Ξεκίνησε χτες το απόγευμα το 48ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας. Ηταν η πιο πολιτική έναρξη φεστιβάλ που έχουμε δει εδώ και πολλά χρόνια. Τόσο ο γεμάτος ευαισθησία για τους μικρομηκάδες λόγος του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ, Γιώργου Αγγελόπουλου, όσο και ο εξαιρετικός λόγος της Μάγιας Σφακιανάκη, επικεφαλής του Short and Green, η οποία αναφέρθηκε στην Παλαιστίνη, μας εξέπληξαν θετικά. Εκείνο όμως που πραγματικά μας συγκίνησε ήταν η προβολή της πολυβραβευμένης ταινίας «Τα λουλούδια στέκονται σιωπηλά σαν μάρτυρες» και ο πρόλογος του σκηνοθέτη της, του Ελληνοπαλαιστίνιου Θοδωρή Παναγόπουλου, που ήταν η έκπληξη της βραδιάς και η «αποφώνηση» της τελετής έναρξης.

Ο Γ. Αγγελόπουλος, χρησιμοποιώντας τη δομή ενός σεναρίου, μίλησε από καρδιάς, με χιούμορ και αγάπη, τόσο για τη δική του αγωνία για τη διεξαγωγή του πρώτου του Φεστιβάλ όσο και για την αγωνία του νέου μικρομηκά ο οποίος βλέπει για πρώτη φορά τη δουλειά του στη μεγάλη οθόνη. Ανάμεσα σε άλλα είπε: «Βρίσκεστε στη σκοτεινή αίθουσα του κινηματογράφου "Ολύμπια", όπου προβάλλεται για πρώτη φορά μια ταινία μικρού μήκους. Ανάμεσα στο πλήθος, ένα παιδί ντροπαλό. Είναι στα είκοσι; Στα τριάντα; Μπορεί να είναι και σαράντα χρονών. Κάθεται στη θέση τέρμα πίσω στην άκρη. Ρίχνει ένα συνοφρυωμένο βλέμμα στην οθόνη, κοιτάζει διακριτικά γύρω του, ξανακοιτάζει στην οθόνη, κοιτάζει κάτω - δεν φαίνεται να περνάει πολύ καλά. Βουλιάζει όλο και περισσότερο στο κάθισμά του, που είναι έτοιμο να διπλώσει. Και η ταινία τελειώνει, και ο κόσμος χειροκροτά ζεστά. Ακούγονται μέχρι και μερικά επιφωνήματα. Και κάτι μεταξύ απορίας και χαμόγελου σχηματίζεται στο πρόσωπό του. Οι φίλοι του δίπλα τον ταρακουνάνε και του λένε μπράβο. Το παιδί κάνει να τους σπρώξει από πάνω του - μόνο τόσο ώστε να καταλάβουν ότι δεν τους απομακρύνει στ' αλήθεια, αλλά τους ευχαριστεί. Βοήθησαν άλλωστε να κάνει την ταινία του - άλλος κρατώντας το μπουμ, άλλη δίνοντάς του δανεικά για να νοικιάσει την κάμερα που ήθελε...».

Από την πλευρά της η Μ. Σφακιανάκη ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σε μια χώρα που καίγεται, σε έναν κόσμο μέσα στις φλόγες, το σινεμά δεν μπορεί πάρα να φωνάξει. Δεν μπορούμε να μιλάμε για το περιβάλλον, να φωνάζουμε γι' αυτό και να μη φωνάζουμε για τις ζωές που χάνονται μέσα στη βία, σε έναν ατέλειωτο - απ' ό,τι φαίνεται - πόλεμο... Από τα καμένα δάση της Μεσογείου μέχρι και τα ερείπια της Παλαιστίνης, η φροντίδα για τη γη δεν είναι ουδέτερη, αλλά πάντα πολιτική».

Και ο Θ. Παναγόπουλος, σκηνοθέτης της ταινίας «Τα λουλούδια στέκονται σιωπηλά σαν μάρτυρες», ευχαρίστησε τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ της Δράμας για την πρόσκληση να προβληθεί η ταινία του στο Φεστιβάλ.

