Γ. Λιονάκης |
Από την εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων |
Το έργο, που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Μέγκουλας, είναι από ορείχαλκο και αναπαριστά έναν αντάρτη, μια αντάρτισσα και έναν σαμποτέρ. Εχει ύψος 2,20 και πλάτος 1,40 μέτρα. Πλαισιώνεται ακόμα από 12 ανάγλυφες παραστάσεις, με θέματα από γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Με την παρουσία ενός μεγάλου αριθμού Γαλατσιωτών, καθώς και αντιστασιακών, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου την Κυριακή 6 του Μάη. Συμμετείχε πλήθος αντιστασιακών με τα λάβαρά τους. Η φιλαρμονική του Δήμου Ηλιούπολης έπαιζε αντιστασιακά τραγούδια. Επίσης, τραγούδια του αγώνα απέδωσαν με πολλή επιτυχία η Χορωδία της ΠΕΑΕΑ.
Ο δήμαρχος της πόλης, Βασίλης Παπαδιονυσίου, έκανε τα αποκαλυπτήρια του μνημείου και απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό. Ο γγ του Παραρτήματος Γαλατσίου, Λευτέρης Ολύμπιος, εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ, στάθηκε στον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε το ΚΚΕ στη δημιουργία του ΕΑΜ και στη συμβολή του στο μεγάλο αντιφασιστικό αγώνα. Ακόμα επισήμανε την αρνητική στάση των αστικών κομμάτων στα χρόνια της Κατοχής και τις ραδιουργίες τους μαζί με τους Αγγλους και αργότερα τους Αμερικανούς, που αιματοκύλησαν την Ελλάδα, οδηγώντας τη στον Εμφύλιο. Αναφέρθηκε επίσης και στην ολιγωρία των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων να διεκδικήσουν τις γερμανικές αποζημιώσεις για τα θύματα της Κατοχής. Εκλεισε την ομιλία του με τη δήλωση ότι οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης πάντα θα παλεύουν και θα αντιστέκονται στις μεθοδεύσεις των κυβερνώντων για την αφαίρεση κατακτήσεων, που με αίμα και θυσίες κατέκτησε ο λαός.
Στη μεγάλη αυτή εκδήλωση σε όγκο και αγωνιστικό παλμό παραβρέθηκαν: Οι τοπικές αρχές, βουλευτές, εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων, μαζικών φορέων, Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων, Συλλόγων Γυναικών κ.ά.
Αποψη από την εκδήλωση για τη μάχη της Γλόγοβας |
Ο επιζών ΑνταρτοΕΠΟΝίτης, από τη Γλόγοβα, Κώστας Λέπιας, έκανε μια ιστορική αναδρομή στα γεγονότα εκείνης της εποχής που οδήγησαν στη νικηφόρα μάχη του ΕΛΑΣ πριν 57 χρόνια. Στη μεγάλη αυτή μάχη της Γλόγοβας, μια ισχυρή δύναμη Γερμανών ξεκίνησε για εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή Γορτυνίας και Μαντινείας προς το Μαίναλο. Ομως μονάδες του 12ου και 6ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Πελοποννήσου με ένα αριστουργηματικό, επιτελικά καταστρωμένο σχέδιο, κύκλωσαν τον εχθρό στη θέση «Γλόγοβα», όπου κυριολεκτικά έπαθε μεγάλη πανωλεθρία.
Στο πεδίο της μάχης καταμετρήθηκαν 250 νεκροί Γερμανοί στρατιώτες και πιάστηκαν 19 αιχμάλωτοι. Ακόμη άφθονο πολεμικό υλικό έπεσε στα χέρια των ανταρτών, μαζί με μουλάρια φορτωμένα με πλιάτσικο που είχε κάνει ο εχθρός από τα γύρω χωριά. Ο ΕΛΑΣ έχασε 13 μαχητές του και τραυματίστηκαν 19. Η μάχη της Γλόγοβας υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στον αγώνα του ΕΛΑΣ κατά των κατακτητών.
