Μετά τη συνάντηση που είχε στις 25 Σεπτέμβρη 2016 ο ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον ηγέτη του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί, πολλοί βιάστηκαν να βγάλουν συμπεράσματα. Κάποιοι, για παράδειγμα, βγήκαν να αξιολογήσουν τις εξελίξεις ανάλογα με το αν τέθηκαν και αν απορρίφτηκαν ή όχι αυστηρά χρονοδιαγράμματα, ανάλογα με το «σχήμα» με το οποίο θα συνεχιστεί το σκληρό παζάρεμα («τριμερής», «πενταμερής» ή «πολυμερής» συνάντηση), ή ανάλογα με το κατά πόσο θα διασφαλιστεί η λεγόμενη «κυπριακή ταυτότητα» της λύσης (σε αντίθεση, λένε, ως προς το τελευταίο, με το «Σχέδιο Ανάν»).

Αρκετά αστικά επιτελεία, ειδικά σε Κύπρο και Ελλάδα, βρήκαν νέες ευκαιρίες για να εντείνουν εντυπώσεις για την «αδιαλλαξία» της Τουρκίας και του ψευδοκράτους, διατυμπανίζοντας ταυτόχρονα τη σημασία αλλά και την ετοιμότητα να συνεχιστούν οι συνομιλίες, με την ίδια και μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.

Στο μεταξύ, στο φόντο και της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η κυπριακή κυβέρνηση είχε μια σειρά επαφών όχι μόνο στις ΗΠΑ (όπου έγινε η ΓΣ), αλλά και σε Παρίσι και Λονδίνο. Ενώ παράλληλα, στελέχη της συναντήθηκαν και με στελέχη επιχειρηματικών κολοσσών (βλ. γαλλική «Τοτάλ») που ενδιαφέρονται να ενισχύσουν συνολικά την παρουσία τους στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ξεχωρίζοντας τα χαρακτηριστικά της περιόδου στην οποία έγινε η συνάντηση Αναστασιάδη - Ακιντζί με τον ΓΓ του ΟΗΕ, σημειώνουμε ότι μεταξύ άλλων:

• Εχουν αυξηθεί οι επισημάνσεις της αξίας που έχει να διασφαλιστεί ο ρόλος της Κύπρου ως «παρόχου ασφαλείας» και εγγυητή της «σταθερότητας» σε όλη την περιοχή. Της Κύπρου από όπου - μην ξεχνάμε - επιχειρούν αεροσκάφη του «διεθνούς συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους», διατηρούνται οι βάσεις του βρετανικού ιμπεριαλισμού, χώρες όπως η Γαλλία αλλά και η Ρωσία έχουν διασφαλισμένα δικαιώματα χρήσης λιμανιών και αεροδρομίων από πολεμικά τους πλοία και αεροσκάφη.
• Δυναμώνουν οι συζητήσεις περί των «εναλλακτικών» που η Ευρώπη χρειάζεται να βρει για την ενεργειακή της απεξάρτηση από τη Ρωσία, και ενώ τα μεγάλα κοιτάσματα της Μεσογείου (κυρίως σε Ισραήλ και Αιγυπτο) έχουν ανοίξει την όρεξη για διάφορες μπίζνες για τις οποίες, σημειωτέον, επισημαίνεται η σημασία που θα έχει η «αξιοποίηση» της Τουρκίας, την οποία αρκετοί θεωρούν ως τη φτηνότερη και ασφαλέστερη λύση για τη μεταφορά Ενέργειας από τη συγκεκριμένη γειτονιά προς την Ευρώπη.

Με τις εξελίξεις στο Κυπριακό αλληλεπιδρά μια γενικότερη «κινητικότητα» που τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη «γειτονιά» μας, με διάφορα «τρίγωνα» συνεργασίας να αναδύονται (π.χ. τριμερείς Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ ή Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου), τα οποία διάφορα μονοπωλιακά κέντρα παρακολουθούν με ενδιαφέρον, καθορίζοντας πώς μπορούν να τα αξιοποιήσουν μέσα σε ένα πεδίο διαφόρων ανακατατάξεων. Στο πλαίσιο αυτής της «κινητικότητας» έχουν διατυπωθεί τους τελευταίους μήνες διάφορες σκέψεις, όπως το ότι μια «λύση» θα μπορούσε να συμβάλει σε νέα σχήματα, ανάμεσά τους μέχρι και μια τριμερή Ελλάδας - Κύπρου - Τουρκίας. Δεν είναι τυχαία ούτε και η συχνότητα με την οποία επισημαίνεται (σε Αθήνα, Λευκωσία, Ουάσιγκτον και αλλού) πόσο πολύ μια λύση του Κυπριακού θα μπορούσε να συμβάλει στη σύσφιξη των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας, ή και στην αναβάθμιση της Τουρκίας ως ευρύτερου ενεργειακού κόμβου.