Η ταινία του είναι μια μαρτυρία για το πώς ήταν η παλαιστινιακή γη, καθώς πριν δυο χρόνια ανακάλυψε ένα πολύτιμο αρχείο: Την καταγραφή των αγριολούλουδων της Παλαιστίνης. «Ενα υλικό που βρισκόταν χαμένο για 70 χρόνια, και έδειχνε μια οπτική της Παλαιστίνης που δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ».

Οπως είπε, οι εξελίξεις των τελευταίων δύο χρόνων τον έκαναν να αναρωτηθεί ποιος είναι ο ρόλος του κινηματογράφου και των καλλιτεχνών. Ο ίδιος κατανόησε «τη δύναμη της αφήγησης ως αντίσταση». «Εχουν περάσει πάνω από 700 μέρες και η γενοκτονία συνεχίζεται. Εκατοντάδες χιλιάδες έχουν πέσει νεκροί, και ο τρόπος που ζούμε τη ζωή μας είναι περίπου ο ίδιος. Οι κυβερνήσεις ανταλλάσσουν με το Ισραήλ πολεμικό και τεχνολογικό εξοπλισμό, ακάθεκτες, με τα δικά μας χρήματα», τόνισε, ενώ χαρακτήρισε την ταινία του «έναν βωμό μνήμης και πένθους», για να καταλήξει: «Εχουμε τη δύναμη να αντισταθούμε, να χρησιμοποιήσουμε τους χώρους μας για να κατακρίνουμε τις κυβερνήσεις μας, να απορρίψουμε την εργασία σε πλοία και αεροπλάνα που παίρνουν μέρος στη γενοκτονία, να απορρίψουμε Ισραηλινούς στρατιώτες που έρχονται για διακοπές στη χώρα μας».

Ογδόντα χρόνια από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η καλλιτεχνική ομάδα Fire Art παρουσιάζει την ομαδική έκθεση «Ο ήλιος πέρασε απ' τη στάχτη». Μια εικαστική κατάθεση μνήμης, τιμής και στοχασμού, που φιλοξενείται στην αίθουσα τέχνης «Remezzo» (Νικ. Πλαστήρα 2, Αρετσού), στην Καλαμαριά, από σήμερα 10 μέχρι 15 Σεπτέμβρη.

Τα εγκαίνια πραγματοποιούνται σήμερα Τετάρτη στις 8 μ.μ.

Την Κυριακή 14 Σεπτέμβρη, στις 6 μ.μ., θα παρουσιαστεί το δρώμενο «Υστερα πάλι πυροβολισμοί. Μετά σιωπή».

Η έκθεση θα λειτουργεί τις καθημερινές 6 μ.μ. με 9 μ.μ. και Σάββατο, Κυριακή και πρωινά 11 π.μ. με 2 μ.μ.

Η έκθεση επιχειρεί να μεταφέρει τον θεατή στο τοπίο μιας εποχής όπου η ανθρωπότητα βρέθηκε στο έσχατο σημείο της βαρβαρότητας - αλλά και της αντίστασης. Μέσα από έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, μεικτές τεχνικές, video art, performance και εγκατάσταση, οι καλλιτέχνες της Fire Art αναμετρούνται με τα φαντάσματα του φασισμού και του πολέμου, ανασύροντας εικόνες, πρόσωπα, σκιές και φλόγες που δεν έσβησαν.

Στην έκθεση παρουσιάζονται τόσο ατομικά όσο και συλλογικά έργα τέχνης, που προέκυψαν μέσα από βιωματικό θεατρικό εργαστήρι στο οποίο συμμετείχαν μέλη της ομάδας. Από το θεατρικό εργαστήρι προέκυψαν επίσης τέσσερα κείμενα, που ηχογραφήθηκαν, ντύθηκαν με μουσική και αποτέλεσαν υλικό για τη δημιουργία video art, τα οποία κινηματογραφήθηκαν με εικαστική προσέγγιση και με στοιχεία καλλιτεχνικής εγκατάστασης και performance.

