Μετά τη Μόσχα, τα παζάρια για την υποτιθέμενη «εκεχειρία» και την ιμπεριαλιστική μοιρασιά στη Λιβύη, που εντάσσεται στην ευρύτερη διευθέτηση στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, επικεντρώνονται αυτήν την Κυριακή, 19 Γενάρη, στο Βερολίνο.

Η λεγόμενη διεθνής διάσκεψη γίνεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, αλλά ουσιαστικά διοργανώνεται από το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας. Οι προσκλήσεις από το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών δόθηκαν στους δύο βασικούς «πρωταγωνιστές» της σύγκρουσης στη Λιβύη, δηλαδή στον πρωθυπουργό Φαγιέζ Σάρατζ, που στηρίζεται μεταξύ άλλων από την Τουρκία, το Κατάρ και την Ιταλία, και στον στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ, που σήμερα στηρίζεται πιο φανερά από Αίγυπτο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γαλλία, Ρωσία κ.ά. Δόθηκαν επίσης σε διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς - κλειδιά (ΟΗΕ, ΕΕ, Αφρικανική Ενωση, Αραβικός Σύνδεσμος), στις πέντε χώρες - μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα) αλλά και σε χώρες της περιοχής - ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις, με «βάρος» στη διαμόρφωση των συσχετισμών στην περιοχή (Αίγυπτο, Αλγερία, Τουρκία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).

Στη Σύνοδο τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αφού διέλυσαν τη Λιβύη, προσέρχονται για να μοιράσουν τα «ιμάτιά» της και να διασφαλίσουν τις θέσεις τους στο πλαίσιο της ευρύτερης ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης στην περιοχή.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο σύμφωνα με δηλώσεις του προσέρχεται στη Σύνοδο με τρεις στόχους: Την επίτευξη εκεχειρίας στη Λιβύη, την αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων και την επανενεργοποίηση της πολιτικής διαδικασίας στη Λιβύη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν ο Ερντογάν ανακοινώσει την Πέμπτη την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη είχε νέα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ντ. Τραμπ, ενώ οι όποιες αντιρρήσεις των ΗΠΑ στην τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη σχετίζονται με το γεγονός ότι αυτήν τη στιγμή διεξάγεται μια διαπραγμάτευση στην οποία φαίνεται πως πρωτοστατούν η Ρωσία και η Γερμανία.

Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ σημείωσε την Παρασκευή στην καθιερωμένη ετήσια συνέντευξη Τύπου σχετικά με τη Λιβύη πως «το κυριότερο είναι ότι η κατάπαυση του πυρός, η οποία ανακοινώθηκε πριν από την άφιξη (σ.σ. των συμμετεχόντων στην ενδολιβυκή σύγκρουση) στη Μόσχα, βρίσκεται υπό επιτήρηση. Αυτό είναι ένα σαφές βήμα προς τα μπρος και ελπίζουμε ότι θα συνεχιστεί η επιτήρηση».

«Υποστηρίξαμε από την αρχή την πρωτοβουλία να διοργανωθεί ένα συνέδριο στο Βερολίνο. Οσο περισσότερες χώρες θέλουν να βοηθήσουν τους Λίβυους να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την επίλυση της κρίσης, τόσο το καλύτερο», συμπλήρωσε.

Πρόσθεσε πως η Ρωσία συμμετείχε και στις πέντε προπαρασκευαστικές συναντήσεις και πως «τα τελικά κείμενα είναι τώρα, κατά τη γνώμη μου, σχεδόν εγκεκριμένα... Συμμορφώνονται πλήρως με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας ως προς τον λιβυκό συμβιβασμό και δεν περιέχουν διατάξεις που να τις αντιβαίνουν», ενώ σημείωσε ακόμη πως «είναι σημαντικό ότι οι πλευρές που συγκρούονται στη Λιβύη δεν θα καθορίσουν πρόσθετες προϋποθέσεις μετά τη Διάσκεψη του Βερολίνου».

