ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο κόκκινος κήπος του Συνεδρίου

1. Ο δικός μας κήπος πάντα ήταν άγριος. Γι' αυτό τον προτιμούσαν κυρίως τα πουλιά της καταιγίδας.

2. Μέσα στον κήπο όλοι κατανοούν πως το «ένα» της ουσίας του ΚΚΕ μπορεί και δίνεται προσωπικά στον καθένα. Κανένας όμως δεν μπορεί ως πρόσωπο να μοιράσει το «ένα» σε κανέναν, γιατί αυτό ανήκει σ' εκείνους που δε βρίσκονται πια ανάμεσά μας.

3. Από τις θεραπαινίδες της εξουσίας ακούω σχόλια για το Συνέδριο. Κάποιοι φουκαράδες με τα βιβλιαράκια τους, ενώ έκαναν τα πάντα για μια θεσούλα στο Δημόσιο, τώρα το παίζουν εξτρεμιστές. Αυτούς είχε φωτογραφίσει ο Πιερ Πάολο Παζολίνι όταν έγραφε στην ιδεολογική διαθήκη του (περιοδικό Οδός Πανός, Οκτ. 1985): «Ο εξτρεμιστής που διδάσκει στους άλλους ν' αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους τι πράγμα διδάσκει; Οτι πρέπει να καρπωνόμαστε τα ίδια δικαιώματα με τους αφέντες. Ο εξτρεμιστής που διδάσκει ότι τα θύματα των εκμεταλλευτών είναι δυστυχισμένα τι διδάσκει; Οτι πρέπει ν' απαιτούμε την ίδια ευτυχία με τους εκμεταλλευτές. Το αποτέλεσμα που με τον τρόπο αυτό είναι πιθανό να πετύχουμε είναι μια ταύτιση: δηλαδή, στην καλύτερη περίπτωση, ένας εκδημοκρατισμός σύμφωνα με το αστικό νόημα. Ετσι, η τραγωδία των εξτρεμιστών είναι ότι υποβίβασαν έναν αγώνα που οι ίδιοι με τα λόγια χαρακτηρίζουν επαναστατικό, μαρξιστικό -λενινιστικό σε εμφύλιο πόλεμο, παλιό όσο και η αστική τάξη. Κάτι το ουσιαστικό για την ίδια την ύπαρξη της αστικής τάξης. Η κατάκτηση των δικαιωμάτων για όσους το πετυχαίνουν δεν είναι άλλο από τον προβιβασμό τους στη θέση του αστού. [...] Είναι αρκετά απλό: Ενώ οι εξτρεμιστές αγωνίζονται για τα μαρξιστικοποιημένα πολιτικά δικαιώματα, στο όνομα μιας τελικής "ταύτισης" μεταξύ εκμεταλλευτή και εκμεταλλευόμενου, οι κομμουνιστές αγωνίζονται για τα πολιτικά δικαιώματα με στόχο να επιτευχθεί "κάτι άλλο"». Γι' αυτό το κάτι άλλο είμαστε εδώ, μέσα στον κήπο.

4. Στον κήπο ακούγονται φωνές και ψίθυροι από ζωγράφους, ποιητές και μουσικούς. Σε δύσκολες εποχές βρήκαν καταφύγιο μέσα του. Αυτοί οι καλλιτέχνες δεν πάσχουν από κανένα φόβο για την «ξένη» λεγόμενη επίδραση. Αντιθέτως, μέσω της μετάδοσης, εξομοιώνονται και γεννιούνται πράγματα που εξωτερικά ουδεμία σχέση έχουν μεταξύ τους, ακριβώς όπως τα περιγράφει ο Οσβαλντ Σπένγκλερ στην Παρακμή της Δύσης (εκδ. «Τυπωθήτω» - Γ. Δαρδανός 2003): «Οπως ένα πουλί λικνίζεται στη θύελλα και ένας κολυμβητής ενδίδει στον θωπευτικό κυματισμό, έτσι και με τους ήχους ενός εμβατηρίου ένας ακαταμάχητος ρυθμός εισβάλλει στα μέλη, το ίδιο μεταδοτική είναι η μίμηση της έκφρασης, του προσώπου και των κινήσεων ενός άλλου, μια δραστηριότητα στην οποία διαπρέπουν τα παιδιά. Αυτό μπορεί να φθάσει σ' εκείνη τη "συναρπαστική" επίδραση του ομαδικού τραγουδιού, των κινήσεων μιας συντεταγμένης πορείας και των χορών, η οποία συνθέτει από τα πολλά μεμονωμένα άτομα μια ενότητα του αισθάνεσθαι και της έκφρασης μετατρέποντάς τα σε ένα "εμείς"».

