Στον πρόλογό του, ο Χαρίλαος Φλωράκης επισημαίνει:

«Ολα όσα περιέχονται σ' αυτό το βιβλίο... είμαι εγώ.

Είναι οι πρωτοβουλίες μου και η δράση μου στο Κόμμα, είναι οι αγορεύσεις μου και οι τοποθετήσεις μου στη Βουλή, είναι οι θέσεις μου στα όργανα του (ενιαίου) Συνασπισμού της περιόδου 1989 - 1991, είναι η στάση μου στις συσκέψεις υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή στα Συμβούλια Αρχηγών, είναι οι συνεντεύξεις μου και οι δηλώσεις μου στα ΜΜΕ, είναι οι ομιλίες μου στις πόλεις και στα κεφαλοχώρια κατά τις προεκλογικές περιοδείες, είναι η παρουσία μου στα διεθνή φόρα, είναι οι συσκέψεις μου με συντρόφους.

Είναι, ακόμη, το βιβλίο αυτό, οι σημειώσεις μου, οι σκέψεις μου, οι εκμυστηρεύσεις μου σε φίλους και συνεργάτες, η αγωνία μου για τις αρνητικές εξελίξεις, αλλά και η οργή μου για όσα μπορούσαν να αποφευχθούν και, τελικά, δεν τ' αποφύγαμε.

Πάνω απ' όλα, όμως, το βιβλίο αυτό είναι η ακλόνητη πίστη μου στο σοσιαλισμό και στην τελική νίκη του, είναι η αταλάντευτη πεποίθησή μου ότι καμία ανατροπή και καμία προδοσία δεν πρόκειται να ξεστρατίσει τους λαούς από την πορεία τους προς το σοσιαλισμό.

Κοντολογίς, το βιβλίο αυτό είναι μια πολιτική ομιλία μου.

Η πιο μεγάλη πολιτική ομιλία μου, που συγκεφαλαιώνει όλες τις άλλες, αλλά και ένα είδος ανοιχτής πολιτικής διαθήκης προς τη νεολαία που αντιστέκεται.

Και ευχαριστώ το δημοσιογράφο Χρ. θεοχαράτο που μόχθησε, ώστε από το βήμα αυτό να ανακεφαλαιώσω με μία και μόνον αγόρευση, όλους τους πολιτικούς αγώνες μου».

Στο βιβλίο περιέχονται δηλώσεις διαφόρων προσωπικοτήτων της χώρας, τις οποίες πήρε ο συγγραφέας, κατά το πολύχρονο διάστημα της προετοιμασίας και της συγγραφής του βιβλίου, και οι οποίες παρατίθενται με αλφαβητική σειρά. Κάποιοι έχουν φύγει από τη ζωή, όπως ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Γιάννης Αλευράς, ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου. Αλλοι, αν και πολιτικοί αντίπαλοι, δέχτηκαν να μιλήσουν για τον Χαρίλαο Φλωράκη, όπως ο σημερινός πρόεδρος της ΝΔ Κώστας Καραμανλής, οι πρώην πρωθυπουργοί Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Τζανής Τζαννετάκης, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Κρητικός, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΝ Φώτης Κουβέλης. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Γιατί, όπως τονίζει στη δική του δήλωση ο καθηγητής και πρώην υπουργός Απόστολος Λάζαρης, ο Χ. Φλωράκης είναι ένας λαϊκός ηγέτης που τιμά, όχι μόνο το κόμμα του αλλά και ολόκληρο τον πολιτικό κόσμο της χώρας».

Στο σημερινό «Ρ» παρουσιάζουμε τη δήλωση της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα:

«Δύσκολο πολύ για μένα, μέσα σε λίγες γραμμές, να δώσω ό,τι σκέφτομαι για τη μακρόχρονη και μεγάλη προσφορά του συντρόφου Χαρίλαου στο λαϊκό κίνημα της χώρας και βεβαίως στο Κόμμα. Συνήθως, σύντροφοι, φίλοι, ακόμη και πολιτικοί αντίπαλοι, δίπλα στο όνομα του σ. Χαρίλαου βάζουν τον τίτλο "ιστορικός ηγέτης". Σαφώς και θα συμφωνήσω, με μόνη παρατήρηση ότι αυτός ο τίτλος από μόνος του δε λέει και πολλά, αφού τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται πολύ εύκολα και καταχρηστικά για πολλούς, ακόμη και για τον οποιονδήποτε είχε ένα ασήμαντο πέρασμα από την πολιτική ζωή του τόπου. Το θέμα δεν είναι πόσα χρόνια βρίσκεται κάποιος στην πολιτική δράση, αλλά τι και πώς το έκανε. Το θέμα δεν είναι πόσο θόρυβο προκαλεί η πολιτική παρουσία ενός ηγέτη, όσο κυρίως το τι κάνει αθόρυβα, συλλογικά. Στο σύντροφο Χαρίλαο το προσωνύμιο αυτό βρίσκει τη θέση του.

Πολλοί, όταν μιλούν για τον Χαρίλαο Φλωράκη, στέκονται στη δράση του στα χρόνια της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, στα χρόνια του Δημοκρατικού Στρατού, στην παρουσία του στους σύγχρονους αγώνες. Εχοντας επίγνωση ότι μέσα σε λίγες γραμμές είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς ολοκληρωμένα, νιώθω την ανάγκη να σταθώ σε κάποιες περιόδους στην ιστορία και δράση του Κόμματος, που εγώ ξεχωρίζω ως χαρακτηριστικές για τη γενικότερη και μακρόχρονη, ως σήμερα, συμβολή του.

