Η προσπάθεια για παραπέρα ενίσχυση της θέσης της Κίνας, και ιδιαίτερα της στρατηγικής της πρωτοβουλίας «Ενας Δρόμος, Μία Ζώνη», βρέθηκε στο επίκεντρο της περιοδείας του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, σε Τουρκία και Μέση Ανατολή, σε μια περιοχή ιδιαίτερα κρίσιμη για τους εντεινόμενους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Κατά τη διάρκεια των διήμερων επαφών του Κινέζου ΥΠΕΞ στην Τουρκία, όπου μεταξύ άλλων συνάντησε και τον Πρόεδρο της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν, αποτυπώθηκαν και από τις δύο πλευρές διαθέσεις ενίσχυσης της διμερούς συνεργασίας σε πολλά πεδία.

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, ο Τούρκος ηγέτης δήλωσε ότι ο ίδιος εμβολιάστηκε για την πανδημία με κινεζικό εμβόλιο «για να δείξει την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των κινεζικών εμβολίων σε όλο τον κόσμο», προσθέτοντας ότι η Αγκυρα «επιθυμεί να διερευνήσει την περαιτέρω συνεργασία με την Κίνα στο ζήτημα των εμβολίων». Σημείωσε ότι η χώρα του επιδιώκει να ενισχύσει «τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου με την Κίνα», την «αμοιβαία εμπιστοσύνη», «να κάνει σωστή χρήση μηχανισμών συνεργασίας που ήδη υπάρχουν», προωθώντας «τη συνέργεια μεταξύ του τουρκικού σχεδίου για το "Μέσο Διάδρομο" και την (κινεζική) πρωτοβουλία "Μία Ζώνη, Ενας Δρόμος"», δυναμώνοντας τη συνεργασία ειδικά στην ανάπτυξη υποδομών και τη συνδεσιμότητα (π.χ. Τηλεπικοινωνίες), αναζητώντας «μια πιο ισορροπημένη ανάπτυξη του διμερούς εμπορίου» αλλά και «ενθαρρύνοντας τις συναλλαγές σε τοπικό νόμισμα» (παρακάμπτοντας δηλαδή το δολάριο). Κατέληξε λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «η Τουρκία αποδίδει μεγάλη σημασία στην πρωτοβουλία της Κίνας για την ασφάλεια, τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, αλλά και ότι επιθυμεί να βαθύνει τον συντονισμό μαζί της και για τις περιφερειακές υποθέσεις».

Από τη μεριά του, ο Κινέζος ΥΠΕΞ δήλωσε ότι οι δύο πλευρές χρειάζεται «να δυναμώσουν την κατανόηση και την υποστήριξη σε θέματα που αφορούν αμοιβαία τους συμφέροντα», «να επιμείνουν στη μη ανάμειξη η μία σε εσωτερικές υποθέσεις της άλλης». Ξεχωρίζοντας κι αυτός την αξία περαιτέρω συνέργειας μεταξύ «Μέσου Διαδρόμου» και «Μίας Ζώνης, Ενός Δρόμου», εστίασε ειδικά στους τομείς των νέων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων 5G, της τεχνητής νοημοσύνης, των «μεγάλων δεδομένων» (big data), της ψηφιοποίησης της οικονομίας. Επισήμανε δε ότι το Πεκίνο θα ενθαρρύνει περισσότερες κινεζικές επιχειρήσεις να εισάγουν προϊόντα από την Τουρκία, αλλά και να κάνουν επενδύσεις στην Τουρκία, καταλήγοντας ότι οι δύο χώρες θα πρέπει να σταθεροποιήσουν την ενότητά τους, διαφυλάσσοντας η μία τα συμφέροντα της άλλης στην ανάπτυξη.

Υπενθυμίζεται ότι ο τουρκικός «Μέσος Διάδρομος» αφορά ένα ολόκληρο πλέγμα επενδύσεων που έχει καταρτίσει η Αγκυρα με οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, που ξεκινώντας από την ευρωπαϊκή Τουρκία θα διασχίζουν το βόρειο τμήμα της Κεντρικής Ασίας (όλη την περιοχή του Καυκάσου, τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν, τις περιοχές της Κασπίας, Τουρκμενιστάν και Καζακστάν), για να καταλήξουν στην Κίνα.