5. Στους συντρόφους του Συνεδρίου που φροντίζουν τον κόκκινο κήπο για να κυκλοφορούμε σ' αυτόν ελεύθεροι αφιερώνω τους παρακάτω στίχους: «Μες στου μυαλού τα κόκκινα άνθη / περνάει τώρα η δαμόκλειος σπάθη / κι ο παράδεισος λιώνει τα χιόνια / που στολίζαν καρδιά και πνευμόνια».

6. Ο κόκκινος κήπος είναι ανοιχτός αν είναι ανοιχτή και η καρδιά σου.

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ

Πανόραμα μουσικής δημιουργίας

Ενα πορτρέτο της λόγιας μουσικής δημιουργίας, που παρά τις δύσκολες συνθήκες στον τόπο μας επιμένει να ανθίζει και να δίνει καρπούς, αποτελεί η δισκογραφική έκδοση της Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών, με τίτλο «Εργα για ορχήστρα Ελλήνων Μουσουργών». Περιλαμβάνει τέσσερα CD, με 17 συνθέσεις ισάριθμων Ελλήνων συνθετών, προσφέροντας στον ακροατή, όχι μόνο πολλές συγκινήσεις, αλλά και τη δυνατότητα να ακούσει, να γευτεί διαφορετικές και σημαντικές πλευρές της νεοελληνικής μουσικής δημιουργίας, που γεννήθηκαν στο διάστημα του τελευταίου μισού αιώνα. Πρόκειται για συνθέσεις δημιουργών που γεννήθηκαν στο μεσοπόλεμο ή και νωρίτερα, κάποιων που δημιούργησαν στο εξωτερικό και συνθετών που γεννήθηκαν μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Η έκδοση εντάσσεται στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών για την προώθηση της σύγχρονης μουσικής δημιουργίας και, αναμφίβολα, έρχεται να εμπλουτίσει τη φτωχική δισκογραφία ελληνικών έργων. Οι ηχογραφήσεις δεν έγιναν στη χώρα μας, αλλά στη Βουλγαρία. Τα έργα ερμηνεύει η Συμφωνική Ορχήστρα της Βουλγαρίας, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού και συνθέτη Αλκη Παναγιωτόπουλου, ο οποίος από το 1995 είναι κορυφαίος μαέστρος της ορχήστρας.

Το πρώτο CD περιλαμβάνει έργα Δραγατάκη, Ξένου και Αντωνίου. Συγκεκριμένα την: «3η Συμφωνία», για ορχήστρα, του Δημήτρη Δραγατάκη (1914-2001). Το έργο, που δισκογραφείται για πρώτη φορά, γράφτηκε το 1964 και πρωτοπαρουσιάστηκε το 1966 από την ΚΟΑ, με μαέστρο τον Ανδρέα Παρίδη. Τη «Συμφωνία αρ. 2, της Ειρήνης», για ορχήστρα, του Αλέκου Ξένου (1912-1995). Ολοκληρώθηκε το 1968 και πρωτοπαρουσιάστηκε το 1971, επίσης από την ΚΟΑ, υπό τη διεύθυνση του Α. Παρίδη και σολίστ στο βιολοντσέλο τον Γιάννη Χρονόπουλο. Το έργο είναι εμπνευσμένο από τα τραγικά γεγονότα εκείνης της εποχής. Τα τρία μέρη του εκφράζουν τρεις ποιητικές ιδέες: «Και κουρσέψαν την όμορφή μας χώρα» (ποίηση Φώτη Αγγουλέ από το ποίημα «Φασισμός»), «Σηκώστε τον πόνο σας ψηλά» (ποίηση Αγγελου Σικελιανού από την τραγωδία «Ο θάνατος του Διγενή»), «Για πόλεμο, για μάτωμα, για την καινούργια γέννα» (ποίηση Κωστή Παλαμά από το ποίημα «Οι Πατέρες»). Την «Πρώτη Συμφωνία», για ορχήστρα, του Θόδωρου Αντωνίου (γ. 1935). Το αφιερωμένο στον Δ. Δραγατάκη έργο ολοκληρώθηκε το 2002 και πρωτοπαρουσιάστηκε ένα χρόνο αργότερα.