Ελάχιστες ώρες μετά από την ολοκλήρωση της συνάντησης Μουν - Αναστασιάδη - Ακιντζί, ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Εσπαν Μπαρθ Αϊντε αποκάλυψε με συνέντευξή του πως «υπάρχει μια ομοφωνία ότι σε σύντομο διάστημα θα υπάρξει ξανά συνάντηση (των τριών)», ενώ σε ερώτηση για το αν τα άλυτα θέματα μπορούν να νομιμοποιήσουν το να παραμείνει άλυτο το Κυπριακό, απάντησε: «Αυτό βασικά είναι σαν το γάμο. Αν θέλετε να κάνετε καβγά, το κάθε θέμα είναι αρκούντως μεγάλο. Αλλά αν δεν θέλετε να κάνετε καβγά, μπορείτε να ξεπεράσετε το καθετί. Δηλαδή το θέμα δεν είναι να μεγεθύνεις το θέμα, αλλά η βούληση να το λύσεις».

Το δικό της ενδιαφέρον για το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων είχε και μια συνέντευξη του Αϊντε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, όπου εξήγησε ότι στο «μακρύ κατάλογο θεμάτων που έχουν συμφωνηθεί χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί», είναι η κατάρτιση του Συντάγματος και των νόμων της ομοσπονδίας αλλά και ότι οι εξελίξεις σε μια σειρά «ανοιχτά» ζητήματα θα αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους. «Υπάρχει σίγουρα κάποια σχέση μεταξύ του περιουσιακού - της τελικής συμφωνίας για το περιουσιακό - και του εδαφικού», ανέφερε μεταξύ άλλων, ενώ ακόμα και για τις διαφωνίες στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας (για το οποίο η τουρκοκυπριακή πλευρά εμφανίζεται ανένδοτη), δήλωσε ότι δεν αναιρούν το ενδεχόμενο να προχωρήσουν οι συγκλίσεις σε άλλα.

Η σειρά με την οποία συζητιούνται τα διάφορα θέματα είναι ακόμα «ανοιχτή», συμπλήρωσε, εξηγώντας ότι «ανοιχτό» θέμα είναι και ο χρόνος ανάμειξης των εγγυητριών δυνάμεων, ότι δεν υπάρχει ημερομηνία ή συγκεκριμένη μορφή για μια τέτοια «διεθνή διάσκεψη», αλλά υπάρχει η αντίληψη για το τι πρέπει να γίνει πριν ολοκληρωθεί μια τέτοια διάσκεψη. Αν διαμορφωθεί «ένα αξιόπιστο πολιτικό καθεστώς», τότε «η ανάγκη για παραδοσιακούς τρόπους ασφάλειας ενδεχομένως να μειωθεί», εκτίμησε, υποστηρίζοντας ότι «έτσι η πιθανότητα για μια επιτυχή έκβαση στο θέμα της ασφάλειας αυξάνεται με την κάθε σύγκλιση στα θέματα διακυβέρνησης, περιουσίας, το εδαφικό και όλα τα άλλα».

Για την πορεία των συνομιλιών είχε σημασία και η παρέμβαση που έκανε μεσοβδόμαδα ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτηρίζοντας θετικό δεδομένο την αποσύνδεση του εδαφικού από τα κεφάλαια της ασφάλειας και των εγγυήσεων, μετά από πρόταση που μετέφερε ο Ακιντζί στη Νέα Υόρκη για να συζητηθεί το εδαφικό χωριστά και με σύγκληση ξεχωριστής συνάντησης στο εξωτερικό.

Τέλος, ενδεικτικά είναι και μια σειρά δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία βασικό θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι ο τρόπος και ο χρόνος αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, με προτάσεις περί «σταδιακής αποχώρησής» τους ή συμμετοχής τους σε πολυεθνικά σώματα ασφαλείας. Ο ίδιος ο Ελληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς σε πρόσφατη συνέντευξή του ανέφερε για τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής στην Κύπρο ότι «είναι ολοφάνερο και από πρακτικής άποψης ότι δεν μπορούν να φύγουν σε μια μέρα (...) Αρα το μεγαλύτερο μέρος των Τούρκων πρέπει να φύγει άμεσα και μετά θα υπάρξει μια διαδικασία αποχώρησης, που θα είναι σε λελογισμένο χρόνο και θα έχει ημερομηνία λήξης».

