Τα επεισόδια στα αγγλικά γήπεδα μπορεί να χαλάνε την εικόνα του προϊόντος είναι, όμως, μια πραγματικότητα |
Αυτά την περασμένη Κυριακή. Γιατί μια ημέρα πριν, το Σάββατο, και πάλι στο Λονδίνο υπήρξαν έκτροπα όταν οπαδοί της Μίλγουολ (θεωρούνται απ' τους σκληρότερους στην Αγγλία) επιτέθηκαν και, μάλιστα ως φιλοξενούμενοι, σε αντίστοιχους της Ρόδερχαμ σε αγώνα των δύο ομάδων για τη δεύτερη κατηγορία (Τσάμπιονσιπ).
Σε ένα άλλο περιστατικό, περίπου πριν δυο βδομάδες, οπαδοί της Τσέλσι στο Μετρό του Παρισιού, αυτή τη φορά, κατηγορήθηκαν για ρατσιστικό περιστατικό πριν τον αγώνα της ομάδας τους με την Παρί για το Τσάμπιονς Λιγκ.
Φυσικά, τα συγκεκριμένα περιστατικά δεν είναι τα μόνα αλλά αυτά τα πιο σοβαρά των τελευταίων βδομάδων. Αλλωστε, στο νησί της «γηραιάς Αλβιόνας» το...αίμα των οπαδών δε λείπει στους δρόμους και τις παμπ της χώρας πριν ή και μετά από ποδοσφαιρικούς αγώνες. Μάλιστα, την τελευταία διετία καταγράφεται μια έξαρση της οπαδικής βίας, τόσο στις αναμετρήσεις που αφορούν την Πρέμιερ Λιγκ όσο και στις πιο κάτω κατηγορίες. Τα έκτροπα απ' τους οπαδούς της Μίλγουολ στο Γουέμπλεϊ πριν από τον ημιτελικό του Κυπέλλου, τα αντίστοιχα στο Γκρίφιν Παρκ μεταξύ οπαδών της Μπρέντοφρον και της Πόρτσμουθ αλλά και αυτά που συνέβησαν λίγο πριν το ντέρμπι της Νιούκαστλ με τη Σάντερλαντ, θεωρούνται απ' τα πλέον σοβαρά, ωστόσο, είναι μόνο μερικά μόνο από τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί την τελευταία διετία στα ποδοσφαιρικά δρώμενα της Αγγλίας.
Η τραγωδία του Χίλσμπορο με τους 96 ποδοπατημένους νεκρούς οπαδούς ...δημιούργησε την ευκαιρία που έψαχνε η Θάτσερ για περαιτέρω μέτρα |
Ο μύθος με την πρώην πρωθυπουργό της Αγγλίας, Μάργκαρετ Θάτσερ, και την καταπολέμηση της βίας ξεκινάει λίγο μετά την τραγωδία στο στάδιο Χέιζελ των Βρυξελλών, όταν 39 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους πριν το τελικό του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών ανάμεσα σε Λίβερπουλ και Γιουβέντους. Τα αρχικά πορίσματα των αρμοδίων για την τραγωδία επικεντρώθηκαν μόνο στις ευθύνες των μεθυσμένων Αγγλων οπαδών και θα χρειαστεί να περάσουν αρκετά χρόνια ώστε, μετά από επανεξέταση της υπόθεσης, να γίνει λόγος για τις αντίστοιχες της βελγικής αστυνομίας. Μπροστά στη γενική κατακραυγή και θέλοντας να δείξει την πυγμή της για μια σειρά λόγους και θέματα που την απασχολούσαν στο εσωτερικό, η Θάτσερ αποφασίζει τον αποκλεισμό των αγγλικών ομάδων απ' τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για μια πενταετία. Κάτι πρωτοφανές για τα μέχρι τότε δεδομένα, αλλά, ωστόσο, δε σταμάτησε τα έκτροπα στα εγχώρια πρωταθλήματα. Παράλληλα, οι αρμόδιοι της αγγλικής κυβέρνησης σχεδιάζουν μια σειρά μέτρα, όλα με κατασταλτικό χαρακτήρα και έμφαση στις μεθόδους της παρακολούθησης και του γενικότερου ελέγχου των μαζών. Μέτρα, βέβαια, που η προοπτική τους δεν ήταν να μείνουν μόνο στο ποδόσφαιρο και φυσικά αποτελούσαν ιδιαίτερα βολική λύση, αν σκεφτεί κάποιος ότι, ένα χρόνο πριν, η μεγάλη απεργία των ανθρακωρύχων (1984) είχε επιφέρει τριγμούς στους κυβερνώντες και την ίδια τη Θάτσερ. Ενα απ' αυτά τα μέτρα ήταν η περίφημη ηλεκτρονική κάρτα με την ονομασία «Εθνικό Σύστημα Μελών», στην οποία θα καταγραφόταν τα προσωπικά δεδομένα κάθε οπαδού και χωρίς αυτήν δε θα μπορούσε να μπει στο γήπεδο, ενώ σε αυτή θα καταγραφόταν η συμπεριφορά του.
