(c) dpa-pool

Συγκεκριμένα, ο Στόλτενμπεργκ σημείωσε σε ανάρτησή του ότι «μετά τις συζητήσεις μου με τους ηγέτες Ελλάδας και Τουρκίας, οι δύο σύμμαχοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν τεχνικές συνομιλίες στο NATO για τη διαμόρφωση μηχανισμών για τη στρατιωτική αποκλιμάκωση, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος επεισοδίων και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «Ελλάδα και Τουρκία αποτελούν πολύτιμους συμμάχους και το ΝΑΤΟ μια σημαντική πλατφόρμα για διαβουλεύσεις σε όλα τα ζητήματα που επηρεάζουν την κοινή μας ασφάλεια», για να καταλήξει ότι «παραμένω σε στενή επαφή με όλους τους ενδιαφερόμενους συμμάχους, ώστε να βρεθεί μια λύση στις εντάσεις, στο πνεύμα της ΝΑΤΟικής αλληλεγγύης».

Είχε προηγηθεί τηλεφωνική συνομιλία της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκέλα Μέρκελ και του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην οποία τονίστηκε ακόμα μια φορά η «ανάγκη αποκλιμάκωσης». Σύμφωνα με την τουρκική Προεδρία, ο Ερντογάν χαρακτήρισε «απαράδεκτη» τη στήριξη που προσφέρουν ορισμένες χώρες προς την «εγωιστική και άδικη στάση της Ελλάδας» και «εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες της Μέρκελ προς την επίλυση του προβλήματος στην Ανατολική Μεσόγειο, που προκλήθηκε από βήματα ή πρωτοβουλίες της Ελλάδας ή χωρών που την υποστηρίζουν».

Ολα αυτά ενώ προχτές παρέμβαση στην ίδια κατεύθυνση είχε κάνει και ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, καλώντας «όλους να κάνουν ένα βήμα για να μειωθούν οι εντάσεις και να αρχίσουν διπλωματικές συνομιλίες πάνω στο θέμα των διενέξεων στην Ανατολική Μεσόγειο».

Την ίδια στιγμή, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς μίλησε για «παράθυρο ευκαιρίας για διευθέτηση» με την Τουρκία το οποίο διαμορφώνεται ενόψει της προσεχούς Συνόδου Κορυφής, επιβεβαιώνοντας ότι «η συμβίωση» με την Τουρκία «δεν είναι απλή» και ότι «ή θα το κάνεις μέσα από συνεννόηση ή μέσα από μια χρόνια ένταση. Η Ευρώπη προσπαθεί να βρει ένα ευρωτουρκικό πλαίσιο αναφοράς στο οποίο θα χωρέσουν και οι εθνικές επιδιώξεις της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί, και αυτό δεν συμβαίνει με ευθύνη της Ευρώπης. Πρέπει να κατακαθίσει αυτή η σκόνη για να δούμε πού θα βρεθεί το σημείο ισορροπίας στις ευρωτουρκικές σχέσεις».

Ας καταγραφεί και η παρέμβαση που έκανε ο Κερτ Ντεμπέφ, σύμβουλος της βελγικής κυβέρνησης στο διάστημα 2003 - 2008 και αναλυτής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σήμερα. Μιλώντας στο πρακτορείο «Αναντολού», είπε ότι ο διαμοιρασμός οικονομικών ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο «θα μπορούσε να βελτιωθεί και να γίνει δίκαιος και για την Τουρκία» και ότι «οι διεκδικήσεις που έχει η Ελλάδα με βάση τα νησιά της είναι δυσανάλογες με το μήκος της τουρκικής ακτογραμμής», καταλήγοντας: «Θεωρώ ότι η Τουρκία έχει δίκιο όταν λέει ότι έχει μικρότερο θαλάσσιο χώρο από αυτόν που της αξίζει, δεδομένων των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που διακυβεύονται».