Η τελευταία αυτή αναφορά έχει σχέση με τη συμφωνία που έπεσε στο τραπέζι κατά τις διαπραγματεύσεις στη Ρωσία το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι οποίες δεν κατέληξαν σε συμφωνία μετά την αποχώρηση Χάφταρ. Σύμφωνα με πληροφορίες που γράφτηκαν στον Τύπο και δεν επιβεβαιώθηκαν επίσημα, αλλά ούτε και διαψεύστηκαν, προβλέπει μεταξύ άλλων ο «Λιβυκός Εθνικός Στρατός» να είναι αρμόδιος για την «εξασφάλιση» των εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου όλης της Λιβύης και να περάσει υπό την εποπτεία του ΟΗΕ και της Ρωσίας η φύλαξη λιμανιών και αεροδρομίων της χώρας, όπως επίσης να γίνει αναδιανομή εξουσιών και αρμοδιοτήτων ανάμεσα στην «κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας» του Σάρατζ και το εκλεγμένο Κοινοβούλιο που εδρεύει στο Τομπρούκ, ο «Λιβυκός Εθνικός Στρατός» να αναλάβει τον αφοπλισμό κάποιων ένοπλων ισλαμικών ομάδων και τρομοκρατικών οργανώσεων και να σταματήσει η παραπέρα ανάπτυξη άλλων τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη.

Τις δικές της θέσεις, με το βλέμμα στον συνολικότερο συσχετισμό στην περιοχή και στον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών, σύμφωνα με το απαράδεκτο μνημόνιο που υπέγραψε με τον Σάρατζ (βλ. και θέμα σελίδα 11), επιχειρεί να διασφαλίσει και η Τουρκία, που ανακοίνωσε την Πέμπτη την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη. Την Παρασκευή ο Τούρκος Πρόεδρος, κληθείς να σχολιάσει δήλωση του Ρώσου ΥΠΕΞ Λαβρόφ ότι στο Βερολίνο ο στρατάρχης Χάφταρ θα συμβιβαστεί, είπε ότι «η αλήθεια είναι πως δεν διαβάζω το σκότος. Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι άνθρωπος αξιόπιστος. Χτες συνέχισαν να βομβαρδίζουν την Τρίπολη. Εμείς θα το δούμε αυτό πολύ καθαρά στο Βερολίνο. Θα δούμε και τι θα κάνουν μία - δύο μέρες μετά το Βερολίνο».

Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, που φιλοξενεί τη συνάντηση, ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωνε την Παρασκευή πως βασική προτεραιότητα αποτελεί η στήριξη των προσπαθειών του ΟΗΕ και του ειδικού απεσταλμένου του για τη Λιβύη, προσθέτοντας: «Αυτή η προσπάθεια πρέπει να γίνει, διότι η κατάσταση στην Λιβύη είναι αυτή που είναι. Διότι η κρατική οντότητα είναι τόσο αδύναμη, διότι υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος η διένεξη στη Λιβύη να επεκταθεί σε "πόλεμο διά αντιπροσώπων". Θέλουμε να συνεισφέρουμε στο να το εμποδίσουμε και ένα είναι σαφές: Τα προβλήματα της Λιβύης δεν μπορούν να λυθούν σε μια μέρα και μία Διάσκεψη, αλλά στην καλύτερη περίπτωση αυτό θα είναι η έναρξη μιας πολιτικής διαδικασίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ (...) Αυτή η Διάσκεψη σίγουρα δεν μπορεί να δώσει μια λύση, αλλά μπορεί πιθανώς να συμβάλει προς αυτήν την κατεύθυνση».

Να σημειωθεί πως την Παρασκευή ανακοινώθηκε και η επίσκεψη Μέρκελ στην Τουρκία, την ερχόμενη Παρασκευή 24 Γενάρη, για επίσημες επαφές εφ' όλης της ύλης με τον Τούρκο Πρόεδρο.

Στο μεταξύ, μήνυμα πως αν υπάρξει κατάπαυση πυρός στη Λιβύη η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να είναι έτοιμη να βοηθήσει στην εφαρμογή και παρακολούθηση της κατάπαυσης, ακόμα και με στρατιώτες, έστειλε ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, μιλώντας την Παρασκευή στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel».

Παράλληλα επέκρινε την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας και της Ρωσίας στη Λιβύη, πρόσθεσε όμως ότι οι Πρόεδροι των δύο χωρών «κατάφεραν τουλάχιστον να προετοιμάσουν μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός μεταξύ των εχθρικών μερών στη Λιβύη. Αυτή είναι μια δυνητικά καλή είδηση για το λαό της Λιβύης, αλλά όχι απαραίτητα επιβεβαίωση μεγάλης επιρροής της ΕΕ».

