Μέσα στα «μαύρα» ορυχεία του Λιγνίτη και των τεσσάρων μονάδων της ΔΕΗ που παράγουν ηλεκτρισμό από την καύση του, περίπου 2.500 εργαζόμενοι στην Μεγαλόπολη, βάζουν καθημερινά σε κίνδυνο τη ζωή τους, όχι μόνο επειδή η ίδια η εργασία τους είναι αντικειμενικά επικίνδυνη, αλλά και επειδή οι συνθήκες εργασίας, τα μέτρα προστασίας, οι παραγωγικές απαιτήσεις, καθορίζονται από τη λειτουργία της ΔΕΗ με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, μια επιταγή της κυβερνητικής πολιτικής, στη βάση και της «απελευθέρωσης» της αγοράς ενέργειας. Καθοριστικό ρόλο στη συνέχιση αυτής της κατάστασης έχει και η διοίκηση των μονάδων της ΔΕΗ, καθώς δεν είναι τυχαίος ο φόβος των εργαζομένων να αντιδράσουν στον καθημερινό κίνδυνο που βιώνουν. Παράλληλα, οι ηγεσίες των συνδικαλιστικών τους οργάνων, αντιμετωπίζουν αυτή την πραγματικότητα, είτε με αδιαφορία, στην καλύτερη περίπτωση, είτε και με τη συνεργασία τους με τη διοίκηση.

Στο πρόσφατο ατύχημα, από την καθίζηση - κατολίσθηση στο ορυχείο Κυπαρισσίων, για μία ακόμα φορά από τύχη δε θάφτηκαν κάτω από τον μαύρο λιγνίτη έξι εργαζόμενοι. Δεν ήταν όμως ένα μεμονωμένο ατύχημα. Την τελευταία 15ετία, στις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, έχουν συμβεί εκατοντάδες μικρά και μεγάλα ατυχήματα, για πολλά από τα οποία δεν υπάρχει καταγραφή, ούτε ως απλή αναφορά στην αστυνομία. Επιπρόσθετα, για όσα από αυτά γίνονται γνωστά, η διοίκηση της ΔΕΗ ρίχνει πάντα τις ευθύνες στους εργαζόμενους.

Ο «Ρ», έκανε ένα οδοιπορικό στα «μαύρα» λιγνιτωρυχεία της Μεγαλόπολης και συζήτησε με τους εργαζόμενους που κατήγγειλαν για το πώς βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους καθημερινά όλο το 24ωρο και τις αιτίες. Αιτίες, όπως η μείωση του προσωπικού τα τελευταία χρόνια και η παράλληλη αξίωση της διοίκησης για αύξηση της παραγωγής, που οδηγεί στην εντατικοποίηση της εργασίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δυνατότητα των εργαζομένων να αντιμετωπίζουν έκτακτα περιστατικά. Η ανυπαρξία μελετών και εδαφοτεχνικού γεωλόγου και άλλου επιστημονικού προσωπικού ώστε να εξετάζεται καθημερινά η ασφάλεια του εδάφους. Η παντελής ανυπαρξία ακόμα και απλών μέτρων προστασίας, υγιεινής και ασφάλειας και γιατρού εργασίας, αν και υπάρχει ιατρείο για έκτακτα περιστατικά. Ακόμα, καταγγέλλουν τη στάση των ηγεσιών των σωματείων τους, που μία βδομάδα μετά το τελευταίο ατύχημα το μόνο που έχουν κάνει, είναι να συσκεφτούν με τη διοίκηση, κάτι που επαναλαμβάνεται για κάθε ατύχημα που συμβαίνει, αφού σε αγαστή συνεργασία με τη διοίκηση «κουκουλώνουν» τα ατυχήματα που γίνονται κάθε φορά, με τρομοκρατία αλλά και «ανταλλάγματα» στους εργαζόμενους.