Το δεύτερο CD περιλαμβάνει τα έργα: «Kollisionen», για δύο ομάδες ορχήστρας, του Ανέστη Λογοθέτη (1921-1994), «Σπέος», για ορχήστρα, του Ιάκωβου Κονιτόπουλου (γ. 1963), «Αλεατορικά Σκίτσα», για ορχήστρα, του Νίκου Φυλακτού (γ. 1950), «Τοπία», έργο 36 για κρουστά, του Γιώργου Σισιλιάνου (γ. 1920), με σολίστ τους Αντονίν Μπρέσκα και Στογιάν Παβλόφ και «Συμφωνία αρ. 5», για ορχήστρα του Αλκη Παναγιωτόπουλου (γ. 1950). Στο τρίτο CD περιλαμβάνονται έργα των Νίκου Ντρέλα, Ντέμη Βισβίκη, Σπύρου Ραυτόπουλου και Μιχάλη Τραυλού. Στο τέταρτο CD ακούγονται συνθέσεις των Ιάνη Ξενάκη, Γιάννη Ψαθά, Μιχάλη Αδάμη, Πέτρου Πλακίδη και Μιχάλη Λαπιδάκη.

«Βασική προτεραιότητά μας», αναφέρει η Ενωση Ελλήνων Μουσουργών, «πέραν φυσικά της ποιότητας των έργων, ήταν η ιδιαίτερη προσοχή που δόθηκε στην ποιότητα της εκτέλεσης, στην αρτιότητα της ηχογράφησης, στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ψηφιακής τεχνολογίας, θέτοντας ψηλά τον πήχη των προδιαγραφών στην αρτιότητα του καλλιτεχνικού και ηχητικού αποτελέσματος. Με τα έργα αυτά προβάλλονται, τόσο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όσο και η διαφορετική μουσική γλώσσα του κάθε συνθέτη. Ο κοινός τόπος και χρόνος δημιουργίας αυτών των έργων συνιστούν ένα δυναμικό περιβάλλον, που αναπτύσσεται, αυτοπροσδιορίζεται και διεκδικεί τη θέση του στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Εχουμε τη βαθιά πεποίθηση ότι μόνο μέσα από τέτοιου υψηλού επιπέδου παραγωγές, μπορεί ν' αναδειχτεί η ποιότητα του μουσικού έργου, καθιστώντας το ανταγωνιστικό στο διεθνές περιβάλλον και τη διεθνή παραγωγή». Η Ενωση Ελλήνων Μουσουργών έχει αποδείξει πολλές φορές στο παρελθόν τη σημασία που αποδίδει στη μουσική παράδοση και την ιστορική συνέχεια. Η σύγχρονη δημιουργία, όμως, «άγνωστη στις πλείστες των περιπτώσεων, είναι αυτή που χρήζει ιδιαίτερης υποστήριξης για να αποδώσει καρπούς, να αποτελέσει μέρος του σύγχρονου πολιτιστικού γίγνεσθαι και να εδραιωθεί στη συνείδηση του μεγάλου κοινού. Πολιτισμός χωρίς δημιουργία είναι καταδικασμένος σε εξαφάνιση. Η έκδοση αυτή δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία προς αυτήν την κατεύθυνση». Μια έκδοση, που διακρίνεται από ερμηνείες και ηχογραφήσεις υψηλής ποιότητας και συνιστά μιαν ουσιαστική παρέμβαση στον αλωμένο από εφήμερα, εύπεπτα κατασκευάσματα και από την άκρατη κερδοσκοπία, σύγχρονο μουσικό πολιτισμό μας.

Ρ. Σ.