Ιούλιο γεννήθηκε πριν από 126 χρόνια και πέθανε επίσης Ιούλιο πριν από 64. Εκανα ένα προσκύνημα στο σπίτι του, που έγινε μουσείο, για να τιμήσω τον νομπελίστα συγγραφέα. Ενα ταξίδι στις καθημερινές στιγμές του μεγάλου λογοτέχνη και μια συνάντηση - έκπληξη με τον «Γέρο στη θάλασσα» της Κούβας...

Εκατό χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Αβάνας, καρφωμένο στο κτήμα Βιχία, κοντά στο Σαν Φρανσίσκο ντε Πάουλα, βρίσκεται το σπίτι του Ερνεστ Χέμινγουεϊ.

Γεννημένος στο Οκ Παρκ της Πολιτείας του Ιλινόι, ο μεγάλος συγγραφέας ταξίδευε συχνά στην Κούβα. Την αγάπησε τόσο, που έλεγε ότι είναι θετό παιδί της. Και τελικά έκτισε εκεί, ύστερα από πρόταση της γυναίκας του, μια κατοικία η οποία μετά τον θάνατό του μετατράπηκε σε μουσείο, χωρίς να αλλάξει τίποτα.

Το ευρύχωρο μπαλκόνι με τις κόκκινες πλάκες που καλύπτονται από κόκκινες βουκαμβίλιες έρχεται σε αντίθεση με το άσπρο της πρόσοψης. Ο πρώτος όροφος, που είναι σήμερα χώρος προσωρινών εκθέσεων, ήταν ο χώρος όπου ο Χέμινγουεϊ είχε τις αγαπημένες του γάτες, οι οποίες - σύμφωνα με μαρτυρίες - ήταν πενήντα!

Ο διάσημος συγγραφέας έλεγε πως οι γάτες έχουν μια φυσική κλίση στον ήχο του γράμματος «σ» και έτσι διάλεγε γι' αυτές πάντα ονόματα που περιείχαν το συγκεκριμένο φθόγγο: Missouri, Boise, Ambrossy.

Ο δεύτερος όροφος είναι σήμερα η αίθουσα των μόνιμων εκθέσεων με θέμα «Ο Χέμινγουεϊ και η θάλασσα». Πρόκειται για πέντε ενότητες που μιλούν για τη σχέση ανάμεσα στο δημιουργικό έργο του Χέμινγουεϊ, τη θάλασσα και το ψάρεμα.

Από τον τρίτο όροφο βλέπει κανείς την πανοραμική θέα της Αβάνας. Εδώ βρίσκεται ένα δωμάτιο με μεγάλα παράθυρα, το οποίο διαμόρφωσε η γυναίκα του για να γράφει. Είναι ένας ζεστός χώρος. Εκείνος, όμως, προτιμούσε το γραφείο του παρά τον καθημερινό θόρυβο που είχε το δωμάτιο. Εκεί βρίσκεται σήμερα το σημειωματάριό του, όπου έγραφε τους διαλόγους που αυθόρμητα σχηματίζονταν στο μυαλό του και που τον ενδιέφεραν.

Μπροστά στο σπίτι βρίσκεται η πισίνα. Στο βάθος μια πέργκολα προστατεύει το σύνολο των άσπρων επίπλων που χρησιμοποιούσε η οικογένεια για το υπαίθριο φαγητό και για την ηλιοθεραπεία. Στο δεξιό άκρο του κτιρίου διατηρούνται πάντα οι τάφοι των σκύλων του Χέμινγουεϊ.

Ενα μπανγκαλόου από άσπρο ξύλο διώροφο, ένα άλλο κτίριο που ανήκει στο αρχιτεκτονικό σύνολο του κτήματος Βιχία, το οποίο χρησιμοποιούσαν τα παιδιά και οι φίλοι όταν πήγαιναν εκεί για καιρό. Δίπλα είναι το γκαράζ.

Στη σάλα αυτού του σπιτιού φιλοξενούνται σήμερα μεγάλοι πίνακες με θέματα από ταυρομαχίες, φτιαγμένοι από τον Γάλλο ζωγράφο Robert Domingo. Εκεί βρίσκεται και η πολυθρόνα του συγγραφέα.

Ηταν το μέρος όπου ο Χέμινγουεϊ καθόταν επί ώρες κάθε απόγευμα.

Στο βάθος του δωματίου είναι πάντα η μεγάλη βιβλιοθήκη και μια δισκοθήκη. Στην τραπεζαρία η επίπλωση έχει απλές γραμμές, τραπέζια με σταυρωτά πόδια, που επιβεβαιώνουν την ισπανική επιρροή.