Στο μεταξύ, την ετοιμότητά του να επισκεφθεί τη Μόσχα με στόχο τη συνέχιση του διαλόγου εξέφρασε την Παρασκευή ο Χάφταρ με ευχαριστήρια επιστολή που απέστειλε προς τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν, για τη συμβολή της Ρωσίας στη διαπραγμάτευση. Στην επιστολή που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Κρεμλίνο, αφού εκφράζει την «ευγνωμοσύνη» του για τις προσπάθειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας «για την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Λιβύη», σημειώνει πως «εκφράζω την πλήρη υποστήριξή μου στη ρωσική πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή ειρηνευτικών συνομιλιών στη Μόσχα, οι οποίες πρέπει να φέρουν την ειρήνη στη Λιβύη. Επιβεβαιώνω ότι είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε την πρότασή σας να επισκεφθούμε τη Ρωσική Ομοσπονδία για να συνεχίσουμε τον διάλογο που ξεκίνησε».

Αναβαθμισμένο ρόλο στην όξυνση των ενεργειακών και γεωπολιτικών ανταγωνισμών αποκτά το Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά και την έγκριση καταστατικού για τη μετατροπή του σε περιφερειακό οργανισμό, την περασμένη Πέμπτη, στο Κάιρο.

Θυμίζουμε ότι μόνιμα μέλη του Φόρουμ είναι οι Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή. Στην προηγούμενη υπουργική συνάντηση του Φόρουμ (τον περασμένο Ιούλη) είχε πάρει μέρος και ο Αμερικανός υπουργός Ενέργειας Ρικ Πέρι, ενώ τώρα οι ΗΠΑ υπέβαλαν και επίσημα αίτημα ένταξής τους στο Φόρουμ με το καθεστώς του «μόνιμου παρατηρητή».

Εξίσου ενδεικτικό είναι και το ενδιαφέρον της Γαλλίας, που επίσης συμμετείχε στην τρίτη συνάντηση του Φόρουμ και ζήτησε με τη σειρά της να συμμετέχει ως παρατηρητής.

Εκπροσωπώντας την ελληνική κυβέρνηση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης ξεκαθάρισε ότι το νέο σχήμα θα συμβάλει αποφασιστικά στην όξυνση των αντιλαϊκών σχεδιασμών και διεργασιών, επαναλαμβάνοντας μάλιστα και τις γνωστές προτάσεις για παζάρια και με την τουρκική αστική τάξη. Χαρακτήρισε το Φόρουμ «καταλύτη για την ειρήνη και τη συνεργασία» και πρόσθεσε ότι «το μήνυμα αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από την Τουρκία, η οποία θα μπορούσε να γίνει δεκτή σε αυτόν τον οργανισμό, υπό μία βασική προϋπόθεση: Το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου».

Από τη μεριά της η Αγκυρα αντέδρασε έντονα, με το τουρκικό ΥΠΕΞ να χαρακτηρίζει το Φόρουμ «μη ρεαλιστική πρωτοβουλία, που ξεκίνησαν ορισμένες χώρες με πολιτικά κίνητρα και αυταπάτες αποκλεισμού της Τουρκίας από την ενεργειακή εξίσωση της Ανατολικής Μεσογείου». Η ανακοίνωση της Αγκυρας ανέφερε ακόμα ότι «αν ο στόχος του Φόρουμ ήταν αληθινά η συνεργασία, σίγουρα θα είχαν προσκληθεί η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι. Τέτοιες πρωτοβουλίες που ξεκίνησαν ενάντια στην Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους δεν θα συμβάλουν ποτέ στην ειρήνη και τη συνεργασία στην περιοχή. Οποιαδήποτε πρωτοβουλία στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους δεν θα πετύχει». Υποστήριξε δε πως «αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί νέα απόδειξη ότι οι χώρες που δεν απάντησαν στις εκκλήσεις μας για διάλογο και συνεργασία εξακολουθούν να έχουν μάταιες ελπίδες».

Τη συνάντηση στο Κάιρο παρακολούθησαν και εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και της Παγκόσμιας Τράπεζας, της οποίας μάλιστα παρουσιάστηκε ειδική μελέτη για τα κοιτάσματα και τις υποδομές φυσικού αερίου της περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.