Μέσα σε κλίμα συγκίνησης και δέους για τους αλύγιστους, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή ο ιστορικός περίπατος που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ενωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου στο Λαύριο, με μεγάλη συμμετοχή απογόνων Μακρονησιωτών και φίλων της ΠΕΚΑΜ, με θέμα «78 χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας του κολαστηρίου της Μακρονήσου. Βαδίζουμε στους δρόμους του Λαυρίου, στα χνάρια που άφησαν οι Μακρονησιώτες ήρωες».

Ο περίπατος ξεκίνησε από το νότιο λιμάνι του Λαυρίου, όπου ο Β. Μόσχος, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, αναφέρθηκε στη συγκρότηση των ταγμάτων της Μακρονήσου. Στο σημείο αυτό ήταν εγκατεστημένο το Μεταγωγών, απ' όπου και μεταφέρονταν με καΐκια οι στρατευμένοι και οι πολιτικοί κρατούμενοι στη Μακρόνησο.

Η ξενάγηση συνεχίστηκε στο εμβληματικό μνημείο της Μάνας, έργο του γλύπτη Μιχάλη Κάσση, όπου ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε στον συμβολισμό του έργου και του ρόλου της γυναίκας, αδελφής, μάνας στην αντοχή και στην αλύγιστη στάση των ηρώων Μακρονησιωτών για να μην υπογράψουν δήλωση μετανοίας.

Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών και κατάθεση στεφάνων από την Μ. Αποστολάκου, εκ μέρους του ΔΣ της ΠΕΚΑΜ, τον Γιάννη Ανανιάδη, μέλος της ΤΕ Μεσογείων - Λαυρεωτικής του ΚΚΕ, τον Γ. Κωστάλα, μέλος του ΣΠ Αττικής της ΚΝΕ, και τους Κ. Πόγκα και Α. Μέντη εκ μέρους του Παραρτήματος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Λαυρίου.

Επόμενος σταθμός ήταν το Πνευματικό Κέντρο Λαυρίου, πρώην 2ο Δημοτικό Λαυρίου, όπου ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε στη Μεγάλη Σφαγή του ΑΕΤΟ (29/2-1/3/1948) και στις αιτίες που την προκάλεσαν, όταν δηλαδή μαινόταν ο εμφύλιος και οι στρατιωτικοί ταγοί της αστικής εξουσίας ήθελαν πάση θυσία να κάμψουν το φρόνημα των αλύγιστων στρατιωτών του ΑΕΤΟ (Κόκκινο Τάγμα), που παρά τα βασανιστήρια αρνούνταν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του ΚΚΕ.

Μετά το μακελειό, ακολούθησε η σύλληψη των δήθεν στασιαστών του ΑΕΤΟ, η μεταφορά και παραμονή τους στο κτίριο αυτό (2ο Δημοτικό Σχολείο) και η δίκη τους ξεκίνησε την άνοιξη του 1948 στο Εκτακτο Στρατοδικείο, στην τότε αίθουσα της Φιλαρμονικής «ΕΥΤΕΡΠΗ», που ήταν ο επόμενος σταθμός του περιπάτου.

Στο κτίριο αυτό, που σήμερα επισκευάζεται από τον δήμο μετά από αίτημα και της ΠΕΚΑΜ, ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε στα γεγονότα της δίκης - παρωδίας των κρατουμένων Μακρονησιωτών.

Ο ιστορικός περίπατος κατέληξε στο Νεκροταφείο του Λαυρίου, όπου η ΠΕΚΑΜ τοποθέτησε πανό με τα ονόματα των 48 νεκρών Μακρονησιωτών που τάφηκαν στο Νεκροταφείο Λαυρίου. Ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε σε όλους αυτούς τους αλύγιστους που άφησαν την τελευταία τους πνοή μετά από φρικτά βασανιστήρια στο θανατονήσι της Μακρονήσου και «έμειναν» στη γη του Λαυρίου. Ειδικά αναφέρθηκε στις εμβληματικές μορφές των «αμετανόητων», των «αδήλωτων» Δ. Τατάκη και Γ. Σαμπατάκου, που η αλύγιστη στάση τους απέναντι στους βασανιστές τους έγινε πηγή αντοχής και έμπνευσης για τους υπόλοιπους Μακρονησιώτες ήρωες.

