Copyright 2018 The Associated

Από την ομιλία Μακρόν στους πρέσβεις της Γαλλίας

Τα παραπάνω είναι απόσπασμα της μακροσκελούς ομιλίας που έκανε στις αρχές της βδομάδας ο Εμανουέλ Μακρόν στους πρέσβεις της Γαλλίας, παραθέτοντας τους άξονες της εξωτερικής πολιτικής μιας ισχυρής ιμπεριαλιστικής δύναμης, που μελετά τρόπους να ανακτήσει έστω ένα μέρος της ισχύος που έχασε, υπό την επίδραση ειδικά της κρίσης που εκδηλώθηκε το 2008 και στο πλαίσιο σοβαρών ανακατατάξεων στη διεθνή σκακιέρα.

Ο Μακρόν επανέλαβε σε όλους τους τόνους ότι η «ευρωπαϊκή βούληση» της Γαλλίας παραμένει ισχυρή, εννοώντας ότι η ισχυροποίηση της ΕΕ εξακολουθεί να αποτελεί πρωταρχικό μοχλό υπεράσπισης των συμφερόντων των γαλλικών μονοπωλίων. Την ίδια στιγμή, ο γαλλικός ιμπεριαλισμός δεν αγνοεί τα δεδομένα που γεννούν οι επιλογές των ΗΠΑ, η ραγδαία ανέλιξη της Κίνας, αλλά και ο ρόλος δυνάμεων όπως η Ρωσία και η Τουρκία, η ανάπτυξη βαθιών αντιθέσεων και σκληρών παζαριών σε πολλά επίπεδα και για πολλά θέματα.

Ο Γάλλος Πρόεδρος ξεχώρισε την ανησυχία που προκαλεί η όξυνση των αντιθέσεων ΗΠΑ - Ευρώπης, αλλά ταυτόχρονα, διευκρινίζοντας ότι «ο διάλογος με την Ουάσιγκτον παραμένει ουσιώδης», ξεκαθάρισε ότι κάθε συνεργασία, αλλά και κάθε διαπραγμάτευση, θα συνεχιστούν εφόσον το γαλλικό κεφάλαιο αντλεί οφέλη και ανταλλάγματα σημαντικά για τις μακροπρόθεσμες στοχεύσεις του. «Το πολυμερές σύστημα διέρχεται αληθινά μια τεράστια κρίση που δίνει συντριπτικά χτυπήματα στις διπλωματικές μας ενέργειες, πρώτα απ' όλα, εξαιτίας της πολιτικής των ΗΠΑ... Ο σύμμαχος με τον οποίο η Ευρώπη οικοδόμησε τη μεταπολεμική πολυμερή τάξη πραγμάτων μοιάζει να γυρνά την πλάτη του σε αυτήν την κοινή ιστορία», ανέφερε χαρακτηριστικά και εξήγησε ότι χρειάζονται οι κατάλληλες προσαρμογές: «Το αληθινό ερώτημα δεν είναι τόσο να μάθουμε αν θα πιάσω από το μπράτσο τον Ντόναλντ Τραμπ στην επόμενη Σύνοδο, αλλά κυρίως πώς θα αντιληφθούμε συλλογικά αυτήν την ώρα τους μεγάλους μετασχηματισμούς που βιώνουμε... Αυτό προϋποθέτει, πριν από όλα, να αλλάξουμε λίγο τη διπλωματική μας προσέγγιση». Σε αυτό το πλαίσιο επισήμανε τη σημασία της «αναδιοργάνωσης της δράσης μας γύρω από κάποιους κοινούς στρατηγικούς στόχους» και της «οικοδόμησης νέων συμμαχιών», όπως και την αξία που έχει η αναζήτηση συνεργασιών με νέες δυνάμεις σε κάθε χώρα. «Δεν μπορούμε να είμαστε πια ικανοποιημένοι αν παρακολουθούμε απλά τις πολιτικές εξελίξεις ή τις διακηρύξεις των "παραδοσιακών" (πολιτικών) παικτών χωρίς να προσπαθούμε να αποκρυπτογραφούμε βαθύτερα τις πολιτικές ταυτότητες και τις ταυτότητες που βρίσκονται σε δράση και καθορίζουν την κατάσταση σε πολλές χώρες...», ανέφερε, εστιάζοντας και στην αξία που έχουν οι «περιστασιακές συμμαχίες», οι «συμμαχίες τακτικής, πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα».

