Σε πολυχρηστικό εργαλείο για την ακόμα μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης διεθνώς και την εντατικοποίηση της εργασίας και της ανασφάλειας στο μέλλον μετατρέπουν τις νέες τεχνολογίες οι αστικές τάξεις και πανίσχυρα μονοπώλια που ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Ετσι αναμένονται σημαντικές ανακατατάξεις με συγχωνεύσεις και καταστροφή επιχειρήσεων. Αυτά, μεταξύ άλλων, προκύπτουν από μία ενδιαφέρουσα έρευνα που δημοσιοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες και πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του αμερικανικού μονοπωλίου πληροφορικής «Dell Technologies», από το «Ιδρυμα για το Μέλλον» («Institute For the Future», IFTF).

Η έρευνα, που τιτλοφορείται «Η Επόμενη Εποχή Συνεργασίας Ανθρώπων - Μηχανών» (The Next Era of Human - Machine Partnership), δίνει μια πρόγευση για μια «νέα κοινωνία σε ροή». Αυτή περιλαμβάνει νέα δεινά για τους εργαζόμενους και όξυνση του ανταγωνισμού των καπιταλιστών.

Η έρευνα του IFTF, αξιοποιώντας τις απαντήσεις διευθυντικών στελεχών εκατοντάδων μεγάλων εταιρειών σε πολυσέλιδο ερωτηματολόγιο, προβλέπει για παράδειγμα πως μία στις δύο εταιρείες θα σταματήσουν τις επιχειρήσεις τους μέσα στα επόμενα 3 ή 5 χρόνια λόγω ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων. Τεράστιες και μικρότερες επιχειρήσεις και όμιλοι θα ανακαλύψουν, σύμφωνα με τους ερευνητές, πως θα βρεθούν σε σταυροδρόμι κρίσιμων ανακατατάξεων, με δύο βασικές επιλογές: Η θα επιβιώσουν, ή θα "πεθάνουν". Προβλέπεται δηλαδή ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία πολλοί οργανισμοί, επιχειρήσεις και όμιλοι θα μπουν σε «αχαρτογράφητα νερά», δίχως κανείς να είναι βέβαιος τι θα επακολουθήσει και ποιος ή πώς θα επιβιώσει...

Στη μελέτη αυτή, οι διευθύνοντες σύμβουλοι εκατοντάδων διεθνών μονοπωλίων φαίνεται να μαντεύουν ή να «ανησυχούν» για σημαντικές επερχόμενες αλλαγές. Μεταξύ άλλων:

• Το 45% αυτών ανησυχεί πως οι επιχειρήσεις τους θα είναι ξεπερασμένες μέσα στα επόμενα τρία ή πέντε χρόνια.
• Το 50% δηλώνει πως δεν έχει ιδέα πώς θα είναι η βιομηχανία έως το 2020.
• Το 73% εκτιμά ότι θα πρέπει να γίνουν (τα διευθυντικά στελέχη) «πιο ψηφιακοί» (digital) για να επιβιώσουν ή να πετύχουν στο μέλλον ως διευθύνοντες σύμβουλοι.
• Προβλέπουν ότι ενώ σήμερα η εξοικονόμηση του εργατικού κόστους μπορεί να φτάσει και το 65% όταν οι εργασίες ανατεθούν σε εργαζόμενους αναπτυσσόμενων χωρών, η αντικατάσταση ανθρώπων από ρομπότ και άλλα αυτοματοποιημένα συστήματα μπορεί να το μειώσει στο 90%.
• Θυμίζουν πρόσφατη έρευνα της βρετανικής πολυεθνικής εταιρείας λογιστικών υπηρεσιών «PriceWaterhouse Cooper's» (PwC) πως το 1/3 των θέσεων εργασίας στη Βρετανία θα αντικατασταθεί από ρομπότ έως τις αρχές της δεκαετίας του 2030, και πως τα αυτοματοποιημένα συστήματα παραγωγής θα αντικαταστήσουν το 38% των εργαζομένων στις ΗΠΑ μέσα στην επόμενη 15ετία.
• Επικαλούνται έκθεση της τράπεζας της Αμερικής «Merrill Lynch», σύμφωνα με την οποία οι επενδύσεις στην «αγορά τεχνητής νοημοσύνης» (Αrtificial Intelligence, AI) θα ξεπεράσουν τα 153 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2020, εκ των οποίων τα 83 δισεκατομμύρια θα αφορούν ρομπότ και τα 80 δισεκατομμύρια δολάρια συστήματα ΑΙ.
• Προβλέπουν ότι τα μονοπωλιακά έσοδα από την αξιοποίηση τεχνολογίας αιχμής και υπηρεσιών Τεχνητής Νοημοσύνης θα ξεπεράσουν τα 90 δισ. δολάρια έως το 2020.
• Σαρωτικές αλλαγές σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ζωής και κοινωνίας, ιδιαίτερα στους τομείς της απασχόλησης, της μεταποίησης, των πωλήσεων λιανικής, της εκπαίδευσης, της Υγείας, ακόμη και της φροντίδας ηλικιωμένων, με κεντρικό χαρακτηριστικό την αυτοματοποίηση (χρήση εξελιγμένων ρομπότ).

Στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνικής αξιοποιούνται με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του κέρδους και όχι την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών για Υγεία, μόρφωση, ψυχαγωγία, αναψυχή, δημιουργία. Ετσι, παρά τις τεράστιες δυνατότητες, το μέλλον προδιαγράφεται ακόμα χειρότερο για δισεκατομμύρια εργαζόμενους ή ανέργους. Με τη διαφορά πως οι «γαλέρες» ξεζουμίσματος των εργαζομένων, που σχεδιάζονται για τις επόμενες δεκαετίες, θα είναι «χάι τεκ». Δηλαδή «υψηλής τεχνολογίας» και αυτοματοποιημένες ή ψηφιοποιημένες...

Η καπιταλιστική βαρβαρότητα, μέσα στις επόμενες λίγες δεκαετίες, θέλει τους εργαζόμενους να πωλούν σαν πλασιέ την εργατική τους δύναμη. Θέλει να τους μετατρέψει σε «αυτοαπασχολούμενους», που θα κάνουν πράξη ζωής τη «διά βίου μάθηση». Οχι σε πανεπιστήμια αλλά σε ψηφιακές διαδικτυακές πλατφόρμες «Τεχνητής Νοημοσύνης» (ΑΙ), «Εικονικής Πραγματικότητας» (Virtual Reality, VR), ή «Επαυξημένης Πραγματικότητας» (Augmented Reality, AR), που θα αξιοποιούν ανά πάσα στιγμή ώστε να μάθουν καινούριες δεξιότητες.

Αυτοί οι νέοι εργαζόμενοι, που σήμερα είναι παιδιά ή έφηβοι, σχεδιάζεται να ζήσουν σε ένα περιβάλλον που θα είναι σχεδόν αγνώριστο, με μόνιμα, ωστόσο, τα γνώριμα χαρακτηριστικά της ανασφάλειας και της σκληρής εκμετάλλευσης. Από τη «φάκα» του νέου συστήματος και των σημαντικών αλλαγών που θα προκαλέσει η εκτεταμένη αυτοματοποίηση των μέσων παραγωγής κατά τη λεγόμενη «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση», δεν λείπει το «τυράκι»: Οι «ευκολίες», δηλαδή, με τις οποίες τάχα ο μελλοντικός εργαζόμενος θα πουλά τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Οπως θα είναι η χρήση ψηφιακής ταυτότητας και προσωπικότητας που δήθεν θα εξασφαλίζουν την ισότιμη αντιμετώπισή τους από τους μελλοντικούς εργοδότες, δίχως διακρίσεις φύλου, φυλής, ή άλλων χαρακτηριστικών. Η αξιοποίηση ψηφιακών πλατφορμών για εξεύρεση εργασίας και άσκησης επαγγέλματος από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη κ.λπ., και δη σε αναπτυσσόμενες σήμερα χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, που θα έχουν το 2050 το πιο πολυπληθές και νεαρότερο εργατικό δυναμικό σε σχέση με τις (όπως διαφαίνεται) «γερασμένες» κοινωνίες σε Δύση και ορισμένες ασιατικές ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Ιαπωνία και η Ν. Κορέα (ο πληθυσμός των χωρών της νότιας και κεντρικής Ασίας και της υποσαχάριας Αφρικής θα φτάσει το ένα δισεκατομμύριο άτομα έως το 2030).