Κλείνοντας και ανακεφαλαιώνοντας, ο Β. Μόσχος τόνισε ότι το αστικό κράτος χρησιμοποίησε βία, εκφοβισμούς, διώξεις αγωνιστών και κομμουνιστών της περιόδου 1941-1949 γιατί έβλεπε ότι έχανε την εξουσία και έπρεπε πάση θυσία να αντιστρέψει αυτήν την κατάσταση. Τέλος τόνισε: «Η Μακρόνησος είναι ένα σημαντικό μέγεθος κυρίως ως πεδίο της ταξικής πάλης. Από τη μια μεριά ως απόδειξη της βαρβαρότητας και της απουσίας αναστολών, όταν η αστική τάξη υπερασπίζεται τον εαυτό της και από την άλλη ως αγώνας, ως άθλος, ως προεργασία, ως παράδειγμα ενός άλλου κόσμου της αλληλεγγύης, της συντροφικότητας, ενός κόσμου χωρίς εκμετάλλευση».

Στη συνέχεια οι συμμετέχοντες, μέλη και φίλοι της ΠΕΚΑΜ, τραγούδησαν το «Πέσατε θύματα» και έδωσαν υπόσχεση, τιμώντας τους νεκρούς και όλους τους αγωνιστές της Μακρονήσου, να συνεχίσουν τον αγώνα τους μαζί με όλο το εργατικό και λαϊκό κίνημα.

Τέλος διαβάστηκε η ανακοίνωση του ΔΣ της ΠΕΚΑΜ για τις εξελίξεις στην Παλαιστίνη και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στον αγώνα των απογόνων των Μακρονησιωτών και φίλων της ΠΕΚΑΜ κατά του σημερινού προσώπου του ιμπεριαλισμού στα μέτωπα του πολέμου και στην απαίτηση για τερματισμό τους καθώς και για την απεμπλοκή της χώρας μας από τους πολέμους των ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.

Με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού Κοντομαρί στα Χανιά της Κρήτης διοργάνωσε τις προηγούμενες ημέρες το «Φεστιβάλ Κοντομαρί - Ημέρες Μνήμης».

Το Φεστιβάλ συνδέεται άμεσα με το ιστορικό γεγονός της εκτέλεσης άμαχων ανδρών στο Κοντομαρί από τον ναζιστικό στρατό πριν 84 χρόνια, κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέσω του Φεστιβάλ γίνεται προσπάθεια να παραμείνει ζωντανή η ιστορική μνήμη του φασισμού και των εγκλημάτων του.

Οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ περιλάμβαναν και ομιλία - συζήτηση με θέμα «Το ιστορικό γεγονός της εκτέλεσης αμάχων στο Κοντομαρί από τον ναζιστικό στρατό», με την Σεμίνα Διγενή, βουλευτή του ΚΚΕ, και συζήτηση για το φαινόμενο του ναζισμού - φασισμού τότε και τώρα με την Μάγδα Φύσσα.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκε αντιπροσωπεία της ΚΟ Χανίων του ΚΚΕ, αποτελούμενη από τους Τηλέμαχο Δημουλά, μέλος της Γραμματείας της ΚΕ, Σπύρο Αγριμάκη, Γραμματέα της Τομεακής Οργάνωσης Χανίων, Αλέκο Μαρινάκη, μέλος του Γραφείου Περιοχής Κρήτης και περιφερειακό σύμβουλο Κρήτης με τη «Λαϊκή Συσπείρωση», και Δημήτρη Ανθούση, μέλος της Επιτροπής Περιοχής Κρήτης και δημοτικό σύμβουλο Πλατανιά.

«Σήμερα, εδώ, σ' αυτόν τον μαρτυρικό τόπο, εμπνεόμαστε και διδασκόμαστε από την ηρωική στάση όλων όσοι όρθωσαν ανάστημα, κράτησαν παλικαρίσια στάση, δίνοντας και τη ζωή τους απέναντι στη ναζιστική - φασιστική πολεμική μηχανή. Για πρώτη φορά στην έως τότε πορεία του πολέμου, η ναζιστική εισβολή βρήκε απέναντί της μια γενικευμένη αντίσταση του λαού. Σηματοδότησε το τέλος της έως τότε παθητικής αποδοχής της και σήμανε την έναρξη της παλλαϊκής αντίστασης», τόνισε μεταξύ άλλων στην ομιλία της η Σ. Διγενή.

