ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 3 Σεπτέμβρη 2003
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Επιδαύρια 2003

«Ηλέκτρα» από το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας
«Ηλέκτρα» από το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας
Η στήλη, αρχίζοντας από σήμερα, με δύο - τρία σημειώματα θα αναφερθεί στις παραστάσεις των Επιδαυρίων, επιχειρώντας να συνοψίσει τα αισθητικά τους χαρακτηριστικά και να διερευνήσει το ποιες κόμισαν, ή όχι, κάποιο νέο, ενδιαφέροντα, ουσιαστικό, βάσιμο, πεπαιδευμένο προβληματισμό στη σοβαρότατη υπόθεση και ευθύνη του ελληνικού θεάτρου για τη σύγχρονη ερμηνεία του αρχαίου δράματος.

«Θεσμοφοριάζουσες» από τη «Θεατρική Διαδρομή»
«Θεσμοφοριάζουσες» από τη «Θεατρική Διαδρομή»
«Εκάβη» από το «Αμφι-Θέατρο»
«Εκάβη» από το «Αμφι-Θέατρο»
«Θεσμοφοριάζουσες» με τη «Θεατρική Διαδρομή»

Το κωμωδιογραφικό «δαιμόνιο» του Αριστοφάνη, στις «Θεσμοφοριάζουσες» συνθέτει δύο θεματικούς «πυρήνες», πυρήνες τους οποίους «οφείλει» να υπηρετεί - συνθετικά και εκείνη - η σκηνική ερμηνεία του έργου. Αφ' ενός την παραδοσιακή γυναικεία τελετή - απαγορευμένη για τους άντρες - τα Θεσμοφόρια, ένα παγανιστικό, γλεντοκόπο, απελευθερωτικό ξεφάντωμα των γυναικών. Και αφ' ετέρου, το δικό του μένος ενάντια στον ιδεολογικό του αντίπαλο Ευριπίδη και στην ποίησή του. Ο Αριστοφάνης αναπαριστά τα Θεσμοφόρια, αλλά και βάζει τις γυναίκες προαποφασισμένες να καταδικάσουν στην τελετή τους τον Ευριπίδη, για τον υποτιθέμενο «μισογυνισμό» των έργων του. Για να κλιμακωθεί η σάτιρα κατά του Ευριπίδη, ο Αριστοφάνης χρησιμοποιεί ένα «σατανικό» τέχνασμα. Εμφανίζει τον Ευριπίδη να μεταμφιέζει σε γυναίκα το φίλο του Μνησίλοχο, ώστε αυτός να μπει στα Θεσμοφόρια για να τον υπερασπιστεί. Καθώς, όμως, η μεταμφίεση του Μνησίλοχου αποκαλύπτεται, ο Αριστοφάνης «στέλνει» τον Ευριπίδη στην τελετή, για να σώσει τον Μνησίλοχο και να υπερασπιστεί τον εαυτό του «παίζοντας» αποσπάσματα γυναικείων ηρωίδων του, ώστε ο διασυρμός του τραγικού ποιητή να γίνει τέλειος και η κωμωδία να κορυφωθεί στο έπακρο.

Το ανέβασμα της κωμωδίας από τη «Θεατρική Διαδρομή», σε απόδοση (με «μποστικές» πινελιές) και σκηνοθεσία του έμπειρου και ικανότατου Κώστα Τσιάνου, είχε ένα προσεγμένο, από όλους τους καλλιτεχνικούς συντελεστές, καλοκουρδισμένο και εύρυθμο σκηνοθετικό και ερμηνευτικό αποτέλεσμα. Θεματολογικά, όμως, τα Θεσμοφόρια υπολείπονταν, καθώς ο Χορός λειτούργησε περισσότερο σαν «πασαδόρος» των κωμικών ευρημάτων και προσώπων και όχι ως το κυρίαρχο στοιχείο του αρχαίου δράματος. Γόνιμη ήταν η συμβολή όλων των συντελεστών - σκηνικά Αντώνης Χαλκιάς, μουσική Μιχάλης Χριστοδουλίδης, χορογραφία Φωκάς Ευαγγελινός, μουσική διδασκαλία Νανά Θρασυβουλίδου, με «πρωταγωνιστή», όμως, τα κοστούμια (ιδιαιτέρως θεαματικά τα κοστούμια του Χορού) του Γιάννη Μετζικώφ. Δημιουργικές και μετρημένες ήταν οι ερμηνείες των Πέτρου Φιλιππίδη, Γιάννη Βούρου, Γιώργου Βελισσάρη, Κώστα Φλωκατούλα και εντυπωσιακή (επανάληψη, όμως, προηγούμενων ερμηνειών του σε ρόλους τραβεστί) του Γιάννη Σαμσιάρη.