Επίσης, πριν από ενάμιση μήνα, η τουρκική εφημερίδα «Μιλιέτ» είχε υποστηρίξει ότι στο τραπέζι έχει πέσει και πρόταση για δημιουργία διεθνούς δύναμης χωροφυλακής, με τη συμμετοχή και Τούρκων και Ελλήνων στρατιωτών, πρόταση που έλεγε ότι στήριζε και η κυπριακή κυβέρνηση, ενώ για τη σύνταξή της εμφάνιζε ως πρωτεργάτρια την Αμερικανίδα βοηθό υπουργό Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ.

Ανεξάρτητα από το τί από όλα τα παραπάνω ισχύει, είναι ολοφάνερο ότι ένα σύνθετο «πάρε - δώσε» είναι σε πλήρη εξέλιξη, δεδομένης και της περιόδου, στην οποία οι ισορροπίες σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο αλληλεπιδρούν με τη ραγδαία όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής, ένα κρίσιμο σταυροδρόμι τριών ηπείρων.

Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι οι συναντήσεις Αναστασιάδη - Ακιντζί αναμένεται να είναι το επόμενο διάστημα ακόμα πιο συχνές.

Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί πως παρά το θετικό κλίμα που η Λευκωσία προσπαθεί να καλλιεργήσει για τη συνέχιση των συνομιλιών, τις τελευταίες μέρες αρκετά κόμματα της κυπριακής αντιπολίτευσης ασκούν κριτική και στην ίδια την κυπριακή κυβέρνηση και στον Αϊντε (περί άσκησης πιέσεων και στήριξης των τουρκικών θέσεων), στο πλαίσιο και ενδοαστικών αντιθέσεων και της προσπάθειας διεκδίκησης μεγαλύτερου μεριδίου στην «πίτα» που πάει να μοιραστεί για λογαριασμό της αστικής τάξης.

Την ίδια στιγμή, γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν και τριμερείς συνεργασίες, δήθεν ως απόδειξη αναβάθμισης της Κύπρου και της διαπραγματευτικής ισχύος της Λευκωσίας. Ετσι για παράδειγμα γίνεται με «τρίγωνα» όπως αυτό μεταξύ Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, μέσα από τα οποία προτάσσονται αστικοί και ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί με πρωταγωνιστές μονοπώλια που έχουν την έδρα τους στην περιοχή ή που αναπτύσσουν έντονο ενδιαφέρον για αυτή. Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση που είχε την Τετάρτη με τον Ελληνα και τον Ισραηλινό ομόλογό του ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού Γ. Λακκοτρύπης, συνδέοντας το «στρατηγικό διάλογο» των τριών χωρών με τον «απώτερο στόχο να κάνουμε την Ανατολική Μεσόγειο απαραίτητη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ευρωπαϊκή Ενωση απαραίτητη για την Ανατολική Μεσόγειο».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, τα αστικά επιτελεία θα εντείνουν την προσπάθεια χειραγώγησης των λαών, της Κύπρου και όλης της περιοχής, για να καλλιεργηθούν επανάπαυση και κάλπικες προσδοκίες, ενώ αφετηρία και των νέων γύρων διαπραγματεύσεων δεν είναι άλλη από την ικανοποίηση μονοπωλιακών συμφερόντων, γεωπολιτικών και επιχειρηματικών. Με διακύβευμα τον τεράστιο φυσικό πλούτο όλης της περιοχής, ξετυλίγεται ένα σκληρό «παζάρι» για το αν σήμερα υπάρχουν συμβιβασμοί ευνοϊκοί για τις προτεραιότητες ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων, σε μια περίοδο που σημάδια στασιμότητας και ύφεσης της οικονομίας ασκούν πρόσθετη πίεση για να βρεθούν διέξοδοι για λιμνάζοντα κεφάλαια. Βέβαια, οι πληροφορίες για το περιεχόμενο των συνομιλιών βεβαιώνουν ότι αυτό που ετοιμάζεται δεν είναι επί της ουσίας τίποτα άλλο από ένα διχοτομικό σχέδιο τύπου «Σχεδίου Ανάν». Κι ενώ οι αντιθέσεις κι οι διαφωνίες των εμπλεκόμενων πλευρών είναι ορατές, όλοι συμφωνούν στη σημασία που έχει η διασφάλιση επαρκών «δωρητών» της λύσης, δηλαδή μονοπωλίων και μονοπωλιακών οργανισμών που θα «στηρίξουν οικονομικά» την επανένωση του νησιού, προφανώς αναζητώντας διαύλους και πατήματα για μπίζνες και σχεδιασμούς ευρύτερα στην περιοχή.