Το υπνοδωμάτιό του λειτουργούσε και σαν γραφείο. Δίπλα η γραφομηχανή του, εκεί κοντά δυο μολύβια, ένα μπλοκάκι για σημειώσεις του με κορδέλα στη μέση και ένα κομμάτι ορυκτού που εκτελούσε χρέη πρεσπαπιέ.

Πάνω σ' ένα από τα κομοδίνα υπάρχουν ακόμα τα γυαλιά του, στο σημείο που τ' άφησε την τελευταία φορά.

Δεξιά, μέσα σ' ένα καλαθάκι από λυγαριά, η αλληλογραφία που ερχόταν μετά τον θάνατό του. Πάνω στο μεγάλο κρεβάτι τα περιοδικά και τα βιβλία του δίνουν την εντύπωση ότι δουλεύει ακόμα εκεί.

Το χαρακτηριστικό ξύλινο μπαστούνι του αναπαύεται γερμένο προς τη βιβλιοθήκη και κάτω από το παράθυρο, τα παπούτσια και οι παντόφλες του.

Ολα όπως την τελευταία στιγμή.

Η πλούσια συλλογή των βιβλίων του φτάνει τα 8.000 αντίτυπα. Δίπλα στη βιβλιοθήκη βρίσκεται το πελώριο δωμάτιο για τους ξένους, με δυο απλά ξύλινα κρεβάτια και δυο άσπρες βιτρίνες. Μια μικρή κομότα με στρογγυλό καθρέφτη εκθέτει αφρικανικά αναμνηστικά κι ένα τεράστιο κερί, ενθύμιο όταν έκλεισε τα πενήντα του χρόνια. Σ' αυτό το δωμάτιο φιλοξενήθηκαν οι καλύτεροι φίλοι του συγγραφέα, ταυρομάχοι, ψαράδες, αθλητές και καλλιτέχνες του κινηματογράφου.

Φεύγοντας από το σπίτι - μουσείο του Χέμινγουεϊ, γνωρίσαμε το χωριό που έζησε, το Σαν Φρανσίσκο ντε Πάολα, όπου ακούσαμε ότι σ' ένα ψαροχώρι ζει ο γέρος που ενέπνευσε στον Χέμινγουεϊ το βιβλίο που του χάρισε το Νόμπελ, «Ο Γέρος κι η θάλασσα».

Στο ψαροχώρι Κοχιμάρ μας υποδέχτηκε ευγενικά ο 95χρονος Γκριγκόριο Φουέντε. Είναι λεπτός κι αδύνατος, όπως τον περιγράφει στο βιβλίο του, με τον σβέρκο του γεμάτο βαθιές χαρακιές. Το πρόσωπό του είναι γεμάτο από καστανόχρωμες πανάδες από την αντηλιά της τροπικής θάλασσας και τα χέρια του βαθιά χαρακωμένα από τα σκοινιά που τραβούσε τις βάρκες.

Ο ίδιος διηγείται πάντα συγκινημένος τη γνωριμία του με τον Χέμινγουεϊ, που έγινε στη μέση του Ωκεανού, κοντά στο νησί Χελώνα, την ώρα ενός κυκλώνα. Ο Χέμινγουεϊ ταξίδευε με φίλους του, είχαν τελειώσει τα τρόφιμά τους και ζήτησε από τον ψαρά μερικά μπουκάλια ρούμι και φαγητό. Από τότε έγιναν αχώριστοι...

Ανοιξε το 1930 και έγινε αμέσως στέκι καλλιτεχνών, πολιτικών και διανοούμενων γενικώς. Μπαρ, όπου το ερωτικό παιχνίδι με τις ματιές είναι πολύ αυθεντικό. Οποιος περνάει από κει, αφήνει για σουβενίρ ένα χαρτονόμισμα της πατρίδας του και βάζει οπωσδήποτε την υπογραφή του, όπου καταφέρει να βρει κενό.

Η «Μποντεγκίτα ντελ Μέδιο» φιλοξένησε προσωπικότητες όπως ο Χέμινγουεϊ, ο Μαρκές, ο Πρίσλεϊ, η Καρντινάλε, οι οποίοι έβαλαν την υπογραφή τους, μέσα σ' ένα κλίμα ερωτικό, σε ρυθμούς κιόνγκα και μπολερό.

Στα πενήντα μέτρα από τον Καθεδρικό Ναό στην παλιά Αβάνα, βρίσκεται το πιο φημισμένο μπαρ της Λατινικής Αμερικής, η «Μποντεγκίτα ντελ Μέδιο».