«Ηλέκτρα» με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας

Με την ευριπίδεια «Ηλέκτρα» εισήλθαν, για πρώτη φορά, στο αρχαίο δράμα και στα Επιδαύρια, και το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Θέμις Μουμουλίδης. Ο Θ. Μουμουλίδης δεν κόμισε τίποτα νέο στο αρχαίο δράμα, αλλά, αν και πρωτάρης, έστησε μια συνετή, στρωτή παράσταση. Γιατί; Γιατί, συνειδητοποίησε ότι καθώς δεν έχει «παιδευτεί» με το αρχαίο δράμα, το εγχείρημά του χρειαζόταν κάποια έμπειρα, εγγυημένα στηρίγματα. Ετσι, για να εξασφαλίσει μια ποιητικού ήθους αλλά και οικείου λόγου, σύγχρονη αλλά και χωρίς ακρότητες, ρεαλιστική ερμηνεία αυτής της βαθύτατα ψυχογραφικής, ωμότατα βίαιης τραγωδίας, με θέμα τη μητροκτονία της Ηλέκτρας και του Ορέστη, στη μυθοπλαστική εκδοχή του προπάτορα του ρεαλισμού Ευριπίδη, επέλεξε τη μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη. Για να έχει σύγχρονη και υψηλή αισθητική ποιότητα η όψη της παράστασης για τα σκηνικά και τα κοστούμια επέλεξε τον Γιώργο Πάτσα (η υπογράφουσα θεωρεί αναντίστοιχο το σκηνικό με το φτωχικό και ύπαιθρο χώρο όπου διαδραματίζεται το έργο και υπερβάλλοντα μερικά κοστούμια, λ.χ. της Κλυταιμνήστρας). Τη μουσική την ανέθεσε στον ταλαντούχο Γιώργο Ανδρέου, (ο συνθέτης πρέπει να μελετήσει την ιδιαιτερότητα του αρχαίου δράματος και κυρίως όσον αφορά στην οφειλή της μουσικής να υπηρετεί το λόγο και να προασπίζει την ευκρίνειά του). Ο σκηνοθέτης, για να εξασφαλίσει ερμηνείες σύγχρονης μεν αντίληψης αλλά και με κάποια πείρα στο αρχαίο δράμα, επέλεξε μερικούς άξιους ηθοποιούς. Τη Μάγια Λυμπεροπούλου, που έπλασε μια επιβλητική, επηρμένη και κυνική Κλυταιμνήστρα. Τη δυναμικά εκφραστική, τεχνικά ασκημένη, έμπειρη στο αρχαίο δράμα, Καριοφυλλιά Καραμπέτη, η οποία είχε μερικές εξαιρετικές στιγμές ως Ηλέκτρα. Τον ταλαντούχο, με υποκριτική διάνοια, εύπλαστα, μεταμορφώσιμα, ασκημένα και ελεγχόμενα εκφραστικά μέσα Γιάννη Νταλιάνη (εξαιρετικός και στους δύο ρόλους που ερμήνευσε). Τον εξαίρετο, επίσης, ηθοποιό Αρτό Απαρτιάν, που ερμήνευσε με λαϊκή θέρμη και αλήθεια τον Παιδαγωγό. Τον στέρεο και μετρημένο Χάρη Σώζο (στον γεωργό σύζυγο της Ηλέκτρας). Αδύναμη και εντελώς άχρωμη, όμως, ήταν η «παρθενική» επίσης ερμηνευτική προσπάθεια του Δημήτρη Αλεξανδρή (Ορέστης).