«Τα διδάγματα από εκείνη την περίοδο είναι πολύτιμα για το σήμερα. Ο φασισμός - ναζισμός "τράφηκε" μέσα από τους αστικούς θεσμούς, στηρίχτηκε στη γέννησή του από τα μονοπώλια, για να καταστείλει τον "εχθρό λαό" αλλά και για να επιβάλει με τη βία μια νέα μοιρασιά των αγορών, των αποικιών, των σφαιρών επιρροής προς όφελός τους», συνέχισε. Και πρόσθεσε:

«Το τέρας του ναζισμού - φασισμού νικήθηκε από την καθοριστική συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης, του πρώτου εργατικού κράτους στην Ιστορία, και των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, στα οποία πρωτοστάτησαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Σήμερα, οι ίδιες αιτίες που γέννησαν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο παραμένουν, ακόμα πιο οξυμένες. Το ξαναμοίρασμα του κόσμου μεταξύ των ισχυρότερων ιμπεριαλιστικών ενώσεων εξελίσσεται, πυροδοτώντας νέα κλιμάκωση στα πολεμικά μέτωπα, στην πολεμική προετοιμασία, στην ένταση των οικονομικών ανταγωνισμών, με θύματα τους λαούς».

«Οι ναζί ήταν και είναι το πιο πιστό σκυλί του συστήματος, και ο πραγματικός και ιστορικός αντίπαλός τους ήταν και είναι το εργατικό κίνημα και το Κομμουνιστικό Κόμμα», επεσήμανε.

Η Μάγδα Φύσσα, από την πλευρά της, στην ομιλία της τόνισε πως «το Κοντομαρί, η Κάνδανος και τόσοι ακόμα τόποι που έγιναν σύμβολα των ναζιστικών εγκλημάτων, κάποτε θεωρούσαμε ότι ήταν τραγικά ιστορικά γεγονότα που είχαν μείνει οριστικά στο παρελθόν. Είδαμε όμως στην ίδια μας τη χώρα, που υπέφερε τόσα από τους ναζί, να γιγαντώνεται - με τις πλάτες του συστήματος - μια εγκληματική ναζιστική οργάνωση, να παρουσιάζεται ως αντισυστημική, να δηλητηριάζει τη νεολαία, να κάνει όσα εγκληματικά έκανε χωρίς να κουνιέται φύλλο από πλευράς της πολιτείας. Αντίθετα, ισχυρά κομμάτια του κράτους και του συστήματος είτε ανέχονταν, είτε συνεργάζονταν, είτε χρησιμοποιούσαν τους φασίστες μέχρι εκείνο το καταραμένο βράδυ που ο Παύλος έδωσε τη ζωή του για να υπερασπιστεί τις αξίες του. Το παιδί μου έδωσε τη μάχη μένοντας όρθιος για να τους νικήσει».

Περιγράφοντας τον αγώνα που δίνει η οικογένεια του Παύλου, τόνισε: «Βρίσκομαι διαρκώς σε εκδηλώσεις σαν τη σημερινή, σε όλη την Ελλάδα, για να μην αφήσω να ξεχαστεί αυτό που έκανε ο Παύλος, για να μην υπάρξει άλλος νεκρός από τους φασίστες, για να μην αφήσουμε να οργανωθούν ξανά τάγματα εφόδου. Από το 1ο δικαστήριο μέχρι το τωρινό Εφετείο, από κάθε εκδήλωση μέχρι κάθε πορεία στις 18 του Σεπτέμβρη, σε κάθε μου ανάσα κουβαλάω τον Παύλο και το χρέος που άφησε σε όλους μας να πολεμήσουμε τον ναζισμό ανυποχώρητα. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον αγώνα. Εναν αγώνα στον οποίο δεν περισσεύει κανείς και χρειάζεται όλους τους τρόπους, με πρώτο απ' όλους τον Πολιτισμό της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, της αγάπης και της ελευθερίας. Μόνο ένας τέτοιος κόσμος μπορεί να είναι απάντηση στη βαρβαρότητα που ζούμε και που όλο και χειροτερεύει. Είτε στην Παλαιστίνη και στα μέρη που καταστρέφονται από τον πόλεμο, είτε στα μέρη που υποφέρουν από τους φασίστες με τα διάφορα προσωπεία, η μόνη απάντηση που μπορούμε να έχουμε είναι ο Πολιτισμός μας και ο Αγώνας».