Το συγκεκριμένο μέτρο, που λίγα χρόνια πριν είχε αποτύχει στην Ολλανδία, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Οργανώσεις δικαιωμάτων, Τύπος και αρκετοί φορείς ξεσηκώθηκαν, θεωρώντας ότι είναι άδικο αφού τσουβαλιάζει τους πάντες, ακόμα και τους απλούς φιλάθλους, δε λύνει το πρόβλημα (αφού άλλωστε οι χούλιγκανς δε θα την προμηθεύονταν), ενώ άφηνε ανοιχτά τα ενδεχόμενα για περαιτέρω εφαρμογή και σε άλλους τομείς. Το θέμα πάγωσε αρχικά, όχι όμως και η πρόθεση των αρμοδίων για να το περάσουν. Απλά έπρεπε να δοθεί η ευκαιρία. Και αυτή δόθηκε μερικά χρόνια μετά, το 1989, με τη νέα τραγωδία στο αγγλικό ποδόσφαιρο στο στάδιο Χίλσμπορο, όταν 96 οπαδοί, κατά σύμπτωση και πάλι της «στιγματισμένης», Λίβερπουλ βρήκαν τραγικό θάνατο αφού ποδοπατήθηκαν στις ασφυχτικά γεμάτες εξέδρες του σταδίου της Σέφιλντ Γιουνάιντεντ, όπου επρόκειτο να διεξαχθεί ο ημιτελικός Κυπέλλου των δυο ομάδων. Η ίδια η Θάτσερ την επόμενη ημέρα, επισκεπτόμενη το χώρο της τραγωδίας, έδωσε το στίγμα για το τι θα ακολουθούσε. Χωρίς ακόμα να έχουν αρχίσει οι έρευνες, μίλησε για μεθυσμένους οπαδούς (ξανά), για άτομα χωρίς εισιτήριο και προκλητικές συμπεριφορές. Η πορεία για το πού θα κατέληγε όλο αυτό είχε μόλις σηματοδοτηθεί... Οτιδήποτε πλέον αποφασιζόταν θα μπορούσε να περάσει σε μια κοινωνία που είχε υποστεί νέο σοκ από ποδοσφαιρική τραγωδία σε λιγότερο από μια πενταετία. Αρκετά χρόνια μετά θα αναδειχθούν οι σοβαρές ευθύνες της αστυνομίας και η αδιαφορία που επέδειξαν στα μέτρα ασφάλειας όταν έβλεπαν τα καραβάνια των οπαδών να μπαίνουν στην εξέδρα, καθώς και μια σειρά άλλων μοιραίων παραλείψεων (κλείσιμο πόρτας κτλ.).
Τα όποια μέτρα, κυρίως κατασταλτικά, εφαρμόστηκαν μετέπειτα είχαν την τύχη να πέσουν σε ένα άκρως βολικό και καθοριστικό σημείο για το μέλλον του αγγλικού ποδοσφαίρου και όχι μόνο. Απ' τις αρχές της δεκαετίας του '90, αρχίζει η έξαρση της μεγαλύτερης εμπορευματοποίησης του ποδοσφαίρου, αφού, με αρωγό την τηλεόραση, πολυεθνικές και επιχειρηματίες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για επενδύσεις. Οι οποίες πρέπει να γίνουν, όμως, σ' ένα προϊόν απαλλαγμένο απ' τα κακώς κείμενά του, όπως η βία, αφού τα περιστατικά λειτουργούν ανασταλτικά προς την ευρύτερη μάζα των φιλάθλων, που αποτελούν το καταναλωτικό κοινό. Η βελτίωση των συνθηκών στα αγγλικά γήπεδα (π.χ., καθίσματα παντού, απαγόρευση εξέδρας όρθιων, καταστροφή των ξύλινων εξεδρών) ήρθε μαζί με τα πανάκριβα εισιτήρια (κυρίως τα διαρκείας), τις κάμερες παρακολούθησης, την παρουσία σεκιουριτάδων. Ο συνδυασμός ήταν ικανός να αλλάξει την εικόνα και να βγάλει τη βία απ' το πρώτο πλάνο (γήπεδα), προκειμένου το προϊόν να μοιάζει καθαρό. Το τι γίνεται στις γωνίες, στις παμπ και στους σταθμούς του Μετρό... ενδιαφέρει τους επενδυτές μόνο στην περίπτωση που ξεπεραστούν τα όρια και θιγεί το ίδιο το προϊόν.