Η μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των εκτελεσμένων πατριωτών κοντά στο χωριό Χρισσό της Αμφισσας |
Στην εκδήλωση που οργάνωσαν τα Παραρτήματα Χρισσού, Αμφισσας, Ιτέας, Δεσφίνας της ΠΕΑΕΑ συμμετείχε πλήθος αγωνιστών, φίλων της Αντίστασης, κατοίκων της περιοχής, συγγενών. Επίσης πήραν μέρος, εκπρόσωποι των Κεντρικών Γραφείων της ΠΕΑΕΑ και πολλές αντιπροσωπείες παραρτημάτων της, μαζικοί φορείς όπως ο αγροτικός συνεταιρισμός και ο πολιτιστικός σύλλογος Χρισσού. Παραβρέθηκαν, επίσης, και κατέθεσαν στεφάνια: Αντιπροσωπεία του ΚΚΕ με επικεφαλής το Δημήτρη Κουτσούμπα, μέλος του ΠΓ, της ΝΕ Φωκίδας του ΚΚΕ, ο Δήμαρχος Δελφών, ο Δήμαρχος Αμφισσας, ο Νομάρχης Φωκίδας, ο Πρόεδρος του τοπικού Συμβουλίου Χρισσού κ.ά..
Χαιρετίζοντας την εκδήλωση από το παράρτημα Χρισσού της ΠΕΑΕΑ ο πρόεδρός του Νίκος Λειβαδίτης, αναφέρθηκε στο ιστορικό, ενώ κατάγγειλε την τακτική των αρμόδιων σχετικά με το να αξιοποιηθεί σαν τόπος θυσίας το συγκεκριμένο σημείο:
Τον ιερό τούτο τόπο, σήμερα 57 χρόνια μετά, κάποιοι θέλουν να τον ξεριζώσουν από τη μνήμη μας. Τον μετέτρεψαν αυθαίρετα σε χώρο ρίψης μπαζών και παρά τις σχετικές καταγγελίες τίποτα δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, τόνισε, για να προσθέσει: Μπορεί τα μαλλιά μας να άσπρισαν, αλλά συνεχίζουμε να κρατάμε ψηλά τη σημαία του αγώνα και σήμερα. Κρατάμε άσβεστη μέσα μας τη θυσία των 18 παλικαριών.
... Καταγγέλλουμε την ασυνέπεια λόγων και έργων της Τ. Αυτοδιοίκησης και της Νομαρχίας για τη μη κατασκευή του μνημείου που έχουμε ζητήσει. Ενός μνημείου που θα θυμίζει τις αμέτρητες θυσίες του λαού μας αλλά και θα διαπαιδαγωγεί τις μέλλουσες γενιές στα ιδανικά της Εθνικής Αντίστασης, ότι όταν ένας λαός θέλει - όσο μικρός κι αν είναι - μπορεί να νικήσει!
... Καταγγέλλουμε τις σειρήνες της υποταγής που μας καλούνε να σκύψουμε το κεφάλι στην Ευρωδικτατορία του Μάαστριχτ, της ΟΝΕ και των πολυεθνικών. Που καλούνε να γίνουμε «σύγχρονοι» και να αποδεχτούμε το νέο μεσαίωνα της νέας τάξης πραγμάτων των καπιταλιστικών αλλαγών που κάνουν λάστιχο τη ζωή μας, χωρίς ασφάλιση, χωρίς 8ωρο, με μερική απασχόληση, χωρίς όριο συνταξιοδότησης και χωρίς συντάξεις... Και ο ομιλητής κατέληξε καταγγέλλοντας την κυβερνητική επιλογή να ψηφίσει, τώρα, τον τρομονόμο προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα πλαίσιο φίμωσης του ελληνικού λαού για να περνάνε τα αντιλαϊκά σχέδια. Ομως ο λαός δεν τρομοκρατείται και θα αχρηστέψει τέτοια αντιδημοκρατικά μέτρα.
