2. «Σαν σώματα νεκρών που δεν εγέρασαν ποτέ», συνεχίζει να ψιθυρίζει ο Καβάφης. Τώρα κατάλαβα. Αυτά τα σώματα είναι οι φωστήρες που διαχωρίζουν την ημέρα από τη νύχτα.

3. Το χρόνο εξουσιάζουν (γι' αυτό και δεν υπάρχει) τα κτήνη επί πάσης της γης, τα ανθρωπάρια κατ' εικόνα και ομοίωση του αφεντικού τους, που ακόμα και μέσα στο μνήμα τους επιμένουν να παίζουν στα ίδια.

4. Ο χρόνος είναι ίσως μόνο το ρίγος. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο χρόνος είναι γυμνός μπροστά στο αφεντικό, τον padrino, τον conciliere για να θυμηθούμε τη μαφία, που τον επινόησε. Το ρίγος το κυνηγούν ακόμη και τα χερουβείμ με πύρινες ρομφαίες.

5. Ρώτησα τον πατέρα μου τον Ηράκλειτο τι είναι ο χρόνος. Ο χρόνος, μου απάντησε, είναι ένα παιδί που παίζει με πεσσούς. Να γιατί αγαπώ και θα αγαπώ τον επαναστάτη Νίκο Ζαχαριάδη και θα του χρωστώ ευγνωμοσύνη για το δικό του παιχνίδι με τους πεσσούς.

6. Ο χρόνος (που δεν υπάρχει) ίσως είναι το νερό. Αυτό είχε κατά νου ο ποιητής Σέλλεϋ όταν πεθαίνοντας ζήτησε να γράψουν στον τάφο του: «Εδώ κοιμάται κάποιος που έγραψε τ' όνομα του πάνω στο νερό». Ο Σέλλεϋ χάθηκε για λίγο (γιατί το «για πάντα» δεν υπάρχει) στη θάλασσα της Οστιας. Αν θέλετε να τον συναντήσετε, προσπαθήστε να γράψετε τ' όνομά σας πάνω στο νερό. Μπορείτε. Είναι βέβαιο πως μπορείτε.

7. Ο χρόνος σαν κίνητρο. Πηγαίνοντας προς το Ζάππειο, αναρωτιόμουν τι είναι αυτό που μας κάνει να συναντιόμαστε. Είχε ένα θαυμάσιο φως στην αίθουσα όπου μιλούσε η Αλέκα Παπαρήγα: «Αν θέλει κάποιος να περπατήσει μαζί μας στο κίνημα, πρέπει να ξεχάσει κάθε κίνητρο». Ακριβοδίκαιο. Καταργώ το κίνητρο, καταργώ και το θάνατο του χρόνου. Είσαι μαζί μου, σύντροφε, αδελφέ, μόνο με το πρόσωπό σου. Είσαι μαζί μου σαν ένα θαύμα έτοιμο να εκδηλωθεί απότομα. Οχι κίνητρο, όχι θάνατος, όχι χρόνος.

8. Ο χρόνος των αστών ήταν, είναι και θα είναι το χρήμα. Γρήγορα καταλήγει σε κρίμα, πρώτα στο λαιμό τους, αλλά παρασύροντας και στα δίχτυα του και ανθρώπους που το πολέμησαν, όπως ο ποιητής Μπωντλαίρ, που έγραφε, τον Αύγουστο του 1860, στη μητέρα του: «θα πεθάνω χωρίς να έχω κάνει τίποτα στη ζωή μου. Χρωστούσα 20.000 φράγκα, χρωστάω τώρα 40.000. Αν έχω την ατυχία να ζήσω ακόμα πολύ, το χρέος μπορεί να διπλασιαστεί πάλι». Σε άλλο γράμμα: «Αν βρεις έναν άνθρωπο που, ελεύθερος στα δεκαεπτά του χρόνια, έχοντας μια υπερβολική κλίση για τις ηδονές και χωρίς ακόμα οικογένεια, μπαίνει στη λογοτεχνική ζωή μ' ένα μεγάλο χρέος και αισθάνεται αποβλακωμένος, να μου τον συστήσεις. Θα τον χαιρετίσω ως ίσο μου». Η εμπλοκή των ποιητών στο χρόνο του συστήματος. Κάποτε θα γράψω για όσους ποιητές πέθαναν στην ψάθα, με λεπτομέρειες ανατριχιαστικές. Το χρωστάω πρώτα στον εαυτό μου. Το χρωστάω και σ' αυτό το μυστικό τάγμα των ποιητών που δεν κατάφεραν να περάσουν το μήνυμά τους.

9. Ας ησυχάσουν όπου κι αν βρίσκονται. Με την παρουσία τους έχουν καταστρέψει τον ιστορικό χρόνο, και τα γραφτά τους στα χέρια μας είναι ένα όπλο για να τον αποτελειώσουμε.