Σε κείμενό του για την έκθεση ο Γιώργος Μ. Σανίδας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λιλ, στη Γαλλία, αναφέρει:

«"Ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα", έγραψε ο διάσημος αστός θεωρητικός του πολέμου Κλαούζεβιτς τον 19o αιώνα. Ομως "ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους... Στους νικημένους, ο φτωχός λαός πέθαινε από την πείνα. Στους νικητές ο φτωχός λαός πέθαινε το ίδιο...", όπως γράφει ο Μπρεχτ στο "Ενα ποίημα για τον πόλεμο". Το απόσπασμα αυτό, όπως ολόκληρο το ποίημα, αλλά και συνολικά το έργο του Μπρεχτ, δείχνει πώς η Τέχνη μπορεί να εκφράσει διάφανα και ατόφια την ουσία του ιμπεριαλιστικού πολέμου και των συνεπειών του για τους απλούς ανθρώπους της εργασίας και του μόχθου, ανεξάρτητα από το αν βρίσκονται στην πλευρά των νικητών ή των νικημένων. Από την άλλη, οι κερδισμένοι των πολέμων είναι πάντα κάποιοι από τους καπιταλιστές, είτε βρίσκονται στην πλευρά των νικητών, είτε στην πλευρά των νικημένων, αφού έχουν ξαναμοιράσει τον κόσμο πάνω στα πτώματα των στρατιωτών και των αμάχων. Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, πάνω από έναν αιώνα τώρα, οι πόλεμοι, είτε αυτοί που ονομάστηκαν παγκόσμιοι είτε οι άλλοι, ουκ ολίγοι, της ίδιας φύσης, συνεχίζουν και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές τη σφαγή, τον όλεθρο και την ανθρωποφαγία για να μεγαλώνουν ατέρμονα τα κέρδη και τη λεία των λίγων.

Παράλληλα, ο Β' ΠΠ είχε τα δικά του χαρακτηριστικά. Οντας και ιμπεριαλιστικός για τις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, γέννησε τους μεγάλους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες σε όλη την Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Ανέδειξε την πάλη ενάντια στο φασιστικό και ναζιστικό τέρας, αλλά και την υπεράσπιση της πρώτης εργατικής σοσιαλιστικής χώρας, της ΕΣΣΔ, που επωμίστηκε το μεγαλύτερο βάρος της αντίστασης και της αντεπίθεσης ενάντια στη ναζιστική Γερμανία και στις φασιστικές δυνάμεις. Οι θυσίες των σοβιετικών λαών υπήρξαν αναρίθμητες πριν τη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη.

Μεγαλειώδης ήταν και η ελληνική Εθνική Αντίσταση, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και των ΕΑΜικών οργανώσεων: Ο αγώνας του ελληνικού λαού μαζί με τις τεράστιες θυσίες αποτελεί επίσης μια ξεχωριστή ιστορική σελίδα, και τοποθετεί την ΕΑΜική Αντίσταση ως μία από τις πιο μεγαλειώδεις παγκοσμίως.

Η παγκόσμια νίκη των λαών ενάντια στον φασισμό, τα αντιστασιακά κινήματα, ο αγώνες, οι θυσίες, αποτέλεσαν μέρος ενός ιστορικού προωθητικού κύματος που εμπνέει πάντα την πάλη των εκμεταλλευόμενων και των καταπιεσμένων ανά τον κόσμο. Ισως μπορούσε να είχε αποτελέσει μια ακόμη πιο μεγάλη παγκόσμια προοπτική για ένα διαφορετικό μέλλον. Αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο ιστορικό ζήτημα.

Οπως και να έχει, αυτή την έμπνευση και την προοπτική βρίσκουμε στο φως και στις σκιές των εικαστικών έργων που παρουσιάζει η ομάδα της Fire Art σε αυτήν την έκθεση, με ευκρίνεια και διεισδυτικότητα. Ενας δημιουργικός παλμός που μπολιάζει το πλαστικό αποτύπωμα με τις λογοτεχνικές αντανακλάσεις και τις θεατρικές συνηχήσεις. Ενας λόγος παραπάνω να σκύψει κανείς και να αναλογιστεί το εύρος του εγχειρήματος και το βάθος του θέματος».