Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε χτες την εφαρμογή νέων κυρώσεων κατά του Ιράν, ενώ το «θερμόμετρο» ανεβαίνει επικίνδυνα σε όλο τον Περσικό Κόλπο, μετά και την πρόσφατη κατάρριψη αμερικανικού κατασκοπευτικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους τύπου «RQ-4 Global Hawk» από το Ιράν, που ισχυρίστηκε ότι αυτό εισέβαλε στον εναέριο χώρο του.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τις νέες κυρώσεις «σκληρό χτύπημα» και σημείωσε ότι αυτές θα αφορούν τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και «πολλούς ακόμα» ανώτατους Ιρανούς αξιωματούχους, στους οποίους μεταξύ άλλων θα απαγορευτεί η πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς κ.τ.λ. Διευκρινίσεις δεν δόθηκαν, ωστόσο αμερικανικά ΜΜΕ μετέδιδαν «πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων πολλών δισ. ευρώ.

Συνομιλώντας άλλωστε με δημοσιογράφους, ο Τραμπ άφησε ξανά ανοιχτό το ενδεχόμενο ανάληψης (και) στρατιωτικής δράσης, ενώ τις αμερικανικές διαθέσεις είχε αναδείξει και ο σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον, που είπε ότι «κανένας δεν τους έδωσε (στους Ιρανούς) μία άδεια κυνηγιού στη Μέση Ανατολή», όπως και ότι η Τεχεράνη δεν πρέπει να μεταφράσει λανθασμένα «τη σύνεση και τη διακριτικότητα των ΗΠΑ ως αδυναμία», αναφερόμενος στο «πάγωμα» εντολών για επιλεγμένα στρατιωτικά χτυπήματα των ΗΠΑ κατά ιρανικών στόχων.

Την ίδια στιγμή, σε εξέλιξη βρίσκονται νέες διπλωματικές επαφές, για να διασφαλιστούν συμμαχίες στα ευρύτερα αμερικανικά σχέδια για τη Μέση Ανατολή: Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο βρέθηκε στη Σαουδική Αραβία και μετά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εξηγώντας ότι «θα συζητήσουμε πώς είμαστε όλοι στρατηγικά ευθυγραμμισμένοι και πώς μπορούμε να χτίσουμε έναν διεθνή συνασπισμό, έναν συνασπισμό όχι μόνο με χώρες του Κόλπου, αλλά και στην Ασία και στην Ευρώπη, που αντιλαμβάνεται την πρόκληση να αντιμετωπιστεί το κράτος που αποτελεί τον μεγαλύτερο χορηγό της τρομοκρατίας στον κόσμο (το Ιράν)». Ο Πομπέο είπε ότι συζήτησε για την «ανάγκη να προωθηθεί η ναυτική ασφάλεια στο Στενό του Χορμούζ...». Επαφές στον Κόλπο συνεχίζει όμως και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Ιράν Μπράιαν Χουκ, που από το Ομάν μίλησε για «νέα πρωτοβουλία (των ΗΠΑ) για την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας» στην περιοχή.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ενδιαφέρον είχαν πάντως σχόλια του Τραμπ, που «αναρωτήθηκε» γιατί η προστασία των θαλάσσιων δρόμων στον Κόλπο πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα των ΗΠΑ και «γιατί προστατεύουμε εμείς αυτές τις θαλάσσιες οδούς (τόσα χρόνια) για άλλες χώρες χωρίς την ελάχιστη αποζημίωση;».

Πάντως, χτες το βράδυ με πρωτοβουλία των ΗΠΑ ζητήθηκε έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για την κατάσταση στον Περσικό, μετά τις επιθέσεις σε δεξαμενόπλοια και την κατάρριψη από το Ιράν του αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους. Επίσης ΗΠΑ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένο Βασίλειο και Σαουδική Αραβία γνωστοποίησαν κοινή ανακοίνωσή τους, με την οποία ζητούν από την Τεχεράνη «να σταματήσει τις ενέργειες που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα», σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Από τη μεριά του Ιράν, ο Πρόεδρος Χασάν Ροχανί υποστήριξε ότι η παρούσα επιθετικότητα των Αμερικανών αποτελεί αρχή νέων εντάσεων που προκαλούν οι ίδιοι στην περιοχή και εξέφρασε την προσδοκία ότι επειδή «αυτή η περιοχή είναι πολύ ευαίσθητη (...) αλλά και σημαντική σε αρκετές χώρες... Αναμένουμε από τους διεθνείς οργανισμούς να ενεργήσουν ανάλογα».

