ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

Με «ευρεία συναίνεση» του Συμβουλίου Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών (JAI) υιοθετήθηκαν χτες στο Λουξεμβούργο τα δύο «πακέτα μέτρων για την τρομοκρατία και τη λαθρομετανάστευση», ενώ προωθείται η ισπανική πρόταση για συνολικό έλεγχο των μεταναστευτικών ροών διαμέσου του δορυφορικού συστήματος «ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ» και η βρετανο-γερμανική πρόταση για «προληπτικές κυρώσεις» στις χώρες προέλευσης και διοχέτευσης της «παράνομης» μετανάστευσης.

Τα «πακέτα μέτρων» προωθούνται από την ισπανική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και θα αποτελέσουν τις «βασικές προτεραιότητες» στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης (21/22 Ιούνη). Το Συμβούλιο JAI υιοθέτησε τα δύο «πακέτα» (βλ. «Ρ» 13/06/2002) κεκλεισμένων των θυρών και το όλο ζήτημα προωθείται «εμπιστευτικά» προς τη Σεβίλλη, όπου οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θ' «ανακοινώσουν» τις «κοινές» αποφάσεις. Η προπαγανδιστική σύνδεση «τρομοκρατίας και λαθρομετανάστευσης» έχει ιδιαίτερη πολιτική σημασία για τους Ευρωπαίους κυβερνώντες και θα κυριαρχήσει στη Σύνοδο Κορυφής της Σεβίλλης.

Αλλά και στο χτεσινό JAI υπήρξαν ορισμένες επιφυλάξεις κρατών - μελών για το γενικό «βιομετρικό» φακέλωμα όλων των Ευρωπαίων πολιτών, αυτόχθονων και μεταναστών, όπως και αντιρρήσεις της Γαλλίας, του Βελγίου και της Σουηδίας ότι η «απειλή» των χωρών προέλευσης των κύριων μεταναστευτικών ροών «μπορεί να εκληφθεί ως αρνητικό μήνυμα από την «Ευρώπη - φρούριο». Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ρομάνο Πρόντι, πιέζει για συγκεκριμένα μέτρα «απολύμανσης» της ΕΕ και δήλωσε ότι «πρόκειται για μέτρα που αντιτίθενται» στις θεμελιώδεις αξίες της Ενωσης, αντί για την προώθηση ενός προτύπου ενσωμάτωσης, που θα συνδυάζει την ελευθερία με τις απαιτήσεις ασφαλείας». Μα γι' αυτό ακριβώς πρόκειται, αφού οι «απαιτήσεις ασφαλείας» των κυβερνώντων έρχονται σε ανοιχτή σύγκρουση με την «ελευθερία» των Ευρωπαίων πολιτών, αυτόχθονων και μεταναστών.

Το Συμβούλιο JAI υιοθέτησε το «συμβιβαστικό σχέδιο» της ισπανικής προεδρίας, που προσπαθεί να συγκεράσει, ενόψει της Σεβίλλης, τα μέτρα «βιομετρικού» φακελώματος όλων των Ευρωπαίων πολιτών και τη λεγόμενη «διαφύλαξη των συνόρων». Στη βάση ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος υιοθετήθηκαν «κατά προτεραιότητα» δώδεκα μέτρα, που σε πρώτη φάση θα υλοποιηθούν «διακυβερνητικά», δηλαδή με συμμετοχή ορισμένων κρατών - μελών. Η πλήρης επιχειρησιακή ετοιμότητα των «μηχανισμών καταπολέμησης» προβλέπεται να ισχύσει «μετά από ένα χρόνο».

Απ' ό,τι έγινε γνωστό αποφασίστηκε «κοινή δράση» στον τομέα των «υπηρεσιών» με τη δημιουργία ενός ad hoc «δικτύου πλαστογραφημένων εγγράφων» μέσα από «κλειστό κύκλωμα» (intranet). Οσον αφορά την «ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή» θα δημιουργηθεί «σε πρώτη φάση ένας κοινός μηχανισμός των υπευθύνων υπηρεσιών ελέγχου των εξωτερικών συνόρων» και προγράμματα «κοινής εκπαίδευσης», με στόχο τη δημιουργία ενός «ευρω-σώματος διαφύλαξης των συνόρων». Το Συμβούλιο JAI έδωσε «εντολή» στην Κομισιόν να προετοιμάσει «μέχρι το Μάρτη του 2003» ένα πανευρωπαϊκό «κοινό σύστημα αναγνώρισης των θέσεων (βίζα)», που θα χρησιμοποιηθεί βέβαια, ως άλλοθι, για το πανευρωπαϊκό «βιομετρικό» φακέλωμα. Γιατί, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, «είναι παράξενο να παίρνουν τα δαχτυλικά αποτυπώματα από μερικούς και όχι απ' όλους», με τον ορισμό ότι είναι «διακριτική μεταχείριση».

Μεγάλη συζήτηση έγινε για τις κυρώσεις «εναντίον τρίτων χωρών που αρνούνται να συνεργαστούν με την ΕΕ στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης». Ηδη σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Λάακεν (14/15 Δεκέμβρη 2001) «μια πραγματική κοινή πολιτική για το άσυλο και τη μετανάστευση προϋποθέτει την ενσωμάτωση της πολιτικής των μεταναστευτικών ροών στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ».

