεωργικοί και κτηνοτροφικοί πληθυσμοί.
Συγχρόνως επικρατούσε διαίρεση και ανάμεσα στους φεουδάρχες, ενώ παράλληλα έπαιζε βλαβερό ρόλο η θρησκευτική τριχοτόμηση - ορθόδοξοι, καθολικοί, μουσουλμάνοι. Πρέπει να προσθέσουμε και δύο άλλα σοβαρά στοιχεία: Την καθυστέρηση στην εμφάνιση και ανάπτυξη της αστικής τάξης, με τις ιστορικές επιπτώσεις του ρόλου της και, τέλος, το γεγονός ότι έλειπε από το πλευρό των Αλβανών η παρουσία της Ρωσίας, που υπήρξε καταλυτική στις περιπτώσεις της Ελλάδας, της Σερβίας και της Βουλγαρίας, γιατί η ρωσική πολιτική έριχνε το βάρος της στην κάθοδο προς τη Μεσόγειο. Από τα στοιχεία αυτά επωφελείτο, φυσικά, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, με την κατά καιρούς συνεργασία των Αλβανών τσιφλικάδων. Ομως, ο αλβανικός λαός διεξήγαγε σκληρούς αγώνες εναντίον του κατακτητή.
* * *
* * *
Μίτια ΦΙΛΔΙΣΑΚΟΣ
Ιστορικός, μέλος του Τμήματος Ιστορίας του ΚΜΕ
(Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από το πρώτο τεύχος της ΚΟΜΕΠ του 1998).
Την Τρίτη το 2ο μέρος: Κράτος υπο κηδεμονία
Σημαντικός σταθμός, είναι οι ερχόμενες φοιτητικές - σπουδαστικές εκλογές.
Ξεκαθαρίζουμε από την αρχή πως σε αντίθεση με την αστική αντίληψη για τις φοιτητικές - σπουδαστικές εκλογές, που τις βλέπουν σαν μια μικρογραφία της κοινοβουλευτικής αναμέτρησης, για εμάς είναι εκλογές κινήματος της νεολαίας. Αυτό σημαίνει ότι θα επηρεάσουν τον προσανατολισμό του φοιτητικού - σπουδαστικού κινήματος και τους όρους ανάπτυξής του. Σε τελική ανάλυση εκείνο που πρέπει να έχει στο νου του ο κάθε φοιτητής τη στιγμή που αποφασίζει για το αν θα συμμετέχει ή όχι στις εκλογές, για το ποιον θα στηρίξει, πρέπει να είναι τι φοιτητικό κίνημα χρειαζόμαστε και με τι προσανατολισμό, ποιος πρέπει να είναι ο πολιτικός ρόλος του φοιτητικού κινήματος.
* * *
Παλεύουμε σταθερά, για να κατανοεί το φοιτητικό - σπουδαστικό κίνημα ότι ο πραγματικός του αντίπαλος είναι η πολιτική της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, που εκφράζει τα συμφέροντα των μονοπωλίων. Αντιπαλεύουμε κάθε τάση συμβιβασμού με το περιεχόμενο της πολιτικής των μονοπωλίων ("ελεύθερη πρόσβαση", διαφοροποίηση- ευελιξία των σπουδών, πολλοί κύκλοι σπουδών, όχι ειδίκευση στο πτυχίο, περικοπή των κατακτήσεων στη δημόσια και δωρεάν παιδεία, υποταγή των ιδρυμάτων στους όρους της αγορά).
Παλεύουμε σταθερά, για να συναντάνε οι αγώνες των φοιτητών - σπουδαστών τους αγώνες της εργατικής τάξης, της αγροτιάς κλπ. της χώρας μας. Για να κατακτάει έτσι με τη συνάντηση αυτή, στη βάση του αντιμονοπωλιακού προσανατολισμού, την πολιτικοποίησή του. Στην κατεύθυνση αντίστασης, σύγκρουσης, ανατροπής και συμβολής στη δημιουργία προϋποθέσεωνενός ρωμαλέου, δυναμικού, πατριωτικού λαϊκού μετώπου. Αντιπαλεύουμε κάθε τάση συντεχνιασμού, απομόνωσης του κινήματος από τον αγωνιζόμενο λαό, κάθε άποψη κούφιας και ύποπτης "πρωτοπορίας του φοιτητικού κινήματος", που στοχεύει να το παραδώσει αλυσοδεμένο στην κυρίαρχη πολιτική.
