«Χρήστος Καπράλος (1909-1993) και Βάσω Κατράκη (1914-1988): Ελεγείες σε πέτρα και μέταλλο» είναι ο τίτλος της έκθεσης που εγκαινιάζεται στις 30 Μάη, στις 8 μ.μ., στη ROMA GALLERY (Ρώμα 5, στο Κολωνάκι).

Στην έκθεση παρουσιάζονται για πρώτη φορά μαζί, σε έναν μοναδικό, ιστορικά βεβαρημένο αισθητικό διάλογο, ο μεγαλύτερος μεταπολεμικός γλύπτης Χρήστος Καπράλος (1909 - 1993) και η μεγαλύτερη χαράκτρια του τόπου μας Βάσω Κατράκη (1914 - 1988). Ενας διάλογος ανάμεσα στην πέτρα και το μέταλλο, το διαχρονικό μύθο για την επώδυνη σύγχρονη ιστορία. Και ο Καπράλος και η Κατράκη εκπροσωπούν εκείνη την καλλιτεχνική έκφραση που αντανακλά με τον πιο ώριμο τρόπο την ελληνική ιδιαιτερότητα και το δράμα που βιώνει διαχρονικά ο τόπος. Κοινό τους θέμα τα σύμβολα του μύθου, ο άνθρωπος, ο αρματηλάτης, ο έφιππος ήρωας, ο πληγωμένος πολεμιστής, η μάνα που υπομένει, γυναίκες και άνδρες της Πίνδου και της Αντίστασης. Σύμβολα, που μέσα από τη διαπάλη των συναισθημάτων, των υλικών και της φόρμας, αποδίδονται σε έργα που το υψηλό τους περιεχόμενο συμβαδίζει με την έρευνα για την ποιότητα της μορφής. Ο Καπράλος παίρνει στην πλάτη του τη μοίρα του ελληνισμού, όπως ακριβώς έκανε και ο Γιώργος Σεφέρης, ενώ η Κατράκη υπερασπίζεται το πνεύμα της αντίστασης σε κάθε εποχή, με τρόπους ανάλογους με εκείνους του Γιάννη Ρίτσου. Ο ελεγειακός χαρακτήρας των έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση συνιστά και τη βαθύτερη πλαστική τους συνείδηση.

Ξεκινώντας από την τεχνική της ξυλογραφίας, η Κατράκη θα περάσει το 1955 στη χάραξη πάνω σε λίθο (μήτρες) και θα την κατακτήσει ως υλικό αναπτύσσοντας αυτήν τη μοναδική τεχνική της. Οπως σχολιάζει ο ιστορικός τέχνης Γιάννης Μπόλης: «Τα σχέδια της Βάσως Κατράκη που παρουσιάζονται στην έκθεση - ανάμεσα στα οποία εντοπίζονται μελέτες και σπουδές για μνημειακές συνθέσεις όπως η Πτώση του Καραϊσκάκη και η Επέλαση, αλλά και για τη μεγάλη θεματική ενότητα των Αλόγων στις αρχές της δεκαετίας του 1960 - διακρίνονται για τη ρευστότητα και την απλότητα, τη δύναμη και την ακρίβειά τους, αναπτύσσονται πάνω στις λευκές επιφάνειες του χαρτιού με μια μοναδική αίσθηση της ισορροπίας και του ρυθμού. Οι γραμμές ευέλικτες, συνεχείς και ελεύθερες σχηματίζουν τις μορφές, υποβάλλουν τη σωματικότητα και τον όγκο τους, μας δίνουν το μέτρο των δυνατοτήτων, των μορφοπλαστικών αναζητήσεων και των πνευματικών ενδιαφερόντων της χαράκτριας, μας εισάγουν μ' έναν μοναδικό τρόπο στον κόσμο της, με τα θέματά της να αγγίζουν τον άνθρωπο, τη μοναξιά της ύπαρξης, την επαφή και το αλληλέγγυο, την πτώση και την ανάταση, την πυκνή ουσία της ζωής και το αναπόφευκτο του θανάτου. Πρόκειται για σχέδια που χαρτογραφούν και συμπυκνώνουν την τέχνη της Βάσως Κατράκη, την πολιτική και κοινωνική διάσταση της δημιουργίας της, το ανθρωπιστικό περιεχόμενό της, την αντοχή των συμβόλων της. Μια ενοποιητική γραμμή συνδέει τη δημιουργία της Βάσως Κατράκη με τη δημιουργία του Χρήστου Καπράλου. Στο επίκεντρό της βρίσκεται ο άνθρωπος, η ζωή και η μοίρα του. Στις λιθογραφίες, στα σχέδια αλλά και στα μικρής κλίμακας γλυπτά του, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση, διαφαίνονται οι αισθητικές ποιότητες και αξίες της δουλειάς του, η μελέτη και η εξοικείωσή του τόσο με τις αρχές της αρχαίας πλαστικής όσο και με τις σύγχρονές του αναζητήσεις, αλλά και οι αναφορές και οι επιρροές του από τη λαϊκή τέχνη. Τα θέματά του - οι ανθρώπινες μορφές, τα ζευγάρια και τα άλογα - επιβάλλονται με τη σχεδιαστική λιτότητα και την εξπρεσιονιστική ένταση της απόδοσής τους, τις απλοποιήσεις και τις σχηματοποιήσεις της φόρμας, τις διαπλοκές του θετικού και του αρνητικού, του φωτός και της σκιάς, την ευαισθησία του πλασίματος των επιφανειών, το ρομαντικό, δραματικό και συμβολικό περιεχόμενό τους».