«Εκάβη» από το «Αμφι-Θέατρο»

«Πρωτομάστορας» του ρεαλιστικού και ψυχολογικού θεάτρου ο Ευριπίδης, δύο φορές πλαστούργησε τη μορφή της τραγικής βασίλισσας των ηττημένων Τρώων αλλά και χαροκαμένης μάνας, Εκάβης. Αριστουργηματικά και τις δύο φορές. Στις «Τρωάδες» η Εκάβη καθημαγμένη, συντριμμένη, αποκαμωμένη από τον όλεθρο και το θάνατο που έσπειραν στον οίκο και στο λαό της οι εισβολείς θρηνεί ασταμάτητα, έως να μπει στα πλοία των κατακτητών, παίρνοντας το δρόμο της σκλαβιάς. Στην τραγωδία που φέρει το όνομά της, η μόνη ελπίδα της χαροκαμένης μάνας για τη συνέχιση της γενιάς της είναι ότι το στερνοπαίδι της, ο Πολύδωρος, τον οποίο φυγάδευσε, μαζί με το «θησαυρό» του βασιλικού οίκου της, ζει προστατευμένος στο παλάτι του φίλου - συμμάχου βασιλιά της Θράκης, Πολυμήστορα. Ομως κι αυτή η ελπίδα της χάνεται. Ο δολερός Πολυμήστορας δολοφονεί τον Πολύδωρο για να αρπάξει το θησαυρό. Η Εκάβη μαθαίνοντας την αποτρόπαια πράξη του Πολυμήστορα μεταμορφώνεται. Η συντριβή, η οδύνη και η απελπισία της τη μεταβάλλουν σε ανήμερο «θηρίο». Σε αδυσώπητο τιμωρό, δολοφονώντας τον προδότη και τα δυο παιδιά - κληρονόμους του. Με την τραγωδία αυτή, ο μέγας ψυχανατόμος Ευριπίδης κορυφώνει την καταδίκη του ενάντια στον πόλεμο, καθώς θεωρεί ότι ο πόλεμος γεννά κάθε κακό και θηριωδία του ανθρώπου.

Η εύγλωττη μετάφραση, όπως και η σεμνή, στρωτή σκηνοθεσία του Σπύρου Ευαγγελάτου, πρόβαλαν το βαθύτατο ψυχογραφικό ρεαλισμό της ευριπίδειας ποίησης. Ψυχογραφικός ρεαλισμός, που αναδείχτηκε τα μέγιστα με μια ακόμη δυνατή ερμηνεία της Δέσποινας Μπεμπεδέλη στο ρόλο της Εκάβης και με τη λιτή, στοχαστικά χαμηλόφωνη (αλλά και κάπως αργόρυθμη) ερμηνεία του Γιάννη Ροζάκης (Ταλθύβιος). Ωραιοποιητικά, μελοδραματικά και υπερβολικά αργόρυθμα - ερήμην του περιορισμένου χωροχρόνου που καταλαμβάνει ο ρόλος στο έργο, υποδύθηκε την Πολυξένη η Λήδα Τασοπούλου. Ενδιαφέρουσα και αισθαντική ήταν η ερμηνεία του Σπύρου Μαρκόπουλου. Διεκπεραιωτικοί ήταν οι Κώστας Αθανασόπουλος, Θανάσης Κουρλαμπάς, Γιώργος Κροντήρης, Ανδρομάχη Γεωργίου και οι ηθοποιοί του ολιγομελέστατου Χορού. Θετική η συμβολή της μουσικής του Γιώργου Κουρουπού, καθώς και του σκηνικού και των κοστουμιών της Αγνής Ντούτση.


ΘΥΜΕΛΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