Παλεύουμε σταθερά, για να ξεπερνιούνται μέσα στο κίνημα οι πλαστές και ψευδεπίγραφες διαχωριστικές γραμμές και να κατακτιέται στην πράξη η αγωνιστική ενότητα της πλειοψηφίας των φοιτητών - σπουδαστών. Γι' αυτό το σκοπό παλεύουμε για την ενιαία έκφραση της οργάνωσης του κινήματος και για την παραπέρα ενίσχυση της συλλογικότητας. Αντιπαλεύουμε τη διάλυση και την παράλυση των συλλόγων, της ΕΦΕΕ και της ΕΣΕΕ, του οργανωμένου φοιτητικού κινήματος.
* * *
Στις φετινές εκλογές των φοιτητικών - σπουδαστικών συλλόγων μπορεί να δυναμώσει σημαντικά η αντίληψη της αντεπίθεσης του κινήματος,επηρεάζοντας έτσι την πορεία του στο επόμενο διάστημα. Να εκφραστεί με τη μεγάλη αύξηση των νέων που θα ψηφίσουν Πανσπουδαστικές Κινήσεις Συνεργασίας, με την αύξηση των φοιτητών - σπουδαστών που θα συμμετέχουν στις παρατάξεις των σχολών και στα ψηφοδέλτια, με τις νέες παρατάξεις, που θα δημιουργηθούν σε νέους χώρους, με την πλατύτερη επικοινωνία και συζήτηση με τους φοιτητές - σπουδαστές μέσα από τη δράση των παρατάξεων.
* * *
Απέναντι στα μεγάλα λόγια, τις κορόνες και τις φλυαρίες αντιπαραθέτουμε συγκροτημένη άποψη για την αντιμετώπιση της λαίλαπας της πολιτικής του Μάαστριχτ - Αμστερνταμ και τη διέξοδο για ένα εκπαιδευτικό σύστημα υποταγμένο στις λαϊκές ανάγκες σε μια διαφορετική κοινωνική πραγματικότητα. Αλλά πάνω απ' όλα αντιπαραθέτουμε συγκεκριμένη, πρωτοπόρα, καθημερινή δράση, για να αποκτήσει το φοιτητικό κίνημα τον προσανατολισμό της αντεπίθεσης.
Πατάμε στις εμπειρίες που απέκτησαν το προηγούμενο διάστημα οι φοιτητές - σπουδαστές, μέσα από την προσπάθεια ανάπτυξης του κινήματος και των αγώνων, όπου φάνηκε ξεκάθαρα η στάση και ο ρόλος της κάθε πολιτικής - συνδικαλιστικής αντίληψης.
Πατάμε στην ανάταση των λαϊκών αγώνων, των αγώνων των μαθητών, που δυναμώνουν την αυτοπεποίθηση για τη ρεαλιστικότητα και τη δυναμική της αντεπίθεσης.
Πατάμε στο γεγονός ότι οι νέες "φουρνιές" φοιτητών - σπουδαστών, αναζητούν και αμφισβητούν πιο έντονα.
Πατάμε στο γεγονός ότι οι Πανσπουδαστικές Κινήσεις Συνεργασίας αποχτάνε τα χαρακτηριστικά μιας ζωντανής και μαχητικής συσπείρωσης φοιτητών -σπουδαστών, που κατανοούν ότι δεν πάει άλλο με την πολιτική κυβέρνησης - ΕΕ - βιομηχάνων, και δουλεύουν πρωτοπόρα για την αντεπίθεση του φοιτητικού - σπουδαστικού κινήματος.
Παναγιώτης ΠΑΛΑΒΟΣ
Μέλος του γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