Η πρώτη ταυτίζεται με τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ το 1974, με την ανοιχτή δράση του Κόμματος ύστερα από 27 χρόνια παρανομίας, ύστερα από πολλά χρόνια απουσίας κομματικών οργανώσεων στην Ελλάδα. Δεν είναι λίγο πράγμα να είσαι στη θέση του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ενός κόμματος ιστορικού, παρόντος μεν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στα ελληνικά πράγματα, αλλά ταυτόχρονα στερημένου της συνεχούς νόμιμης δράσης, σε μια περίοδο, μάλιστα, που γίνονται σημαντικές αλλαγές στον ελληνικό καπιταλισμό. Επικεφαλής ενός κόμματος που έχει στερηθεί μια πολύτιμη ιδιότητα, τη φυσιολογική διαδοχικότητα των γενεών, στην ανάπτυξή του. Δύο γενιές στελεχών έλειψαν, η μια από τα δολοφονικά χτυπήματα του πολέμου και των κατοπινών διωγμών, η άλλη λόγω της διάλυσης των κομματικών οργανώσεων μέσα στην Ελλάδα.

Δεν υπήρχε, κατά τη γνώμη μου πιο σύνθετος ρόλος για όλα τα παλιά στελέχη του Κόμματος και βεβαίως για το Γενικό Γραμματέα. Ναι, το πιστεύω απόλυτα, ο σ. Χαρίλαος τα κατάφερε. Να συμβάλει στην ενότητα του παλιού με το καινούριο, στη γρήγορη προσαρμογή του Κόμματος στις σύγχρονες συνθήκες και απαιτήσεις. Στην αξιοποίηση των έμπειρων στελεχών με την αποφασιστική προσπάθεια να διαμορφωθεί μια νέα γενιά στελεχών στο Κόμμα. Συνέβαλε στην ομαλή σχέση των διαφορετικών γενεών, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, κατά τη γνώμη μου. Δεν ξέρω, εγώ τουλάχιστον, άλλο τέτοιο παράδειγμα, σε κανένα άλλο κόμμα.

Οι αποχωρήσεις αρκετού αριθμού στελεχών την περίοδο του 1989-91, μια περίοδο βαθιάς κρίσης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, καθόλου δε μειώνει την παραδειγματική προσπάθεια του σ. Χαρίλαου να δώσει ώθηση στην ανάδειξη νέων στελεχών. Ας μην ξεχνάμε ότι έφυγαν αρκετοί επώνυμοι, όμως σήμερα στο ΚΚΕ υπάρχει μια ώριμη γενιά στελεχών, που αναδείχτηκε και παρέμεινε ορθή ως τις μέρες μας. Η συμβολή ενός κορυφαίου στελέχους δεν κρίνεται μόνο από τη δική του προσφορά, αλλά κυρίως από την προσπάθειά του να ανεβαίνει η συλλογικότητα και η διαδοχή γενεών.

Μια άλλη "στιγμή" αποτέλεσε η περίοδος όπου το ΚΚΕ δέχεται τη βαθιά αρνητική επίδραση από τη διάλυση του σοσιαλιστικού συστήματος, από τη νίκη της αντεπανάστασης. Τότε που το ελληνικό κατεστημένο μεθόδευσε παρέμβαση στα εσωτερικά του ΚΚΕ, με στόχο τη διάλυσή του, ή το "νέρωμά" του.

Μια περίοδος που συμπαρέσυρε στην υποχώρηση, στην αναδίπλωση και στη μοιρολατρία, όχι μόνο νέους ανθρώπους και άπειρα στελέχη (αυτό δεν είναι παράξενο ούτε απροσδόκητο), αλλά και επιφανείς ηγέτες πολλών κομμουνιστικών κομμάτων, ώριμης μάλιστα ηλικίας, που είχαν περάσει από "φωτιά και σίδηρο".

Ο Χαρίλαος Φλωράκης ήταν από τις εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό. Ο ρόλος του στη διατήρηση του Κόμματος και της φυσιογνωμίας του ήταν αποφασιστικός, στην κρίσιμη στιγμή που προηγήθηκε του 13ου Συνεδρίου, όπως ήταν η ευρεία Ολομέλεια. Δεν έμεινε μόνο εκεί. Δε δίστασε να υπερασπιστεί την προσφορά του σοσιαλισμού, όταν άλλοι ηγέτες παγκόσμιου διαμετρήματος, στην καλύτερη περίπτωση, σίγησαν, αναδιπλώθηκαν στον εαυτό τους, περιμένοντας να δουν πού θα πάνε τα πράγματα.

Ο λαϊκός, ο κομματικός ηγέτης στη φουρτούνα φαίνεται, όταν χρειάζεται να πάει κόντρα στο ρεύμα. Οταν ακόμη πάει κόντρα και στην ηλικία του, καθώς κάθε μέρα, κάθε ώρα γίνεται πολύτιμος με τις παρατηρήσεις και τις γνώμες του, όταν πιστεύει βαθιά στα κομμουνιστικά ιδανικά, τίποτε δεν τον κάνει να τα παρατήσει.

Το Κόμμα και οι ηρωικοί αγώνες του ανέδειξαν τον σ. Χαρίλαο σε ηγέτη του και ο ίδιος ανταπέδωσε και ανταποδίδει την εκτίμηση που τρέφουν σ' αυτόν οι κομμουνιστές και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι πολίτες, ανεξάρτητα από ιδεολογικές και πολιτικές προτιμήσεις».