Ο Κινέζος ΥΠΕΞ συνάντησε και τον ομόλογό του, Μ. Τσαβούσογλου, ο οποίος εξέφρασε την προσδοκία της Αγκυρας να υποδεχτεί τον Πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, αλλά και συνολικά για αναβάθμιση των διμερών σχέσεων. Οσον αφορά το θέμα των Ουιγούρων (τη στάση του Πεκίνου έναντι της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων που ζει κυρίως στην ημιαυτόνομη επαρχία Σιντσιάνγκ) ο Τσαβούσογλου είπε ότι «έθεσα το ζήτημα». Στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ΗΠΑ και ΕΕ αξιοποίησαν πρόσφατα το θέμα των Ουιγούρων για να επιβάλουν κυρώσεις στην Κίνα. Η Αγκυρα, ωστόσο, παρότι στο παρελθόν εμφανιζόταν ως προστάτης τους, στη σημερινή φάση ενίσχυσης της συνεργασίας με την Κίνα επιλέγει «χαμηλούς τόνους».

Στο μεταξύ, χτες, εγκαινιάστηκαν στην Κωνσταντινούπολη τα έργα κατασκευής νέας μονάδας του κινεζικού κολοσσού «Xiaomi», που εκτιμάται ότι θα αναπτύξει παραγωγική ικανότητα 5 εκατομμυρίων «έξυπνων τηλεφώνων» το χρόνο. Η επένδυση υπολογίζεται στα 30 εκατομμύρια δολάρια, ενώ γίνεται λόγος για 2.000 «ευκαιρίες απασχόλησης», σε μια έκταση 14 στρεμμάτων. Ο Ερντογάν χαρακτήρισε τη χώρα «σημείο διασταύρωσης των αγορών της Ευρώπης, της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής», που «προχωρά με σταθερά βήματα για να αποτελέσει βάση παραγωγής σε όλη την περιοχή».

Την ίδια ώρα, σημαντικές συμφωνίες υπογράφτηκαν ή τέθηκαν προς διαπραγμάτευση και κατά την περιοδεία του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών στη Μέση Ανατολή. Χτες βράδυ ο Γουάνγκ Γι έφθασε στο Ομάν για να ολοκληρώσει σήμερα την περιοδεία που ξεκίνησε στις 24/3, με σταθμούς σε Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Μπαχρέιν.

Σε αυτό το πλαίσιο, ξεχωρίζουν οι συμφωνίες συνεργασίας Κίνας - Ιράν που συνυπέγραψαν οι ΥΠΕΞ των δύο χωρών. Οι συμφωνίες έχουν διάρκεια 25 ετών και προβλέπουν κατά πληροφορίες κινεζικές επενδύσεις 400 - 600 δισ. δολαρίων στα πρώτα 10 χρόνια, μεταξύ άλλων, στους τομείς των υποδομών, της Ενέργειας, των Μεταφορών, των Τηλεπικοινωνιών, της τεχνολογίας αιχμής και της Υγείας. Το ακριβές περιεχόμενο των συμφωνιών δεν δημοσιοποιήθηκε επισήμως, ωστόσο ήδη καταγράφονται αναλύσεις ότι μπορεί να περιορίσουν σημαντικά το αποτέλεσμα των αμερικανικών ασφυκτικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν - για τις οποίες η νέα αμερικανική κυβέρνηση επιδιώκει να «ανοίξει» ένα πολύ διευρυμένο παζάρι - και να ενισχύσουν την Κίνα στο συσχετισμό δυνάμεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή σε βάρος της «Δύσης».

Κινέζοι αναλυτές στην ηλεκτρονική έκδοση του κινεζικού περιοδικού για θέματα εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας «Diplomat» εμφανίζονταν να «διαβεβαιώνουν» πως η εμβάθυνση της σινο-ιρανικής συνεργασίας δεν γίνεται ενάντια στη «Δύση», αλλά είναι «φυσική συνέπεια» της κοινής απόφασης ανάπτυξης στρατηγικών σχέσεων που Κίνα και Ιράν εγκαινίασαν το Γενάρη του 2016.

Στο μεταξύ, ο Κινέζος ΥΠΕΞ κατά την επίσκεψή του σε Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) αναφέρθηκε αορίστως σε ένα κινεζικό σχέδιο πέντε σημείων με στόχο την «ασφάλεια και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή», σε πνεύμα «ανεξαρτησίας», ενώ συζήτησε το ρόλο του Πεκίνου σε μία ενδεχόμενη επανέναρξη της ισραηλινο-παλαιστινιακής διαπραγμάτευσης.

Ειδικά, στα ΗΑΕ, όπου παρέμεινε δύο μέρες, ο Γουάνγκ Γι έκανε εκτενή αναφορά στη συνεργασία των δύο χωρών σε κλινικές δοκιμές και έρευνες εμβολίων κατά του κορονοϊού, αλλά και στην «καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Πρότεινε δε «καλύτερη ευθυγράμμιση» ανάμεσα στη σινική πρωτοβουλία «Ενας Δρόμος, Μία Ζώνη» με το πρόσφατο 50ετές αναπτυξιακό σχέδιο των ΗΑΕ, εστιάζοντας στο εμπόριο, στον τραπεζικό τομέα και την τεχνολογία αιχμής.