Την ίδια ώρα, την ετοιμότητα της τουρκικής αστικής τάξης για κλιμάκωση του παζαριού διαμήνυσε για άλλη μια φορά ο Ερντογάν, που μιλώντας σε στελέχη του κόμματός του είπε ότι «σε περίπτωση που και η απέναντι πλευρά απομακρυνθεί από τα βήματα της αύξησης της έντασης, τότε στην Ανατολική Μεσόγειο μπορούμε μέσω διπλωματίας να εφαρμόσουμε την πολιτική "καζάν - καζάν"» (αμοιβαίου οφέλους), αλλά και ότι «πρέπει να αναδείξουμε τις συνεργασίες και προσπάθειες αλληλοϋποστήριξης που είχαμε με τις χώρες της περιοχής, κυρίως με την Ελλάδα». Επέμεινε βέβαια ότι «η Τουρκία στο σημείο των δικαιωμάτων της στην Ανατολική Μεσόγειο έχει 100% δίκιο», ενώ ανέφερε και πως «η Γερμανία θέλει να διαμεσολαβήσει, αλλά πρέπει με κάποιον τρόπο να στηρίξει και τον στρατηγικό της εταίρο, τη Γαλλία».

Ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλούσι Ακάρ επισήμανε ότι «είναι απαραίτητο να αγωνιστούμε για να έχουμε παρουσία σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σημείωσε πως η Αγκυρα περιμένει από Βερολίνο και Βρυξέλλες να διαμεσολαβήσουν για να βρεθεί λύση στις «αυξανόμενες εντάσεις με την Ελλάδα» και πως «πρέπει οι όροι που τίθενται προς εμάς να τίθενται και προς την Ελλάδα». Διαμαρτυρήθηκε εξάλλου ότι «μας ζητούν να τερματίσουμε κάθε είδους δραστηριότητα προκειμένου να αρχίσει ένας διάλογος με την Ελλάδα, ενώ η Αθήνα σε αντάλλαγμα δεν έχει να κάνει τίποτα». Οσον αφορά την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Κύπρο, είπε ότι έγινε «σε χρόνο που δεν ήταν ο κατάλληλος». Τέλος, κατηγόρησε ξανά το Παρίσι ότι επιχειρεί «να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ και να δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή δύναμη ως εναλλακτική στη βορειοατλαντική συμμαχία».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η τουρκική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» ανέφερε σε νέο της δημοσίευμα πως το ερευνητικό πλοίο «Ορούτς Ρέις» «θα κάνει έρευνες μέχρι τη Ρόδο και το Καστελόριζο» και πως «μέχρι σήμερα έχει ερευνηθεί μία θαλάσσια περιοχή μεγαλύτερη των 2.000 τ. χλμ., ενώ στόχος είναι να φτάσει τα 15.000 τ. χλμ., φτάνοντας 6 μίλια από τα ελληνικά χωρικά ύδατα».

Στο μεταξύ, ενδεικτικές του κουβαριού των ανταγωνισμών που μπλέκει, καθώς και της πρεμούρας των ΑμερικανοΝΑΤΟικών να διασφαλίσουν τη ΝΑΤΟική συνοχή, είναι και οι ασκήσεις που ετοιμάζει η Ρωσία στα ανοιχτά της Κύπρου, για τη διενέργεια των οποίων εξέδωσε NAVTEX και ο σταθμός της Αττάλειας στην Τουρκία, με τη Ρωσία να διευκρινίζει πάντως ότι όπως σε όλες τις ανάλογες περιπτώσεις η ίδια ζήτησε άδεια από την υπηρεσία NAVAREA στη Ρότα της Ισπανίας. Οι ασκήσεις θα γίνουν μεταξύ 8 και 22 Σεπτέμβρη δυτικά της Κύπρου και μεταξύ 17 και 25 Σεπτέμβρη στα ανατολικά.