Μπορεί να πέρασαν δεκαετίες πολλές, αλλά φαίνεται ότι κάποιοι και σήμερα να θέλγονται από το καθεστώς του δωσιλογισμού προβάλλοντας τον αντικομμουνισμό τους. Γιατί, πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί ότι σήμερα κάποιοι επιμένουν, παρά τις έντονες αντιδράσεις κατοίκων της πόλης, να διατηρούν πινακίδες σαν κι αυτή που γράφει: «Γόνοι της μεγάλης μας Ελλάδας (που) εσφαγιάσθηκαν το 1944-49 παρά των ΕΑΜοκομμουνιστών διότι ηγάπησαν την πατρίδα μας Ελλάδα»; Δεν είναι μόνον ανιστόρητοι οι άνθρωποι που επιμένουν σε τέτοια ανατριχιαστικά αλλά και επικίνδυνοι, γιατί και σήμερα - που έχει αποκαλυφθεί η πραγματικότητα - επιμένουν να δηλητηριάζουν το λαό με το εμφυλιοπολεμικό μίσος τους. Το γεγονός γίνεται ακόμα πιο βέβηλο καθώς η πινακίδα αυτή βρίσκεται στο μαρτυρικό Δίστομο με την εκατόμβη των θυμάτων του ναζισμού. Και οι ευθύνες που διατηρείται αυτό το σύμβολο της μισαλλοδοξίας, ασφαλώς βαρύνουν το δήμαρχο που, κατά τ' άλλα, μιλά για την ενότητα του λαού κλπ., αλλά και τη Νομαρχία και την κυβέρνηση. Επιτέλους αυτή η πρόκληση για τους κατοίκους του Διστόμου δεν μπορεί να συνεχίζεται.
Στην Τάχνιστα (σήμερα, Κάτω Μηλιά Πιερίας) με την ευκαιρία της μάχης που έγινε τον Απρίλη του 1943, πραγματοποιήθηκε μια πολύ πετυχημένη αντιστασιακή εκδήλωση τιμής και μνήμης, σε συμμετοχή και περιεχόμενο, οργανωμένη από τα Παραρτήματα ΠΕΑΕΑ του Νομού Πιερίας.
Αναφορά στη μάχη έκανε στην ομιλία του ο Πρόεδρος του Παρ/τος Κατερίνης Δημήτρης Μπούσιος, ο οποίος τόνισε ανάμεσα στ' άλλα: «.. Στις 18 Απρίλη 1943, ένα επίλεκτο γερμανικό τάγμα πηγαίνοντας από την Κατερίνη προς τον Δυτικό Ολυμπο, για εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον τμημάτων ανταρτών του ΕΛΑΣ, στρατοπέδευσε στο χωριό Τάχνιστα. Εκεί οι Γερμανοί δέχτηκαν αιφνιδιαστική επίθεση από τμήμα του 50ού Συντάγματος του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τους Κίκιτσα, Νικήτα και άλλους. Η μάχη κράτησε περίπου 6 ώρες, ο αιφνιδιασμός πέτυχε και είχε σαν αποτέλεσμα τη διάλυση του γερμανικού τάγματος. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν 50 νεκροί και 70 τραυματίες, ενώ από τον ΕΛΑΣ έπεσαν 21 αντάρτες.
Στη συνέχεια του επετειακού προγράμματος, έγιναν χαιρετισμοί από τον νομάρχη Πιερίας Ν. Πιτσιά, τον δήμαρχο Λιτοχώρου Γ. Παπαθανασίου, τον Γραμματέα της Νομαρχιακής Επιτροπής Πιερίας του ΚΚΕ Ν. Σαλπιστή, καθώς και από τους εκπροσώπους πολλών Παραρτημάτων Θεσσαλίας και Μακεδονίας της ΠΕΑΕΑ. Παρών έδωσαν και μέλη και φίλοι της ΠΕΑΤΑΘ - ΔΣΕ που ήρθαν με πούλμαν από την Αθήνα.
Ο δάσκαλος, αγωνιστής Δημήτρης Ράπτης, μέλος του Παρ/τος Ελασσόνας της ΠΕΑΕΑ, με επικό του ποίημα που περιγράφει τη μάχη, συγκίνησε τους 700 περίπου αντιστασιακούς, φίλους της Αντίστασης και συγγενείς των θυμάτων που παραβρίσκονταν. Στη συγκινησιακή ατμόσφαιρα συνέβαλε και χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου Λιτοχώρου με τραγούδια του αγώνα, που πετυχημένα απέδωσε.
Παύλος Μπόζενμπεργκ
Το Παράρτημα Μεγάρων της ΠΕΑΕΑ σε συνεργασία με το Δήμο Μεγάρων και οι συγγενείς των θυμάτων, την Κυριακή 27-5-01 στις 11 πμ, τελούν επιμνημόσυνη δέηση για τους 10 πατριώτες που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στις 17-5-1944 στα Μέγαρα, καθώς και για όλους τους εκτελεσμένους Μεγαρίτες στην Κατοχή, σ' ολόκληρη την Ελλάδα.