Η Ισπανία, η Βρετανία και η Γερμανία πιέζουν να αποφασιστούν «κοινές προληπτικές κυρώσεις» εναντίον των τρίτων χωρών που δε «συνεργάζονται κατάλληλα, αλλά αντιδρούν, για πολιτικούς λόγους η Γαλλία, το Βέλγιο και η Σουηδία. Το ζήτημα αναμένεται να απασχολήσει το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, την ερχόμενη Δευτέρα στο Λουξεμβούργο. Σε περίπτωση συμφωνίας θα δοθεί «εντολή» στην Κομισιόν να επεκτείνει την «πολιτική προληπτικών κυρώσεων» που ισχύει ήδη στις σχέσεις με ορισμένες χώρες, όπως, για παράδειγμα, η Σρι Λάνκα, ή που διαπραγματεύεται με Ρωσία, Πακιστάν, Ουκρανία και Μαρόκο, και «ακούγονται» τα ονόματα χωρών όπως η Κίνα, η Τουρκία και η Αλβανία.

Η ισπανική προεδρία της ΕΕ, προωθεί ενόψει της Σεβίλλης και τη χρήση του δορυφορικού συστήματος «ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ» στην «καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης». Η Βρετανία έχει ήδη προτείνει τη χρήση του «Βασιλικού Ναυτικού» στη Μεσόγειο για την «απόκρουση των βαρβάρων».

Η Τουρκία με αλλεπάλληλα διαβήματα προς την ισπανική προεδρία υπογραμμίζει ότι δε θα δεχτεί την αλλαγή ούτε σε ένα κόμμα στο αμερικανοβρετανικό κείμενο της Αγκυρας για τον ευρωστρατό, και ζητά τον πειθαναγκασμό της Αθήνας. Από την πλευρά της, η ισπανική κυβέρνηση καθησυχάζει την Αγκυρα, με τη βεβαίωση ότι «το κείμενο της Αγκυρας δεν μπορεί να μεταβληθεί». Και η ελληνική κυβέρνηση προβάλλει, μάλλον για εσωτερική κατανάλωση, την εικόνα μιας σκληρής μάχης που υποτίθεται ότι δίνει για την προάσπιση των συμφερόντων της χώρας, αν και έχει αποδεχτεί πως το κείμενο της Αγκυρας δεν είναι δυνατό να μεταβληθεί.

Η ελληνική πρεσβεία στην Αγκυρα, με «άκρως απόρρητο» τηλεγράφημα προς την κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΞ, μεταφέρει τις πληροφορίες που αποκόμισε στις επαφές με την πρεσβεία της Ισπανίας στην τουρκική πρωτεύουσα.

Σύμφωνα με το τηλεγράφημα, «τον τελευταίο καιρό και με αυξανόμενο ρυθμό οι Τούρκοι γίνονται ιδιαίτερα οχληροί, τόσο στην ισπανική πρεσβεία στην Αγκυρα, όσο και στο ισπανικό ΥΠΕΞ στη Μαδρίτη, έναντι της ισπανικής προεδρίας, προβαίνοντας σε αλλεπάλληλα φορτικά διαβήματα με προτροπές να πειθαναγκαστεί η Ελλάδα σε συμβιβασμό για το θέμα του ευρωστρατού». Μάλιστα, σύμφωνα με το έγγραφο, η Αγκυρα στα διαβήματά της υπογραμμίζει σε όλους τους τόνους ότι «η Τουρκία δε θα δεχτεί να μεταβληθεί ούτε κόμμα από το κείμενο της Αγκυρας».

Η ισπανική προεδρία δεν κρύβει τη δυσφορία της για τον φορτικό τρόπο και τους οξείς τόνους της Αγκυρας. Ωστόσο, όπως σημειώνει το έγγραφο, έχει επανειλημμένα διαμηνύσει στην τουρκική κυβέρνηση ότι ναι μεν «αντιλαμβάνεται πως το κείμενο της Αγκυρας δεν μπορεί να μεταβληθεί, είναι όμως υποχρεωμένη να καταβάλει κάθε προσπάθεια για εξεύρεση λύσης και οι συνεχείς τουρκικές οχλήσεις και θορυβώδεις δηλώσεις δε συμβάλλουν στην προσπάθεια αυτή».

Κωδικοποιώντας τις διαπραγματευτικές θέσεις των εμπλεκομένων μερών, όπως αυτές εμφανίζονται στο άκρως απόρρητο τηλεγράφημα, μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι: Το αμερικανοβρετανικό κείμενο της Αγκυρας, σύμφωνα με τη θέση της ισπανικής προεδρίας, δεν μπορεί να μεταβληθεί. Γι' αυτό το κείμενο η Αγκυρα δηλώνει ότι δε θα δεχτεί να αλλαχτεί ούτε κόμμα. Και η Ελλάδα, με επανειλημμένες δηλώσεις του πρωθυπουργού, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να το αποδεχτεί αν δεν υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές. Με δεδομένες αυτές τις θέσεις έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς πώς θα εξελιχθεί η διαπραγμάτευση και ποια πλευρά θα υπαναχωρήσει προκειμένου να υπάρξει συμφωνία για τον ευρωστρατό στις 20 του μηνός στη Σύνοδο Κορυφής της Σεβίλλης.