Τους τόνους της αντιπαράθεσης γύρω από το πυρηνικό του πρόγραμμα έριξε χτες το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ το ίδιο διάστημα το Ισραήλ επιχειρεί να διατηρήσει την ένταση κλιμακώνοντας τις πιέσεις σε βάρος της Τεχεράνης.

Ειδικότερα, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Χοσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν, δήλωσε χτες ότι τα πυρηνικά όπλα δεν έχουν καμία θέση στο πυρηνικό δόγμα της χώρας, πράγμα που επανέλαβε στη συνέχεια ο εκπρόσωπος του ίδιου υπουργείου, Νάσερ Καναανί, τονίζοντας πως το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα «εξυπηρετεί μόνο ειρηνικούς σκοπούς» και πως «τα όπλα δεν έχουν θέση στο πυρηνικό δόγμα».

Το Σάββατο, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο «NBC News», αμφισβήτησε ότι το Ισραήλ είχε σχέση με τις εκρήξεις που σημειώθηκαν το πρωί της Παρασκευής στην αεροπορική βάση Shekari του Ισφαχάν και υποβάθμισε τα όποια συμβάντα λέγοντας πως «δεν επρόκειτο για επιδρομή». «Τα βλήματα που χρησιμοποιήθηκαν στο περιστατικό ήταν πιο πολύ παιχνίδια για παιδιά», είπε χαρακτηριστικά.

Το Ισραήλ, από την άλλη, επιδιώκει τη διατήρηση της έντασης στις σχέσεις με το Ιράν προσπαθώντας να κερδίσει την υποστήριξη «δυτικών» ιμπεριαλιστικών χωρών προς αυτήν την κατεύθυνση.

Την Κυριακή, ο Ισραηλινός Πρόεδρος, Ισαάκ Χέρτζογκ, σε συνέντευξη που έδωσε στο «Politico» ισχυρίστηκε ότι ηγέτες χωρών της ΕΕ δεν αντιλαμβάνονται τους «κινδύνους» που θέτει το Ιράν στη Μέση Ανατολή και πέραν αυτής και τους πρότεινε να «ξυπνήσουν επειγόντως». «Εάν δεν ξυπνήσετε και δεν γίνετε ισχυρότεροι το συντομότερο και δεν πολεμήσετε την αυτοκρατορία του κακού με τον συνασπισμό που έχετε στο ΝΑΤΟ, η Ευρώπη μπορεί να πληρώσει το τίμημα στο μέλλον», είπε ο Χέρτζογκ. Απέρριψε δε τις πρόσφατες πιέσεις του επικεφαλής της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στην αμερικανική Γερουσία, Τσακ Σούμερ, για τη διεξαγωγή νέων εκλογών στο Ισραήλ, καλώντας τους Αμερικανούς πολιτικούς να μην παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας του. Ο Χέρτζογκ χαρακτήρισε δε τον Αμερικανό Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, «σπουδαίο φίλο του Ισραήλ».

Το Σαββατοκύριακο, ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπ. Νετανιάχου, και συζήτησαν την κατάσταση της περιοχής. Εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης είπε ότι «ο καγκελάριος τόνισε πως είναι απαραίτητο να αποφευχθεί μια περιφερειακή κλιμάκωση».

Χτες, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Νετανιάχου είχε επίσης ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος του επισήμανε την ανάγκη να αποφευχθεί η κλιμάκωση της βίας στη Μέση Ανατολή, αφού πρώτα εξέφρασε την αλληλεγγύη του προς τον λαό του Ισραήλ μετά την «άνευ προηγουμένου» επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ στις 13 Απρίλη. Ο Μακρόν πρόσθεσε ότι η επίθεση του Ιράν προκαλεί τον κίνδυνο μιας γενικότερης κλιμάκωσης των εχθροπραξιών και υπογράμμισε την ανάγκη να επιδείξουν όλες οι πλευρές αυτοσυγκράτηση, κάνοντας σαν να μην υπήρχε η αιτία της, δηλαδή ο ισραηλινός βομβαρδισμός του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό την 1 Απρίλη, με 15 νεκρούς.

Στο φόντο αυτών των εξελίξεων οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας της ΕΕ αποφάσισαν στο Λουξεμβούργο την επιβολή νέων κυρώσεων κατά του Ιράν με αφορμή τα αντίποινα προς το Ισραήλ. Ο επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, αναφέρθηκε στις νέες κυρώσεις κατά του Ιράν λέγοντας πως «επιδιώκουν να μπλοκάρουν τις εξαγωγές από την ΕΕ εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή βαλλιστικών πυραύλων και drones», δίχως άλλες λεπτομέρειες. Σύμφωνα με πληροφορίες, χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία και η Σουηδία, άσκησαν εκ νέου πιέσεις ώστε να προστεθούν οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν στην ευρωπαϊκή λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων, όμως η αξιολόγηση από τη νομική υπηρεσία του μπλοκ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, κάτι που ορισμένα κράτη - μέλη θεωρούν απαραίτητη προϋπόθεση.