Η ιστορία της «Μποντεγκίτα», που άνοιξε το 1930, είναι γραμμένη στους τοίχους της, με τις υπογραφές διάσημων, όπως των Τσε Γκεβάρα, Ερνεστ Χέμινγουεϊ, Πάμπλο Νερούντα, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές και πολλών σταρ του Χόλιγουντ. Η Κούβα ήταν ο αγαπημένος τους τόπος. Συχνά πηγαίνανε να γυρίσουν εξωτικά φιλμ. Υπάρχουν στον τοίχο φωτογραφίες της Κλαούντια Καρντινάλε και του Ελβις Πρίσλεϊ, αλλά και πολιτικών πρεσβευτών και υπουργών.

Η «Μποντεγκίτα ντελ Μέδιο» έχει μια δική της ερωτική ατμόσφαιρα. Διεκδικώντας ένα Μοχίτο, από τα πιο αγαπημένα κοκτέιλ με ρούμι των Κουβανών, όλοι οι φραγμοί και οι κοινωνικές διακρίσεις καταρρέουν.

Ο χώρος είναι πολύ μικρός και οι θαμώνες στριμώχνονται ο ένας δίπλα στον άλλο, αλλά δίχως να ενοχλούνται καθόλου. Μπορείς να πιεις το Μοχίτο αγκώνα με αγκώνα μ' έναν εκατομμυριούχο Λατινοαμερικανό ή μ' έναν Μεξικανό τουρίστα. Μην ξαφνιαστείτε αν δείτε πίσω από την πλάτη σας τον Ρόμπερτ ντε Νίρο, και μπροστά σας τον Μαρκές. Ο Χέμινγουεϊ, εδώ, έπαιρνε καθημερινά το Μοχίτο του, και στη «Φλοριδίτα», σ' ένα άλλο μπαρ, εκεί κοντά, το Νταϊκιρί του.

Περιμένοντας αρκετή ώρα καρδιοχτυπώντας να αδειάσει τραπέζι, γιατί εκτός από το μπαρ έχει και εστιατόριο με διάφορες σπεσιαλιτέ της Κούβας. Ολοι θέλουν να δοκιμάσουν τα Μόρος (πιλάφι με μαύρα φασόλια) και Κριστιάνος (τηγανιτές μπανάνες με κρέας). Μόνιμος πάντα επισκέπτης, ένας φωτογράφος που απαθανατίζει τα γλέντια, τις παρέες και τα ερωτευμένα ζευγάρια που βρίσκουν ειδυλλιακές γωνιές και δεν παραλείπουν να χαράζουν καρδούλες με τ' αρχικά τους στο τραπέζι τους. Οι τοίχοι, τα τραπέζια, οι καρέκλες, όλα είναι καλυμμένα με τα ονόματα των επισκεπτών. Βλέπεις από ρωσικές μέχρι... κινέζικες υπογραφές. Και φυσικά, δεν το έχουν ασπρίσει από το 1930, και τα έπιπλα είναι εκείνης της εποχής.

Είναι ένα μπαρ με διάχυτο ερωτισμό, όχι μόνο επειδή βλέπεις κορμιά ιδρωμένα, από την τροπική ζέστη και διψασμένα για Μοχίτο, ούτε γιατί διευκολύνει τις επαφές, αλλά γιατί έχει κάτι δικό του, ένα στυλ μοναδικό.

Δημιουργεί κέφι και το λατινοαμερικάνικο τρίο με τις εκπληκτικές τους φωνές παίζοντας κιθάρα και μαράκας, ενώ όλοι οι θαμώνες τραγουδούν μέχρι πρωίας.

Δεν πέρασε ούτε μια μέρα που να μην επισκεφθούμε την «Μποντεγκίτα» για ένα δροσερό Μοχίτο, φτιαγμένο από δυόσμο, ρούμι, ζάχαρη, λεμόνι και νερό. Οχι ότι δεν μπορείς να πιεις και σε άλλα μπαρ το ίδιο ποτό, αλλά στην «Μποντεγκίτα» είναι... νοστιμότερο.

Φεύγοντας, ο καθένας επισκέπτης αφήνει, αν θέλει, ένα χαρτονόμισμα της πατρίδας του, με την υπογραφή του, το οποίο ο ταμίας κολλάει στον τοίχο.

Φυσικά, δεν έπρεπε να λείπει και ένα ελληνικό, και φροντίσαμε να αναπληρωθεί το κενό.