Θυμίζουμε ότι την Τρίτη 8 Σεπτέμβρη θα επισκεφτεί την Κύπρο ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, στον απόηχο και της επίσημης ανακοίνωσης για την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στο νησί. Χτες ο Ρώσος πρέσβης στη Λευκωσία Στανισλάβ Οσάτσι εξέφρασε δυσαρέσκεια, επειδή επιθυμία των ΗΠΑ είναι «να προκαλέσουν ζημιά στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Λευκωσίας, επιβάλλοντας το αίτημά τους για άρνηση πρόσβασης των ρωσικών στρατιωτικών πλοίων στα λιμάνια της Κύπρου». Επέκρινε τις αμερικανικές κατηγορίες περί «αποσταθεροποιητικού ρόλου της Ρωσίας» και είπε ότι «πριν κρίνει οποιονδήποτε, κάποιος πρέπει να κοιτάζει τον εαυτό του. Θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι η Ρωσία, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, είναι νόμιμα παρούσα στη Συρία με πρόσκληση της επίσημης Δαμασκού».

Στη Μόσχα, η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα χαρακτήρισε «προκλητικούς» τους «συλλογισμούς» ότι οι επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο οφείλονται στη ρωσική στήριξη και πρόσθεσε ότι η Ρωσία δεν αναζητεί οφέλη μέσα από διακρατικές διαμάχες, προβλήματα, συγκρούσεις - αυτό «ισχύει πλήρως για μια τόσο ευαίσθητη και εκρηκτική περιοχή όπως η Ανατολική Μεσόγειος», είπε. Ισχυρίστηκε ότι «η συνεργασία μας, ιδίως με την Τουρκία, δεν στρέφεται εναντίον τρίτων χωρών» και ότι «δεν έχει σημασία αν οι χώρες που βρίσκονται σε "σύγκρουση" είναι σύμμαχοι στο στρατιωτικό - πολιτικό μπλοκ», αφού η Ρωσία «υποστηρίζει την επίλυση οποιωνδήποτε αμφιλεγόμενων ζητημάτων αποκλειστικά μέσω πολιτικού διαλόγου, μέσω της ανάπτυξης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και της αναζήτησης αμοιβαία αποδεκτών λύσεων βάσει διεθνών νομικών κανόνων».

Στην Αθήνα, διπλωματικές πηγές έσπευδαν να σχολιάσουν τις δηλώσεις Στόλτενμπεργκ ως «πληροφορίες» που «δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», προσθέτοντας ωστόσο ότι «έχουμε συγκρατήσει την πρόθεση του γγ του ΝΑΤΟ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Πλην, όμως, αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα».

Την ίδια στιγμή, βέβαια, πληροφορίες επιβεβαίωναν πως ο Στόλτενμπεργκ είχε συναντήσεις με τους μόνιμους στρατιωτικούς αντιπροσώπους Τουρκίας και Ελλάδας στην έδρα του ΝΑΤΟ πριν από τις χτεσινές ανακοινώσεις (την Τετάρτη), στους οποίους μάλιστα επέδωσε και έγγραφο «με την παράκληση για σχόλια εντός μιας εβδομάδας», ενώ άλλες πηγές σημείωναν πως επίκειται και τηλεφωνική επικοινωνία του γγ του ΝΑΤΟ με τον υπουργό Εξωτερικών, Ν. Δένδια.

Ο Ν. Δένδιας, ο οποίος σήμερα μεταβαίνει στη Νέα Υόρκη, όπου και θα ενημερώσει τον γγ του ΟΗΕ για τις εξελίξεις στην Ανατ. Μεσόγειο και τις πρόσφατες συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο που ανοίγουν παραπέρα το δρόμο των επικίνδυνων διευθετήσεων και των σχεδίων συνεκμετάλλευσης, είχε εξάλλου χτες συνάντηση και με τον Αμερικανό πρέσβη, Τζ. Πάιατ, ο οποίος αμέσως μετά έσπευσε σε ανάρτησή του να τονίσει πως «εκτιμούμε ιδιαιτέρως την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να βρει διπλωματικές λύσεις για τις εντάσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Οπως είπε και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Πομπέο χθες, "είναι ανώφελο να αυξάνεται η στρατιωτική ένταση στην περιοχή"».