Νωρίτερα, η εφημερίδα «New York Times» υποστήριξε ότι αρχικά το Ισραήλ, πριν προβεί σε αντίποινα την περασμένη Παρασκευή στο Ισφαχάν του κεντρικού Ιράν, σχεδίαζε να χτυπήσει μεγάλες αεροπορικές βάσεις των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης κοντά στην Τεχεράνη αλλά στη συνέχεια άλλαξε γνώμη.

Δυνάμεις φιλικά διακείμενες στο Ιράν εκτόξευσαν το βράδυ της Κυριακής 5 ρουκέτες από τη μικρή ιρακινή πόλη Ζουμάρ προς αμερικανική στρατιωτική βάση που έχει φτιαχτεί παράνομα στη βορειοανατολική Συρία με τη συνεργασία ντόπιων κουρδικών δυνάμεων.

Επρόκειτο για την πρώτη επίθεση κατά αμερικανικών στρατευμάτων στη Συρία, αφότου, τον περασμένο Φλεβάρη, σιιτικές πολιτοφυλακές ανακοίνωσαν ότι σταματούν τις επιχειρήσεις αυτές με αφορμή την έναρξη διαβουλεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ιράκ για απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων από το ιρακινό έδαφος.

Αργότερα, χτες το μεσημέρι, αμερικανικές δυνάμεις στην αεροπορική βάση του Ιράκ Ain al Asad έγιναν στόχος νέας επίθεσης στρατιωτικού drone για δεύτερη φορά σε λιγότερο από 24 ώρες. Εκπρόσωπος της βάσης ανακοίνωσε πως δεν υπήρξαν θύματα από την επίθεση, ενώ καμία οργάνωση δεν ανέλαβε την ευθύνη της ενέργειας.

Το Σάββατο σημειώθηκε ισχυρή έκρηξη στη στρατιωτική βάση Κάλσο του Ιράκ που απέχει περίπου 50 χλμ. νότια της Βαγδάτης, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένα μέλος ιρακινής φιλο-ιρανικής πολιτοφυλακής ασφαλείας και να τραυματιστούν άλλα 8 άτομα. Ο διοικητής της δύναμης δήλωσε πως επρόκειτο για επίθεση, ενώ ο στρατός είπε ότι ερευνά το συμβάν και ότι εκείνη την ώρα πολεμικά αεροπλάνα δεν βρίσκονταν στον εναέριο χώρο.

Τα γεγονότα αυτά συνέπεσαν με την επιστροφή του Ιρακινού πρωθυπουργού, Μοχάμεντ Σίαντ αλ Σουντάνι, στη Βαγδάτη μετά από ολιγοήμερη επίσκεψη στις ΗΠΑ και τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, στον Λευκό Οίκο.

Στον νότιο Λίβανο συνεχίζονται οι ανταλλαγές πυρών. Χτες το βράδυ η Χεζμπολάχ προχώρησε σε μπαράζ εκτόξευσης δεκάδων ρουκετών στο βόρειο Ισραήλ, ως αντίποινα για τις διαδοχικές αεροπορικές επιδρομές σε χωριά και κωμοπόλεις και τον θάνατο τουλάχιστον τριών μελών της Χεζμπολάχ, αυξάνοντας τους νεκρούς - θύματα της οργάνωσης από τις 8 Οκτώβρη σε τουλάχιστον 285.

Η Χεζμπολάχ απάντησε με βροχή ρουκετών και την Κυριακή κατέρριψε ισραηλινό τηλεκατευθυνόμενο εναέριο όχημα (drone) στον νότιο Λίβανο. Το drone χτυπήθηκε από πύραυλο εδάφους - αέρος πάνω από την περιοχή Αλ Αϊσίγια ενώ επιχειρούσε στον λιβανικό εναέριο χώρο. Είναι το τρίτο ανάλογο περιστατικό αυτού του είδους από τον περασμένο Φλεβάρη.

Πυρετώδεις επαφές του Ερντογάν με ηγέτες από όλη την περιφέρεια και όχι μόνο

ΜΜΕ της περιοχής, όπως το σαουδαραβικό δίκτυο «Al-Sharq», μετέδωσαν ότι οι συνομιλίες έγιναν ενώ «τρέχουν» παζάρια «για τη μεταφορά της έδρας της οργάνωσης (σ.σ. της Χαμάς) από το Κατάρ στην Τουρκία».

Σύμφωνα με την τουρκική προεδρία, ανάμεσα σε άλλα ο Ερντογάν κάλεσε σε «ενότητα» μεταξύ των Παλαιστινίων και δεσμεύτηκε ότι η κυβέρνησή του «θα συνεχίσει τις διπλωματικές προσπάθειες για να επιστήσει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας στην αδικία που γίνεται σε βάρος των Παλαιστινίων».