Σημαντικό μέρος της ομιλίας Μακρόν ξεχώριζε πεδία που προσφέρονται για την ενίσχυση της συνεργασίας με την Κίνα, με δεδομένο ότι η δύναμη και ο ρόλος της επιβάλλουν διεύρυνση του διαλόγου μαζί της.

Χαρακτηρίζοντας προτεραιότητα τον «αγώνα για τον πλανήτη», ο Μακρόν αναφέρθηκε στην «περιβαλλοντική διπλωματία», υποστηρίζοντας ότι «έχει μεγάλη σημασία για να απαντήσουμε στη μεγάλη αναταραχή του κόσμου. Εχει μεγάλη σημασία γιατί επιτρέπει τη διαμόρφωση νέων συμμαχιών - ειδικά με την Κίνακαι πολλές άλλες δυνάμεις και έτσι να οικοδομηθεί, και σε αυτόν τον τομέα, μια νέα φόρμα διεθνούς συνεργασίας - και γιατί επιτρέπει πολύ βαθιά να ανταποκριθούμε στα συμφέροντά μας, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα».

Σημειώνουμε ότι όλη η συζήτηση, για τη «σωτηρία του πλανήτη», την αξιοποίηση «εναλλακτικών μορφών Ενέργειας», τη σημασία της «πράσινης οικονομίας» και άλλα συναφή, βρέθηκε στο επίκεντρο συναντήσεων, όπως η Σύνοδος για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών που έγινε στο Παρίσι πριν από μερικά χρόνια, σηματοδοτώντας την ακόμα πιο ορμητική διείσδυση ισχυρών μονοπωλίων σε αντίστοιχες μπίζνες, άρα και την κλιμάκωση ανταγωνισμών (όπως κατέγραψε και η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη «Συμφωνία του Παρισιού»), αλλά και την όξυνση ευρύτερων διεργασιών, όπως την περαιτέρω προσέγγιση ΕΕ - Κίνας, ειδικά σε ορισμένους τομείς όπως η «προστασία του περιβάλλοντος».

Επιπλέον, ο Μακρόν έκρινε σκόπιμο να θυμίσει ότι η Γαλλία είναι «μια δύναμη και στην περιοχή του Ινδικού και του Ειρηνικού Ωκεανού (σ.σ. όπου έχει εξωχώριες κτήσεις και ενισχυμένες επαφές με πρώην αποικίες της)» όπως και να υπενθυμίσει τη δημιουργία ενός «νέου στρατηγικού Ινδο-Ειρηνικού άξονα» για την οποία ξεκίνησε επαφές σε Ασία - Ειρηνικό την άνοιξη. «Πρέπει αληθινά να οικοδομήσουμε μια νέα σχέση στην Ασία», τόνισε, εξηγώντας ότι η περιφέρεια αυτή αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για τον πλανήτη και προσθέτοντας: «Αυτή θα οικοδομηθεί προφανώς γύρω από τον ουσιαστικό και καρποφόρο διάλογό μας με την Κίνα... Η Κίνα έθεσε μία από τις πιο σημαντικές γεωπολιτικές προτάσεις των τελευταίων δεκαετιών με τους νέους "Δρόμους του Μεταξιού".Δεν μπορούμε να κάνουμε σαν να μην υπάρχει. Δεν πρέπει να υποκύψουμε σε ενοχλητικές ή βραχυπρόθεσμες αυταπάτες: Πρόκειται για ένα όραμα παγκοσμιοποίησης που διαθέτει αρετές για τη σταθεροποίηση ορισμένων περιοχών αλλά και που είναι ηγεμονική. Και εύχομαι, σε αυτόν τον εποικοδομητικό, απαιτητικό και σίγουρο διάλογο με την Κίνα, η Γαλλία να μπορέσει να εκφέρει ένα λόγο που θα είναι ισορροπημένος και ταυτόχρονα θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα και το όραμά μας για τον κόσμο...»