Το «Ιδρυμα για το Μέλλον» (IFTF), διερευνώντας τις διαφαινόμενες αλλαγές και τάσεις στον τομέα της εργασίας στο μέλλον, για λογαριασμό της αμερικανικής εταιρείας πληροφορικής «Dell Technologies», κατέληξε σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Μεταξύ αυτών πως:

• Το 85% των θέσεων εργασίας που θα υπάρχουν το 2030 - δηλαδή σε μόλις 13 χρόνια - δεν έχουν εφευρεθεί ακόμα. Ο ρυθμός εξέλιξης της τεχνολογίας θα είναι τόσο ραγδαίος, που οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί θα πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν.
• Η θέληση των ανθρώπων για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων θα κυριαρχήσει τις επόμενες δεκαετίες, γιατί θα είναι το βασικό «κλειδί» για μια θέση εργασίας.
• Οι νέες τεχνολογίες αιχμής, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην πληροφορική και την ακόμα μεγαλύτερη επεξεργαστική δύναμη πληροφοριακών συστημάτων, θα αλλάξουν τη ζωή των ανθρώπων στο όχι μακρινό μέλλον, «κάνοντας την κοινωνία να εισέλθει σε μια νέα κατάσταση σχέσης με τις μηχανές».
• Οι νέες θέσεις εργασίας θα απαιτούν τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών που θα καταργήσουν τους γεωγραφικούς περιορισμούς στην αναζήτηση ταλέντων, ή κατάλληλων ανθρώπων για κάποια συγκεκριμένη θέση εργασίας (οι ερευνητές βρήκαν πως υπάρχουν σήμερα πάνω από 1.800 ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας, όπως «Uber», «Seamless», «Upwork», που φτιάχτηκαν την τελευταία πενταετία).
• Οι άνθρωποι θα πρέπει να «περπατούν παράλληλα» με την τεχνολογία, καθώς ο ρυθμός των εξελίξεων θα είναι τόσο ραγδαίος, που από τη μια θα δημιουργεί «νέες βιομηχανίες» και από την άλλην θα προκαλεί ζήτηση για κατάλληλες δεξιότητες.
• Η «συνεργασία ανθρώπων - μηχανών» δεν προβλέπεται να σημάνει το τέλος της ανθρώπινης εργασίας, αλλά θα την «μεταμορφώσει». Ο εργαζόμενος θα δίνει συνεχώς «εξετάσεις», αφού οι εργοδότες θα έχουν τη δυνατότητα να αναζητούν και να εντοπίζουν «τους ικανότερους, εξυπνότερους, αποτελεσματικότερους και πιο ταλαντούχους» μέσω εξελιγμένων ψηφιακών «μηχανών», σε ελάχιστο χρόνο.
• Τα μονοπώλια, προκειμένου να προετοιμαστούν για το 2030, «θα πρέπει να φτιάξουν τις ικανότητες διαχωρισμού των εργαλείων και των καθηκόντων στη δουλειά σε σχέση με το σημερινό σχεδιασμό και καταμερισμό». Θα πρέπει «να το κάνουν προσεκτικά», αφού (όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι συντάκτες της έκθεσης!) «εκ πρώτης όψεως, οποιαδήποτε μείωση στον αριθμό ατόμων με πλήρη απασχόληση θα μπορούσε να αποδειχθεί επικίνδυνη για την οικονομική σταθερότητα των ατόμων και των οικογενειών τους»!

Σε κάθε περίπτωση, τα παραπάνω σχέδια αφορούν τις σχέσεις παραγωγής και εργασίας στο κυρίαρχο καπιταλιστικό σύστημα. Την ίδια ώρα η έρευνα (χωρίς να είναι φυσικά αυτή η πρόθεση των συντελεστών της) δείχνει και τις τεράστιες δυνατότητες που ανοίγονται στην ανθρωπότητα, αν απαλλαγεί από τον στενό «κορσέ» των εκμεταλλευτικών σχέσεων. Με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και τον τερματισμό της αναρχίας στην παραγωγή, με το πέρασμα στη σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία, την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τον κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό και τον εργατικό έλεγχο, η αυτοματοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας μπορεί να είναι προς το συμφέρον των παραγωγών εργατών, να απελευθερώνει όλο και περισσότερο χρόνο από την εργασία, ώστε να αξιοποιείται για τη βελτίωση του μορφωτικού - πολιτιστικού επιπέδου τους, τη συμμετοχή στην άσκηση των καθηκόντων εξουσίας και διεύθυνσης παραγωγής.

Πηγή: Εκθεση "Ιδρύματος Για το Μέλλον" στην ιστοσελίδα της οργάνωσης www.iftf.org/fileadmin/user_upload/downloads/th/SR1940_IFTFforDellTechnologies_Human-Machine_070717_readerhigh-res.pdf