Διάρκεια έκθεσης: 30 Μάη έως 31 Ιούλη 2019. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 11.00 - 17.00. Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11.00 - 21.00.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή θα διαθέσει 1.500 δωρεάν θέσεις για ανέργους στη γενική δοκιμή της όπερας του Βιντσέντζο Μπελίνι «Νόρμα», την Τρίτη 4 Ιούνη, στις 21.00, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.

Η διανομή των δωρεάν εισιτηρίων για τη γενική δοκιμή της «Νόρμας» - με την επίδειξη δελτίου/βεβαίωσης ανεργίας και δελτίου ταυτότητας - θα γίνει στα ταμεία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού «Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος» την Παρασκευή 30 Μάη από τις 11.00 έως τις 18.00 και Σάββατο 1 Ιούνη από τις 10.00 έως τις 16.00.

Σημειώνεται ότι ο κάθε κάτοχος δελτίου/βεβαίωσης ανεργίας μπορεί να πάρει έως και δύο εισιτήρια.

Η «Νόρμα» επιστρέφει από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στις 5, 7, 9 και 11 Ιούνη, σε μια νέα εντυπωσιακή παραγωγή, σε μουσική διεύθυνση Γιώργου Μπαλατσινού και σκηνοθεσία του Κάρλους Παντρίσσα των Λα Φούρα ντελς Μπάους.

Υπήρξε από τις πρώτες όπερες που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία στην πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ήδη από το 1840, ενώ στην ιστορία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έχει αποδοθεί από σημαντικές Ελληνίδες ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Κάλλας το 1960 στο Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου και η Ελενα Σουλιώτη το 1968 στο Ηρώδειο.

Το αριστούργημα του Μπελίνι πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μιλάνο το 1831 και παρά το «φιάσκο της πρεμιέρας», όπως το χαρακτήρισε ο ίδιος ο συνθέτης, πολύ σύντομα ξεκίνησε μια ιδιαιτέρως επιτυχημένη πορεία μέσα στην Ιταλία, αλλά και τα επόμενα χρόνια στις μεγάλες όπερες του κόσμου. Ενδεικτικό είναι ότι το 1839 στο Φενίτσε της Βενετίας, λόγω της τεράστιας δημοφιλίας της, η όπερα παρουσιαζόταν δύο φορές τη μέρα, από διαφορετικούς θιάσους. Στην Ισπανία έγινε τόσο δημοφιλής, σύμφωνα με μαρτυρίες, ώστε να παίζεται στον δρόμο από παιδιά ή στην Καρράρα της Τοσκάνης από χορωδίες εργατών των λατομείων μαρμάρου της περιοχής. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στην Ιταλία το 1848, οι εξεγερμένοι υιοθετούσαν τα επαναστατικά χορωδιακά της «Νόρμας».

Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ έγραψε για το έργο: «Ανάμεσα σε όλες τις όπερες του Μπελίνι, η "Νόρμα" διακρίνεται για την πλούσια μελωδική φλέβα και ταυτόχρονα για τον πιο βαθύ ρεαλισμό και το εσωτερικό πάθος».

Το υπουργείο Πολιτισμού ανακηρύσσει το 2020 «Ετος Αντώνη Σαμαράκη», με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του (16 Αυγούστου 1919). Για την προετοιμασία και υλοποίηση δράσεων και εκδηλώσεων συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας.

Ο Αντώνης Σαμαράκης υπήρξε ένας πολυδιαβασμένος συγγραφέας, ένας δημιουργός με ουσιαστική αγάπη για τον άνθρωπο, ένας ορκισμένος εχθρός της καταπίεσης και της αδικίας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1919. Σπούδασε Νομικά. Μαθητής στο Βαρβάκειο, ήταν γραμματέας του Μαθητικού Τμήματος της Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Το 1933 προσελήφθη στο υπουργείο Εργασίας, από όπου η μεταξική δικτατορία τον ανάγκασε να παραιτηθεί. Στο υπουργείο επέστρεψε μετά την Απελευθέρωση. Το 1942 εντάχθηκε στην Εθνική Αλληλεγγύη του ΕΑΜ. Το 1943 συνελήφθη από την Ειδική Ασφάλεια και κλείστηκε στα κρατητήρια της οδού Ελπίδος. Τον Ιούνη του 1944 συνελήφθη στα Παλαιοφάρσαλα Θεσσαλίας, καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά δραπέτευσε. Αλλά, και στη συνέχεια η χούντα των συνταγματαρχών του αφαίρεσε το διαβατήριο.

Στα Γράμματα ο Αντ. Σαμαράκης εμφανίστηκε με ποίηση. Ακολούθησαν πολλές συλλογές διηγημάτων, αλλά και μυθιστορήματα όπως «Ζητείται ελπίς», «Αρνούμαι» (1961), όπου τιμήθηκε και με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, «Σήμα κινδύνου» (1959), «Το λάθος» και άλλα. Εργα του έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει σε πολλές χώρες του κόσμου.