Σε υψηλούς τόνους διατυπώθηκε το σχόλιο του Ισραηλινού ΥΠΕΞ, Ι. Κατς: «Ερντογάν, θα έπρεπε να ντρέπεσαι».

Επίσημες επαφές στην Τουρκία είχε το Σαββατοκύριακο και ο ΥΠΕΞ της Αιγύπτου Σ. Σούκρι, με επίκεντρο τις εξελίξεις στη Γάζα, καθώς επίσης για «παγκόσμια και περιφερειακά ζητήματα», όπως ανακοίνωσε η τουρκική προεδρία.

Μετά από συνάντηση που είχε με τον Αιγύπτιο υπουργό, ο Ερντογάν τόνισε τον κίνδυνο επέκτασης των συγκρούσεων σε όλη την περιοχή και ξεχώρισε την ανάγκη «να μειωθεί η ένταση μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν», καλώντας τις ισλαμικές χώρες σε σχετική συνεργασία.

AFP or licensors

Μετά τη χτεσινή υπογραφή της τετραμερούς συμφωνίας για τη σύνδεση Ανατολής - Δύσης μέσω Τουρκίας

Από την πλευρά του ο Σούκρι έκανε λόγο για «κατάπαυση του πυρός στη Γάζα» που χρειάζεται «το συντομότερο δυνατόν» και ευχήθηκε η επίσκεψη του Αιγύπτιου Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι στην Τουρκία να γίνει πολύ σύντομα.

Οι δύο αντιπροσωπείες προετοίμασαν και την επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου Αιγύπτου - Τουρκίας, με ζητούμενο και την αύξηση του όγκου διμερών εμπορικών συναλλαγών, από 8 δισ. δολάρια που είναι σήμερα, στα 15 δισ.

Με επίκεντρο την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», ο Ερντογάν επισκέφτηκε χτες το Ιράκ για επίσημες επαφές μετά από 13 χρόνια, συνοδευόμενος από υπουργούς της τουρκικής κυβέρνησης.

Ανάμεσα σε άλλα ξεχώρισε το μνημόνιο που υπεγράφη ανάμεσα σε Τουρκία, Ιράκ, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (τις δύο τελευταίες χώρες εκπροσώπησαν υπουργοί) για τη δημιουργία οδικού και σιδηροδρομικού άξονα που θα συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τη «Δύση» μέσω Τουρκίας.

Πρόκειται για τον λεγόμενο «Δρόμο της Ανάπτυξης», που αποτελεί εναλλακτική στον σχεδιαζόμενο εμπορικό, ναυτικό και σιδηροδρομικό άξονα που αναγγέλθηκε τον περασμένο Σεπτέμβρη στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του G20 και ο οποίος μέσω Αραβικής Χερσονήσου και Ισραήλ θα ενώνει την Ινδία με τη νότια Ευρώπη (διάδρομος IMEC).

Ως κορυφαίο θέμα για περαιτέρω συνεργασία Τουρκίας - Ιράκ θα εξεταζόταν και η Ασφάλεια, ειδικά η «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας» - κυρίως η αντιμετώπιση του PKK από την Αγκυρα. Ο Φιντάν δήλωσε ότι «ως Τουρκία εμείς θα εργαστούμε για σταθερότητα στο Ιράκ», ενώ μίλησε για «κοινές ευαισθησίες των δύο πλευρών» σε ό,τι αφορά την κατάσταση στη Γάζα.

Εκτός από σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας που οι δύο πλευρές υπέγραψαν πριν κάποιες βδομάδες, οι συνομιλίες θα εξέταζαν και την ενίσχυση της συνεργασίας σε τομείς όπως η Ενέργεια και η διαχείριση των υδάτων, αλλά και η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου που συνέδεε Τουρκία - Ιράκ.

Ολα αυτά ενώ χτες έφτασε στην Αγκυρα ακόμα ένα στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, συγκεκριμένα η «συντονίστρια για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας» Ελίζαμπεθ Ρίτσαρντ, με σκοπό συνομιλίες στο πλαίσιο της Αντιτρομοκρατικής Διαβούλευσης ΗΠΑ - Τουρκίας, που ξεκίνησε ξανά, στο πλαίσιο της θέσπισης του διμερούς «Στρατηγικού Μηχανισμού».

• Στο πλαίσιο αυτό, η Αγκυρα δυναμώνει και το παζάρι της με την Δύση. Χτες ξεκίνησε τριήμερη επίσκεψη στην Τουρκία ο Πρόεδρος της Γερμανίας, Φ. Β. Σταϊνμάγερ, ο οποίος αύριο έχει προγραμματιστεί να συναντήσει και τον Τούρκο ομόλογό του.