Από το 1984 μέχρι σήμερα, έχουν γίνει εκατοντάδες μικρά και μεγάλα ατυχήματα στις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, τόσο στα ορυχεία, όσο και σε διάφορους άλλους εργασιακούς χώρους της. Σε θαύμα αποδίδουν οι εργαζόμενοι ότι έχουν θρηνήσει μόνο τέσσερις νεκρούς μέχρι σήμερα. Για κανένα ατύχημα από όλα όσα έχουν γίνει δεν υπάρχει πόρισμα ούτε έχει γίνει έρευνα, αντίθετα, όλα «για το καλό της Επιχείρησης» «κουκουλώνονται» και ελάχιστα δηλώνονται, ενώ οι εργαζόμενοι είτε τρομοκρατούνται με αλλαγή πόστου και μείωση της βαθμολογίας, που σημαίνει και στασιμότητα στο μισθό, είτε τους «εξαγοράζουν» με διάφορα ανταλλάγματα. Είναι κλασικό δε, ότι σε κάθε ατύχημα που συμβαίνει όχι μόνο οι εργαζόμενοι που τραυματίστηκαν, αλλά και όσοι ακόμη ήταν μάρτυρες, βγαίνουν «ελεύθεροι εργασίας» για λίγες μέρες και μετά αλλάζουν πόστο εργασίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τι συμβαίνει μετά από κάθε ατύχημα είναι η καταγγελία που μας έκανε ένας εργαζόμενος, όταν τραυματίστηκε το Φλεβάρη του 1997 στο αυτί και έπαθε πτώση ακοής. Ο άτυχος εργαζόμενος θέλησε από την πρώτη στιγμή να καταγγείλει τον τραυματισμό και το έκανε στην Αστυνομία. Ο προϊστάμενός του που καλέστηκε να καταθέσει είπε ότι δεν έγινε κάτι σοβαρό και ότι σε κάθε περίπτωση ήταν λάθος του εργαζόμενου. Η απάντηση της διοίκησης, το αμέσως επόμενο διάστημα, ήταν να μειώσει τη βαθμολογία του εργαζόμενου, που βάσει αυτής αυξάνει ο μισθός και υπολογίζεται η ημερομηνία που βγαίνουν σε σύνταξη!

Το ιστορικό των πιο σοβαρών ατυχημάτων είναι χαρακτηριστικό:

Το 1984 ένας διμηνίτης συμβασιούχους εργαζόμενος πέφτει νεκρός στην 3η μονάδα του ΑΗΣ, όταν λαμαρίνα τον κόβει στη μέση. Το 1988 γίνεται κατολίσθηση στο ορυχείο Θωκνείας. Το ορυχείο, λόγω της κατολίσθησης, κλείνει οριστικά!

Τον Απρίλη του 1996, δύο εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους στο ορυχείο Κυπαρισίων, όταν μπαίνουν σε πηγάδι. Οι αναθυμιάσεις από το μεθάνιο μετατρέπουν το πηγάδι σε τάφο. Το θάνατο βρήκε το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου ένας εργαζόμενος στο ορυχείο Ψαθίου, όταν σίδερο το χτύπησε στο κεφάλι.

Την ίδια χρονιά είχαμε ένα ακόμα σοβαρό ατύχημα στο ορυχείο Κυπαρισίων. Η κατολίσθηση 6 εκατομμυρίων κυβικών λιγνίτη έβαλε σε κίνδυνο τη ζωή περίπου 15 εργαζομένων. Αιτία της κατολίσθησης, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, καθώς ακόμα πόρισμα δεν υπάρχει, ήταν το πλημμύρισμα του Αλφειού ποταμού που περνάει δίπλα ακριβώς. Αποτέλεσμα, τα νερά του ποταμού να πλημμυρίσουν τα πάντα και να γίνει καθίζηση.

Η πρόσφατη κατολίσθηση στην οποία 6 εργαζόμενοι γλίτωσαν και πάλι από θαύμα έγινε πάλι στο ορυχείο Κυπαρισίων. Τα περίπου δύο εκατομμύρια κυβικά λιγνίτη έφεραν εργαζόμενους και μηχάνημα από την κορυφή της εξόρυξης στον πάτο του ορυχείου. Αυτή τη φορά, η αιτία δεν ήταν ο Αλφειός, αλλά τα υπόγεια νερά του υπεδάφους ή κάποια υπόγεια λίμνη, τα οποία δεν εντοπίστηκαν, αφού δε γινόταν έλεγχος και διέβρωσαν την περιοχή δημιουργώντας καθίζηση - κατολίσθηση.

Τέλος, στο ορυχείο Ψαθιού σε τακτά χρονικά διαστήματα δημιουργούνται ρήγματα στα πρανή του λιγνίτη.

Οι εργαζόμενοι στο ορυχείο Κυπαρισίων, που έγινε το πρόσφατο ατύχημα , αλλά και άλλων εργασιακών χώρων της ΔΕΗ στην περιοχή, είναι αποκαλυπτικοί στις καταγγελίες τους για το τι πραγματικά συμβαίνει, ενώ τόνισαν πως το τελευταίο ατύχημα μόνο τυχαίο δεν ήταν, αφού όλοι το περίμεναν, ακόμα και η διοίκηση.

Το πρώτο πράγμα που καταγγέλλουν είναι η άναρχη εκμετάλλευση του ορυχείου χωρίςπρόγραμμα και με μοναδικό γνώμονα τη ζήτηση πρώτης ύλης από τις μονάδες παραγωγής. Οι επιπτώσεις αυτής της τακτικής έγιναν φανερές με το τελευταίο ατύχημα. Για την εξόρυξη του λιγνίτη χρησιμοποιείται το μηχάνημα C 700, με το οποίο ανοίγονται τομές εξόρυξης. Οι τομές αυτές θεωρείται ότι δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 10 μέτρα ύψος. Ωστόσο, επειδή το συγκεκριμένο μηχάνημα είχε σταλθεί στα ορυχεία της Πτολεμαΐδας, αντί να ανοιχτεί άλλη τομή, συνεχίστηκε η εξόρυξη από τη συγκεκριμένη, στην οποία έγινε η κατολίσθηση και η οποία είχε φτάσει τα 22 μέτρα ύψος!