Αλλωστε, την ετοιμότητα της κυβέρνησης να «τρέξουν» «πάραυτα» τα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια που οδηγούν σε οδυνηρούς συμβιβασμούς σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, επιβεβαίωσε και κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, χτες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στ. Πέτσας, απευθύνοντας ξανά έκκληση προς την Τουρκία «να εγκαταλείψει την αδιέξοδη προκλητικότητα και να προσέλθει στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών». Πρόσθεσε πως εάν στις διερευνητικές επαφές δεν υπάρξει συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, μπορούν Ελλάδα και Τουρκία να «προχωρήσουμε στη σύνταξη συνυποσχετικού για την από κοινού παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης».

Μάλιστα, κληθείς να σχολιάσει τις δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου που επανέφερε το περίφημο kazan-kazan (win-win) για τις δύο αστικές τάξεις, απάντησε πως «υπάρχει τεράστιο περιθώριο, προκειμένου να είναι αμοιβαία επωφελείς οι λύσεις, όταν υπάρχει ειλικρινής διάλογος, χωρίς σημαδεμένη τράπουλα», προσθέτοντας πως είναι θετικό καθετί «που κινείται προς την κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης», αν και εκτίμησε πως απαιτούνται συγκεκριμένες πράξεις από την Τουρκία για να αξιολογηθεί η στάση της.

Φυσικά, δεν παρέλειψε να καλλιεργήσει τις γνωστές χρεοκοπημένες προσδοκίες για τη στάση των «συμμάχων», λέγοντας πως «οι Ευρωπαίοι εταίροι μας έχουν ήδη καταρτίσει έναν κατάλογο κυρώσεων και καλούν την Αγκυρα να προχωρήσει σε έμπρακτη αποκλιμάκωση, διαφορετικά θα τον ενεργοποιήσουν», ενώ «οι ΗΠΑ με αλλεπάλληλες τοποθετήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποδοκιμάζουν τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Είναι λοιπόν στο χέρι της Αγκυρας να επιλέξει είτε έμπρακτη αποκλιμάκωση είτε κυρώσεις».

Απαντώντας σε ερωτήσεις ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι συνεχίζονται οι συζητήσεις με Γαλλία για τη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας (πληροφορίες κάνουν λόγο για εξελίξεις και ανακοινώσεις ακόμη και την επόμενη βδομάδα), προσθέτοντας πως η κυβέρνηση «δεν συζητά, όμως, μόνο με μία χώρα, αλλά με περισσότερες για την ενίσχυση της αποτρεπτικής δυνατότητας της χώρας και όταν θα είμαστε έτοιμοι για ανακοινώσεις, θα τις γνωρίσετε». Ενώ σε ερώτηση για τις ρωσικές ασκήσεις στην περιοχή, που συνδυάστηκαν με τουρκικές NAVTEX, δήλωσε πως «αξιολογούνται» από την κυβέρνηση και τους «συμμάχους».

Στην ίδια γραμμή και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, που κατά τη συνάντησή του χτες με τον πρέσβη της Γερμανίας στην Ελλάδα, Ernst Reichel, κλείνοντας τα μάτια στη στάση της Γερμανίας - αν μη τι άλλο ενθαρρυντική της τουρκικής επιθετικότητας - ζήτησε «άμεση ανάληψη περαιτέρω πρωτοβουλιών από τη Γερμανική Προεδρία για τον τερματισμό της τουρκικής επιθετικότητας και την επανεκκίνηση των διερευνητικών για την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ με προσφυγή στη Χάγη αν αποτύχουν». Πρόσθεσε ότι η ΕΕ «πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της εντείνοντας τον ευρω-τουρκικό διάλογο και υιοθετώντας ξεκάθαρες και ισχυρές κυρώσεις άμεσα εάν συνεχιστούν οι παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου».