Εχουμε ήδη μπει στο δεύτερο μήνα της επίσημης προεκλογικής περιόδου και τα δείγματα γραφής από τον τρόπο προβολής των υποψηφίων και των συνδυασμών τους από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ιδιωτικά και κρατικά, ακολουθούν την πεπατημένη: Σχεδόν μονομερής παρουσίαση των εκπροσώπων του δικομματισμού και αποσιώπηση της δράσης των άλλων παρατάξεων.

Η «πηγή του κακού» για το φαινόμενο αυτό, το οποίο επαναλαμβάνεται σε κάθε προεκλογική περίοδο - και όχι μόνο -, βρίσκεται στη διαπλοκή των κομμάτων με τα επιχειρηματικά συμφέροντα που ορίζουν το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο και στη στήριξη αμφοτέρων στη λειτουργία του συστήματος. Την υπηρεσία της στο «αλισβερίσι» αυτό προσφέρει η εκάστοτε κυβέρνηση, με το νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει για τη διεξαγωγή των εκλογών. Πίσω από τις εγκυκλίους και τις νομοθετικές διατάξεις που χαράσσουν τους όρους του προεκλογικού αγώνα, βρίσκεται η με κάθε τρόπο ενίσχυση της ανισοτιμίας των υποψήφιων συνδυασμών.

Την ανισότιμη προβολή των υποψηφίων στηλίτευσε με επιστολή του προς τους υπουργούς Επικρατείας και Εσωτερικών ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Ορέστης Κολοζώφ, ζητώντας παράλληλα να συγκληθεί άμεσα η Διακομματική Επιτροπή. «Αντί για ισότιμη μεταχείριση και προβολή όλων των υποψηφίων από τα ΜΜΕ, σχεδόν μονόπλευρα προβάλλεται μόνον η δραστηριότητα των υποψηφίων που στηρίζουν τα δύο μεγάλα κόμματα, με πλήρη σχεδόν αποσιώπηση της δράσης των άλλων, τόσο από τα ιδιωτικά όσο και από τα κρατικά ΜΜΕ. Θεωρούμε ότι η απαράδεκτη αυτή κατάσταση δεν πρέπει να συνεχιστεί, πρέπει η κυβέρνηση να λάβει άμεσα όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ισότιμη προβολή όλων των υποψηφίων», σημείωνε χαρακτηριστικά στην επιστολή του ο Ορ. Κολοζώφ.

Μερικές μέρες πριν, το υπουργείο Εσωτερικών έδινε στη δημοσιότητα την εκλογική εγκύκλιο που κωδικοποιεί τους όρους διεξαγωγής των δημοτικών και κοινοτικών εκλογών, στην οποία αποτυπώνονται οι συνθήκες περιορισμού της δράσης και «φίμωσης» της φωνής των παρατάξεων εκτός δικομματισμού. Είναι χαρακτηριστικό το σημείο όπου αναφέρεται ότι «δεν αποτιμάται σε χρήμα και δεν συνυπολογίζεται στις εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων, η προβολή δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών συνδυασμών, οι εμφανίσεις των υποψηφίων στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, με αφορμή δηλώσεις τους ή με την ιδιότητα του μέλους κομματικών οργάνων, ούτε η συμμετοχή τους σε κάθε είδους εκπομπές, όπως, π.χ., πάνελ διαλόγου, δελτία ειδήσεων, ψυχαγωγικά προγράμματα, κλπ.».

Κάτω από αυτό το πρίσμα, είναι ψευδεπίγραφος κανόνας τα όρια προεκλογικών δαπανών που θέτει η κυβέρνηση. Για παράδειγμα, ο υποψήφιος δήμαρχος Αθήνας θα πρέπει να δαπανήσει μέχρι 15.500 ευρώ, ποσό που ανεβαίνει βέβαια κατακόρυφα από τη δωρεάν προβολή που έχουν οι εκπρόσωποι του δικομματισμού από τα ΜΜΕ.

Την ίδια ώρα οι παρατάξεις που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, ή δεν προβάλλονται, λόγω των θέσεών τους, από τα ΜΜΕ, στερούνται ενός από τα σημαντικότερα μέσα για την προβολή των θέσεών τους, καθώς απαγορεύεται η ανάρτηση αφισών και πανό, με τις διοικήσεις των δήμων να έχουν εντολή ξηλώματός τους. Παράλληλα, ενισχύεται ο έλεγχος αυτών των παρατάξεων, με την επιβολή της υποχρέωσης να τηρούν βιβλίο εσόδων - δαπανών, το 80% των οποίων πρέπει να κινείται μέσω τραπεζικών λογαριασμών και να φακελώνουν οπαδούς και φίλους, καθώς πρέπει να καταγράφονται ονομαστικά όσοι χορηγούν πάνω από 200 ευρώ για τους συνδυασμούς και 100 ευρώ για τους υποψηφίους.

Στην υπηρεσία της τοποθέτησης εμποδίων στη δράση των παρατάξεων που δεν έχουν οικονομικά στηρίγματα μπαίνει και ο διπλασιασμός των παραβόλων που θα πρέπει να πληρώσουν οι υποψήφιοι. Συγκεκριμένα, οι υποψήφιοι δήμαρχοι καταβάλλουν το ποσό των 100 ευρώ. Οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι και σύμβουλοι δημοτικών διαμερισμάτων 50 ευρώ. Οι υποψήφιοι πρόεδροι κοινοτήτων 50 ευρώ. Οι υποψήφιοι κοινοτικοί σύμβουλοι 30 ευρώ. Οι υποψήφιοι πάρεδροι και τοπικοί σύμβουλοι δεν πληρώνουν παράβολο. Τα ποσά αυτά μπορούν να αναπροσαρμοστούν.

Στις επικείμενες εκλογές, παράταξη που συγκεντρώνει ποσοστό τουλάχιστον 42% θα μπορεί να εκλεγεί δημοτική αρχή. Αν κανένας συνδυασμός δε συγκεντρώσει αυτό το ποσοστό, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή μεταξύ των υποψήφιων δημάρχων που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Επανάληψη της ψηφοφορίας έχουμε και στην περίπτωση που δύο συνδυασμοί ισοψήφησαν, συγκεντρώνοντας ποσοστό 42% και πάνω.

Εξακολουθεί η αλλοίωση της λαϊκής εκπροσώπησης, καθώς ο συνδυασμός που αναδεικνύεται πρώτος συγκεντρώνει τα 3/5 των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου. Τα υπόλοιπα 2/5 των εδρών κατανέμονται στους συνδυασμούς που έπιασαν το εκλογικό μέτρο, δηλαδή βγάζουν τουλάχιστον μία έδρα. Οι έδρες κατανέμονται αναλογικά ανάμεσα στους συνδυασμούς, εφόσον ο πρώτος συγκέντρωσε πάνω από το 60% των ψήφων.

Σε όλες τις κοινότητες, ανεξαρτήτως πληθυσμού, επιτυχών θεωρείται ο συνδυασμός που συγκέντρωσε έστω και τη σχετική πλειοψηφία. Συνεπώς δε διενεργούνται επαναληπτικές εκλογές. Σημειώνουμε ότι κοινότητες με πληθυσμό άνω των 4.000 κατοίκων αναγνωρίζονται πλέον σε δήμους.

Ψηφίζουμε στις 15 του Οκτώβρη, από τις 7 το πρωί έως τις 7 το βράδυ. Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο δε γίνουν οι εκλογές, αυτές διεξάγονται την Τετάρτη 18 του Οκτώβρη. Οι επαναληπτικές εκλογές διεξάγονται στις 22 του Οκτώβρη.

Στους Δήμους Αθηναίων, Θεσσαλονίκης και Πειραιά, ο ψηφοφόρος εκφράζει την προτίμησή του σε έναν μέχρι και τρεις υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και συμβούλους δημοτικού διαμερίσματος. Στους υπόλοιπους δήμους, σε έναν ή δύο υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους ή συμβούλους δημοτικού διαμερίσματος καθώς και σε έναν υποψήφιο τοπικό σύμβουλο ενός συνδυασμού. Ο υποψήφιος δήμαρχος δε χρειάζεται σταυρό προτίμησης.

Κάθε συνδυασμός μπορεί να περιλάβει στον αριθμό των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων μέχρι δύο υποψήφιους, οι οποίοι διατέλεσαν:

• δήμαρχοι για τρεις πλήρεις δημοτικές περιόδους ή
• μια πλήρη δημοτική περίοδο δήμαρχοι και τρεις πλήρεις δημοτικές περιόδους πρόεδροι κοινότητας

σε οποιονδήποτε δήμο ή κοινότητα του ίδιου νομού.

Οι υποψήφιοι αυτοί δε χρειάζονται σταυρό προτίμησης. Καταλαμβάνουν κατά προτεραιότητα θέσεις δημοτικών συμβούλων, ανάλογα με τον αριθμό των συμβούλων που εκλέγει κάθε συνδυασμός.

Σε όλες τις κοινότητες ο ψηφοφόρος μπορεί να βάλει ένα σταυρό προτίμησης και σε έναν υποψήφιο πάρεδρο για τις κοινότητες που αποτελούνται από τοπικά διαμερίσματα.

Δεν ψηφίζουν ναυτικοί και κρατούμενοι. Ειδική άδεια για να μεταβούν στον τόπο όπου ψηφίζουν χορηγείται στους δικαστικούς, δημόσιους πολιτικούς υπαλλήλους, στρατιωτικούς των Ενόπλων Δυνάμεων, της ΕΛ.ΑΣ. και του Λιμενικού Σώματος, υπαλλήλους ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, τραπεζών (δημόσιου τομέα) και δημόσιων οργανισμών κοινής ωφέλειας, καθώς και στο προσωπικό των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, μετά από απόφαση του υπουργού Απασχόλησης.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι 15 μέρες πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας απαγορεύεται η δημοσίευση οποιασδήποτε δημοσκόπησης που αναφέρεται σε υποψηφίους και συνδυασμούς. Επιτρέπεται η διενέργεια δημοσκοπήσεων (exit polls) τη μέρα της ψηφοφορίας. Τα αποτελέσματα αυτής απαγορεύεται να μεταδοθούν ή να δημοσιοποιηθούν, πριν από τις 7 το βράδυ της ίδιας μέρας οπότε και λήγει η ψηφοφορία.

Την 1η του Αυγούστου αρχίζει η προθεσμία για τη μεταδημότευση υποψηφίων, χωρίς τη συνδρομή των προϋποθέσεων της διετούς παραμονής στο δήμο ή κοινότητα όπου θέτουν υποψηφιότητα. Λήγει στις 23 του Σεπτέμβρη.

Στις 14 του Αυγούστου λήγει η προθεσμία παραίτησης των δικαστικών λειτουργών, αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας που επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα στο δήμο που υπηρετούν.

Στις 24 του Σεπτέμβρη λήγει η προθεσμία επίδοσης στον πρόεδρο του Πρωτοδικείου (για δήμους) και στον Ειρηνοδίκη (για κοινότητες) της δήλωσης κατάρτισης του συνδυασμού.

Στις 29 του Σεπτέμβρη λήγει η προθεσμία υποβολής παραίτησης όσων έχουν εκλογικό κώλυμα (όπως δικαστικοί και θρησκευτικοί λειτουργοί, κλπ.).

Στις 30 του Σεπτέμβρη ενεργείται η ανακήρυξη των συνδυασμών, ενώ στις 5 του Οκτώβρη λήγει η προθεσμία ένστασης κατά της ανακήρυξης.

Στις 7 του Οκτώβρη λήγει η προθεσμία παραίτησης υποψηφίου.

Μέχρι τις 19 του Οκτώβρη θα πρέπει να έχει επιδοθεί στο αρμόδιο δικαστήριο δήλωση παραίτησης από την υποψηφιότητα δημάρχου, ενώ μέχρι τις 20 του Οκτώβρη θα πρέπει να έχει δηλωθεί ο νέος υποψήφιος που αντικαθιστά αυτόν που παραιτήθηκε ή πέθανε. Εως τις 21 του Οκτώβρη ανακοινώνεται το όνομα από το αρμόδιο δικαστήριο.