Ωστόσο, ο κυριότερος λόγος για το ατύχημα ήταν η διάβρωση του εδάφους από υπόγεια νερά. Αν είχε γίνει έλεγχος, θα είχαν εντοπιστεί και οι 6 εργαζόμενοι, που δούλευαν εκεί, δε θα κινδύνευαν να σκοτωθούν από την κατολίσθηση των δυο εκατομμυρίων κυβικών μέτρων λιγνίτη!

Στο σημείο εκείνο που έγινε και η κατολίσθηση, όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, δεν είχε γίνει καμία γεώτρηση και κανένας έλεγχος του υπεδάφους, με αποτέλεσμα τα νερά του υπεδάφους να διαβρώσουν την περιοχή που γίνεται η εξόρυξη, να κάνουν σαθρό το έδαφος και να γίνει κατολίσθηση.

Οι εργαζόμενοι, κατήγγειλαν ακόμα στο «Ρ» - ζητώντας να διατηρηθεί η ανωνυμία τους, φοβούμενοι δυσμενή αντιμετώπιση - την παντελή έλλειψη ειδικευμένου και έμπειρου τεχνικού προσωπικού (ρηγματολόγοι και γεωλόγοι). Ετσι, είναι συνεχώς εκτεθειμένοι σε ένα άγνωστο έδαφος, με κίνδυνο της ζωής τους. Ελλειψη υπάρχει και στο εκπαιδευμένο προσωπικό για την επάνδρωση των μηχανημάτων. Είναι χαρακτηριστικό, όπως μας είπαν οι εργαζόμενοι, ότι ενώ παλιά κάθε μηχάνημα εξόρυξης του λιγνίτη επανδρωνόταν σύμφωνα και με τις προδιαγραφές του με 10 εργαζόμενους, σήμερα, λόγω του ότι δε γίνονται προσλήψεις, κάθε μηχάνημα επανδρώνεται το πολύ με 5 εργαζόμενους. Οι ειδικότητες των τεχνιτών ηλεκτρολόγων και μηχανολόγων δεν υπάρχουν πια πάνω στα μηχανήματα εξόρυξης. Αποτέλεσμα, να υπάρχει μεγάλο χάσιμο χρόνου για τη λειτουργία του μηχανήματος και εντατικοποίηση της εργασίας για να εξορυχτούν οι συγκεκριμένες ποσότητες λιγνίτη που απαιτεί η διοίκηση, ενώ δε γίνεται και σωστή συντήρηση του εξοπλισμού. Παράδειγμα, ο τραυματισμός πριν καιρό, του χειριστή του μηχανήματος Ε-2 από το κόψιμο του συρματόσχοινου λόγω της μη συντήρησής του.

Είναι χαρακτηριστικό να αναφέρουμε ότι τα τελευταία χρόνια, οι απαιτήσεις για λιγνίτη από τη διοίκηση της ΔΕΗ, έχουν ανέβει από 3 εκατομμύρια τόνους το χρόνο σε 4 εκατομμύρια.

Η πολιτική της διοίκησης της ΔΕΗ για μείωση του κόστους εργασίας με τη μη πρόσληψη προσωπικού δεν ακολουθείται σε άλλους τομείς, όπως στις προμήθειες, τις εργολαβίες κ. ά. Οι εργαζόμενοι κατήγγειλαν συγκεκριμένα ότι για την εγκατάσταση μεταφοράς της τέφρας του λιγνίτη από τις μονάδες 1, 2, 3 της ΔΕΗ δαπανήθηκαν 1.5 δισ. δραχμές, όταν το έργο είχε προϋπολογιστεί στα 700 εκατομμύρια δραχμές.

Παράλληλα, η διοίκηση της ΔΕΗ έχει παραδώσει την ετήσια συντήρηση των μηχανημάτων σε εργολάβους, οι οποίοι μάλιστα χρησιμοποιούν υλικά της ίδιας της ΔΕΗ. Μόνο για ένα μηχάνημα, τον αποθέτη Θ-2, η ΔΕΗ σπατάλησε για τη συντήρησή του περίπου 30 εκατομμύρια δραχμές. Επίσης, η έλλειψη προσωπικού είχε ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν εργαζόμενοι ελέγχου των ταινιοδρομιών που μεταφέρουν το λιγνίτη στους σταθμούς. Ετσι δε γίνεται ευθυγράμμισή τους και σχίζονται πολύ συχνά, με συνέπεια να δαπανά η ΔΕΗ πολλά εκατομμύρια για την αποκατάσταση των ζημιών.