Στις προσπάθειες της Γαλλίας να χτίσει νέους διαύλους συνεργασιών που θα ωφελήσουν τα γεωπολιτικά της συμφέροντα περιλαμβάνονται και τα σχέδια, ενόψει της προεδρίας του «G7» που θα αναλάβει το επόμενο διάστημα, «να ανανεώσουμε τα σχήματα και τις φιλοδοξίες». «Πρέπει - ανέφερε ο Μακρόν - παραμένοντας μια ομάδα με συνοχή που δημιουργήθηκε από (κοινά) επίπεδα ανάπτυξης κοινά δημοκρατικά δεδομένα, να διαμορφώσουμε έναν ισχυρότερο διαρκή διάλογο με την Κίνα σχετικά με το κλίμα και το εμπόριο, με την Ινδία σχετικά με την ψηφιακή εποχή, με την Αφρική σχετικά με τη νεολαία. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να αναπαράγουμε αυτό το θέατρο σκιών και διαιρέσεων που θεωρώ μας αποδυνάμωσε εκ των προτέρων, που δεν μας βοήθησε να προοδεύσουμε... Θα προτείνω λοιπόν μέχρι το τέλος της χρονιάς στα άλλα κράτη - μέλη μια μεταρρύθμιση, μαζί με τις ΗΠΑ που θα αναλάβουν την προεδρία του G7 μετά από μας...».

Να σημειωθεί πως ο Μακρόν, εκφράζοντας ανησυχία για την ειρήνη και μνημονεύοντας την «ειρήνη που αποκτήθηκε ακριβά το 1918 και μετά θρυμματίστηκε τη δεκαετία του 1930, πάνω στις αδυναμίες της παγκόσμιας διακυβέρνησης και την αποδυνάμωση των δημοκρατιών», είπε ότι μπροστά στις εκδηλώσεις που οργανώνονται φέτος στο Παρίσι για την 11η Νοέμβρη - μέρα υπογραφής της ανακωχής για τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου - έχει καλέσει πολλούς ηγέτες κρατών για τη σύγκληση του 1ου Φόρουμ του Παρισιού για την Ειρήνη.

Εξηγώντας την προτεραιότητα που η Γαλλία δίνει στην ισχυροποίηση της ΕΕ, ο Μακρόν τόνισε γιατί πρέπει να ενισχυθεί η αυτόνομη δράση της λυκοσυμμαχίας και ανήγγειλε ένα σχέδιο για την «ενίσχυση της αλληλεγγύης στο ζήτημα της ασφάλειας της Ευρώπης», που θα παρουσιάσει το επόμενο διάστημα, καθώς συνεχίζει τις επαφές του με Ευρωπαίους ηγέτες.

«Η σημασία της Ευρώπης αφορά την ασφάλειά μας, την ικανότητά μας να επανιδρύσουμε τη διεθνή τάξη (σ.σ. πραγμάτων) αλλά και να προωθήσουμε τα δικά μας συμφέροντα», τόνισε και πρόσθεσε: «Το να το κάνουμε αυτό μόνοι μας όπως γίνεται (σ.σ. σήμερα) τον περισσότερο καιρό, θεωρώ ότι, αν δεν οδηγεί σε αποτυχία, είναι σίγουρα πολύ λιγότερο αποτελεσματικό. Το να το κάνουμε με μία ισχυρή ευρωπαϊκή φωνή, συνεκτική, είναι, θεωρώ, το γκάζι της επιτυχίας μας...».