Ο εκπρόσωπος του ιρανικού ΥΠΕΞ Αμπάς Μουσαβί χαιρέτισε μεν «κάθε αποκλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή», ωστόσο πρόσθεσε ότι «οι Ιρανοί θα απαντήσουν στη διπλωματία με τη διπλωματία, στον σεβασμό με σεβασμό και στον πόλεμο με λυσσώδη άμυνα». Επιπλέον, το ιρανικό ΥΠΕΞ κάλεσε τον επιτετραμμένο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για να διαμαρτυρηθεί έντονα για τη «διάθεση στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε ξένες δυνάμεις με στόχο την πραγματοποίηση επίθεσης» κατά του Ιράν, επειδή το αμερικανικό αεροσκάφος απογειώθηκε από τη συγκεκριμένη χώρα.

Την ίδια στιγμή, ο σύμβουλος του Προέδρου Ροχανί Χεσαμεντίν Ασενά, σχολιάζοντας «εκκλήσεις» των ΗΠΑ για νέες συνομιλίες, ακόμα και για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, είπε ότι «η προσφορά των ΗΠΑ για διαπραγματεύσεις άνευ όρων δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή όσο συνεχίζονται οι κυρώσεις και οι απειλές. Αν θέλουν κάτι πέραν της πυρηνικής συμφωνίας, θα πρέπει και να προσφέρουν κάτι πέραν της συμφωνίας, με διεθνείς εγγυήσεις».

Τέλος, ο Ιρανός υποναύαρχος Χουσεΐν Χανζαντί δήλωσε ότι η κατάρριψη του αμερικανικού αεροσκάφους αποτελούσε «σθεναρή αντίδραση» του Ιράν στις αμερικανικές κινήσεις εναντίον του και προειδοποίησε ότι ενδέχεται να «επαναληφθεί».

Ολα αυτά, ενώ ιρανικά ΜΜΕ μετέδωσαν την εκτέλεση πρώην εργαζόμενου του ιρανικού υπουργείου Αμυνας με την κατηγορία ότι ήταν κατάσκοπος των ΗΠΑ.

Στη Μόσχα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ χαρακτήρισε τις νέες κυρώσεις κατά του Ιράν «παράνομες».

Από τη μεριά της Γερμανίας, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ είχε δηλώσει ότι «φυσικά ανησυχούμε για την κατάσταση και θέλουμε διπλωματικές διαπραγματεύσεις, να εξευρεθεί πολιτική λύση σε αυτή την πολύ τεταμένη κατάσταση». Ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εξέφρασε κι αυτός την ανησυχία της ΕΕ «για τις εξελίξεις στην περιοχή του Κόλπου», συμπληρώνοντας ότι μερικές φορές το καλύτερο είναι να μη γίνονται «επεμβάσεις».

Να σημειωθεί ότι μέσα σε αυτές τις συνθήκες έκανε επίσκεψη στην Τεχεράνη ο Βρετανός υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τη Μέση Ανατολή Αντριου Μόρισον, ωστόσο δεν έγιναν ανακοινώσεις. Σχετική ανακοίνωση του Λονδίνου περιέγραψε την επίσκεψη ως «μία ευκαιρία για μία ειλικρινή και εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων με την κυβέρνηση του Ιράν» και τόνιζε ότι ο Μόρισον θα αναδείξει ανησυχίες για τις νέες προειδοποιήσεις του Ιράν για «μείωση του βαθμού συμμόρφωσής του» με τη συμφωνία του 2015, ξεκαθαρίζοντας ότι η Βρετανία «παραμένει δεσμευμένη» στη συμφωνία.

Είχαν προηγηθεί δηλώσεις του επικεφαλής του Στρατηγικού Συμβουλίου στην Τεχεράνη, Καμάλ Καραζί, που επανέφερε το ενδεχόμενο «μείωσης του βαθμού συμμόρφωσης» του Ιράν με τη συμφωνία του 2015, εκτός αν οι ευρωπαϊκές χώρες το «προστατέψουν από τις αμερικανικές κυρώσεις» μέσω ενός εμπορικού μηχανισμού.