Και αναλύοντας την ανάγκη να θωρακιστεί η ΕΕ, εξήγησε μετά με πολλή ειλικρίνεια και την ανάγκη να επανεξεταστεί προσεκτικά η σχέση με δυνάμεις στα σύνορά της και ειδικά τη Ρωσία και την Τουρκία. Για την επιτυχία των στόχων μας, είπε, «δεν έχουμε παρά μία ευρωπαϊκή αξιόπιστη απάντηση: Αυτή της στρατηγικής μας αυτονομίας. Το ερώτημα δεν είναι να μάθουμε αν θα καταφέρουμε να πείσουμε τις ΗΠΑ - πρόκειται για έναν μεγάλο λαό και μια μεγάλη χώρα - το ερώτημα είναι να μάθουμε αν οι Ηνωμένες Πολιτείες μάς αντιμετωπίζουν ως μια δύναμη με αυτονομία στρατηγικής (...) και επιβάλλεται να διαπιστώσουμε ότι σήμερα αυτό δε συμβαίνει, πρέπει να κοιτάξουμε με διαύγεια την αλήθεια, ακόμα κι αν είναι σκληρή, ειλικρινά δεν πιστεύω σήμερα ότι η Κίνα ή οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι η Ευρώπη αποτελεί μια δύναμη με αυτονομία στρατηγικής που συγκρίνεται με τη δική τους. Δεν το πιστεύω. Και πιστεύω ότι αν δεν καταφέρουμε να την οικοδομήσουμε, τότε ουσιαστικά προετοιμαζόμαστε για ένα ζοφερό αύριο...».

Πολύ χαρακτηριστικά ήταν όσα είπε για την «απαιτητικότητα που θέλω στα σύνορά μας», με την οποία οι Ευρωπαίοι χρειάζεται να αντιμετωπίσουν χώρες με τις οποίες γειτονεύουν, υπογραμμίζοντας: «Δεν μπορούμε να οικοδομήσουμε βιώσιμα την Ευρώπη χωρίς να σκεφτούμε τη σχέση μας με τη Ρωσία και την Τουρκία. Να τη σκεφτούμε χωρίς αφέλεια και χωρίς αυταρέσκεια». Ετσι, αν και εμφάνισε ως μη ρεαλιστική τη συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ - Τουρκίας (αποδίδοντας στην ηγεσία Ερντογάν ένα «πανισλαμικό» σχέδιο που συχνά προβάλλεται ως αντιευρωπαϊκό), επισήμανε: «Πρέπει να οικοδομήσουμε μια στρατηγική εταιρική σχέση με τη Ρωσία και με την Τουρκία, γιατί πρόκειται για δύο δυνάμεις σημαντικές για τη συλλογική μας ασφάλεια (ως Ευρωπαίων), γιατί πρέπει να τις στοιχίσουμε με την Ευρώπη, γιατί η ιστορία αυτών των λαών διαμορφώνεται με την Ευρώπη και πρέπει μαζί να οικοδομήσουμε το μέλλον μας. Σε όλα αυτά τα σχέδια υπάρχει ανάγκη να επανιδρύσουμε μια σχέση (μαζί τους), πάνω σε ένα απαιτητικό πλάνο...».

Περιγράφοντας τη σημασία της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ασφάλειας και αυτονομίας, ο Μακρόν είπε μεταξύ άλλων ότι «πρέπει να δώσουμε περισσότερη ουσία στο άρθρο 42.7 της Συνθήκης της ΕΕ» (με το οποίο προβλέπεται η «ενεργοποίηση» των μελών της ΕΕ για να στηρίξουνε ένα κράτος - μέλος που βρίσκεται σε κίνδυνο, με τη χρήση και στρατιωτικών μέσων - δυνάμεων). Με έμφαση επανέλαβε ότι «η Ευρώπη δεν μπορεί πια να εναποθέτει την ασφάλειά της στις ΗΠΑ. Εναπόκειται σε μας σήμερα να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να εγγυηθούμε την ασφάλεια και άρα την κυριαρχία της Ευρώπης» και προσεκτικά συμπλήρωσε: «Πρέπει να καταγράψουμε όλα τα συμπεράσματα από το τέλος του ψυχρού πολέμου, (σ.σ. υπάρχουν) συμμαχίες που σήμερα διατηρούν ακόμα τη συνάφειά τους, αλλά οι ισορροπίες - κάποιες φορές - οι αυτοματισμοί πάνω στους οποίους οικοδομήθηκαν, χρειάζεται να επανεξεταστούν...».